بارش به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای اقلیمی می باشد که به طور مستقیم در چرخه هیدرولوژی دخالت دارد. ایران به دلیل کمبود نزولات جوی و توزیع نامناسب آنها از مناطق خشک و نیمهخشک دنیا به حساب آمده که همواره با کمبود آب به عنوان یکی از مهمترین محدودیتهای منابع طبیعی دست چکیده کامل
بارش به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای اقلیمی می باشد که به طور مستقیم در چرخه هیدرولوژی دخالت دارد. ایران به دلیل کمبود نزولات جوی و توزیع نامناسب آنها از مناطق خشک و نیمهخشک دنیا به حساب آمده که همواره با کمبود آب به عنوان یکی از مهمترین محدودیتهای منابع طبیعی دست به گریبان بوده است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف استخراج رفتار مقیاسی و شناسایی حافظه بارش (بلند مدت، کوتاه مدت) دو حوضه آبریز کرخه و دز انجام شد. بدین منظور دادههای بارش 14 ایستگاه سینوپتیکی و بارانسنجی دو حوضه کرخه و دز در بازه زمانی 60 ساله (2019 – 1959) استفاده شد. نتایج نشان داد ایستگاههای دو حوضه 2 رژیم بارشی دارند. در بررسی رژیمهای بارشی تمام ایستگاهها دو حوضه مشخص شد، رژیم بارشی کوچک مقیاس دارای حافظه بلند مدت و سری زمانی آن پایدار است. ولی رژیم بارشی بزرگ مقیاس دارای حافظه کوتاه مدت و سری زمانی آن به جز برای دو ایستگاه دوآب و دره تخت بقیه ایستگاهها ایستا است. هر دو رژیم بارشی رفتار مقیاسی کاملا متفاوتی را نشان میدهند. همچنین رابطه بین رفتار مقیاسی بارش و توپوگرافی منطقه مورد مطالعه را با کاربرد آزمون همبستگی پیرسون محاسبه شد. نتایج نشان داد در حوضه کرخه برای هر دو مقیاس رژیم بارشی ارتباط معنادار وجود ندارد. از سویی حوضه دز در رژیم بارشی کوچک مقیاس ارتباط معنادار است ولی رژیم بارشی بزرگ مقیاس ارتباط معناداری وجود ندارد. این امر میتواند در حوضه کرخه ناشی از وضعیت توپوگرافی متعارض و ناهمگون در بخشهای مختلف منطقه باشد.
پرونده مقاله