مطالعه کیفی مسئولیت‏پذیری اجتماعی در بین معلمان مرد شهرستان پلدشت

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

لیلا فتحی ¹ , احد طالونی ²

1 - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور ص .پ 193954697، تهران، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور، و دبیر علوم اجتماعی ص.پ 193954697، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/12/09 تاریخ پذیرش : 1402/03/06 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: نظریه مبنایی, شهرستان پلدشت, مسئولیت پذیری اجتماعی, معلمان,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر مطالعه کیفی مسئولیت پذیری اجتماعی در بین معلمان مرد شهرستان پلدشت است. زندگی اجتماعی انسان ها همیشه با احساس تعهد و مسئولیت پذیری همراه است که در دستیابی به توسعه پایدار نقش تعیین کننده ای دارد و برحسب موقعیت های گوناگون حیات اجتماعی شهروندان قابل واکاوی است. این پژوهش به روش کیفی و تکنیک نظریه زمینه ای انجام شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش حاضر 19 نفر از معلمان مرد ساکن در شهرستان پلدشت بوده اند که پس از انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با آنان، داده های حاصل با استفاده از کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و گزینشی تحلیل شده اند. یافته ها حاکی از آن است که از جمله عواملی که در ایجاد انگیزه انجام مسئولیت پذیری اجتماعی معلمان موثر است شامل: تعهد اجتماعی و مسئولیت در قالب نقش های خود - دینداری و اخلاق حرفه ای - اعتلای مهارت های آموزشی و ارتباطی - رعایت حقوق دیگران - نوع دوستی و مشارکت اجتماعی - رفتار مسئولانه در قبال محیط زیست طبیعی و شهری - ایجاد تشکل های مدنی و مطالبه گری اجتماعی می باشد. بسترهای زمینه ساز و انگیزشی در مسئولیت پذیری اجتماعی که در صورت کمبود و یا کاهش آن میل به مسئولیت پذیری کارکنان کاهش می یابد شامل: فرهنگ سازی - اعتلای مهارت های اجتماعی و ساختارهای آموزشی - برقراری عدالت و سلامت سازمانی - برقراری عدالت اجتماعی و اقتصادی در جامعه می باشد. همچنین از جمله عوامل مداخله گر، یا تسهیل گر در انجام مسئولیت های اجتماعی از سوی کارکنان: کنترل بیرونی رفتارها از طریق مشوق های مادی و معنوی - هنجارها، الگوهای رفتاری و خصوصیات فردی - خشنودی و احساس رضایت از کار و زندگی است و با تمامی کاستی ها و نقص های ساختاری موجود در محیط کار که در کاهش انگیزه کارکنان نقش دارد، کارکنان از راهبرد تعهد درونی، باورهای دینی و اخلاقی و توانمندسازی فردی و اجتماعی بهره گرفتند. نتایج پیرامون پیامدهای مسئولیت پذیری اجتماعی معلمان که به نظر می رسد از سطح مطلوبی برخوردار نیست نشان می دهد؛ گسترش بی هنجاری اجتماعی و تخریب و نابودی تدریجی محیط زیست طبیعی و شهری به عنوان نتایج منفی قابل بیان است، همچنین مسئولیت پذیری انتظام بخش سیستم آموزشی است که در صورت بهبود و افزایش میل و رغبت معلمان به انجام تعهدات و مسئولیت های اجتماعی به عنوان نتیجه مثبت قابل بیان است.

چکیده انگلیسی:

 The purpose of the present study is to study the social responsibility among male teachers in Poldashtcity. People's social life is always associated with a sense of commitment and responsibility, which plays adecisive role in achieving sustainable development and can be analyzed according to the various situations ofcitizens' social life. This research was conducted using qualitative method and grounded theory technique. Theparticipants in the current research were 19 male teachers living in Poldasht city, after conducting semistructured interviews with them, the resulting data were analyzed using three-stage open, central and selectivecoding. The findings indicate that among the factors that are effective in motivating the social responsibility ofteachers include: social commitment and responsibility in the form of their roles - religiosity and professionalethics - improving educational and communication skills - compliance The rights of others - altruism and socialparticipation - responsible behavior towards the natural and urban environment - creating civil organizationsand social demands. The basic and motivational platforms in social responsibility, which in case of lack ordecrease, the desire of employees to be responsible is reduced, including: culture building - improvement ofsocial skills and educational structures - establishment of justice and organizational health - establishment ofjustice It is social and economic in society. Also, among the intervening or facilitating factors in the fulfillmentof social responsibilities by employees are: external control of behaviors through material and spiritualincentives - norms, behavioral patterns and individual characteristics - satisfaction and feeling of satisfactionfrom work and life And with all the shortcomings and structural defects in the work environment that play a rolein reducing employee motivation, employees benefited from the strategy of internal commitment, religious andmoral beliefs, and personal and social empowerment. The results about the consequences of teachers' socialresponsibility, which seems not to have an optimal level, show; The spread of social irregularity and the gradualdestruction and destruction of the natural and urban environment can be expressed as negative results, as wellas the responsibility of orderliness is part of the education system, which in case of improvement and increase inthe willingness of teachers to fulfill their obligations and social responsibilities as The positive result can beexpressed. 

منابع و مأخذ:

• اردلان، محمد رضا؛ بازی، قاسم(1394)، وضعیت سنجی مسئولیت‏پذیری اجتماعی سازمان در محیط کار در محیط‏های آموزش عالی، ‏اولین کنفرانس بین المللی مدیریت اقتصاد حسابداری و علوم تربیتی، شرکت علمی پژوهشی و مشاوره‏ای ‏آینده ساز- استان مازندران – ساری.


• امیر، آرمین؛ سفیری، خدیجه‏(1397)‏، مفهوم‏پردازی مسئولیت‏پذیری اجتماعی: از اخلاق تا کنشگری در دوران مدرن، مطالعات جامعه شناختی (علمی- پژوهشی)، دوره 25، شماره دو، پاییز و زمستان 1397، ص 718-691.


• آرون، ریمون (1386)‏، مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه ‏شناسی، ترجمه محمدباقر پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ‏چاپ پنجم.


• باباجانی رودی، سمیه؛ قاروی آهنگر، مهری؛ فرقانی اوزرودی، محمدباقر(1401)، تبیین مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان تربیت بدنی بر اساس فرهنگ سازمانی، مجله جهان نوین، شماره 19، ص 13-1.


• بارخدا، سیدجمال؛ احمدحیدری، پرستو؛ شیربیگی، ناصر(1401)، مسئولیت‏پذیری اجتماعی در تلقی معلمان و مدیران، مجله جامعه شناسی فرهنگ و هنر، شماره 11، ص 190-171.


• پودینه، مرضیه؛ حسینقلی زاده، رضوان؛ مهرام، بهروز(1397)، مسئولیت پذیری اجتماعی مدرسه، مطالعه موردی: دو مدرسه متوسطه دخترانه شهر مشهد، رویکردهای نوین آموزشی، سال 13، شماره 2، ص 120-95.


• پودینه، مرضیه؛ حسینقلی زاده، رضوان؛ مهرام، بهروز(1397)، مسئولیت پذیری اجتماعی مدرسه، مطالعه موردی: دو مدرسه متوسطه دخترانه شهر مشهد، رویکردهای نوین آموزشی، سال 13، شماره 2، ص 120-95.


• توسلی، غلامعباس ( 1385)، نظریه‏های جامعه ‏شناسی، ‏‏ تهران:‏ نشر‏ سمت، چاپ دوازدهم.


• ذکایی، محمد سعید(1399)، هنر انجام پژوهش کیفی؛ از مسئله یابی تا نگارش، تهران: انتشارات آگاه.


• ذکایی، محمدسعید(1381)، نظریه و روش در تحقیقات کیفی، فصلنامه علوم اجتماعی، ص 69-41.


• سبحان نژاد، مهدی(1379 )، مسئولیت پذیری اجتماعی در برنامة درسی کنونی دورة ابتدایی ایران و طراحی برای آینده، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.


• شارون، جوئل(1398)، ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی، ترجمه منوچه صبوری، تهران: نشر نی.


• کرایب، این‏(1398)، نظریه‏های اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس، ترجمه عباس مخبر، تهران : انتشارات آگه، چاپ ششم.


• گلاسر، ویلیام (1390)، تئوری انتخاب، ترجمه علی صاحبی، تهران: انتشارات سایه.


• گلاسر، ویلیام (1390)، تئوری انتخاب، ترجمه علی صاحبی، تهران: انتشارات سایه.


• نجفی، سالار؛ سپیانی، مریم( 1395)، بررسی نقش اصول اخلاقی کارکنان پردیس شهید رجایی فارس بر میزان مسئولیت پذیری اجتماعی آنان، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، ‏سال دهم، شماره چهارم، پیاپی35، زمستان 1395، ‏ص 246 – 229


• نوروزی، محمدرضا، دانایی فرد، حسن، فانی، علی اصغر، حسن زاده، علیرضا(1393)، پردازش نظری مسئولیت اجتماعی بر مبنای نظریه داده بنیاد، نشریه علمی-پژوهشی بهبود مدیریت، سال هشتم، شماره 4، ص34-5.


• Ceil, Ch. (2012). Employees and corporate social responsibility, available at ssrn: http:// ssrn.com/ abstract= 2112654 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn. 2112654.


• Conrad, D. and Hedin, D. (1981), "Instruments and scoring guide of the experiential education evaluation project"، Center for youth development and research, university of Minnesota.


• Kaptein, M., Kooning, L. Tulder Rob V., Vliet Laurens V. (2007). Report on European CSR Survey, Holland, RSM Erasmus University.


• Kim Chung H. & Scullion, H. (2013). “The effect of corporate social responsibility (csr) on employee motivation: a cross-national study”, Poznan university of economics review, 13(2): 5-30.