رابطه خودکارآمدی، برانگیختگی و مهارت‌های اجتماعی با سوء مصرف مواد
محورهای موضوعی : روان درمانگری
رضا میرمهدی
1
(
استادیار دانشگاه پیام نور
)
نرگس کریمی
2
(
کارشناس ارشد روانشناسی عمومی
)
کلید واژه: خودکارآمدی, مهارت‌های اجتماعی, دانش‌آموزان دبیرستانی, برانگیختگی, سوءمصرف مواد,
چکیده مقاله :
این پژوهش به منظور تعیین ارتباط خودکارآمدی، برانگیختگی و مهارت‌های اجتماعی با سوءمصرف مواد در دانش‌آموزان انجام شد. 400 دانش‌آموز پایه‌های اول و دوم دبیرستان‌‌های (40 دانش‌آموز از 10 مدرسه) شهرستان اراک در سال تحصیلی 90-89، با روش نمونه برداری خوشه‌ای انتخاب شدند و به مقیاس‌های خودکارآمدی (شرر، 1982)، برانگیختگی (بارات، 1994)، مهارت‌های اجتماعی (ماتسون، 1983) و فهرست سوءمصرف مواد (کریمی، 1389 ) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون چندمتغیری به روش همزمان و گام به گام استفاده شد. یافته‌ها نشان دادند که برانگیختگی رفتاری و سطوح پایین مهارت‌های اجتماعی سهم معناداری در پیش‌بینی سوءمصرف مواد دارند. همچنین، نتایج مبیّن آن بودند که برانگیختگی رفتاری، سطوح پایین خودکارآمدی، عدم تفکر و برنامه‌ریزی در کارها و سطوح پایین مهارت‌های اجتماعی به میزان معناداری در گرایش نوجوانان به سوءمصرف مواد مؤثر است.
The present research was conducted to determine the relationship between self-efficacy, impulsiveness and social skills with substance abuse in high school students. 400 male junior high school students were selected by cluster sampling method from 10 schools (40 students from each school) in Arak city during the academic year of 2010-2011 and completed the self-efficacy Scale (Sherer, 1982), Impulsiveness Scale (Barrat, 1994), Social Skills Questionnaire (Matson, 1983) and Substance Abuse Checklist (Karimi, 2010). Data analysis was done using the correlation method and both enter and step by step multivariable regression analysis. The results indicated that behavioral impulsivity and lower levels of social skills have meaningful contributions in predicting substance abuse among high school students. Also, behavioral impulsiveness, lower scores of self-efficacy, social skills, and lack of thinking and planning accounted significantly for the vulnerability of students towards substance abuse.