آثار تجاوز مدیران از موضوع شرکت های سهامی از منظر حقوق ایران و انگلیس

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی و تجارت

غلامرضا صف آرا ¹ (دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
سیاوش  شجاع پوریان ² ( استادیار، گروه حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
شاپور فرهنگ پور ³ (استادیار، گروه حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/11/27 تاریخ پذیرش : 1402/12/08 تاریخ انتشار : 1402/12/19

کلید واژه: مدیران, شرکت های سهامی, حقوق ایران و انگلیس,

چکیده مقاله :

در پژوهش حاضر به بررسی آثار تجاوز مدیران از موضوع شرکت های سهامی از منظر حقوق ایران و انگلیس پرداخته شده است. بررسی جایگاه حقوقی مدیران شرکت های تجاری نشان داد که با بررسی و تحلیل نظریات مطرح شده به نظر می‌رسد، از برخی از جنبه‌ها اعمال نظریه‌های وکالت، نمایندگی و مستخدم بودن منطقی می‌باشد. اما امروزه اعمال این دیدگاه‌ها نسبت به رابطه حقوقی مدیران با شرکت سهامی، از تمام زوایا به عنوان یک نظریه‌ی کامل محل تردید جدی می‌باشد. زیرا مستلزم اختیارات محدود برای آنها می‌باشد که با اقتضائات امور تجاری در دنیای امروز در تعارض می‌باشد. به این منظور نظریه‌ی جدیدی ارایه گردید که اولین بار از سوی حقوق دانان آلمانی تحت عنوان نظریه‌ی رکنیت یا ارگانیک که مفید اختیارات کامل برای مدیران شرکت می‌باشد مطرح گردید. و به موجب این نظریه مدیران و شرکت یکی هستند و به عبارت دیگر مدیران خود دیگر شرکت محسوب می‌شوند، و اعمال و تصمیمات آنها اعمال و تصمیمات شرکت محسوب می‌شود. ولی در تحلیل جایگاه حقوقی مدیران به عنوان رکنی از ارکان شرکت بایستی با روی کرد قانون گذار و به دور از افراط اقدام گردد. پذیرش مدیران به عنوان رکنی از ارکان شرکت نبایستی آن چنان افراطی باشد که به مفهوم یکی دانستن رکن اداره با خود شخص حقوقی به شمار رود، بلکه رکن اداره همانند دیگر ارکان شرکت مقید به توصیف قانون گذار از هر یک از آن ارکان هستند. به عبارت دیگر مدیران در مقابل اشخاص ثالث فقط رکنی از ارکان شرکت بوده و بین اراده‌ی آنها و اراده‌ی شخص حقوقی وحدت وجود دارد، اما در روابط داخلی، ارتباط آنها با شرکت تابع رابطه حقوقی نمایندگی است و این نمایندگی را مجامع عمومی‌که نمایندگان قانونی شرکتند به آنها اعطا می‌کنند. اگرچه قانون گذار ایران هیچ جا صریحا از مدیران

چکیده انگلیسی:

In the present study, the effects of managers' aggression on the subject of joint-stock companies have been investigated from the perspective of Iranian and British law. Examining the legal status of commercial company managers showed that by examining and analyzing the ideas presented, it seems that applying the theories of attorney, agency and employee is logical from some aspects. But today, the application of these views regarding the legal relationship of managers with a joint-stock company is seriously doubtful from all angles as a complete theory. Because it requires limited authority for them, which is in conflict with the requirements of business affairs in today's world. For this purpose, a new theory was presented, which was first proposed by German lawyers under the title of organic or organic theory, which is useful for full powers for company managers. And according to this theory, the managers and the company are one, and in other words, the managers themselves are considered the company, and their actions and decisions are considered the actions and decisions of the company. But in the analysis of the legal status of managers as a pillar of the company, it should be done with a legislative attitude and away from extremes. The acceptance of managers as one of the pillars of the company should not be so extreme as to equate the administration with the legal entity itself, rather, the administration is bound to the legislator's description of each of those pillars, just like the other pillars of the company. In other words, managers are only a pillar of the company's pillars in front of third parties, and there is unity between their will and the will of the legal entity, but in internal relations, their

منابع و مأخذ:

1- اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت، شرکتهای تجاری، ج دوم، انتشارات سازمان سمت، تهران، چ اول، زمستان 1377.
2- اسکینی، ربیعا، شریفی آل‌هاشم، سید الهام الدین، تحلیل اختیارات مدیران شرکت‌های سهامی‌با توجه به مبانی رابطه مدیران با شرکت در نظام‌های حقوقی ایران و انگلیس، مجله مدرس، دانشگاه تربیت مدرس، شماره 4، 1379.
3- اصغری آقمشهدی، فخر الدین، عیسایی تفرشی، محمد، ماهیت حقوقی رابطه مدیران شرکتهای سهامی‌با شرکت، مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، شماره 2، 1385.
4- باقری، محمود، نمایندگی تجاری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، 1370
پاسبان، محمد رضا، حقوق شرکت‌های تجاری، انتشارات سمت، تهران، چ اول، 1385 5-
6- پاسبان، محمد رضا، اهلیت شرکت‌های تجاری و حدود اختیارات مدیران شرکت‌های تجاری، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، شماره 51، 1389.
7- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات گنج دانش، ١٣٨٣
8- جنیدی، لعیا، نوروزی، محمد، شناخت دارندگان اطلاعات نهانی شرکت‌های سهامی ‌عام، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 101، 1389
9-حسنی، حسن، حقوق تجارت، نشر میزان، تهران، چ ششم، بهار 1387
10-حسینی نژاد، حسنقلی، عقد وکالت، نشر حقوقدان، تهران، چ اول، 1376
11-ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج دوم، چ اول، نشر دادگستر، 1375
12-صفار، محمد جواد، شخصیت حقوقی، انتشارات نیل، تهران، چاپ اول، 1373
13- صفایی، سید حسین، قاسم زاده، سید مرتضی، حقوق مدنی، اشخاص و محجورین، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات سازمان سمت، 1387
14- صقری، منصور، حقوق تجارت، نشر علمی، 1343
15- عبادی، محمد علی، حقوق تجارت، انتشارات گنج دانش، تهران، چ دهم، 1373
16- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، دوره دو جلدی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1363
17- عیسایی تفرشی، محمد، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکت‌های تجاری، ج اول، چ اول، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1378
18- عیسایی تفرشی، محمد، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکت‌های تجاری، ج دوم، چ اول، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1386
19- غلامی، جهان بخش، نظریه‌ی اصیل بودن طرف قرارداد در حقوق تجارت، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، 1386.
20- فروحی، حمید، حقوق تجارت، شرکت‌های سرمایه ای، جلد اول، چاپ اول، انتشارات روزبهان، تهران، 1372.
21-کاتبی، حسین قلی، حقوق تجارت، چ پنجم، انتشارات گنج دانش، 1389
22- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی‌ قراردادها، ج دوم، چ اول، انتشارات شرکت سهامی ‌انتشار، 1388
23- کاشانی، سید محمود، شرکت مدنی، نشریه دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 2، 1365
24- کاشانی، سید محمود، حقوق مدنی، قراردادهای ویژه، نشر میزان، تهران، چ اول، تابستان 1388
25- کامیار، محمد رضا، گزیده آرای دادگاه‌های حقوقی، مجموعه سوم، نشر حقوقدان، تهران، چ اول، پاییز 1376
26- مهاجریان، عباس، مدیران در شرکتهای سهامی، مجله کانون وکلا، ش 133، 1354
27-نصیری، مرتضی، حقوق چند ملیتی، تهران، چ اول، نشر دانش امروز، 1370
28- نصیری، مرتضی، حقوق تجارت بین المللی در نظام حقوق ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1383.
29- طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، سئوال و جواب، به اهتمام سید مصطفی محقق داماد، چاپ اول، مرکز نشر علوم اسلامی،