تاثیر تغییرات اقلیم بر محصولات کشاورزی با تاکید بر دانه روغنی سویا با استفاده از LARS-WG(مطالعه موردی: دشت مغان)
محورهای موضوعی : اقلیم شناسینیکزاد سلامی 1 , رضا برنا 2 , فریده اسدیان 3
1 - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: تغییر اقلیم, LARS-WG5, کشاورزی, سویا,
چکیده مقاله :
تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها می شود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. سویا یکی از محصولات استراتژیک جهان بوده که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های جغرافیایی جهت بررسی عملکرد محصولات کشاورزی با تاکید بر دانه های روغنی (سویا) در سال های آتی در دشت مغان با استفاده از داده های اقلیمی دوره 30 ساله (1387-1396) و مدل LARS-WG5 و با گردش عمومی جوHADCM3 تحت سناریو انتشار،B1 وA1 در دوره (1397-1427) در سه ایستگاه هواشناسی(پارس آباد، گرمی و بیله سوار) استفاده شد که با تعریف 8 سناریوی مختلف تاریخ کاشت با تأخیر های زمانی 10 روزه از اول خرداد ماه تا دهم مرداد ماه، شبیه سازی شدند. به منظور پهنه بندی زراعی بوم شناختی اراضی کشاورزی دشت مغان برای کشت سویا، از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)) استفاده شد. لایه های رقومی عوامل محیطی در (GIS) پس از اختصاص وزن AHP مختص به هر لایه روی هم گذاری و تلفیق شدند. سپس پهنه بندی اراضی در سه طبقه بندی مستعد، متوسط و غیر مستعد انجام شد. نتایج بررسی نشان داد هر چند کشت سویا در محدوده آبیاری شبکه خدافرین محدودیتی برای کشت سویا وجود دارد ولی عملکرد کشت در کلیه سطوح یکنواخت نبوده به طوریکه از نظر دمایی در داخل شبکه آبیاری مغان محدودیت وجود ندارد لیکن به دلیل نوع سنگ شناسی و خاک شناسی در حاشیه رودخانه ارس موجب گردیده کشت سویا در آن محدوده انجام نگیرد.
تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها میشود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. سویا یکی از محصولات استراتژیک جهان بوده که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های جغرافیایی جهت بررسی عملکرد محصولات کشاورزی با تاکید بر دانه های روغنی (سویا) در سال های آتی در دشت مغان با استفاده از داده های اقلیمی دوره 30 ساله (1387-1396) و مدل LARS-WG5 و با گردش عمومی جوHADCM3 تحت سناریو انتشار،B1 وA1 در دوره (1397-1427) در سه ایستگاه هواشناسی(پارس آباد، گرمی و بیله سوار) استفاده شد که با تعریف 8 سناریوی مختلف تاریخ کاشت با تأخیر های زمانی 10 روزه از اول خرداد ماه تا دهم مرداد ماه، شبیه سازی شدند. به منظور پهنه بندی زراعی بوم شناختی اراضی کشاورزی دشت مغان برای کشت سویا، از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)) استفاده شد. لایه های رقومی عوامل محیطی در (GIS) پس از اختصاص وزن AHP مختص به هر لایه روی هم گذاری و تلفیق شدند. سپس پهنه بندی اراضی در سه طبقه بندی مستعد، متوسط و غیر مستعد انجام شد. نتایج بررسی نشان داد هر چند کشت سویا در محدوده آبیاری شبکه خدافرین محدودیتی برای کشت سویا وجود دارد ولی عملکرد کشت در کلیه سطوح یکنواخت نبوده به طوریکه از نظر دمایی در داخل شبکه آبیاری مغان محدودیت وجود ندارد لیکن به دلیل نوع سنگ شناسی و خاک شناسی در حاشیه رودخانه ارس موجب گردیده کشت سویا در آن محدوده انجام نگیرد.
منابع
1-بذرافشان،جواد.،خلیلی،علی.،هورفر،عبدالحسین.،ترابی،صدیقهوحجام،سهراب (1388). بررسیومقایسهعملکرددو مدلClimGen)(LARS-WGاقلیمی شبیه سازیمتغیرهایهواشناسیدرشرایطمختلف اقلیمی،تحقیقاتمنابعآبایران،دوره 5، شماره 1،صص57-44
2-جعفرزاده،احمد.،خاشعیسیوکی،عباس. وشهیدی،علی(1395). طراحی - یکمدلتصمیمگیریچندهدفهبه منظورتعیین الگویکشتبهینهتحتتأثیرپدیدهتغییراقلیم )مطالعهموردی: دشتبیرجند). تحقیقات آبوخاک ایران، دورة47، شماره4، صص 849-859
3-جلالی، مسعود.، محمدی، غلامحسن.، حسینی صدر، عاطفه. و خوشوقتی، حسین (1390).نقش - پراکندگی مکانی و نوسانهای زمانی پارامترهای اقلیمی در عملکرد گندم دیم(مطالعه موردی : شهرستانهای کلیبر و خدا آفرین). جغرافیای طبیعی، ساالنهم، شماره34،صص 105-123
4- حسینی، سیده طیبه.،خوش روش، مجتبی. و ضیاتبار احمدی، میر خالق (1394). بررسیاثرتغییراقلیموارزیابیتغییرتاریخکاشتبرعملکردسویا.نشریهپژوهشآبدرکشاورزی،جلد29،شماره4،صص575-560.
5-شیداییان،مجید.،ضیاءتباراحمدی،میرخالقوفضلاولی،رامین(1393). تأثیر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکردمحصول برنج (مطالعه موردی: دشت تجن). آبوخاک. جلد 28، شماره 6. صص1297-1284
6-شرقی، طاهره.، کلانتری، خلیل.، اسدی، علی. و جمعه پور، محمود (1395). شبیهسازی اثرات تغییر اقلیمی و سیاسات انتقال آب از بخش کشاورزی به صنعت بر منابع آبی و تأثیر آن بر تولیدات باغی(در استان یزد). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. دوره 47،شماره 4، صص 851-863
7-قربانی، خلیل و سلطانی، افشین(1393).اثر تغییر اقلیم بر عملکرد سویا در منطقه گرگان. پژوهش های تولید گیاهی،جلد بیست و یکم، شماره دوم،صص85-67.
8-کوچکی، علیرضا؛ و نصیری محلاتی، مهدی(1395).تأثیر تغییر اقلیم بر کشاورزی ایرانوپیشبینیتولیدمحصولاتزراعی و راهکارهای سازگاری، پژوهشهای زراعی ایران، جلد چهاردهم، شماره1، صص20-1
9- Ackerman, F. & Stanton, E.A. (2013): Climate Impacts on Agriculture: A Challenge to omplacency? Global Development and Environment Institute. Working Paper No.13-01
10-Corobov, R. (2002): Estimation of climate change impacts crop production in the
Republic of Moldova. Geo. J. 57: 195-202.
11- Falloon P and Betts R, (2010): Climate Impacts on European Agriculture and Water Management in The Context of Adaptation and Mitigation-The Importance of An Integrated Approach. Sci Total Environ 408: 5667–5687.
12- Haverkort, A.J., and Verhagen, A. (2008): Climate change and its repercussions for
the potato supply Chain. J. Potato Res. 51: 223-237.
13- Racsko, P., Szeidl, L. and Semenov, M. A. (1991): A serial approach to local stochastic weather models. Ecological Modeling, l (57): 27–41.
14- Rosenzweig, C., and Parry, M.L. (1994): Potential impacts of climate change on world food supply. Nature. 367: 133-138.
15- Rodríguez Díaz, J.A., Weatherhead, E.K., Knox, J.W., and Camacho1, E. (2007): Climate change impacts on irrigation water requirements in the Guadalquivirriver basin in Spain. J. Reg. Environ. Change. 7: 3. 149-159.
16- Smit B and Skinner MW, (2002): Adaptation Options in Agriculture to Climate Change: a Typology. Mitig Adapt Strat Glob Change 7: 85–114.
17- Semenov, M. A. and Barrow, E. M. (1998): Use of a stochastic Weather enerator in the development of Climate Change Scenarios. Climatic Change, 35: 397-414.
18- Trnka M, Dubrovsky M and Ekzalud Z, (2004): Climate Change Impacts and Adaptation Strategies in Spring Barley Production in The Czech Republic. Clim Change 64: 227–255.
19- Vergé XPC, De Kimpe C and Desjardins RL, (2007): Agricultural Production, Greenhouse Gas Emissions and Mitigation Potential. Agric For Meteorol 2–4: 255–69.
20- Yu, P.S., Yang, T.C., and Chou, C.C. (2002): Effects of climate change on evapotranspiration from paddy fields in southern Taiwan. J. Clim. Change. 54: 165-179.
_||_
منابع
1-بذرافشان،جواد.،خلیلی،علی.،هورفر،عبدالحسین.،ترابی،صدیقهوحجام،سهراب (1388). بررسیومقایسهعملکرددو مدلClimGen)(LARS-WGاقلیمی شبیه سازیمتغیرهایهواشناسیدرشرایطمختلف اقلیمی،تحقیقاتمنابعآبایران،دوره 5، شماره 1،صص57-44
2-جعفرزاده،احمد.،خاشعیسیوکی،عباس. وشهیدی،علی(1395). طراحی - یکمدلتصمیمگیریچندهدفهبه منظورتعیین الگویکشتبهینهتحتتأثیرپدیدهتغییراقلیم )مطالعهموردی: دشتبیرجند). تحقیقات آبوخاک ایران، دورة47، شماره4، صص 849-859
3-جلالی، مسعود.، محمدی، غلامحسن.، حسینی صدر، عاطفه. و خوشوقتی، حسین (1390).نقش - پراکندگی مکانی و نوسانهای زمانی پارامترهای اقلیمی در عملکرد گندم دیم(مطالعه موردی : شهرستانهای کلیبر و خدا آفرین). جغرافیای طبیعی، ساالنهم، شماره34،صص 105-123
4- حسینی، سیده طیبه.،خوش روش، مجتبی. و ضیاتبار احمدی، میر خالق (1394). بررسیاثرتغییراقلیموارزیابیتغییرتاریخکاشتبرعملکردسویا.نشریهپژوهشآبدرکشاورزی،جلد29،شماره4،صص575-560.
5-شیداییان،مجید.،ضیاءتباراحمدی،میرخالقوفضلاولی،رامین(1393). تأثیر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکردمحصول برنج (مطالعه موردی: دشت تجن). آبوخاک. جلد 28، شماره 6. صص1297-1284
6-شرقی، طاهره.، کلانتری، خلیل.، اسدی، علی. و جمعه پور، محمود (1395). شبیهسازی اثرات تغییر اقلیمی و سیاسات انتقال آب از بخش کشاورزی به صنعت بر منابع آبی و تأثیر آن بر تولیدات باغی(در استان یزد). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. دوره 47،شماره 4، صص 851-863
7-قربانی، خلیل و سلطانی، افشین(1393).اثر تغییر اقلیم بر عملکرد سویا در منطقه گرگان. پژوهش های تولید گیاهی،جلد بیست و یکم، شماره دوم،صص85-67.
8-کوچکی، علیرضا؛ و نصیری محلاتی، مهدی(1395).تأثیر تغییر اقلیم بر کشاورزی ایرانوپیشبینیتولیدمحصولاتزراعی و راهکارهای سازگاری، پژوهشهای زراعی ایران، جلد چهاردهم، شماره1، صص20-1
9- Ackerman, F. & Stanton, E.A. (2013): Climate Impacts on Agriculture: A Challenge to omplacency? Global Development and Environment Institute. Working Paper No.13-01
10-Corobov, R. (2002): Estimation of climate change impacts crop production in the
Republic of Moldova. Geo. J. 57: 195-202.
11- Falloon P and Betts R, (2010): Climate Impacts on European Agriculture and Water Management in The Context of Adaptation and Mitigation-The Importance of An Integrated Approach. Sci Total Environ 408: 5667–5687.
12- Haverkort, A.J., and Verhagen, A. (2008): Climate change and its repercussions for
the potato supply Chain. J. Potato Res. 51: 223-237.
13- Racsko, P., Szeidl, L. and Semenov, M. A. (1991): A serial approach to local stochastic weather models. Ecological Modeling, l (57): 27–41.
14- Rosenzweig, C., and Parry, M.L. (1994): Potential impacts of climate change on world food supply. Nature. 367: 133-138.
15- Rodríguez Díaz, J.A., Weatherhead, E.K., Knox, J.W., and Camacho1, E. (2007): Climate change impacts on irrigation water requirements in the Guadalquivirriver basin in Spain. J. Reg. Environ. Change. 7: 3. 149-159.
16- Smit B and Skinner MW, (2002): Adaptation Options in Agriculture to Climate Change: a Typology. Mitig Adapt Strat Glob Change 7: 85–114.
17- Semenov, M. A. and Barrow, E. M. (1998): Use of a stochastic Weather enerator in the development of Climate Change Scenarios. Climatic Change, 35: 397-414.
18- Trnka M, Dubrovsky M and Ekzalud Z, (2004): Climate Change Impacts and Adaptation Strategies in Spring Barley Production in The Czech Republic. Clim Change 64: 227–255.
19- Vergé XPC, De Kimpe C and Desjardins RL, (2007): Agricultural Production, Greenhouse Gas Emissions and Mitigation Potential. Agric For Meteorol 2–4: 255–69.
20- Yu, P.S., Yang, T.C., and Chou, C.C. (2002): Effects of climate change on evapotranspiration from paddy fields in southern Taiwan. J. Clim. Change. 54: 165-179.