لیستریاهای جداسازی شده از پنیرهای سنتی منطقه تبریز: فراوانی، تنوع گونه‌ای و ویژگی‌های فنوتیپی

محورهای موضوعی : آلودگی میکروبی مواد غذائی

آیدا کلانتری پور ¹ (دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد صنایع غذایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
شهرام حنیفیان ² (گروه علوم و صنایع غذایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/01/31 تاریخ پذیرش : 1396/04/01 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: حساسیت آنتی‌بیوتیکی, پنیر سنتی, گونه‌های لیستریا, تولید بیوفیلم, مقاومت حرارتی,

چکیده مقاله :

آلودگی شیر و فرآورده‌های آن به باکتری‌های بیماری‌زا هم‌چون لیستریا تهدیدی برای مصرف‌کنندگان این نوع محصولات به‌شمار می‌رود. هدف این مطالعه، بررسی فراوانی و تنوع گونه‌ای لیستریا در پنیرهای سنتی منطقه تبریز بود. هم‌چنین الگوی حساسیت آنتی‌بیوتیکی، توانایی تولید بیوفیلم و مقاومت حرارتی جدایه‌ها ارزیابی گردید. برای این منظور تعداد 100 نمونه پنیر سنتی به‌صورت تصادفی جمع‌آوری و با استفاده از روش‌های متداول کشت، جداسازی و شناسایی گردید. نتایج نشان داد، از مجموع 100 نمونه پنیر، 12 لیستریا جداسازی شد که 5 جدایه لیستریا مونوسایتوجنز و 7 جدایه لیستریا ایوانووی بودند. هم‌چنین، از بین 13 آنتی‌بیوتیک مختلف 100% جدایه‌ها نسبت به اکساسیلین و 75% به نالیدکسیک‌اسید مقاوم بودند تمامی جدایه‌ها نسبت به کوتریموکسازول، تتراسایکلین، جنتامایسین، اریترومایسین و ونکومایسین حساسیت داشتند. نتایج آزمون تولید بیوفیلم نشان داد، تمامی جدایه‌های لیستریا مونوسایتوجنز مولدین ضعیف بیوفیلم بودند در حالی‌که در جدایه‌های لیستریا ایوانووی درجات متفاوتی (ضعیف، متوسط و قوی) از تولید بیوفیلم دیده شد. طبق یافته‌های ارزیابی مقاومت حرارتی، ترمالیزاسیون بر هیچ‌یک از جدایه‌های لیستریا تأثیر کشندگی معنی‌داری نداشت، اما در مقابل پاستوریزاسیون سریع طی 5 ثانیه تعداد هر دو گونه لیستریا را به کمتر از حد قابل ردیابی کاهش داد (P<0.01). هم‌چنین پاستوریزاسیون کند اثر متفاوتی (P<0.01) بر روی دو گونه لیستریا نشان داد. با توجه به این‌که گونه مونوسایتوجنز و به‌میزان کمتر گونه ایونووی هر دو بیماری‌زای مهم انسانی هستند، لذا می‌توان به این جمع‌بندی رسید که پنیرهای سنتی منطقه تبریز خطر بالقوه از نظر آلودگی با لیستریا می‌باشند.

چکیده انگلیسی:

Contamination of milk and its products with pathogenic organisms such as Listeria could be considered as a health threat for the consumers. The aim of this study was to investigate the occurrence and diversity of Listeia spp. in traditional cheeses of Tabriz area and to assess antibiotic resistance, biofilm formation and thermal-resistance of the isolates. A total number of 100 traditional cheese was collected randomly. Listeria spp. were isolated and identified using conventional culture methods. According to the results, 12 out of 100 cheese samples were found positive for Listeria spp. Amongst, 5 and 7 isolates were identified as monocytogens and ivanovii, respectively. The highest rate of resistance was observed for oxacillin (100%) and nalidixic acid (75%), and the highest rate (100%) of sensitivity was related to cotrimoxazole, tetracycline, gentamicin, erythromycin and vancomycin. Results of biofilm assay reveled that all 5 strains of L. monocytogens produced low amount of biofilm, meanwhile strains of L. ivanovii produced a range (weak, moderate and high) of biofilm level. Based on thermal-resistance outcomes, thermalisation process had insignificant impact on Listeria strains; whereas application of “rapid pasteurization” process for 5 sec, reduced the populations of both Listeia specis to below the detectable limit (P <0.01). In the case of batch pasteurization, two Listeria species demonstrated significant (P <0.01) degree of resitsnce. Since L. monocytogenes, and in a lesser extent L. ivanivi are human pathogens of concern, it was concluded that traditional cheeses of Tabriz area could pose a health hazard dealing with Listeria.