بررسی وضعیت لایه بندی حرارتی در مخزن اول چاهنیمه در راستای مدیریت کیفی منابع آب در دشت سیستان
محورهای موضوعی : آب و محیط زیست
ایمان همایون نژاد
1
(استادیار، گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور(PNU)، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات))
امیرحسام حسنی
2
(استاد، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات تهران.)
اکرم الملوک لاهیجانیان
3
(دانشیار،گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات تهران.)
کلید واژه: چاه نیمه شماره یک, کیفیت آب, لایه بندی حرارتی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف : آب دریاچهها و مخازن در مناطق معتدله در برخی از فصول دچار لایه بندی حرارتی میشود و بررسی چگونگی مدل لایه بندی و زمان آن می تواند امکان طراحی یک الگوی مناسب برای مدیریت کیفی آب و حتی پایش را فراهم آورد. این پژوهش با هدف تعیین تغییرات دما در ترازهای مختلف آب و مدل حرارتی مخزن شماره یک چاه نیمه زابل جهت مدیریت بهینه این منبع با ارزش انجام گرفت.روش بررسی: مطالعه به صورت توصیفی ـ تحلیلی از طریق تعیین ایستگاه نمونهبرداری و برداشت آب از 8 عمق مختلف آب (از سطح آب تا عمق 15 متری) از مهر 94 تا مهر 95 طی 12 ماه بصورت ماهیانه انجام شد. به همراه دما فاکتورهایDO،EC ، TDS و PH در اعماق مختلف مخزن نیز بررسی گردید. در نهایت از تحلیل های آماری چند متغیره برای تفسیر مجموعه داده ها استفاده شد.یافته ها: لایه بندی حرارتی در چاه نیمه از اوایل بهار در اردیبهشت ماه آغاز میگردد و تقریبا در هر سال تا اوایل آبان به مدت 6 ماه ادامه می یابد این پدیده در اواسط تابستان و تیرماه به شدیدترین حالت خود میرسد. لایه بندی با شروع فصل پاییز بدلیل تغییرات اقلیمی از بین رفته و مخزن همگن میگردد.بحث و نتیجه گیری: فاکتورهای کیفی در این مخزن تحت تاثیر لایه بندی تغییر میکنند اما میانگین آنها در مقایسه با استانداردهای جهانی مناسب بوده و آب مخزن قابلیت کاربری آشامیدنی را دارد. در راستای مدیریت کیفی این منبع باید گفت برداشت آب در بهار و بخصوص تابستان از ترازهای مختلف آب، کیفیت های متفاوتی را در اختیار مصرف کننده قرار میدهد و هرچقدر عمق برداشت به بستر نزدیک تر گردد کیفیت آب بدست آمده پایین تر است. اما کیفیت آب در اعماق مختلف دریاچه در پاییز و زمستان تقریبا یکسان و نزدیک بهم است.
Background and Objective: Water lakes and reservoirs of dams in temperate regions in some seasons due to changes in climatic conditions undergo thermal stratification. This phenomenon can change the qualitative factors of water. Therefore, studying about thermal stratification and its time can provide a suitable pattern for water quality management and even monitoring. This research was carried out with the aim of determining temperature changes at different levels of water and heat model of NO.1 Zabol Chahnime Reservoir for optimal management of this valuable resource.Material and Methodology: The descriptive-analytical study was conducted through determining sampling station and monthly water harvesting from 8 different water depths (from the surface to the depth of 15 meters) from October 2015 to October 2016. Along with temperatures, TDS, EC, DO and PH factors were also investigated at different depths of reservoir. Finally, multivariate statistical analysis was used to interpret the data set.Findings: The thermal stratification in NO.1 Zabol Chahnime Reservoir starts early in the spring of May, and lasts for almost 6 months from about every year until early November. This phenomenon is most severe in mid-summer and July. Stratification with the onset of the autumn season is lost due to climate change and the tank is homogeneous.Discussion and Conclusion: Qualitative factors of Chah Nimeh No. 1 changed under the influence of thermal stratification in different seasons, but their overall average was appropriate according to global standards; and the reservoir water had a drinkable application. In line with the qualitative management of this reservoir, it should be noted that water harvesting from various water levels provided different qualities in spring and summer, but the water quality at different depths of lake was almost the same in the fall and winter.
_||_