تطبیق و تحلیل داستان رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ در رمان «زنی با موهای قرمز» اثر اورهان پاموک

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

سمیرا جمالی قطلو ¹ , ناصر علیزاده خیاط ² , آرش مشفقی ³

1 - دانشجو ی دکترا ، رشته زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد بناب ، ایران.
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان / دانشکده ادبیات و علوم انسانی / گروه زبان و ادبیات فارسی.(نویسندۀ مسئول)
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/01/27 تاریخ پذیرش : 1402/01/27 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: شاهنامه, رستم و سهراب, پاموک, زنی با موهای قرمز,

چکیده مقاله :

اورهان پاموک نویسندۀ رمان زنی با موهای قرمز در روایت رمان به‌صورت پرتکرار و پردامنه به داستان ‌رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ پرداخته است. این رمان نویسِ معاصر ترک علاوه بر نقل کلیت داستان‌ها‌، با بازآفرینی موضوعی، توصیف و تحلیل درون مایه‌ها، انگیزه‌ها و جزئیات داستان رستم و سهراب و شاهزاده اودیپ این پرسش را در ذهن متبلور می‌کند که نویسنده با استفاده از درونمایه‌های این دو داستان چه هدفی را پیگیری می‌کند؟ در این پژوهش، کیفیت و هدف بهره مندی پاموک از دو اسطوره متعلق به دو تمدن کهن با درونمایۀ روابط پدر و پسر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد، نویسنده در این رمان کهن‌الگوی پدرکشی و کهن الگوی پسرکشی برآمده از داستان‌های اسطوره‌ای غرب و شرق را در تقابل با هم مقایسه کرده است. پاموک خواسته و توانسته نشان دهد فرهنگ ترکیه همانند موقعیت مکانی‌اش پلی میان شرق و غرب است و با وجود این‌که در جامعۀ کنونی ترکیه به علل مختلف داستان‌ها فراموش شده‌اند؛ امّا مفاهیم و نمود فرهنگی آن‌ها زنده و فعّال هستند. در واقع ابتکار عمل پاموک در زنی با موهای قرمز این است که نویسنده به‌صورت هدفمند با بهره‌مندی از آثار ادبی کهن، رمانی پست‌مدرن آفریده و بدین وسیله توانسته تفسیری نمادین از فرهنگ و روان شناسی ملی جامعۀ خود ارائه کند. در پژوهش حاضر جمع‌آوری داده‌ها به شیوة کتاب خانه‌ای صورت گرفته و روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است.

چکیده انگلیسی:

Orhan Pamuk is the author of the novel "Red Haired Woman". In the narration of the novel, he has mentioned the story of "Rostam and Sohrab" and "Prince Oedipus" in a frequent and wide-ranging manner. This contemporary Turkish novelist has  analyzed the themes, motivations and details of the story "Rostam and Sohrab" and "Prince Oedipus" in addition to narrating the stories and recreating them. This causes a question in the mind: what  is his purpose by using the themes of these two stories? In this research, the quality and purpose of recreating two myths belonging to two ancient civilizations with the theme of father-son relationships has been analyzed. The results showed that in this novel, the author has compared the archetype of "father killing" and  'son killing" from the mythological stories of Western and Eastern civilizations. Pamuk tried and was able to show that Turkey's culture is a bridge between East and West, as well as its location, and there are cultural signs from both civilizations in it. Even thoug the stories have been forgotten In the current society of Turkey for different reasons; But their  cultural expression are alive yet. In fact, Pamuk's initiative is that he has purposefully created a postmodern novel by benefiting from ancient literary works, and in this way he was able to present a symbolic interpretation of the national culture and psychology of his society. In the current research, data collection has been done in a library manner. Its method is descriptive-analytical.