طراحی الگوی مفهومی اقتصاد مقاومتی در بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری کشور
محورهای موضوعی : مدیریت بازاریابیمحمود ضیایی 1 , هاشم نیکومرام 2 , کریم حمدی 3
1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد، گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: اقتصاد مقاومتی, اصلاح و بهسازی نظام بانکی, مقاوم‌سازی نظام بانکی, تاب‌آوری, یکپارچگی نظام بانکی, مدیریت جهادی,
چکیده مقاله :
یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است توجه به مسائل اقتصادی کشور می‌باشد نامگذاری سال‌های پی در پی با موضوعات اقتصادی و با محوریت اقتصاد مقاومتی نشان از اهمیت بالای این موضوع دارد در این میان بانک و نظام بانکی که نقش اصلی و اساسی در رگ‌های اقتصاد جامعه دارد. هدف از این مطالعه طراحی الگوی اقتصاد مقاومتی در نظام بانکی کشور است. این مطالعه از حیث هدف از نوع مطالعات کاربردی و از حیث جمع‌آوری داده از نوع مطالعات توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه صاحب نظران عصر بانک‌داری است که با مفاهیم اقتصاد مقاومتی آشنا بوده و نقش آن در نظام بانکی به درستی درک نموده‌اند. جهت تحلیل داده‌ها در بخش طراحی مدل از روش کیفی استفاده شده است و جهت اعتبار سنجی مدل مفهمومی از تحلیل عاملی تأییدی (نم افا پی ال اس) استفاده شده است. مدل طراحی شده در این مطالعه شامل چهار بعد می‌باشد که عبارتند از: مدل جهادی در نظام بانکی، یکپارچگی و انسجام نظام بانکی، اصلاح و بهسازی نظام بانکی و مقاوم‌سازی نظام بانکی.
attention to the country's economic issues. Naming consecutive years with economic issues and focusing on resistance economics shows the high importance of this issue. Among these, the bank and the banking system, which has a main and fundamental role in the veins of the society's economy. The purpose of this study is to design a model of resistance economy in the banking system. This study is an objective study in terms of purpose and a descriptive-survey study in terms of data collection. The research community includes all present banking experts who are familiar with the concepts of resistance economics and have properly understood its role in the banking system. Qualitative method (theme analysis) has been used to analyze the data in the model design section and confirmatory factor analysis (TFLPS) has been used to validate the conceptual model. The model designed in this study includes four dimensions, which are: jahadi model in the banking system, integration and cohesion of the banking system, reform and improvement of the banking system and strengthening the bank name.
ابراهیمی، آ. سیف، ا.م. (1394). "مفهوم شناسی و زمینه‌یابی بانک‌داری مقاومتی در اقتصاد ایران"، فصلنامه روند. دوره 22، شماره 71، صص. 19-54.
اسدی، ع. (1393). "نظام اقتصاد اسلامی الگویی کامل برای اقتصاد مقاومتی"، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 2، شماره 5، صص. 25-39.
پایگاه خبری-تحلیلی مقاومتی نیوز، حذف دلار از جهان با فناوری بلاک چین و پشتیبانی طلا، منتشر شده در 21/10/1396.
پایگاه خبری-تحلیلی مقاومتی نیوز، تجربه چین در جهانی کردن یوآن چه درس‌هایی برای ایران دارد؟. منتشر شده در 26/4/1396.
پایگاه خبری-تحلیلی مقاومتی نیوز، کاهش ریسک و هزینه‌های تجارت، هدف ۵۵ پیمان پولی دوجانبه در جهان. منتشر شده در 7/6/1396.
تاج‌الدینی، م. (1394). "اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن و حدیث"، دومین کنگره بین‌المللی تفکر و پژوهش دینی، اردبیل.
تراب‌زاده جهرمی، م.ص.، سجادیه، ع.ر. و سمیعی‌نسب، م. (1392). "بررسی ابعاد و مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه حضرت آیت الله خامنه‌ای"، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 32، صص. 31-46.
جمالی، ی. و جابری، ع. (1394). "اقتصاد مقاومتی از دیدگاه اسلام (مفهوم، اصول و سیاست‌ها)"، معرفت، دوره 24، شماره 313، صص. 91-106.
حسین‌پور، د.، رضائی‌منش، ب. و محمدی سیاهبومی، ح.ر. (1395). "رابطه مدیریت جهادی و استراتژی‌های اقتصاد مقاومتی"، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 24، شماره 79، صص. 99-122.
حیدری، ف. و رجبی، ز. (1395). "تدوین الگوی پاردایمی حکمرانی نظارتی کارا و اثربخش بر شبکه بانکی کشور"، مطالعات مالی و بانک‌داری اسلامی، دوره 2، شماره 3، صص. 63-93.
خالقی، م.ج. (1395). "نقش نظام بانکی در اقتصاد مقاومتی"، پژوهش ملل، دوره 1، شماره 6، صص. 1-11.
خوانساری، ر. و قلیچ، و. (1394). "اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در نظام بانکی با استفاده از روش تاپسیس فازی"، تحقیقات مالی اسلامی، دوره 5، شماره 1(9)، صص. 89-118.
رجبی، ز. (1395). "تبیین الگوی کارکردی مقاوم‌سازی شبکه بانکی کشور با هدف حفظ ثبات و سلامت نظام بانکی (یا تأکید بر اصلاح ساختار نظام بانکی و جلوگیری از توقف و ورشکستگی بانک‌های موجود)"، اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
رز، پیتر اس. و هاجینس، سیلویا سی. (2010). "مدیریت بانکی و خدمات مالی"، ترجمه: محمدرضا شعبان‌نزاد و مریم‌السادات اسمعیل‌زاده عربی (1393)، چاپ اول، تهران: انتشارات فاطمی.
سلطانی، م. و راعی عزآبادی، م.ا. (1396). "اولویت‌بندی مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی مرتبط با بازار سرمایه"، جستارهای اقتصادی ایران، دوره 14، شماره 27، صص. 89-106.
سیدحسین‌زاده یزدی، س. و شریف‌زاده، م.ج. (1395). "سیره پیامبر اکرم (ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی"، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره 16، شماره 62، صص. 5-31.
سیف، ا.م. (1391). "الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری)"، آفاق امنیت، دوره 5. شماره 16، صص. 5-22.
سیف، ا.م. و کمالی، ر. (1393). "الگوی کارایی تخصیصی و انطباقی در اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (بر اساس سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری)"، آفاق امنیت، دوره 7، شماره 25، صص. 5-38.
سیفلو، س. (1393). "مفهوم‌شناسی اقتصاد مقاومتی"، معرفت اقتصاد اسلامی، دوره 5، شماره 2، صص. 151-173.
سیفلو، س. (1395). "طراحی الگوی بانک‌داری مقاومتی مطالعه موردی بانک نیازهای اساسی"، اقتصاد اسلامی، دوره 16، شماره 64، صص. 55-85.
طغرایی، ز. (1388). "برابر قدرت خرید و محاسبه آن"، فصلنامه علمی تخصصی روند، شماره 44.
غیاثوند، ا. و عبدالشاه، ف. (1394). "شاخص‌های تاب‌آوری اقتصادی"، روند، دوره 22، شماره 71، صص. 79-106.
غیاثوند، ا. و عبدالشاه، ف. (1394). "مفهوم و ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی ایران"، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 15، شماره 59، صص. 161-187.
کامفیروزی، م.ح.، بنیادی نائینی، ع. و موسوی لقمان، ا. (1392). "بررسی نقش عوامل در اقتصاد بدون نفت در الگوی اقتصاد مقاومتی"، اقتصاد اسلامی، دوره 13، شماره 52، صص. 59-87.
میدری، ا. (1392). "رفع تضاد منافع بخش‌های بانکی و تولیدی در الگوهای مختلف بانک‌داری"، مجلس و راهبرد، دوره 20، شماره 75، صص. 53-78.
میرمعزی، ح. (1391). "اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن"، اقتصاد اسلامی، دوره 12، شماره 47، صص. 49-76.
میشکین، فردریک، اس. (2010). "اقتصاد پول، بانک‌داری و بازارهای مالی"، ترجمه و تألیف: حسین قضاوی (1388)، چاپ اول، تهران: موسسه آموزش عالی بانک‌داری، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
مؤمنی، ح.س. (1396). "اقتصاد مقاومتی در کشورهای پیشرفته با تأکید بر تولید ملی"، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
نیلی، ف. و محمودزاده، آ. (1395). "شکست بازار اعتبارات"، از مجموعه مقالات چالش‌های پولی و بانکی اقتصاد ایران، تحلیل وضعیت و توصیه‌های سیاسی، تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی.
میلانی، ج. (1394). "اقتصاد مقاومتی و خودباوری"، فرصت‌ها و چالش‌های تحقق آن، مجله اقتصادی، شماره 7 و 8، صص. 5-22.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N. & Vella, S. (2006). “Conceptualising and Measuring Economic Resilience. In Briguglio, L., Cordina, G., and Kisanga EJ”, (Eds) Building the Economic Resilince of small States, Malta: Islands and Small Srates Institute and London: Commonwealth Secretarat, PP. 265-287.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N. & Vella, S. (2008). “Economic Vulnerability and Resilience: Concepts and Measurements”, Research Paper, No. 2008/55, UNU-WIDER.
Duval, R., Elmeskov, J. & Vogel, L. (2007). “Structural Police and Economic Resilience to Shocks”, OECD Economics Department Working Papers 567, OECD Publishing.
Chirstopherson, S., Michie, J. & Tyler, P. (2010). “Regional resilience: Theoritical and Empirical Perspectives”, Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, Vol. 3(1), PP. 3-10.
FM Global. (2017), Resilience index annual report.
Edward, H., Travis St, C., Howard, W., Harold, W., Patricia, A., Pamela, B., Sarah, F. &, Alec, F. (2012). “Economic Shocks and Regional Economic Resilience”, In Urban and Regional Policy and Its Effects: Building Resilient Regions, Vol. 9780815722854, PP. 193-274.
Guillaumont, P, (2010). “Assessing the Economic Vulnerability of Small Island Developing States and the Least Developed Countries”, The Journal of Development Studies, Vol. 46(5), PP. 828-854.
IFSB-3: “Guiding Principles on Corporate Governance for Institutions offering only Islamic Financial Services (Excluding Islamic Insurance (Takaful) Institutions and Islamic Mutual Funds)”, December 2006. http://www.ifsb.org/standard/ifsb3.pdf. (Persian).
Rose, A. & Lim, D. (2002). “Business interruption losses from natural hazards: conceptual and methodological issues in the case of the Northridge earthquake”, Global Environmental Change Part B: Environmental Hazards, Vol. 4(1), PP. 1-14.
Peng, C., Yuan, M., GU, C., Peng, Z. & Ming, T. (2017). “A review of the theory and practice of regional resilience”, Sustainable Cities and Society, Vol. 29, PP. 86-96.
Vallascas, F. & Keasey, K. (2012). “Bank resilience to systemic shocks and the stability of banking systems: Small is beautiful”, Journal of International Money and Finance, Vol. 31, PP. 1745-1776.
World Economic Forum. (2016). the Global Competitiveness Report 2016-2017.
World Economic Forum. (2017). the Global Competitiveness Report 2017-2018.
Travis Selmier II, W. (2016). “Design rules for more resilient banking systems”, Policy and Society, Vol. 35(3), PP. 253-267.
_||_ابراهیمی، آ. سیف، ا.م. (1394). "مفهوم شناسی و زمینه‌یابی بانک‌داری مقاومتی در اقتصاد ایران"، فصلنامه روند. دوره 22، شماره 71، صص. 19-54.
اسدی، ع. (1393). "نظام اقتصاد اسلامی الگویی کامل برای اقتصاد مقاومتی"، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 2، شماره 5، صص. 25-39.
پایگاه خبری-تحلیلی مقاومتی نیوز، حذف دلار از جهان با فناوری بلاک چین و پشتیبانی طلا، منتشر شده در 21/10/1396.
پایگاه خبری-تحلیلی مقاومتی نیوز، تجربه چین در جهانی کردن یوآن چه درس‌هایی برای ایران دارد؟. منتشر شده در 26/4/1396.
پایگاه خبری-تحلیلی مقاومتی نیوز، کاهش ریسک و هزینه‌های تجارت، هدف ۵۵ پیمان پولی دوجانبه در جهان. منتشر شده در 7/6/1396.
تاج‌الدینی، م. (1394). "اقتصاد مقاومتی از دیدگاه قرآن و حدیث"، دومین کنگره بین‌المللی تفکر و پژوهش دینی، اردبیل.
تراب‌زاده جهرمی، م.ص.، سجادیه، ع.ر. و سمیعی‌نسب، م. (1392). "بررسی ابعاد و مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه حضرت آیت الله خامنه‌ای"، مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 32، صص. 31-46.
جمالی، ی. و جابری، ع. (1394). "اقتصاد مقاومتی از دیدگاه اسلام (مفهوم، اصول و سیاست‌ها)"، معرفت، دوره 24، شماره 313، صص. 91-106.
حسین‌پور، د.، رضائی‌منش، ب. و محمدی سیاهبومی، ح.ر. (1395). "رابطه مدیریت جهادی و استراتژی‌های اقتصاد مقاومتی"، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 24، شماره 79، صص. 99-122.
حیدری، ف. و رجبی، ز. (1395). "تدوین الگوی پاردایمی حکمرانی نظارتی کارا و اثربخش بر شبکه بانکی کشور"، مطالعات مالی و بانک‌داری اسلامی، دوره 2، شماره 3، صص. 63-93.
خالقی، م.ج. (1395). "نقش نظام بانکی در اقتصاد مقاومتی"، پژوهش ملل، دوره 1، شماره 6، صص. 1-11.
خوانساری، ر. و قلیچ، و. (1394). "اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در نظام بانکی با استفاده از روش تاپسیس فازی"، تحقیقات مالی اسلامی، دوره 5، شماره 1(9)، صص. 89-118.
رجبی، ز. (1395). "تبیین الگوی کارکردی مقاوم‌سازی شبکه بانکی کشور با هدف حفظ ثبات و سلامت نظام بانکی (یا تأکید بر اصلاح ساختار نظام بانکی و جلوگیری از توقف و ورشکستگی بانک‌های موجود)"، اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
رز، پیتر اس. و هاجینس، سیلویا سی. (2010). "مدیریت بانکی و خدمات مالی"، ترجمه: محمدرضا شعبان‌نزاد و مریم‌السادات اسمعیل‌زاده عربی (1393)، چاپ اول، تهران: انتشارات فاطمی.
سلطانی، م. و راعی عزآبادی، م.ا. (1396). "اولویت‌بندی مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی مرتبط با بازار سرمایه"، جستارهای اقتصادی ایران، دوره 14، شماره 27، صص. 89-106.
سیدحسین‌زاده یزدی، س. و شریف‌زاده، م.ج. (1395). "سیره پیامبر اکرم (ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی"، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره 16، شماره 62، صص. 5-31.
سیف، ا.م. (1391). "الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری)"، آفاق امنیت، دوره 5. شماره 16، صص. 5-22.
سیف، ا.م. و کمالی، ر. (1393). "الگوی کارایی تخصیصی و انطباقی در اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (بر اساس سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری)"، آفاق امنیت، دوره 7، شماره 25، صص. 5-38.
سیفلو، س. (1393). "مفهوم‌شناسی اقتصاد مقاومتی"، معرفت اقتصاد اسلامی، دوره 5، شماره 2، صص. 151-173.
سیفلو، س. (1395). "طراحی الگوی بانک‌داری مقاومتی مطالعه موردی بانک نیازهای اساسی"، اقتصاد اسلامی، دوره 16، شماره 64، صص. 55-85.
طغرایی، ز. (1388). "برابر قدرت خرید و محاسبه آن"، فصلنامه علمی تخصصی روند، شماره 44.
غیاثوند، ا. و عبدالشاه، ف. (1394). "شاخص‌های تاب‌آوری اقتصادی"، روند، دوره 22، شماره 71، صص. 79-106.
غیاثوند، ا. و عبدالشاه، ف. (1394). "مفهوم و ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی ایران"، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 15، شماره 59، صص. 161-187.
کامفیروزی، م.ح.، بنیادی نائینی، ع. و موسوی لقمان، ا. (1392). "بررسی نقش عوامل در اقتصاد بدون نفت در الگوی اقتصاد مقاومتی"، اقتصاد اسلامی، دوره 13، شماره 52، صص. 59-87.
میدری، ا. (1392). "رفع تضاد منافع بخش‌های بانکی و تولیدی در الگوهای مختلف بانک‌داری"، مجلس و راهبرد، دوره 20، شماره 75، صص. 53-78.
میرمعزی، ح. (1391). "اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن"، اقتصاد اسلامی، دوره 12، شماره 47، صص. 49-76.
میشکین، فردریک، اس. (2010). "اقتصاد پول، بانک‌داری و بازارهای مالی"، ترجمه و تألیف: حسین قضاوی (1388)، چاپ اول، تهران: موسسه آموزش عالی بانک‌داری، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
مؤمنی، ح.س. (1396). "اقتصاد مقاومتی در کشورهای پیشرفته با تأکید بر تولید ملی"، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
نیلی، ف. و محمودزاده، آ. (1395). "شکست بازار اعتبارات"، از مجموعه مقالات چالش‌های پولی و بانکی اقتصاد ایران، تحلیل وضعیت و توصیه‌های سیاسی، تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی.
میلانی، ج. (1394). "اقتصاد مقاومتی و خودباوری"، فرصت‌ها و چالش‌های تحقق آن، مجله اقتصادی، شماره 7 و 8، صص. 5-22.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N. & Vella, S. (2006). “Conceptualising and Measuring Economic Resilience. In Briguglio, L., Cordina, G., and Kisanga EJ”, (Eds) Building the Economic Resilince of small States, Malta: Islands and Small Srates Institute and London: Commonwealth Secretarat, PP. 265-287.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N. & Vella, S. (2008). “Economic Vulnerability and Resilience: Concepts and Measurements”, Research Paper, No. 2008/55, UNU-WIDER.
Duval, R., Elmeskov, J. & Vogel, L. (2007). “Structural Police and Economic Resilience to Shocks”, OECD Economics Department Working Papers 567, OECD Publishing.
Chirstopherson, S., Michie, J. & Tyler, P. (2010). “Regional resilience: Theoritical and Empirical Perspectives”, Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, Vol. 3(1), PP. 3-10.
FM Global. (2017), Resilience index annual report.
Edward, H., Travis St, C., Howard, W., Harold, W., Patricia, A., Pamela, B., Sarah, F. &, Alec, F. (2012). “Economic Shocks and Regional Economic Resilience”, In Urban and Regional Policy and Its Effects: Building Resilient Regions, Vol. 9780815722854, PP. 193-274.
Guillaumont, P, (2010). “Assessing the Economic Vulnerability of Small Island Developing States and the Least Developed Countries”, The Journal of Development Studies, Vol. 46(5), PP. 828-854.
IFSB-3: “Guiding Principles on Corporate Governance for Institutions offering only Islamic Financial Services (Excluding Islamic Insurance (Takaful) Institutions and Islamic Mutual Funds)”, December 2006. http://www.ifsb.org/standard/ifsb3.pdf. (Persian).
Rose, A. & Lim, D. (2002). “Business interruption losses from natural hazards: conceptual and methodological issues in the case of the Northridge earthquake”, Global Environmental Change Part B: Environmental Hazards, Vol. 4(1), PP. 1-14.
Peng, C., Yuan, M., GU, C., Peng, Z. & Ming, T. (2017). “A review of the theory and practice of regional resilience”, Sustainable Cities and Society, Vol. 29, PP. 86-96.
Vallascas, F. & Keasey, K. (2012). “Bank resilience to systemic shocks and the stability of banking systems: Small is beautiful”, Journal of International Money and Finance, Vol. 31, PP. 1745-1776.
World Economic Forum. (2016). the Global Competitiveness Report 2016-2017.
World Economic Forum. (2017). the Global Competitiveness Report 2017-2018.
Travis Selmier II, W. (2016). “Design rules for more resilient banking systems”, Policy and Society, Vol. 35(3), PP. 253-267.