مطالعه شاخص های ارزیابی و انتخاب روش در پژوهش های آینده پژوهی
محورهای موضوعی : آینده پژوهی
محمدرضا عرب بافرانی
1
(استادیار آینده پژوهی، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
mabafrani@gmail.com)
محمدرحیم عیوضی
2
(استاد علوم سیاسی و مطالعات انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد)
کلید واژه: آینده پژوهی, روش در آینده پژوهی, شاخص انتخاب روش, روش شناسی, شاخص روش شناسی,
چکیده مقاله :
روش شناسی آینده پژوهی به دلیل تازگی، بداعت و خصلت بین‌رشته‌ای آن (تحت تأثیر سایر رشته‌های علمی بودن) دچار ضعفهایی است و زیست چند پایه‌ای این رشته نیز موجب شده که اتقان و یکپارچگی مناسبی در حوزه روش شناسی آن وجود نداشته باشد. به گونه ای که پژوهشگر آینده پژوهی برای انتخاب و ارزیابی روش های متناسب با پژوهش خود دچار مشکلات عدیده است. به دلیل وجود این ضعف جدی، پژوهش هایی برای شناسایی و معرفی معیارهای انتخاب و ارزیابی روش انجام شده اند که نتایج آنها برای آینده پژوهان فوق العاده کاربردی و مورد استفاده است. با این حال به دلیل گستردگی این پژوهش ها و نبود نگاه جامع در آنها، خود این مطالعات نیز دچار آفت چندپارگی و سردرگم کردن پژوهشگر شده اند. ز این پژوهش آن است که شاخص های روش شناسی موجود در سایر پژوهش ها احصاء شده و در نهایت به کمک نظر خبرگان شاخص هایی برای روش های آینده پژوهی پیشنهاد گردد. عمده روش مورد استفاده در این پژوهش مطالعه کتابخانه ای، فراترکیب و مصاحبه با خبرگان (به صورت پرسشنامه و مصاحبه باز) بوده است. در انتها شاخص های روش شناسی آینده پژوهی از منظر های مختلف (شاخص های گونه شناسی روش، شاخص های گزینش روش، شاخص های مرتبط با مسائل پیش روی روش ها و شاخص های الزامات روش آینده پژوهی) استخراج شد و پس از پرسش خبرگانی، سیزده شاخص بر اساس رتبه بندی به عنوان اصلی ترین شاخص های ارزیابی و انتخاب روش آینده پژوهان در پژوهشهایشان معرفی گردیده است.
The methodology of Futures studies is weak because of its novelty, innovation and interdisciplinary character (influenced by other disciplines), and its multidisciplinary biology has led to a lack of proper coherence in its methodology. Futures studies researcher has many problems in selecting and evaluating methods appropriate to his research. Because of this serious weakness, research has been carried out to identify and introduce criteria for selecting and evaluating methods whose results are of great use to future studies researchers. However, because of the scope of these studies and the lack of a comprehensive look at them, the studies themselves have become plagued by confusion and confusion. In this study, it has been attempted to summarize the methodological indicators available in other researches and finally, with the help of experts, suggest indicators for future studies methods. The main method used in this study was library study, cross-sectional and expert interviews (in the form of questionnaires and open interviews). At the end, the methodology indicators of futures studies were extracted from different perspectives (methodological indicators, method selection indicators, indicators related to the issues facing the methods, and requirements for futures methodology requirements) and after thirteen questions, Indicators based on ratings have been introduced as the main indicators of evaluation and selection of future studies researchers in their research.
_||_