• XML

    isc pubmed crossref medra doaj doaj
  • فهرست مقالات


      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - پوزیتیویسم منطقی و موضع انتقادی هابرماس بر آن
        ابراهیم متقی حسین عبداللهی
        وجه عمده تمایز هابرماس با سایر منتقدین پوزیتیویسم در باور او به ناتمامی مدرنیته قرار دارد. وضعیتی که در عمده مقولات نظری هابرماس جایی برجسته اشغال می‌کند. معارضه‌ای آشکار و پنهان با وجوهی از عناصر و باورهای بنیادین پارادایم پوزیتیویسم منطقی در اجزای درونی منظو چکیده کامل
        وجه عمده تمایز هابرماس با سایر منتقدین پوزیتیویسم در باور او به ناتمامی مدرنیته قرار دارد. وضعیتی که در عمده مقولات نظری هابرماس جایی برجسته اشغال می‌کند. معارضه‌ای آشکار و پنهان با وجوهی از عناصر و باورهای بنیادین پارادایم پوزیتیویسم منطقی در اجزای درونی منظومه نظریه‌ها و مفاهیم عام جامعه‌شناختیهابرماس نهفته است که موضع‌گیری او را نسبت به این پارادایم روشن می‌سازد. هابرماس پوزیتیویستم منطقی را محصول نوع خاص تکوّن روشنگری و مدرنیزه شدن جامعه در وجه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارانه آن می‌‌‌‌داند. او با طرح نظریه مدرنیته ناتمام، وسایر نظریه‌‌‌‌‌‌‌های خود، و هم‌‌‌‌‌‌چنین مطرح ساختن مفاهیم عام جامعه‌‌‌‌شناختی، چون دو وجهی بودن عقلانیت در جلوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عقلانیت ابزاری و عقلانیت ارتباطی، در پی آسیب‌‌‌‌‌‌‌شناسی پروژه روشنگری، و اصلاح آن است. برهمین اساس، به بسط نظریه عقلانیتِ غایت‌‌‌‌‌‌مندِ وبر می‌‌‌‌پردازد؛ عقلانیتی که به قول توماس مک‌‌‌‌‌‌‌‌کارتی، فیلسوف، مفسر و مترجم آثار هابرماس به زبان انگلیسی، به نحو ذاتی متوجه سروری بر جهان برای به خدمت گرفتن آن به نفع بشر است. همین عقل ابزاری است ‌‌‌‌که پوزیتیویسم منطقی بر آن می‌‌‌‌‌بالد، و نظام سرمایه‌‌‌‌‌‌داری آن‌‌‌‌را به خدمت می‌‌‌‌‌‌گیرد. عقلانیتی که از نظر هابرماس واجد بی‌‌ عقلی است؛ و لذا، نیازمند آسیب‌‌شناسی. آسیب‌‌‌‌‌شناسی هابرماس از عقلانیت ابزاری او را از وبر و اصحاب مکتب انتقادی، که زمانی پیش از آن او خود هم‌‌‌بسته آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها بود، متمایز می‌‌‌‌‌‌‌کند. هابرماس عقلانیت ابزاری، و پارادایم حاصل از آن، پوزیتیویسم منطقی، را معطوف به سیستم می‌‌‌‌‌‌بیند؛ و در برابرِ آن عقلانیت متعلق به زیست‌‌‌‌‌‌جهان، عقلانیت ارتباطی، را طرح می‌‌‌‌کند. از همین‌‌‌‌‌‌‌جا مسیر او به سمت کامل کردن مدرنیته ناتمام، که پارادایم پوزیتیویسم منطقی برآمده از آن است، گشوده می‌‌‌‌‌‌‌شود. بدین ترتیب، اگر مدرنیته ناتمام به نظریه متفکر منفرد دکارتی متکی بود، مدرنیته تام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یافته بر نظریه متفکر اجتماعی هابرماس استوار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در این نوشته تلاش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا با کنکاش در نظریه‌‌‌‌‌‌های هابرماس، زوایای پنهان و سطوح آشکار تعارض آن‌‌‌‌‌‌‌‌ها با پوزیتیویسم منطقی مشخص شود. وضعیتی که به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان ردِ آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌را در بسیاری از نظریه‌‌‌‌‌‌های مطرح او پی گرفت؛ البته این امر در نظریه شناخت و عُلقه‌‌‌‌‌‌های بشری به نحو بارزی هویدا می‌‌‌‌‌شود. اما پیش از توجه به هابرماس، نگاهی گذرا خواهد شد به موضع مارکس و برخی از مارکسیست‌‌‌‌های کلاسیک و فلسفی نسبت به پارادایم پوزیتیویسم؛ هم‌‌‌‌چنین اشاره‌‌‌‌‌ای خواهد شد به نگاه اصحاب مکتب انتقادی نسبت به این پارادایم. این امر از آن‌‌‌رو صورت می‌‌‌‌‌گیرد تا هم نوع رابطه برخی نگره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مارکسیستی با پوزیتیویسم مشخص شود و هم بستر شکوفایی اندیشه هابرماس، به‌‌‌‌مثابه فیلسوف نئومارکسیست که ابتدا به مکتب انتقادی وابسته بود و در دوره بعدی با آن فاصله گرفت، نشان داده شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - رسانه ملی و ارتقاء سرمایه اجتماعی جوانان
        غلامعباس توسلی داود ابراهیم پور
        مقاله حاضر با هدف تحلیل اثرات تماشای کانال های تلویزیون داخلی (سیمای جمهوری اسلامی ایران) بر سرمایه اجتماعی و ابعاد و مولفه های آن نزد جوانان و برخی متغیرهای رسانه ای اثرگذار بر این رابطه مانند میزان مصرف رسانه ای، با استفاده از چارچوب نظری حاکم بر نظریه کاشت و نظریه اس چکیده کامل
        مقاله حاضر با هدف تحلیل اثرات تماشای کانال های تلویزیون داخلی (سیمای جمهوری اسلامی ایران) بر سرمایه اجتماعی و ابعاد و مولفه های آن نزد جوانان و برخی متغیرهای رسانه ای اثرگذار بر این رابطه مانند میزان مصرف رسانه ای، با استفاده از چارچوب نظری حاکم بر نظریه کاشت و نظریه استفاده و رضامندی به نگارش درآمده است. در پژوهش حاضر میزان سرمایه اجتماعی افراد با میزان استفاده آنان از کانال های تلویزیون داخلی و برخی متغیرهای زمینه ای مانند جنسیت، محل سکونت خانواده، طبقه اجتماعی، رشته و مقطع تحصیلی دانشجویان و میزان مصرف رسانه ای، الگوی مصرف رسانه ای، میزان اعتماد رسانه ای، میزان احساس ترغیب به مشارکت اجتماعی از سوی رسانه های جمعی، میزان احساس آگاهی بخشی رسانه‌های جمعی و نوع مصرف رسانه ای بر اساس ترجیح مصرف تلویزیون یا ماهواره در ارتباط قرار داده شده است. بر اساس نتایج تحقیق افرادی که از نظر الگوی مصرف رسانه ای، دارای مصرف کیفی می باشند از سرمایه اجتماعی بالاتری در مقایسه با افرادی که دارای مصرف عامیانه هستند، برخوردار می باشند. پاسخگویان تحقیق از میزان سرمایه اجتماعی ذهنی و انتزاعی بالاتری نسبت به سرمایه اجتماعی عینی برخوردار می باشند. میزان سرمایه اجتماعی بینندگان عادی برنامه های تلویزیون از تماشاگران پرمصرف بیشتر می باشد. در هر دو متغیر سرمایه اجتماعی عینی و ذهنی، مخاطبان عادی از میانگین بالاتری نسبت به مخاطبان پرمصرف برخوردارند. بر اساس ضرایب بتای متغیرهای مستقل مورد بررسی در تحلیل مسیر عوامل رسانه ای اثرگذار بر سرمایه اجتماعی متغیرهای میزان اعتماد رسانه ای، میزان مصرف رسانه ای، نوع مصرف رسانه ای، محل سکونت خانواده، جنسیت، میزان احساس آگاهی بخشی رسانه ها، میزان احساس ترغیب به مشارکت اجتماعی و سیاسی توسط رسانه ها و الگوی مصرف رسانه ای به ترتیب بیشترین تا کمترین تاثیر را بر سرمایه اجتماعی دانشجویان دارند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - اینترنت و هویت اجتماعی
        فرزاد نوابخش رسول خادم هاشم آرام
        هویت اجتماعی بیش از هر گروهی برای جوانان به‌دلیل اینکه این مرحله از زندگی، مرحله تکوین هویت مستقل و استقلال‌یابی می باشد، مسئله‌ساز است. در این زمینه یکی از پدیده‌های انکار نشدنی در جهان و از جمله کشور ما، گسترش روزافزون کاربرد کامپیوتر از سوی جوانان چکیده کامل
        هویت اجتماعی بیش از هر گروهی برای جوانان به‌دلیل اینکه این مرحله از زندگی، مرحله تکوین هویت مستقل و استقلال‌یابی می باشد، مسئله‌ساز است. در این زمینه یکی از پدیده‌های انکار نشدنی در جهان و از جمله کشور ما، گسترش روزافزون کاربرد کامپیوتر از سوی جوانان است. به نظر می رسد که گسترش فناوری‌های اطلاعاتی ارتباطی و شبکه‌ های ماهواره‌‌ای، گسترش راه‌های ارتباطی و رشد کافی‌نت‌ها و کلوپ‌‌های مختلف در منطقه و رشد شهرنشینی از پدیده‌های اخیری هستند که به تغییرات عمده‌ای در ارزش‌ها و نگرش‌ها و شیوه‌های زندگی افراد منجر گشته و تغییرات هویتی، به‌ویژه برای جوانان شهرنشین این منطقه ایجاد کرده باشد. این تحقیق با این فرض که اینترنت بر تمام ابعاد هویتی جوانان تأثیرگذار است، سعی در بررسی و شناخت این موضوع دارد. روش تحقیق پیمایش و ابزار استفاده شده پرسشنامه بوده که جهت مطالعه جوانان پسر بین 15 تا 29 سال شهر خلخال، بوسیله فرمول کوکران حجم نمونه ای به میزان 364 نفر با توجه به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات بدست آمده در سطح آمار استنباطی(آزمون فرضیات) با توجه به آماره های متناسب پارامتریک و ناپارامتریک صورت پذیرفته است. یافته ها نشان می دهد میزان استفاده از اینترنت بر ابعاد هویتی(هویت فردی، هویت گروهی، هویت ملی و هویت خانوادگی) اثر می گذارد و تنها اثر معنی داری بر هویت دینی ندارد. همچنین پایگاه اجتماعی و اقتصادی استفاده کنندگان از اینترنت بر هویت فردی، هویت خانوادگی اثر می گذارد و بالا رفتن پایگاه موجب بالارفتن حس تعلقات فردی و خانوادگی می شود و بالعکس بالا رفتن پایگاه موجب پایین آمدن تعلقات دینی و جنسیتی می شود. نتایج کلی این تحقیق نشان می دهد استفاده از اینترنت تعلقات فردی (هویت فردی) جوانان را تقویت می کند و در مقابل تعلقات جمعی(هویت خانوادگی، گروهی و ملی) را تضعیف می کند و این امر به منزله یک مسأله اجتماعی است که زمینه ساز بحران هویتی جوانان می شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - تحلیل تشخیصی جامعه شناختی ویژگی های ساختاری گروه همفیل در بقا ازدواج (مطالعه موردی شهر تبریز)
        محمد صادق مهدوی رقیه تمیز
        کونیگ[i]، با بیان نظام اجتماعی خانواده به منزله گروه کوچکی که بین دو نظام دیگر قرار دارد، دو نوع نگرش اساسی را در مورد خانواده، مطرح می کند. نگرش به خانواده در ارتباط با کل جامعه و نگرش به خانواده به منزله گروهی کوچک. که این نوع نگرش، بر دو نوع تجزیه و تحلیل جامعه شناسا چکیده کامل
        کونیگ[i]، با بیان نظام اجتماعی خانواده به منزله گروه کوچکی که بین دو نظام دیگر قرار دارد، دو نوع نگرش اساسی را در مورد خانواده، مطرح می کند. نگرش به خانواده در ارتباط با کل جامعه و نگرش به خانواده به منزله گروهی کوچک. که این نوع نگرش، بر دو نوع تجزیه و تحلیل جامعه شناسانه کلان و خرد منطبق است. در این مقاله، خانواده به عنوان گروه نخستین، با نگرشی خرد و کلان، مورد مطالعه ای پیمایشی قرار گرفت. پرسشنامه ی ابعاد گروه همفیل(1973)[ii]،، شامل 12 متغیر، نفوذ پذیری، انعطاف پذیری، کنترل، قدرت، انسجام، مشارکت، صمیمیت، قشربندی، رضایت، استقلال، ثبات ازدواج و هم سانی، به کار گرفته شد، تا نقش متغیرهای موثر در بقا گروهی را در بقا ازدواج و خانواده، مورد آزمون قرار دهد. نمونه ای به کمک فرمول کوکران، به حجم 386 نفر از افراد متاهل شهر تبریز، که از سال 1370 به بعد ازدواج کرده بودند، مورد گزینش به روش سهمیه بندی تصادفی، قرار گرفت و داده ها، به کمک روش آماری آنالیز تشخیصی[iii]، تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج تحلیل حاکی از آن بود که: تابع تشخیص بقا ازدواج، شامل متغیرهای قدرت، انسجام، مشارکت، صمیمیت، قشربندی، رضایت، استقلال، ثبات و هم سانی، برای دو گروه افراد متاهل و مطلقه، می باشد. به عبارت دیگر، از طریق این متغیرها، می توان تشخیص داد که بقا ازدواج ممکن است یا خیر. و سه متغیر دیگر، یعنی، نفوذ پذیری، انعطاف پذیری و کنترل، رابطه معنی داری با بقا ازدواج نداشت. از آن جایی که این متغیرها، در برگیرنده ی عوامل ذهنی و عینی خرد و کلان هستند. بنابراین، فرایند جامعه پذیری افراد در مورد الگوهای انسجام، مشارکت، استقلال، قشربندی، هم سانی، صمیمیت در خانواده، در نگرش او به ازدواج و عملکرد بهتر زندگی زناشویی و در نهایت رضایت از آن و بقا ازدواج او، نقش به سزایی دارد. [i]. Konig, R [ii]. Hemphill's index of group dimensions. [iii]. Discriminate Analysis پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - بررسی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ناشی از برگزاری رویدادهای ورزشی ملی از دیدگاه دست اندرکاران ورزشی
        حسین بیات میرحسن سیدعامری اسکندر حسین پور فاروق فتحی کجل
        هدف این پژوهش عبارت است از بررسی دیدگاه دست اندرکاران ورزشی و مدیران گردشگری استان زنجان درزمینۀ گردشگری ورزشی. بدین منظور تعداد 120 مدیر و دست اندرکار ورزش از هیئت های ورزشی، مدیران گردشگری و کارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرورش که مورد تأیید سازمان های مذکور بودند انتخا چکیده کامل
        هدف این پژوهش عبارت است از بررسی دیدگاه دست اندرکاران ورزشی و مدیران گردشگری استان زنجان درزمینۀ گردشگری ورزشی. بدین منظور تعداد 120 مدیر و دست اندرکار ورزش از هیئت های ورزشی، مدیران گردشگری و کارشناسان تربیت بدنی آموزش و پرورش که مورد تأیید سازمان های مذکور بودند انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت تمام شمارغیر تصادفی هدفمند بود که کلیه جامعه به صورت نمونه انتخاب گردید(N=n). برای انجام تحقیق از یک پرسشنامه استفاده شده است، که شامل چهار بخش؛ بخش اول(اطلاعات فردی) بخش دوم (اطلاعات مربوط به عوامل سوق دهنده، جلب کننده و بازدارنده) بخش سوم(اطلاعات مربوط به جاذبه های طبیعی و قطب ورزشی) بخش چهارم (سوال باز) بود. در این تحقیق روایی و پایایی پرسشنامه اندازه گیری شده که آلفای کرونباخ خرده مقیاس عوامل سوق دهنده 71%،عوامل جلب کننده 79% ، عوامل باز دارنده72% و جاذبه های طبیعی و قطب ورزشی 89/ به دست آمد. اطلاعات لازم پس از جمع آوری با استفاده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی(خی دو Chi- Square ) مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. تجزیه و تحلیل یافته نشان داد که بین عوامل سوق دهنده، بازدارنده، جاذبه های طبیعی و قطب ورزشی با توسعه گردشگری ناشی از برگزاری رویدادهای ورزشی ملی از دیدگاه دست اندرکاران ورزشی در شهر زنجان ارتباط وجود دارد. در حالی که در خصوص عوامل جلب کننده رابطۀ معناداری مشاهده نشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - بررسی توسعه مکانی و فضایی خدمات بهداشتی و درمانی در استان های مختلف کشور ایران
        افشین متقی سمیرا متقی
        بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، کشور ایران در سالهای اخیر به پیشرفتهای چشمگیری در عرصه بهداشت و درمان دست یافته است، با این وجود به نظر می رسد که نمی توان به آسانی در ارتباط با توازن متناسب خدمات مراقبتهای بهداشتی و درمانی در استانهای مختلف این کشور نظر داد بنابراین، چکیده کامل
        بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، کشور ایران در سالهای اخیر به پیشرفتهای چشمگیری در عرصه بهداشت و درمان دست یافته است، با این وجود به نظر می رسد که نمی توان به آسانی در ارتباط با توازن متناسب خدمات مراقبتهای بهداشتی و درمانی در استانهای مختلف این کشور نظر داد بنابراین، مقاله حاضر بر آن است تا با بررسی توزیع جغرافیایی خدمات بهداشتی و درمانی ( بررسی میزان تناسب توزیع خدمات بهداشتی و درمانی در این استانها نسبت به تعداد جمعیت این استانها) و با استفاده از نرم افزار DeaMaster به بررسی کارایی این توزیع در استانهای مختلف کشور بپردازد و در این راستا متغیرهای معکوس نرخ مرگ و میر مادران و معکوس نرخ مرگ و میر کودکان زیر 5 سال را به عنوان ستاده و متغیرهای جمعیت / تخت، جمعیت / ارزش افزوده، تعداد پزشک و تعداد مراکز بهداشتی را به عنوان نهاده های مربوط به توزیع جغرافیای بخش سلامت در نظر می گیرد. یافته ها نشان می دهد که در دوره زمانی 89-1383 استانهای اردبیل، تهران، خراسان رضوی، خوزستان، سمنان، کهگلویه و بویر احمد، کرمان، گلستان و یزد از کارایی کامل برخوردار می باشند و سایر استانها زیر مرز کارا قرار دارند؛ این در حالی است که،کمترین میزان کارایی مربوط به استانهای کرمانشاه، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، زنجان و سیستان و بلوچستان می باشد و این نتیجه به خوبی نشان دهنده این عامل است که در میان استانهای کشور، توزیع خدمات بهداشتی و درمانی در 9 استان کارا پاسخگوی نیازهای جمعیتی این استانها می باشد و این خدمات در سایر استانها کفاف جمعیت آنها را نمی دهد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - گونه شناسی صندوق های قرض الحسنه و توانمندی زنان: مدل سنتی اعتبارات خرد در ایران
        سهیلا علیرضانژاد
        توانمندی زنان از ابعاد مهم توسعه در چند دهه اخیر است. از جمله برنامه هایی که در بخش های بزرگی از جهان برای توانمندی زنان اجرا شد، اعتبارات خرد بود. این برنامه با توجه به زمینه های فرهنگی متفاوت، نتایج گوناگونی به همراه داشت که لزوما همه آن ها با اهداف برنامه ریزان هماهن چکیده کامل
        توانمندی زنان از ابعاد مهم توسعه در چند دهه اخیر است. از جمله برنامه هایی که در بخش های بزرگی از جهان برای توانمندی زنان اجرا شد، اعتبارات خرد بود. این برنامه با توجه به زمینه های فرهنگی متفاوت، نتایج گوناگونی به همراه داشت که لزوما همه آن ها با اهداف برنامه ریزان هماهنگ نبود. در این میان اشکالی از اعتبارات خرد به طور سنتی در نقاط مهم آسیا و خاورمیانه شناسایی شد. در ایران نیز از گذشته اشکالی از اعتبارات خرد وجود داشت که یکی از متداول ترین آن صندوق های قرض الحسنه است. در این پژوهش تلاش شد تا به این پرسش پاسخ داده شود که آیا این سازمان ها می توانند نقش توانمند سازی را برای زنان ایفا کنند؟ پژوهش با توجه به موضوع به روش کیفی انجام شد. از خلال آن چهارنوع صندوق غیررسمی قرض الحسنه شناخته شد که به نظر می رسد به نوعی در نیل زنان به سطوحی از توانمندی اجتماعی و اقتصادی موثر هستند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - نقش دانشگاه آزاد اسلامی در توسعه پایدار شهرهای حومه تهران (مورد مطالعه شهرستان اسلامشهر)
        علیرضا قلعه‌ای سید محمد سید علوی
        مؤسسات آموزش عالی و دانشگاه‌ها در توسعه پایدار نقش اساسی دارند و در توسعه پایدار محلی این نقش پر رنگ‌تر می‌شود. از این رو بررسی نقش دانشگاه در روند توسعه پایدار یک شهر می‌تواند به مدیریت شهری و به برنامه‌ریزی آن دانشگاه کمک کند. هدف پژوهش حاضر ب چکیده کامل
        مؤسسات آموزش عالی و دانشگاه‌ها در توسعه پایدار نقش اساسی دارند و در توسعه پایدار محلی این نقش پر رنگ‌تر می‌شود. از این رو بررسی نقش دانشگاه در روند توسعه پایدار یک شهر می‌تواند به مدیریت شهری و به برنامه‌ریزی آن دانشگاه کمک کند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش دانشگاه آزاد اسلامی در توسعه پایدار شهرهای حومه تهران است. این پژوهش به روش پیمایشی با استفاده از پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته در بین فعالان بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، شهری، کشاورزی و عمرانی شهرستان اسلامشهر به اجرا در آمده است. جامعه آماری این پژوهش حدود پنج هزار نفر برآورد شده بود که از 352 نفر به عنوان نمونه آماری اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری گردید. برای آزمون فرضیه‌ها از آزمون t تک نمونه‌ای و برای رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش از آزمون فریدمن استفاده گردیده است.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر در توسعه پایدار این شهر نقش داشته و نقش آن در ابعاد مختلف توسعه کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کدام به تنهای مورد بررسی قرار گرفتند که پاسخگویان با اطمینان 99 درصد نقش دانشگاه آزاد اسلامی را در توسعه محیطی، اقتصادی و اجتماعی و با اطمینان 95 درصد نقش آن را در توسعه فرهنگی موثر می‌دانند. از نظر رتبه‌بندی مؤلفه‌ها، به ترتیب بعد اجتماعی، بعد محیطی، بعد اقتصادی و بعد فرهنگی قرار دارند. پرونده مقاله