مقایسۀ تطبیقی انواع بینامتنیت ژرار ژنت با نظریة بلاغت اسلامی در فصول شانزدهم و هفدهم اصول الفصول فی حصول الوصول
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
سعید عابدینی
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران)
دکترعزیزاله توکلی کافی آباد
2
(استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران)
دکترمحمود صادق زاده
3
(گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران.)
کلید واژه: قرآن, بینامتنیت, بلاغت اسلامی, اصول الفصول, نظریة ژرار ژانت,
چکیده مقاله :
امروزه پیوند ادبیّات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که می توان در چارچوب الگوها و روش‌های آن، به تحلیل اثر پرداخت. از مهم‌ترین عوامل تحلیل در حوزة ادبیّات تطبیقی، بررسی شباهت‌ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون‌مایه است؛ ولی خوانش بینامتنی دغدغة فرا‌رفتن از بررسی منابع مشابه و تأثیر و تأثر را دارد؛ یک متن بر پایة گفتمانی از پیش موجود، بنا می‌شود و سپس آن گفتمان را از آن خود می‌کند و حتّی موجب دگرگونی معنای متن محوری می‌شود. در جستار پیش رو، با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژنت با نظریۀ بلاغت اسلامی در اصول الفصول می‌پردازیم. بر این اساس انواع بینامتنی آشکار ـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آن‌ها در بلاغت اسلامی از جمله تضمین، تمثیل، ارسال‌المثل، اقتباس، عقد، اشاره، حل و انتحال و تلمیح، در این اثر بررسی می‌شود. بررسی میزان استفاده از متون پیشین بر اساس نظریة ژنت و تطبیق آن‌ها با نظریۀ بلاغت اسلامی از اهداف این پژوهش به شمار می‌رود. بر اساس پژوهش حاضر، بیشترین گونة بینامتنی، بینامتنیت ضمنی و در تطبیق با بلاغت اسلامی از گونۀ اقتباس است. پس از آن به ترتیب بینامتنیت آشکار ـ تعمدی، بیشترین فراوانی را دارند. خلاقیّت هدایت در چگونگی به کار بردن متون پیشین و استفاده از عنصر بینامتنی و ایجاد پیوند بدیع و مبتکرانه بین متون پیشین و متن حاضر به گونة هنرمندانه باعث جذب و اقناع مخاطب می‌شود.
Today, the link between comparative literature and intertextuality is a new achievement that makes it easy to analyze the work within its patterns and methods. One of the most important elements of analysis in the field of comparative literature is the study of similarities and the effect of works on each other and how to realize or convey a subject and theme; Existence is constructed and then acquires that discourse and even changes the meaning of the central text. In the present paper, relying on the descriptive-analytical method, we make a comparative study of the intertextual aspects of genetics with the theory of Islamic rhetoric in the principles of chapters. Accordingly, the types of overt-intentional, intentional, covert, intentional and implicit intertextuals and their adaptive aspects in Islamic rhetoric, including guarantee, allegory, proverbial transmission, adaptation, contract, allusion, dissolution and implication, are examined in this work. One of the objectives of this study is to evaluate the use of previous texts based on the theory of genetics and their adaptation to the theory of Islamic rhetoric. According to the present study, the most diverse type of intertextuality is implicit intertextuality and adaptation in accordance with Islamic rhetoric. Therefore, they have the most abundant intertextual intertextuality, respectively. Hedayat's creativity in how to use the previous texts and use the intertextual element and create an innovative and creative connection between the previous texts and the present text in an artistic way will attract and convince the audience.
_||_