شاخصه‌های پایداری و چگونگی بازتاب آن‌ها در سروده‌های احمد شاملو و بشاره الخوری
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
کلید واژه: ادبیات پایداری, تطبیق, احمد شاملو, ایران, بشاره الخوری, لبنان. ,
چکیده مقاله :
جستار پیش‌رو در نظر دارد تا با روش تحلیلی ـ توصیفی، شاخصه‌های پایداری و چگونگی بازتاب آن‌ها را در شعر احمد شاملو (شاعر ایرانی) و بشاره الخوری (شاعر لبنانی) مورد بررسی قرار داده و به این طریق وجوه مشترک و متمایز این دو ادیب را به خواننده بنمایاند. یافته‌ها نشان می‌دهد: شاملو و الخوره اگر چه با یکدیگر بیش از نیم قرن فاصله زمانی داشته و از دو قوم و نژاد متفاوت‌اند، اما تحت تأثیر نفوذ استعمار (در لبنان نفوذ ترکان عثمانی و در ایران کشورهای متفق) در جریان جنگ جهانی اول و دوم و نیز سیطرة حاکمان خودکامه در هر دو بلاد، بسیاری از شاخصه‌های پایداری را در شعر فراخوانی می‌کند، جز آنکه خطاب و عتاب الخوره در تشویق و تهییج مردم ملت لبنان و نیز همة ملت‌های عرب بوده، حال آن که مورد خطاب شاملو کل ملت‌های ستمدیدة جهان است. دیگر آن که چالش شاملو در مبارزه با استبدادِ داخلی کشورش سهمناک‌تر از چالش بشاره در این خصوص به چشم آمده است. در نهایت: احمد شاملو و بشاره الخوری ـ به عنوان ادیب و روشنفکر ـ طلایه‌دار مبارزه ادبی با استعمار و استبداد بوده و به اصطلاح آوانگارد هستند. اگر چه بنا به شرایط جغرافیایی و تاریخی، مفاهیم مبارزه در میان این دو مشترک، لیکن مصادیق تا حدودی با یکدیگر متفاوت بوده. بالاخره، زاویة نگاه شاملو ـ برخلاف بشاره ـ در ایجاد یک جامعة آرمانی فراملی‌تر (= مدرن‌‌تر) می‌نماید.
The following essay aims to analyze the characteristics of sustainability and how they are reflected in the poetry of Ahmad Shamlou (Iranian poet) and Bashareh Al-Khouri (Lebanese poet) with analytical-descriptive method, and in this way, the common and distinctive features of these two writers. Appear to the reader. The findings show: Although Shamlou and Al-Khouri are more than half a century apart from each other and are from two different ethnicities and races; they were influenced by the influence of colonialism (in Lebanon, the influence of the Ottoman Turks and in Iran, and the allied countries) during the First and Second World Wars. And also the rule of the autocratic rulers in both countries calls many stable characteristics in the poem, except that the address and reproach of al-Khouri was to encourage and excite the people of Lebanon as well as all the Arab nations, while the subject of the address includes all the oppressed nations of the world. Is Another thing is that Shamlou's challenge in the fight against internal tyranny in his country is more significant than Beshara's challenge in this regard. Finally: Ahmad Shamlou and Beshareh Al-Khouri - as writers and intellectuals - are the leaders of the literary struggle against colonialism and tyranny and are so-called avant-garde. Although, due to geographical and historical conditions, the concepts of struggle between these two are common, but the examples are somewhat different from each other. Finally, Shamlu's point of view - contrary to Beshareh's - focuses on creating a more transnational (= more modern) ideal society.
کتاب‌ها
1. بیدج، موسی. (1389). مقاومت و پایداری در شعر عرب از آغاز تا امروز، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.
2. پاشایی، علی. (1378). نام همۀ شعرهای تو: زندگی و شعر احمد شاملو، جلد دوم، تهران: نشر ثالث.
3. پورنامداریان، تقی. (1374). سفر در مه: تأمّلی در شعر احمد شاملو، تهران: زمستان.
4. حریری، ناصر. (1368). هنر و ادبیات امروز: گفت و شنودی با شاملو، تهران: کتابسرای بابل.
5. الخوری، بشاره. (1998م). الأخطل الصغیر الدیوان الکامل، جمع و ترتیب و تقدیم سهام ابوجوده، بیروت: مؤسسه جائزه عبدالعزیز البابطین للابداع الشعری.
6. دستغیب، عبدالعلی. (1373). نقد آثار شاملو، چاپ پنجم، تهران: آروین.
7. دیانوش، ایلیا. (1385). لالایی با شیپور (گزین گویه‌ها و ناگفته‌های احمد شاملو)، چاپ سوم، تهران: مروارید.
8. رزمجو، حسین، (1366)، شعر کهن فارسی در ترازوی نقد اخلاق اسلامی، تهران: موسسه چاپ و انتشارات قدس رضوی.
9. سنگری، محمّدرضا. (1386). پرسه در سایۀ خورشید: تأمّلاتی در مقوله‌های ادب معاصر، چاپ دوم، تهران: لوح زرّین.
10. شاملو، احمد. (1386). آهنگ‌های فراموش‌شده، چاپ دوم، تهران: مروارید.
11. ـــــــــــــــ. (1389). مجموعه آثار (دفتر یکم: شعرها)، چاپ نهم، تهران: نگاه.
12. فرخزاد، پوران. (1383). مسیح مادر: نشان زن در زندگانی و آثار احمد شاملو، تهران: ایران جام.
13. کاکایی، عبدالجبار. (1380). بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان، تهران: پالیزان.
14. مروه، ادیب. (1970). اعلام الشعر العربی الحدیث (بشاره الخوری، الأخطل الصغیر سیرته و مختارات من آثاره)، بیروت: منشورات المکتب التجاری للطباعه و النشر و التوزیع.
مقالات
1. احمدزاده، پرویز و همکاران. (1396). «بررسی تطبیقی جلوه‌های پایداری در اشعار شاملو و درویش»، مطالعات تطبیقی فارسی- عربی، سال دوم، شمارۀ چهارم، پاییز و زمستان، صص 9-28.
2. اکبری رکن‌آباد، اعظم و همکاران. (1397). «مقایسۀ تطبیقی میهن‌دوستی در اشعار فرخی یزدی و بشاره الخوری»، جستارنامۀ ادبیات تطبیقی، سال دوم، شمارۀ چهارم، تابستان، صص 23-45.
3. رحیمی، مهدی و همکاران. (1399). «بررسی تطبیقی مهمترین مؤلفه‌های رمانتیسم در اشعار لویی آراگون و احمد شاملو»، ادبیّات تطبیقی، سال دوزادهم، شمارۀ 23، پاییز و زمستان، صص 164-183.
4. عرفانیان، لاله و همکاران. (1400). «تحلیل گفتمان شعر اعتراض در شعر احمد شاملو و سیاوش کسرایی: بر پایۀ تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه»، جستارنامۀ ادبیّات تطبیقی، سال پنجم، شمارۀ شانزدهم، تابستان، صص 1-35.