تحلیل داستانهای معاصر فارسی بر اساس الگوی کنشگران و مربع معنایی گرمس با تکیه بر داستانهایی از ساعدی، درویشیان و م.ا.بهآذین

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

گلستان احمدی ¹ , شاهپور شهولی کوه شوری ^{2 *} , امیدوار عالی محمودی ³

1 - گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران.
2 - گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران.
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه

تاریخ دریافت : 1403/04/23 تاریخ پذیرش : 1403/06/07 تاریخ انتشار : 1403/11/26

کلید واژه: مربع معنایی, گرمس, غلامحسین ساعدی, علی اشرف درویشیان, م.ا.به آذین,

چکیده مقاله :

روایتشناسی گرمس از جمله نظریههاییست که سعی دارد به الگوهایی که متن بر اساس آنها نظام یافته دست یابد. گرمس در مرحلۀ اول با تعیین دستور زبان روایت ساختارهای حاکم بر اثر را مشخص میکند و سپس مناسبات درون متنی این نشانهها را که برسازندۀ نظام و ساختار اثر است، تبیین میکند تا از خالل آنها معنای اثر را به دست دهد. در این پژوهش به بررسی الگوهای روایی داستانهای رئالیستی در داستان ترس و لرز از غالمحسین ساعدی، بیالون از مجموعۀ آبشوران علی اشرف درویشیان و دختر رعیت از محمود اعتمادزاده با تکیه بر نظریۀ گرمس پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش، تطبیق ساختاری برخی از داستانهای معاصر با نظریه گرمس و مربع معنایی وی و تحلیل برخی وجوه معناهای اجتماعی این آثار است. نتایج پژوهش نشانگر انسجام روایی این آثار و تطبیق آنها با مربع معنایی گرمس و حضور تکرارها و تقابلهای واژگانی است که گفتمان اصلی و پنهان متن را به پیش میبرد و موجب بازنمایی برخی از ابعاد جامعهشناسانه و انسانشناسانۀ آنها میشود.

چکیده انگلیسی:

Abstract Greimas' narratology is one of the theories that try to find the patterns based on the text's structure. In the first step, Greimas determines the structure governing the work by assessing the grammar of the narrative and then explains the intra-textual relationships of these signs that make up the system and structure of the work, to obtain the meaning of the work through them. In this research, the narrative patterns of realistic stories in the story of Tars and larz by Gholamhossein Saedi, Biyalon from the Abshuran collection by Ali Ashraf Darvishian, and Dokhtare Raeiyat by Mahmoud Etemadzadeh(M.A. Beh Azin)have been investigated, relying on the theory of Greimas. The purpose of this research is to compare the structure of some contemporary stories with the theory of Greimas and his semantic square and to analyze some aspects of the social meanings of these works. The research results show the narrative coherence of these works and their adaptation to the semantic square of Greimas and the presence of repetitions and contrasts of words that advance the main and hidden discourse of the text and represent some sociological and anthropological dimensions.

منابع و مأخذ:

منابع
۱.آل داود، علی؛ سمیعی گیلانی، احمد، سید حسینی، رضا (۱۳۹۰ ). فرهنگ آثار ایرانی اسلامی، ج۳، تهران: سروش.
۲.احمدی، بابک، (۱۳۷۰)، ساختار و تاویل متن، تهران: مرکز.
۳.اسکولز، رابرت. (۱۳۹۷)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: انتشارات آگه
۴.اعتماد زاده محمود.(به آذین، م. ا.)(۱۳۴۲)، دختر رعیت، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیل.
۵.پراپ، ولادیمیر.(۱۳۶۸)، ریخت شناسی قصه‌های پریان، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: انتشارات توس.
۶.تایسن، لیس. (۱۳۸۷)، نظریه های نقد ادبی معاصر، مترجم:مازیار حسین زاده و فاطمه حسینی، ویراستار: دکتر حسین پاینده، تهران: نگاه امروز.
۷.تولان، مایکل. (۱۳۸۳)، روایتشناسی درآمدی زبانشناختی انتقادی، ترجمۀ فاطمه نعمتی و فاطمه علوی، تهران: سمت.
۸.درویشیان، علی‌اشرف. (۱۳۵۸)،آبشوران، تهران: یار محمد.
۹.ساعدی، غلامحسین .(۱۳۷۷)، ترس و لرز، تهران: قطره.
۱۰.شعیری، حمیدرضا.(۱۳۹۷)، مبانی معناشناسی نوین، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
11- _________.(۱۳۹۲ )،تجزیه و تحلیل معناشناختی گفتمان. تهران: سمت.
۱۲.شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی.(۱۳۸۸ ).راهی به نشانه معناشناسی سیال با بررسی مورد ققنوس نیما، تهران: علمی و فرهنگی
۱۳.کالر، جاناتان.(۱۳۸۸)، بوطیقای ساخت‌گرا: ساخت‌گرایی، زبان‌شناسی و مطالعۀ ادبیات، مترجم کوروش صفوی، تهران: مینوی خرد.
۱۴.گرمس، آلژیرداس ژولین.(۱۳۸۹)، نقصان معنا، ترجمه حمیدرضا شعیری، تهران: نشرعلم.
۱۵.میرعابدینی، حسن (۱۳۶۸)، صدسال داستان نویسی در ایران،تهران: نشر چشمه.
1. Ale Davoud, Ali; Samiei Gilani, Ahmad, Seyed Hosseini, Reza (1390). Culture of Islamic Iranian works, vol.3, Tehran: Soroush.
2. Ahmadi, Babak, (1370). Text structure and interpretation, Tehran: Markaz.
3. Darvishian, Ali Ashraf. (1358). Abshooran, Tehran: Yar Mohammad.
4. Etemad Zadeh , Mahmoud. (Beh Azin, M. A.) (1342), Dokhtare Raeiyat, second edition, Tehran: Nil Publications.
5. Greimas, Algirdas Julien.(1974). Semiotigu, in grande Encyclopedie Larousse.
6. Germes, Algirdas Julin. (2008). Loss of meaning, translated by Hamidreza Shaeiri, Tehran: Nashre Elm.
7. Hebert, L.(2011).Tools for Text and image analysis:An introduction to applied semantics. Translated from the French version by julie Tabler, RimousKi:Universitè du Quèbec à RimousKi.
8. Kaler, Jonathan. (2008), Constructivist Boutique: Constructivism, Linguistics and the Study of Literature, translated by Koorosh Safavi, Tehran: Minooye Kherad.
9. Mir Abedini, Hassan (1368). One hundred years of fiction writing in Iran, Tehran: Cheshme Publishing.
10. Propp, Veladimir. (1368). Morphology of Fairy Tales, translated by Fereydoun Badrei, Tehran: Toos Publications.
11. Scholes, Robert. (1397). An introduction to structuralism in literature, translated by Farzaneh Taheri, Tehran: Agah Publications.
12. Saedi, Gholamhossein. (1377), Tars and Larz, Tehran: Ghatreh.
13. Shaeiri, Hamidreza. (2017), Basics of Modern Semantics, Tehran: Organization for the Study and Compilation of Humanities Books.
14- _________ (2012), semantic analysis of discourse. Tehran: Samt.
15. Shaeiri, Hamidreza and Taraneh Vafaei. (2008). A way to fluid semantics by examining the case of Phoenix by Nima, Tehran: Elmi Farhangi.
16. Tyson, Lis. (1387). Theories of contemporary literary criticism, translator: Maziar Hosseinzadeh and Fatemeh Hosseini, editor: Dr. Hossein Payandeh. Tehran: Negahe Emruz.
17. Tolan, Michael. (1383). Critical Linguistic Narratology, translated by Fatemeh Nemati and Fatemeh Alavi, Tehran: Samt.