بررسی تطبیقی پایگاه تکوینی عبودیت در غزلیات حافظ واندیشۀ افلاطون

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

دکتر اعظم اعتمادی فرد ¹

1 - معارف اسلامی، علوم انسانی، آزاد اسلامی، یزد، ایران

تاریخ دریافت : 1397/03/27 تاریخ پذیرش : 1397/03/27 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: عشق, سقراط, افلاطون, فطرت, غزلیات حافظ, عبودیت,

چکیده مقاله :

در میان آثار ماندگار ملل مختلف، مباحث و موضوعاتی بیان شده که اگر درون مایه‌های آن بررسی شود در تعامل و گفتگوی میان آن‌ها به امکان‌هایی دست خواهیم یافت که تطبیق آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را معقول می‌نماید. موضوع عبودیت و پایگاه تکوینی آن نیز از موضوعاتی است که در دیوان غزلیات حافظ و آثار افلاطون از نظر دور نمانده است. موضوعی که با توجه به سنخیت آن با فطرت و عهد الست به تعبیر حافظ ( البته بر مبنای اعتقاد به قرآن) و با مشاهدۀ ایده‌ها قبل از هبوط روح در جسم انسان به تعبیر سقراط آثار افلاطون (البته بر مبنای تفکر فلسفی)، ریشه در نوع خلقت و سرشت آدمی دارد و با عشق نسبتی دیرینه دارد. بنابر اهمیت این دو اثر در ادبیات ایران و فلسفه و ادبیات غرب و نیز ضرورت تبیین موضوع مورد بحث که جایگاه اساسی در رساندن انسان به سعادت ابدی دارد پژوهش حاضر سعی کرده تا با رویکرد تحلیلی- تطبیقی به واکاوی این دو اثر بپردازد. از نتایج تحقیق بر می‌آید که شباهت‌ها و هم‌داستانی و هم‌زبانی حافظ و سقراط آثار افلاطون با وجود فاصلۀ طولانی بین زمان بودن آن‌‌ها، به این بر می‌‌گردد که به زبان فطرت پاسخ سعادت طلبی فطری انسان را دادند و عشق را با سرشت انسان عجین و برای سیر مراتب انسان تا قرب الهی جاودان ترسیم کردند.

چکیده انگلیسی:

     There are so many matters and topics, among indelible literary works of different nations, that if their contents would be studied, we will get opportunities of their challenges and debates that make their study rational. Worship and its genetical position, also, is a topic that is ignored in Hafez poems and Plato works. This topic is referred to the topic of love and based on creation and Man’s nature considering the Human nature and Alast promise (the promise that was given to God by his creatures in the world before this world), in the Hafez words, and considering the ideas before The descent of the Spirit in the Flesh, in the Plato’s words. By the importance of these topics in Iran’s literature and Western philosophy and necessity of clarifying of concerned issue to bring man to eternal bliss, this research tries to study these two kinds of works in an analytical-comparative manner. Findings show that the similarity, synonymy, and same meaning, in spite of long time between them, show that they ask to Man’s nature by intrinsic seeking prosperity and they say that love is integrated to Huma’s spirit and help him to pass spiritual levels toward God till eternal Companionship to him.