پیامدهای کلان اقتصادی شوک های عرضه و تقاضای جهانی نفت در منتخب کشورهای صادر کننده نفت: رهیافت PSVAR

محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

علی حمید شاطی غریری ¹ , حسین شریفی رنانی ^{2 *} , مناف مرزه نعمه راضی ³ , سارا قبادی ⁴

1 - دانشجوی دکتری رشته اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران،
2 - دانشیار اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
3 - دانشیار اقتصاد، دانشگاه قادسیه، دیوانیه، عراق،
4 - استادیار اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/01/16 تاریخ پذیرش : 1403/05/14 تاریخ انتشار : 1402/11/26

کلید واژه: قیمت جهانی نفت, شوک عرضه نفت, شوک تقاضای نفت, پیامدهای کلان اقتصادی, خودرگرسیون برداری ساختاری پانل (PSVAR),

چکیده مقاله :

تحلیل پیامدهای کلان اقتصادی شوک های قیمت جهانی نفت بر مولفه‌های اقتصادی کشورها ساده نیست. بر همین اساس در پژوهش حاضر به بررسی پیامدهای کلان اقتصادی شوک های عرضه و تقاضای جهانی نفت پرداخته شده است. نمونه آماری تحقیق حاضر 9 کشور ایران، عربستان، عراق، امارات، کویت، نیجریه، آنگولا، لیبی و عمان که دارای بالاترین رتبه صادرات نفت در بین کشورهای درحال توسعه در سال 2022 بوده اند، طی دوره زمانی 2001 تا 2022 می باشد. به منظور محاسبه شوک های قیمت جهانی نفت از رویکرد کیلیان (2009) و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش خودرگرسیون برداری ساختاری پانل، PSVAR استفاده شده است. به صورت کلی و بر اساس تجزیه و تحلیل های انجام گرفته مشخص شد که شوک های قیمت جهانی نفت، اثرات مثبت و پایدار بر متغیرهای حجم تجارت غیر نفتی، حجم پول و اندازه دولت داشته است در حالی که اثر گذاری منفی و پایدار بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی و نرخ ارز حقیقی داشته است. همچنین مشاهده شد میزان اثر گذاری شوک های قیمت جهانی نفت بر متغیرهای مورد بررسی متفاوت بوده به طوری که بیشترین میزان اثر گذاری مربوط به شوک تقاضای نفت و کمترین میزان اثر گذاری مربوط به شوک تقاضای خاص نفت بوده است. بر همین اساس نتیجه گیری می شود در بررسی اثر شوک های قیمتی نفت بر پارامترهای کلان اقتصادی کشورها، باید اثرات شوک ها نفتی با منابع مختلف به صورت مجزی در نظر گرفته شود.

چکیده انگلیسی:

The analysis of macroeconomic consequences the economic impact of global oil price shocks on the economic components of countries is not simple. Based on this, in the current research, the macroeconomic consequences of global oil supply and demand shocks have been investigated. The statistical sample of the present research is 11 countries, Saudi Arabia, Russia, Iraq, UAE, America, Kuwait, Nigeria, Angola, Libya, Iran and Oman, which have the highest oil export ranking in 2022, during the period of 2001 to 2022. In order to calculate global oil price shocks, the approach of Kilian (2009) was used, and the panel structral vector autoregression method (PSVAR) was used to analyze the data. In general and based on the analyzes carried out, it was found that global oil price shocks had positive and stable effects on the variables of non-oil trade volume, money volume and government size, while negative and stable effects on production variables. GDP and real exchange rate. It was also observed that the impact of global oil price shocks on the studied variables was different, so that the highest impact was related to oil demand shock and the lowest impact was related to specific oil demand shock. Based on this, it is concluded that in examining the effect of oil price shocks on macroeconomic parameters of countries, the effects of oil shocks with different sources should be considered separately.

منابع و مأخذ:

حسین زاده، هدایت و شمسی محمدی، معروفی (1402) "تاثیر شوک های نفتی بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران"، چهارمین کنفرانس بین المللی سالانه تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
مردانی، علی و ناظمی اشنی، علی و مردانی، طیبه (1400) "بررسی اثرنوسانات قیمت نفت بر بازدهی سهام (استفاده از رهیافت پنل)"، ششمین همایش بین المللی مدیریت، حسابداری، اقتصاد و علوم اجتماعی.
مشایخ، شهناز و جمشیدی، طیبه (1400) "واکنش خطی و غیرخطی بخش های بازار سهام به حرکات قیمتی طلا، ارز و نفت"، فصلنامه پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری، دوره: 1، شماره 1.
Adekoya, O.B., Oliyide, J.A., Noman, A., (2024). The volatility connectedness of the EU carbon market with commodity and financial markets in time- and frequency- domain: the role of the U.S. economic policy uncertainty. Resour. Pol. 74, 102252.
Amiri, H., Sayadi, M., & Mamipour, S. (2021). Oil Price Shocks and Macroeconomic Outcomes; Fresh Evidences from a scenario-based NK-DSGE analysis for oil-exporting countries. Resources Policy, 74, 102262.
Chen, X., Li, Y., Xiao, J., Wen, F., 2020. Oil shocks, competition, and corporate investment: evidence from China. Energy Econ.
89, 104819. https://doi.org/10.1016/j. eneco.2020.104819.
Cong, R. G., Wei, Y. M., Jiao, J. L., & Fan, Y. (2021). Relationships between Oil Price Shocks and Stock Market: an Empirical Analysis from China. Energy Policy, 36(9), 3544-3553.
David Bourghelle and Fredj Jawadi and Philippe Rozin. (2023). The impact of economic policy uncertainty on stock returns: The role of corporate environmental responsibility engagement. International Journal of Finance & Economics, 26(3), 4386–4392.
Farid Zulfigarov a, Matthias Neuenkirch (2020) “The impact of oil price changes on selected macroeconomic indicators in Azerbaijan”, Economic Systems, Volume 44, Issue 4, December 2020, 100814.
Fayyad, A., and Daly, K. (2020). “The Impact of Oil Price Shocks on Stock Market Returns: Comparing GCC Countries with the UK and USA”. Emerging Markets Review, Vol 12, Issue 1, pp 78-61.
‏ Hossein Amiri, Mohammad Sayadi, Siab Mamipour (2021) “Oil Price Shocks and Macroeconomic Outcomes; Fresh Evidences from a scenario-based NK-DSGE analysis for oil-exporting countries”, Resources Policy, Volume 74, December 2021, 102262.
Ilyas, M., Khan, A., Nadeem, M., & Suleman, M. T. (2021). Economic policy uncertainty, oil price shocks and corporate investment: Evidence from the oil industry. Energy Economics, 97, Article 105193.
J.A. Oliyide, O.B. Adekoya, M.A. Khan (2021) “Economic policy uncertainty and the volatility connectedness between oil shocks and metal market: an extension”, Int. Econ., 167 (2021), pp. 136-150.
Jochen Güntner and Peter Öhlinger (2022) “Oil price shocks and the hedging benefit of airline investments”, Journal of Economic Dynamics and Control, Volume 143, October 2022, 104507.
Jose M. Fernandez (2014) "Long Run Dynamics of World Food, Crude Oil Prices and Macroeconomic Variables: A Cointegration VAR Analysis", BATH ECONOMICS RESEARCH PAPERS Department of Economics, Preprint submitted to Working Paper: University of Bath, November 4, 2014.
Joseph P. Byrne, and Giorgio Fazio, and Norbert Fiess (2013) "Primary commodity prices: Co-movements, common factors and fundamentals", Journal of Development Economics, No. 101 (2013), PP. 16–26, journal homepage: www.elsevier.com/locate/devec.
Jungho Baek a, Jee Hee Yoon (2022) “Do macroeconomic activities respond differently to oil price shocks? New evidence from Indonesia”, Economic Analysis and Policy, Volume 76, December 2022, Pages 862-852.
Kilian, L. (2009). "Not all oil price shocks are alike: disentangling demand and supply shocks in the crude oil market". American Economic Review 99. Pp. 1053-1069.
Peng Chen (2018) "Global oil prices, macroeconomic fundamentals and China'sCommodity sector comovements", Energy Policy, No. 87 (2018), PP. 284–294, journal homepage: www.elsevier.com/locate/enpol.
Ratti, R. A., & Vespignani, J. L. (2016). Oil prices and global factor macroeconomic variables. Energy Economics, 59, 198-212.
Rennan Kertlly de Medeiros a b, Edilean Kleber da Silva Bejarano Aragón b, Cássio da Nóbrega Besarria (2023) “Effects of oil market sentiment on macroeconomic variables”, Resources Policy, Volume 83, June 2023, 103642.
Sharma, P., Shrivastava, A. K., Rohatgi, S., & Mishra, B. B. (2021). Impact of macroeconomic variables on sustainability indices using ARDL model. Journal of Sustainable Finance & Investment, 1-17.
Sophio Togonidze a, Evžen Kočenda (2022) “Macroeconomic responses of emerging market economies to oil price shocks: An analysis by region and resource profile”, Economic Systems, Volume 46, Issue 3, September 2022, 100988.
Stavros Degiannakis a d, George Filis (2023) “Oil price assumptions for macroeconomic policy”, Energy Economics, Volume 117, January 2023, 106425.
Yu Song and Bo Chen and Xin-Yi Wang and Ping-Ping Wang. (2024). The impact of oil price to Indonesian macroeconomics indicators: Pre and Post Asian Crisis. Fuel, 40, 50-00.