جغرافیای طبیعی: 4 (49)

دسترسی آزاد مقاله

1 - شناسایی روند تغییرات دمای سواحل جنوبی ایران و ارتباط آن با الگوهای پیوند از دور
کامران اسماعیلی امیر گندمکار مرتضی خداقلی

20.1001.1.20085656.1399.13.49.1.7

پژوهش حاضر با هدف بررسی روند سری‌های دمایی سواحل جنوبی ایران و ارتباط آن با الگوهای پیوند از دور انجام شد. در این راستا از آمار دمای حداقل و حداکثر ماهانه ایستگاه‌های ساحلی خلیج‌فارس طی دوره آماری 2019-1988 و آمار الگوهای پیوند از دور طی همان دوره استفاده شد. سنجش همگنی چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی روند سری‌های دمایی سواحل جنوبی ایران و ارتباط آن با الگوهای پیوند از دور انجام شد. در این راستا از آمار دمای حداقل و حداکثر ماهانه ایستگاه‌های ساحلی خلیج‌فارس طی دوره آماری 2019-1988 و آمار الگوهای پیوند از دور طی همان دوره استفاده شد. سنجش همگنی و بهتجاری داده‌ها با استفاده از آزمون‌های کای‌اسکور و اندرسون‌دارلینگ و روند آنها با آزمون‌های t و من-کندال بررسی شد. در ادامه ارتباط سنجی آنها با الگوهای پیوند از دور توسط آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره مشخص گردید. نتایج نشان داد به غیر از دمای حداقل ابوموسی و دمای حداکثر بوشهر که در اکثر ماه‌ها بدون روند بوده اند در سایر ماه‌ها و ایستگاه‌ها روند افزایشی غالب بوده است. دمای حداکثر ماه مارس و دمای حداقل ماه ژولای، در تمام ایستگاه‌ها روند افزایشی داشته است. در مجموع دمای حداقل نسبت به دمای حداکثر روند افزایشی بیشتری را نشان می‌دهد. نتایج ارتباط بین الگوهای پیوند از دور و سری‌های دمایی حاکی از همبستگی مستقیم و معنادار در دو سطح 95 و 99 درصد و تأثیر زیاد الگوهای WHWP و AMO بر سری‌های دمایی مورد مطالعه می‌باشد. به عبارت دیگر الگوهای واقع در اطلس‌شمالی و آرام حاره ای بیشترین اثرگذاری را بر روی دمای حداقل و حداکثر سواحل جنوبی ایران دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - اولویت‌بندی عوامل تخریب جنگل‌های غرب گیلان در یک بازه زمانی 24 ساله با تکنیک سنجش از دور
بهمن نقره علیزاده درویی مهرداد قدس خواه دریایی ابوذر حیدری صفری کوچی

20.1001.1.20085656.1399.13.49.2.8

پژوهش حاضر با هدف برآورد سطح تخریب جنگل‌های شهرستان آستارا در طول یک دوره 24 ساله و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تخریب جنگل‌های منطقه انجام شد. به این منظور نقشه پوشش منطقه ای 27 هزار هکتاری مربوط به سال‌های 1366 و 1390 با استفاده از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست 8 تهیه و چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف برآورد سطح تخریب جنگل‌های شهرستان آستارا در طول یک دوره 24 ساله و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تخریب جنگل‌های منطقه انجام شد. به این منظور نقشه پوشش منطقه ای 27 هزار هکتاری مربوط به سال‌های 1366 و 1390 با استفاده از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست 8 تهیه و مورد مقایسه قرار گرفت. در این پژوهش تعداد 100 نمونه تعلیمی برای دو کلاسه جنگل و غیر جنگل استفاده و طبقه‌بندی تصاویر به روش حداکثر احتمال به انجام رسید. نقشه عوامل فیزیوگرافی شیب، جهت، ارتفاع و عوامل عوامل انسانی، فاصله از جاده و مناطق مسکونی نیز با استفاده از نقشه مدل ارتفاعی رقومی (DEM) و نقشه عوارض مربوطه به‌دست آمد. نقشه‌های موجود با یکدیگر تطبیق و نقشه پهنه‌بندی خطر تخریب منطقه در محیط GIS حاصل و در نهایت بین سطوح تخریب و عوامل مؤثر در تخریب همبستگی گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که سطح جنگل‌های منطقه مورد مطالعه در طول 24 سال به میزان 5,744 هکتار کاهش یافته است. از بین عوامل بررسی شده فاصله از مناطق مسکونی (71/0r= ) و جاده (57/0r= ) بیشترین همبستگی را با سطح تخریب نشان دادند. عوامل جهت و ارتفاع از سطح دریا ارتباط معنی‌داری با تخریب نشان ندادند ولی عامل شیب تأثیر متوسطی بر تخریب نشان داد. در نتیجه عوامل انسانی به عنوان عوامل اصلی تخریب جنگل‌های منطقه شناسایی شدند. بنابراین، احیاء و حفاظت از جنگل‌های منطقه می‌بایست با اولویت کنترل مناطق انسان‌ساخت یاد شده انجام شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - بررسی اثر تغییر اقلیم بر مراحل فنولوژی و عملکرد انگور بی دانه سفید (مطالعه موردی: ایستگاه هواشناسی کشاورزی گلمکان)
احمد علیزاده ایمان بابائیان حمید نوری محمد علی نجاتیان

20.1001.1.20085656.1399.13.49.3.9

مطالعه با هدف ارزیابی پتانسیل تاثیرات تغییر اقلیم بر مراحل فنولوژی و عملکرد انگور صورت گرفته است. ابتدا مقادیر روزانه دما (حداقل ، حداکثر) و بارش روزانه براساس مدلHADCM3 در دوره پایه و آینده براساس سناریوهای واداشت تابشRCP8.5, RCP4.5 برای اقلیم آتی دوره (2020-2050) استخ چکیده کامل

مطالعه با هدف ارزیابی پتانسیل تاثیرات تغییر اقلیم بر مراحل فنولوژی و عملکرد انگور صورت گرفته است. ابتدا مقادیر روزانه دما (حداقل ، حداکثر) و بارش روزانه براساس مدلHADCM3 در دوره پایه و آینده براساس سناریوهای واداشت تابشRCP8.5, RCP4.5 برای اقلیم آتی دوره (2020-2050) استخراج و با روش ﻋﺎﻣــﻞ ﺗﻐﻴﻴــﺮ3، ریزمقیاس شده است. سپس از داده های ایستگاه و خروجی های ریزمقیاس نمایی و به کارگرفتن شبکه عصبی پویا مراحل فنولوژی و پرسپترون عملکرد در نرم افزاز مطلب A 2018 ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی شدند. خروجی مدل اقلیمی اﻓـﺰاﯾﺶ دﻣـﺎ و ﮐـﺎﻫﺶ ﺑﺎرﻧـﺪﮔﯽ درآینده را نشان می دهد. افزایش دﻣﺎی حداکثر در RCP4.5 وRCP8.5 به ترتیب 7/2 و2/3 درجه سانتی گراد و در دﻣﺎی حداقل به ترتیب8/1 و 9/2 درجه سانتی گراد برآورد گردیده است. نتایج نشان دادند که ﺑﺎرش سالانه در سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5.به ترتیب 30 و 49 درصد نسبت به دوره پایه کاهش خواهد یافت. مراحل فنولوژی شامل شکفتن جوانه ها تا رسیدن میوه تحت هر دو سناریو و در کلیه مراحل فنولوژی در دوره آینده نسبت به دوره پایه در زمان جلوتری تکمیل خواهند شد، به طوری که RCP4.5 15 روز وRCP8.5 تا 24 روز جلوتر رخ خواهند داد. شبیه سازی عملکرد انگور تحت سناریوی RCP4.5وRCP8.5 به ترتیب حداقل عملکرد 04/2 ، 7/2 حداکثر عملکرد 3/2 ،3 و میانگین عملکرد 54/0، 86/0 تن در هکتار کاهش خواهند یافت. نتایج نشان می دهد با تغییر در زمان رخ داد طول دوره رشد موجب تغییر در کلیه مراحل فنولوژی و همچنین کاهش عملکرد انگور در آینده در منطقه قرار خواهند گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - وضعیت پیشانی جبهه‌ قطبی در ارتباط با فصل سرد بر روی ایران
داریوش سپاده برومند صلاحی بهلول علیجانی بتول زینالی

20.1001.1.20085656.1399.13.49.4.0

چکیده در این پژوهش، به شناسایی رفتار فصلی رودباد قطبی، بر مبنای فصل سرد (پاییز و زمستان) برروی کشور ایران پرداخته شده است. تحلیل کلی روند رودباد براساس آنچه در قسمت روشها ذکر شده است به منظور یافتن الگوهای رفتاری رودباد در محیط نرم افزاری GRADS صورت گرفت. نتایج تحلیل بی چکیده کامل

چکیده در این پژوهش، به شناسایی رفتار فصلی رودباد قطبی، بر مبنای فصل سرد (پاییز و زمستان) برروی کشور ایران پرداخته شده است. تحلیل کلی روند رودباد براساس آنچه در قسمت روشها ذکر شده است به منظور یافتن الگوهای رفتاری رودباد در محیط نرم افزاری GRADS صورت گرفت. نتایج تحلیل بیان کنندة وجود دو هسته متوسط اصلی، یک هسته برفراز اروپا و هستة گسترده تر بر روی شمال آفریقا و عربستان است. فراوانی وقوع هسته روی اروپا بیش از هسته شمال آفریقا بوده بطوریکه در پاییز فراوانی وقوع هسته شمال آفریقا حدود 30 درصد کمتر از اروپا و در زمستان فراوانی هر دو هسته مشابه بوده است. هستة رودباد قطبی دردو فصل مذکور، به طور تقریبی در عرض 35 درجة شمالی مستقر بوده است. با توجه به اطلاعات حاصل از نقشه های متوسط سرعت در فصل پاییز و زمستان، به نظر می رسد تغییر سرعت نسبت به قبل بیشتر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - مدیریت و دفع رواناب های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS (نمونه موردی: بندر ماهشهر)
مریم ایلانلو مصطفی قنواتی صادق بشارتی فرد

20.1001.1.20085656.1399.13.49.5.1

هدف از احداث شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن‌سازی شهر در مقابل حوادث غیرمترقبه (‌سیل)‌و بهبود بهداشت شهری و .... است. در طی‌بارندگی‌ها سال‌های اخیر در بندر ماهشهر به دلیل نبود کانال‌ها و حتی جوی‌های انتقال روان آب‌های سطحی بیشتر معابر و خیابان‌ها دچ چکیده کامل

هدف از احداث شبکه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن‌سازی شهر در مقابل حوادث غیرمترقبه (‌سیل)‌و بهبود بهداشت شهری و .... است. در طی‌بارندگی‌ها سال‌های اخیر در بندر ماهشهر به دلیل نبود کانال‌ها و حتی جوی‌های انتقال روان آب‌های سطحی بیشتر معابر و خیابان‌ها دچار آبگرفتگی شدیدی شدند که خسارات عمده‌ای به زیرساخت‌ها منطقه وارد شده است. هدف این پژوهش مدیریت و دفع رواناب‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در بندر ماهشهر باشد. بدین منظور با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در ابتدا لایه های رقومی منطقه شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب و شبکه زهکشی شهر تهیه گردید. سپس با استفاده از روش منطق فازی فضاهای دارای پتانسیل تجمع رواناب در منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق بیانگر این می‌باشند که تمرکز این فضاها در شرق، مرکز و شمال شرق و جنوب شرق منطقه می باشد. سپس با استفاده از تکنیک RiverTools و با توجه به نقشه شبکه زهکشی شهر، بهترین مسیرها برای احداث کانال‌های پشنهادی تهیه گردید. این کانال‌ها شامل کانال‌های فرعی، کانال‌های اصلی درجه دو و کانال‌های اصلی درجه دو می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - پایش تغییرات پوشش گیاهی در اثر خشکسالی در حوضه آبریز درودزن با استفاده از تصاویر MODIS
مرضیه موغلی

20.1001.1.20085656.1399.13.49.6.2

یکی از رروش‌های مطالعۀپایش و پهنه‌بندی خشکسالی با استفاده از شاخص‌های هواشناسی و تکنیک‌های سنجش از راه دور می‌باشد. به منظور تعیین تأثیر خشکسالی‌ها بر تغییرات پوشش گیاهی ابتدا شدت‌های خشکسالی با استفاده از شاخص های خشکسالی SPI سالانه توسط داده‌های بارندگی ایستگاه‌های هو چکیده کامل

یکی از رروش‌های مطالعۀپایش و پهنه‌بندی خشکسالی با استفاده از شاخص‌های هواشناسی و تکنیک‌های سنجش از راه دور می‌باشد. به منظور تعیین تأثیر خشکسالی‌ها بر تغییرات پوشش گیاهی ابتدا شدت‌های خشکسالی با استفاده از شاخص های خشکسالی SPI سالانه توسط داده‌های بارندگی ایستگاه‌های هواشناسی تعیین شد . در این تحقیق شاخص خشک‌سالی SPI در دوره‌های کوتاه‌مدت یک و سه ماهه و دوره سالانه برای سه ایستگاه شیراز ، اقلید و درودزن بررسی شد که با توجه به نتایج حاصل شده از محاسبات در تمامی ایستگاههای موجود در سالهای 2001 ، 2003 ، 2005 ، 2007 و 2013 خشک‌سالی از ضعیف تا شدید رخ‌داده است همچنین در سالهای 2009 و 2014 دوره ترسال در منطقه اتفاق افتاده است . در ابتدا، شاخص( SPI ) برای سه ایستگاه هواشناسی طی سالهای 2015 – 2001 محاسبه گردید و در مرحله بعد بر اساس تصاویر گرفته شده از MODIS در ماههای اکتبر ، اگوست ، سپتامبر شاخص نرمال شده اختلاف پوشش گیاهی NDVI محاسبه شد سپس همبستگس بین شاخص های هواشناسی و پوشش گیاهی در طی دوره آماری برای سال‌های خشک و تر گرفته شد با دقت به نتایج آماری شاخصNDVI به تغییرات خشکسالی و اقلیمی بیشترین همبستگی را در ایستگاه ‌درودزن داشته است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - بررسی تغییرات فضایی دماهای حدی در سطح ایران
اعظم تاجیک آزاده اربابی سبزواری

20.1001.1.20085656.1399.13.49.7.3

تحقیق حاضر با هدف بررسی فراوانی رخدادهای فرین دمایی ایران و شناسایی تغییرات مکانی و زمانی آن‌ها انجام شده است. داده‌های مورد استفاده شامل داده‌های روزانه حداقل دما و حداکثر دما روزانه طی دوره 2017-1985 برای 77 ایستگاه سینوپتیک ایران است. برای محاسبه شاخص‌های فرین دمایی چکیده کامل

تحقیق حاضر با هدف بررسی فراوانی رخدادهای فرین دمایی ایران و شناسایی تغییرات مکانی و زمانی آن‌ها انجام شده است. داده‌های مورد استفاده شامل داده‌های روزانه حداقل دما و حداکثر دما روزانه طی دوره 2017-1985 برای 77 ایستگاه سینوپتیک ایران است. برای محاسبه شاخص‌های فرین دمایی ایران از 16 شاخص توصیه‌شده توسط گروه کارشناسی CCL/CLIVAR استفاده شد. محاسبه شاخص‌ها در محیط نرم‌افزار R و با استفاده از نرم‌افزار جانبی RclimDex انجام شد. نتایج محاسبه شاخص‌های فرین گرم و سرد نشان داد که در حالت کلی فراوانی رخداد و تغییرات مکانی فرین‌های دمایی ایران تابع موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی و محیطی نقاط مختلف کشور ایران است؛ چراکه به جزء سواحل شمالی، در مناطق با ارتفاعات زیاد و عرض جغرافیایی بالا فراوانی شاخص‌های حدی سرد از بیشینه مقدار و شاخص‌های فرین گرم از کمینه مقدار و در مناطق پست و کم ارتفاع جنوبی با عرض جغرافیایی پایین شاخص‌های گرم از بیشینه رخداد و شاخص‌های فرین سرد از کمینه رخداد برخوردارند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که طی دوره 2017-1985 شاخص‌های فرین گرم نسبت به شاخص‌های فرین سرد از فراوانی رخداد و گستردگی مکانی بیشتری برخوردار هستند. علاوه بر این شاخص‌های فرین گرم تداوم زمانی بیشتری نیز دارند و به همین دلیل فراوانی رخداد شاخص WSDI در سطح کشور تا 10 دوره می‌رسد درحالی‌که فراوانی شاخص CSDI حداکثر به شش دوره می‌رسد. این نتایج بیانگر گرم‌تر شدن شرایط دمایی ایران و افزایش رخدادهای گرمایی بیشتر طی دوره مورد مطالعه است که می‌تواند در آینده نیز ادامه پیدا کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - اولویت بندی عوامل موثر بر وقوع حرکات دامنه‌ای و تهیه نقشه پهنه‌ی خطر وقوع آن با استفاده از الگوریتم نوین جنگل تصادفی(‌مطالعه موردی: بخشی از حوضه آبریز سد لتیان )
لیلا ابراهیمی

20.1001.1.20085656.1399.13.49.8.4

اولین گام مهم و اساسی در ارزیابی خطر حرکات‌دامنه‌ای تهیه نقشه‌های خطر وقوع حرکات دامنه‌ای است، این نقشه‌ها به عنوان یک محصول نهایی است که می تواند برای برنامه‌ریزی کاربری اراضی مفید واقع شود. هدف از این پژوهش اولویت‌بندی عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه‌ای و پهنه‌بندی خطر چکیده کامل

اولین گام مهم و اساسی در ارزیابی خطر حرکات‌دامنه‌ای تهیه نقشه‌های خطر وقوع حرکات دامنه‌ای است، این نقشه‌ها به عنوان یک محصول نهایی است که می تواند برای برنامه‌ریزی کاربری اراضی مفید واقع شود. هدف از این پژوهش اولویت‌بندی عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه‌ای و پهنه‌بندی خطر وقوع آن با استفاده از الگوریتم نوین جنگل تصادفی در نقشه توپوگرافی 1:50000 لشکرک در قسمت شمالی سد لتیان می‌باشد. با توجه به ویژگی‌های هیدرولوژیکی، توپوگرافی، زمین شناسی، ژئومورفولوژیکی و اقلیمی منطقه مهمترین عوامل موثر در وقوع حرکات دامنه ای 9 شاخص فاصله از جاده،گسل، رودخانه، لیتولوژی، میزان بارش، ارتفاع، شیب، جهت شیب و کاربری اراضی به عنوان مهم‌ترین عوامل موثر در وقوع این نوع حرکات در منطقه مد نظر قرار گرفت.نتایج تحقیق نشان می‌دهد سه عامل فاصله از گسل، جاده و میزان شیب به ترتیب جزء سه عامل مهم در وقوع حرکات دامنه‌ای در منطقه مورد مطالعه می‌باشد. به منظور ارزیابی مدل تهیه شده، از منحنی تشخیص عملکرد نسبی استفاده گردید. براساس نتایج منحنی راک، مقدار سطح زیر منحنی در نقاط ‌آموزشی برابر با 826/0 و در نقاط ارزیابی برابر با 839/0 درصد برآورد گردیده است. که شکل شماره 9 ارزیابی خیلی خوب الگوریتم جنگل تصادفی در پهنه‌بندی خطر وقوع حرکات دامنه ای با استفاده از این مدل است. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات