ویژگی‌های مختص به فرهنگ در ارزش های ایرانیان: بررسی در سه نموه از سه نسل
محورهای موضوعی : روان درمانگری
محمدتقی دلخموش
1
(مربی دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران جنوب)
مهرناز احمدی‌مبارکه
2
(استادیار دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران جنوب)
کلید واژه: ارزشهای بنیادی انسانی, ویژگی مختص به فرهنگ, ایرانیان, نسل,
چکیده مقاله :
این مطالعه ویژگی‎های مختص به فرهنگ ارزش‎های ایرانیان را شناسایی و خاستگاه‎های الگوی ارزشی خاص آن را بر حسب تأثیرهای علّی شرایط اجتماعیـسیاسی تبیین می‎کند. در سه مطالعة مجزا، سه گروه سنی (17ـ15 سال، 1532 نفر؛ 26ـ18 سال،600 نفر؛ 62ـ24 سال، 821 نفر) با زمینه‎یاب ارزشی شوارتز (شوارتز، 1992) و نسخة 40 ماده‌ای پرسشنامة تشبیهی ارزش (شوارتز و دیگران، 2001) ارزیابی شدند، و از خلال تحلیل‎های جداگانه کوچک‎ترین فضا در باب روابط ساختار ارزشی برای هر نمونه و مقایسة آن با الگوی اصلی (ارزش‎های بنیادی انسانی؛ شوارتز، 1992، 1994) تفاوت‎های بینِ‎فرهنگی محتمل بازنمایی شد. آن چنان که انتظار می‎رفت مواردی از انحراف از الگوی نظری مشاهده شد که بیانگر تأثیر ایدئولوژی اسلامی انقلابی در عرصة اجتماعیـسیاسی است: (1) رابطة پویشی ابعاد مرتبة بالاتر تعالی‎ خود و گسترش‎ خود در هر سه نمونه نقض شد، (2) همچون نمونه‎های اروپای شرقی، در بُعد تعالی خود کانونی از ارزش‎های اجتماعیـسیاسی شکل گرفت، (3) ارزش معتدل از مجموعه ارزش‎های سنت و مذهب بیرون رانده شد، و (4) در تأثیرهای افتراقی جو سیاسی‌ـ‌‌اجتماعی بر ارزش‎های نسل‎های جوان‎تر نسبت به بزرگسالان، نکته شایان توجه اینکه نوجوانان از کنش ارزش‎های تعالی‌جویی در دو سطح روابط نزدیک (خیرخواهی) و گسترده (جهان‌شمولی‌نگری) به ادراکی متجانس و پیوسته نائل نمی‌گردند.
the aim of the study was to identify culture-specifics of Iranian values and to explain the origins of Iranian specific value model in terms of causal impacts of socio-political conditions. In three separate studies, three age groups (15-17, n=1532; 18-28, n=600; 24-62, n=821) were assessed using the Schwartz Value Survey (SVS; Schwartz, 1992) and the 40-item version of the Portrait Values Questionnaire (PVQ-40; Schwartz et al. 2001). Through separate Smallest Space Analyses (SSA) regarding value structure relations for all samples and comparing them with the original model (human basic values; Schwartz, 1992, 1994) crosscultural differences were recognized. As it was expected there were some deviancies from theoretical model which represent the impact of Islamic-revolutionary ideology within socio-political arena: (1) the dynamics relations of higher order dimensions of selftranscendence and self-enhancement were in conflict with all three samples, (2) similar to Eastern Europe samples, a location of socio-political values were formed in self-transcendence dimension, (3) moderate value was removed from tradition and religion values, and (4) in examining the differential impacts of socio-political atmosphere on younger generations in relation to adults, it was found that adolescents did not come to a coherent and continuous understandings of self-transcendence values in two levels of close relations (benevolence) and extended relations (universalism).