تحلیل ساختاری داستان عاشقانۀ وامق و عذرا بر اساس الگوی روایی تودوروف

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

شکوفه یغمایی ¹ , محمود صادق زاده ² , هادی حیدری نیا ³

1 - دانشجوی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی ، یزد، ایران.
2 - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
3 - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/26 تاریخ پذیرش : 1400/06/26 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: روایت, تحلیل ساختاری, تودوروف, پی‌رفت, وامق و عذرا,

چکیده مقاله :

شاعران و نویسندگان کهن همواره از حکایت برای گسترش اندیشه‌های خود استفاده می‌کردند. عنصری بلخی شاعر قرن چهارم هجری، داستان عاشقانۀ وامق و عذرا را به شعر درآورده است. در این مقاله، برای دریافت شیوۀ شاعری عنصری در وامق و عذرا و تحلیل این حکایت، از روش ساختارگرایی تودوروف بهره برده شده است. یکی از عمده‌ترین اجزای نقد یک داستان در الگوی روایتی تودوروف، پی‌رفت‌های آن و یکی از کارکردی‌ترین عوامل مؤثّرْ انسجام نظام‌مندی این شبکه است. مسئلة بنیادی این پژوهش بررسی و تحلیل میزان و چگونگی کاربست عنصر پی‌رفت در ساختار این حکایت است. در این راستا بازشناسی اجمالی الگوی روایتی تودوروف با تکیه بر شناخت پی‌رفت و همچنین تحلیل و بررسی این عنصر مؤثّر در طرح منظومۀ وامق و عذرا بدنة اصلی مقاله را تشکیل می‌دهد. روش کار در این پژوهش خوانش این حکایت و تحلیل ساختاری طرح آن‌ها بر مبنای الگوی یادشده است. نتایج کلی به‌دست‌آمده نشان می‌دهند بر مبنای کنش‌ها، گزاره‌ها و خطّ سیر منطقی حوادث، پیرنگ و شبکة پی‌رفت‌ها در این حکایت به‌طور ساده و متناسب با شخصیت حکایات طراحی شده است و با توجه به ساختار سادۀ این روایت قدیمی، می‌توان چنین تعریف ثابتی را برای گونۀ کلاسیک برشمرد که گزاره های تکراری در آن زیاد است، بسیار کم پیش می‌آید که در پی رفت هایش ساختارشکنی رخ دهد و علیتِ متن آن به سوی روایات اسطوره‌ای (علیت آشکار) گرایش دارد.

چکیده انگلیسی:

Ancient poets and writers always used anecdotes to spread their ideas. Ansari Balkhi, a poet of the fourth century AH, has turned the love story of Wameq and Azra into poetry. In this article, Todorov's structuralist method has been used to obtain an elementary poetic style in Wameq and Ozra and to analyze this anecdote. One of the main components of a story critique in Todorov's narrative model is its development and one of the most functional factors influencing the systematic coherence of this network. The fundamental issue of this research is to study and analyze the extent and manner of using the element of progress in the structure of this story. In this regard, a brief overview of Todorov's narrative model based on the recognition of progress, as well as the analysis and study of this effective element in the design of the system of Wameq and Azra is the main body of the article. The method of work in this research is reading this anecdote and structural analysis of their design based on the mentioned model. The general results obtained show that based on the actions, propositions and logical trajectory of events, the plot and network of developments in this anecdote are designed in a simple and appropriate way to the character of the anecdotes. The classic enumerates that in which there are many repetitive "propositions", it is very rare for deconstruction to occur in its "sequences" and the causality of its "text" tends towards mythical narrations.