ارتباط متقابل مدیریت شرکت، مدیر مالی بر کیفیت حسابرسی
محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزیبهاره ملکی 1 * , فریبرز خورشیدی 2
1 - اقتصاد، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه خمینی شهر، ایران، ایران
2 - اصفهان بهارستان زمزم ۹ پ ۱۸۳
کلید واژه: دوره‌تصدی, مدیر‌مالی, کیفیت حسابرسی, حاکمیت‌شرکتی, بورس اوراق بهادار تهران,
چکیده مقاله :
حسابرسی به تدریج در حال تبدیل شدن به یک حلقه اساسی در گزارشگری مالی است، زیرا به اطمینان از یکپارچگی بازارهای سرمایه و حمایت از سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، سازمان های دولتی و غیره کمک می کند. بنابراین، تصمیمات حسابرسی بررسی صورت های مالی یک شرکت توسط یک واحد مستقل است. علیرغم گزارش های حسابرسی و نظارتی، رسوایی های مالی در حال افزایش است و اعتماد سرمایه گذاران را تضعیف می کند، بنابراین یک حسابرسی با کیفیت مورد نیاز است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر مدیریت متقابل‌مدیر مالی، شرکت‌حسابرسی بر‌کیفیت اطالعات‌حسابرسی در شرکت‌های‌پذیرفته شده‌در بورس‌اوراق‌بهادار می باشد. پژوهش انجام شده ازنظر نوع هدف، جزء پژوهش های کاربردی است و روش پژوهش ازنظر‌ماهیت و محتوایی علت و معلولی هست. انجام پژوهش در چارچوب استدالالت قیاسی -استقرایی صورت گرفته و برای‌تجزیه وتحلیل فرضیه ها از تحلیل پانلی کمک گرفته شده است. برای جمع آوری اطالعات، از داده های 115 شرکت‌پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران در بازه زمانی1393الی1399 استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد دوره همکاری مدیر‌مالی، بازده‌دارایی، ارزش‌دفتری به ارزش‌بازاری، اهرم‌مالی، نقدینگی و اندازه شرکت بر‌کیفیت اطالاعات حسابرسی در‌شرکت‌های‌پذیرفته‌شده دربورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.
Auditing is gradually becoming an essential link in financial reporting, because it helps to ensure the integrity of capital markets and to protect investors, creditors, government organizations, etc. Therefore, audit decisions examine financial statements. A company is an independent unit. Despite audit and supervisory reports, financial scandals are increasing and weaken the confidence of investors, so a quality audit is needed. The aim of this research is to investigate the effect of the auditor's relationship with the company and the quality of the audit with the moderating role of corporate governance in companies listed on the Tehran Stock Exchange. The research conducted in terms of the type of goal is a part of applied research and the research method is cause and effect in terms of nature and content. The research was carried out in the framework of deductive-inductive arguments and panel analysis was used to analyze the hypotheses. To collect information, the data of 115 companies admitted to the Tehran Stock Exchange in the period from 2013 to 2019 have been used. The results of this research show that the period of cooperation of the financial manager, return on assets, book value to market value, financial leverage, liquidity and company size have a significant effect on the quality of audit information in companies admitted to the Tehran Stock Exchange.
دوفصلنامه علمي- تخصصي اقتصاد توسعه و برنامه‌ريزي/ بهار و تابستان 1403/ سال یازدهم/ شماره اول 33
ارتباط متقابل مدیریت شرکت، مدیر مالی بر کیفیت حسابرسی
بهاره ملکی1
فریبرز خورشیدی2
چکیده:
حسابرسي به تدريج در حال تبديل شدن به يک حلقه اساسي در گزارشگري مالي است، زيرا به اطمينان از يکپارچگي بازارهاي سرمايه و حمايت از سرمايه گذاران، اعتباردهندگان، سازمان هاي دولتي و غيره كمک مي كند. بنابراين، تصميمات حسابرسي بررسي صورت هاي مالي يک شركت توسط يک واحد مستقل است. عليرغم گزارش هاي حسابرسي و نظارتي، رسوايي هاي مالي در حال افزايش است و اعتماد سرمايه گذاران را تضعيف مي‌كند، بنابراين يک حسابرسي با كيفيت مورد نياز است. هدف اين پژوهش بررسي تاثير مديريت متقابل‌مدير مالي، شركت حسابرسي بر‌كيفيت اطلاعات حسابرسي در شركت‌هاي‌پذيرفته شده‌در بورس‌اوراق‌بهادار مي باشد. پژوهش انجام شده ازنظر نوع هدف، جزء پژوهش هاي كاربردي است و روش پژوهش ازنظر‌ماهيت و محتوايي علت و معلولي هست. انجام پژوهش در چارچوب استدالالت قياسي -استقرايي صورت گرفته و براي‌تجزيه وتحليل فرضيه‌ها از تحليل پانلي كمک گرفته شده است. براي جمع‌آوري اطلاعات، از داده‌هاي 115 شركت‌پذيرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران در بازه زماني1393الي1399 استفاده شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد دوره همکاري مديرمالي، بازده‌دارايي، ارزش‌دفتري به ارزش‌بازاري، اهرم‌مالي، نقدينگي و اندازه شركت بر‌كيفيت اطالاعات حسابرسي در‌شركتهاي‌پذيرفته‌شده دربورس اوراق بهادار تهران تاثير معناداري دارد.
واژگان کلیدی: دوره‌تصدي، مديرمالي، كيفيت حسابرسي، حاكميت‌شركتي، بورس اوراق بهادار تهران
1-مقدمه:
كيفيت حسابرسي تاكيد مي‌كند‌كه بسياري از عوامل موجود هستند كه در‌حال‌حاضر دوره‌تصدي تيم‌تعامل و مديريت شركت را محدود مي كنند. علاوه بر گردش‌مالي طبيعي در تيم‌كار حسابرسي، به‌دليل‌فرسودگي و ارتقاء‌كاركنان، الزامات استقلال‌فعلي مستلزم‌آن است كه شركاي‌اصلي حسابرسي و شركاي بازبيني‌كنترل كيفيت‌كار هر پنج سال يکبار‌چرخش‌كنند. برخي ديگر از‌شركاي مرتبط با حسابرسي يک شركت بايد پس از هفت سال تغيير‌كنند3. علاوه بر اين،گردش مالي‌طبيعي مشابهي براي مديران مالي شركت‌ها وجود‌دارد. تصدي شركت حسابرسي متقابل/مديرمالي به عنوان محيط ديگري براي بررسي اختلال استقلال بالقوه بررسي مي‌شود. در‌گزارشي كه در‌آگوست2011 منتشر‌شد، هيئت نظارت بر‌حسابداري شركتهاي عام4 ابراز نگراني‌كرد كه‌گزارش‌هاي بازرسي همچنان حاكي از شکست حسابرسان در اعمال سطوح مناسب از بي‌طرفي و ترديد حرفه‌اي در طول حسابرسي صورت‌هاي مالي مشتريان خود است. اگرچه هيئت نظارت بر‌حسابداري شركتهاي عام نمي‌تواند ثابت كند كه اين از دست‌دادن طرفي و‌ترديد حرفه‌اي مستقيماً با دوره‌تصدي طولانی مدت مؤسسه حسابرسي مرتبط‌است، با اين وجود سؤالات همچنان وجود دارد. تعداد كمي از مطالعات اخير كاهش كيفيت حسابرسي را گزارش‌مي‌دهند، اكثر تحقيقات نشان مي‌دهند كه كيفيت حسابرسي با افزايش تصدي شركت حسابرسي بهبود مي‌يابد.
از سوی دیگر، اعتماد متقابلی که در طول زمان ایجاد می شود می تواند ارتباطات بین سازمانی را بهبود بخشد و به نوبه خود به فرآیند گزارشگری مالی منتفع شود. اگر جنبه‌های منفی مرتبط با تصدی طولانی‌مدت مؤسسه حسابرسی غالب باشد و به دلیل «راحتی» با مدیریت مشتری باشد، پس از هم گسیختگی مکرر در این رابطه (خواه به دلیل جابجایی مدیر مالی یا چرخش مؤسسه حسابرسی) باید استقلال و شک و تردید حسابرس را تقویت کند. میانگین دوره تصدی متقابل بین و شرکت حسابرسی و دوره تصدی مدیر مالی مشتری آنها برای شرکتهای دولتی ایالات متحده در حدود سه سال احتمالاً محیطی را ایجاد می‌کند که در آن زمان کافی برای ایجاد روابط قوی و تعصبات بالقوه یا اعتماد وجود ندارد. «گسست» در رابطه بین مؤسسه حسابرسی و مدیر مالی ممکن است تأثیری را که دوره طولانی تصدی مؤسسه حسابرسی ممکن است بر کیفیت حسابرسی داشته باشد کاهش دهد. در پایان، ممکن است چنین وقفه هایی، اگر به اندازه کافی تکرار شوند، می توانند جایگزین معقولی برای چرخش اجباری مؤسسه حسابرسی باشند (هیرشمن5، 2017).
تحقیقات قبلی که تأثیر دوره تصدی مؤسسه حسابرسی بر کیفیت حسابرسی را بررسی کرده است، در نظر نگرفته است که زیرمجموعه دوره تصدی مؤسسه حسابرسی زیرمجموعه ای از روابط مهمی است که بین مشتری و کارکنان مؤسسه حسابرسی شکل می گیرد و از بین می رود.
این مطالعه واکنش مدیریتی مدیران اجرایی را در مورد چشم‌اندازهای آینده (نامطلوب) شرکت و نحوه انعکاس آن در صورت‌های مالی بررسی می‌کند. انواع مختلفی از اندازه گیری ها در تحقیقات به منظور اندازه گیری کیفیت اطلاعات حسابرسی استفاده شده است. دچو و همکاران 6(2010) بیان می کند که تداوم، میزان اقلام تعهدی، باقیمانده از مدل های اقلام تعهدی، روان بودن جریان های نقدی، شناسایی به موقع زیان، معیارها، ضریب پاسخ سود و شاخص های خارجی تجدید ارائه سود، شاخص هایی هستند که معمولاً برای تعیین کیفیت اطلاعات حسابرسی استفاده می شوند. شاخص تشخیص زیان به موقع با گزارش اخبار بد به موقع تر از اخبار خوب، با خوش بینی طبیعی مدیریت مبارزه می کند. محافظه کاری حسابداری مستلزم شناخت به موقع اخبار نامطلوب نسبت به اخبار مطلوب است (احمد و دولمن7، 2018، واتس8، 2013).
تحقیقات زیادی برای بررسی اینکه کدام ویژگی مدیران بر کیفیت اطلاعات حسابرسی تأثیر می گذارد، انجام نشده است. بیشتر این کار پژوهشی بر ویژگی های مدیر عامل متمرکز است و کمی تحقیق بر اساس آن مدیر مالی است. مدیر مالی نیز یکی از اعضای اجرایی هیئت مدیره است و باید بیشترین دانش مالی تیم را داشته باشد. این موضوع باعث می‌شود که تحقیقات کمی در رابطه بین ویژگیهای مدیر مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی انجام شده است. اگرچه مقالات زیادی در مورد کیفیت اطلاعات حسابرسی و مدیر عامل و تحقیقات کمی در مورد مدیران مالی ارشد و رابطه آنها با حاکمیت شرکتی وجود دارد. دانش - هیچ مطالعه ای تا به امروز رابطه بین تصدی مدیران مالی ارشد در یک شرکت و کیفیت اطلاعات حسابرسی را بررسی نکرده است.
مبانی نظری
چرخش اجباری مؤسسه حسابرسی عبارت است از تغییر مؤسسه حسابرسی با هدف جلوگیری از رابطه نزدیک بین حسابرس و صاحبکار که می تواند به تحریف حسابداری و تقلب شود. چرخش به روشی انجام می شود: اول اینکه، شرکت ها می توانند داوطلبانه حسابرس خود را تغییر دهند، اما این شکل از چرخش مبهم است زیرا چنین اطلاعاتی توسط شرکت ها افشا نمی شود. مطالعه نشوا (2004) نشان می دهد که داوطلبانه حسابرسان را تغییر می دهد با شکست های حسابرسی مانند تقلب، ناراحتی مالی، اختیار سهامداران و ناکارآمدی حسابرس مرتبط است (مالک و همکاران، 2017). دوم، چرخش اجباری برای یک مؤسسه حسابرسی، که مؤسسه را ملزم می کند تا از چند سال به دوره تصدی حسابرس فعلی خود پایان دهد. این چرخش مؤسسه حسابرسی تأثیر مثبت و منفی بر کیفیت گزارشگری مالی دارد (مونرو و حسین، 2013).
مطالعات قبلی، تصدی طولانی مدت یک موسسه حسابرسی را به استقلال حسابرس مرتبط می کند. برخی از مطالعات حتی نشان می دهد که چرخش برای ارتقای استقلال اجباری است. مطالعات دیگر نشان می دهد که چرخش حسابرسی استقلال ایجاد می کند اما کیفیت گزارشگری مالی را بهبود نمی بخشد، بلکه هزینه حسابرسی را افزایش می دهد (آدنی و همکاران، 2013). زیرا موسسه حسابرسی ممکن است اطلاعات محدودی از مشتری جدید داشته باشد که در نتیجه ممکن است منجر به کیفیت حسابرسی پایین تر شود (فرث و همکاران، 2012 و بولین و همکاران، 2015).
با این حال، مایرز و همکاران (2003) مدعی شدند که دوره تصدی طولانی مدت حسابرس بر کیفیت حسابرسی تأثیر منفی می گذارد، استقلال و عینیت حسابرس را تضعیف می کند (لویپولد و همکاران، 2015) و عدم استقلال حسابرس، مدیریت سود و شیوه های حسابداری خلاقانه را تشویق می کند، زیرا به دلیل طولانی شدن مدت تصدی حسابرس، حسابرسان از نزدیک هستند. مرتبط با مدیریت بنابراین، به جای ذینفعان، از سهام مدیریت محافظت کنید.
این تحقیق به بررسی چگونگی تأثیر تصدی مدیر مالی بر کیفیت اطلاعات حسابرسی می پردازد. با توجه به اینکه مدیران مالی به اعتبار خارجی خود برای نگرانی های شغلی اهمیت می دهند، مدیران مالی علاقه مند هستند معیارهای درآمد را برآورده کنند یا از آنها عبور کنند (گراهام9 و همکاران، 2005). این بدان معناست که نه تنها جوایز به مدیران انگیزه می دهد تا نتایج مالی را افزایش دهند، بلکه آینده شغلی برای مدیر مالی نیز نقش مهمی ایفا می کند. به عنوان مثال، عملکرد مدیران اغلب با نتایج مالی اندازه‌گیری می‌شود، که منجر به افزایش شهرت خارجی می‌شود (میلبورن10، 2003). علاوه بر این، مدیران ارشد مالی نشان می دهد که نگرانی های شغلی مدیران بر تصمیمات گزارشگری مالی تأثیر می گذارد (فرانسیس11 و همکاران، 2018). توسط جیان و لی12 (2015) استدلال می کنند که مدیران انتخاب های سرمایه گذاری را که برای شهرت آنها سودمند باشد نسبت به انتخاب های سرمایه گذاری که به نفع سهامداران باشد ترجیح می دهند.
اویر13 (2008) نشان داد که شهرت مدیریت نسبت به نتایج مالی حساس است. زمانی که یک مدیر نتایج نامناسبی را گزارش کند، حتی اگر بازار اقتصادی در شرایط بدی باشد، ممکن است شهرت آنها کاهش یابد. پس از آن، خاتمه به عملکرد حساس تر است، به خصوص در آغاز تصدی (شوالیر و الیسون14، 1999). این نشان می دهد مدیران مالی برای حفظ موقعیت خود انگیزه محافظه کاری گزارش دهی کمتری در ابتدای کار خود را دارند.
رایان15 و همکاران (2009) دریافتند که احتمال اخراج مدیران طولانی مدت کمتر است و بنابراین مدیران انگیزه های طولانی مدت در شرکت را دارند. این امر این پیشنهاد را تقویت می کند که یک مدیر مالی مبتدی به احتمال زیاد نتایج مالی مطلوب تری را نسبت به نتایج مالی واقعی در ابتدای دوره تصدی گزارش می دهد.
بر اساس ادبیات قبلی، انتظار می رود که بین دوره تصدی مدیران مالی ارشد و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه وجود داشته باشد. مدیران مالی بلندمدت بیشتر از مدیران مالی کوتاه مدت از محافظه کاری حسابداری استفاده می کنند.
2-پیشینه تحقیق
1-2-مطالعات داخلی
-قربانی اسفهلان،(1400)، از مطالعه تاثیر اندازه موسسه حسابرسی و تصدی مدیرعامل بر حسابرسی در 100 شرکت بورسی در سال های 1395-1390 با رگرسیون چندگانه با الگوی داده هایی تابلویی نتیجه گرفتند که دوره تصدی مدیر عامل و حسابرسی شرکت تاثیر معناداری بر کیفیت حسابرسی دارد. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین دوره تصدی مدیرعامل و کیفیت اطلاعات حسابداری وجود ندارد ولی رابطه منفی معناداری بین اندازه موسسه حسابرسی و کیفیت اطلاعات حسابداری وجود دارد . همچنین کیفیت اطلاعات حسابداری در شرکتهایی با دوره تصدی مدیرعامل بیش از 3 سال متفاوت از سایر شرکتها نیست ، ولی کیفیت اطلاعات حسابداری که توسط موسسات حسابرسی رتبه 1 رسیدگی می شود متفاوت از سایر شرکتها است.
-جامعی و محمدی کلاره (1399)، عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی از دیدگاه مصرف کنندگان خدمات حسابرسی مستقر در بانک‌های کشور را شناسایی کردند که برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار اس پی اس اس و با استفاده از روش تحلیل عاملی فرضیه‌های پژوهش مورد آزمون قرار دادند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که ارزش‌های اخلاقی بیشترین تأثیر و صلاحیت و شایستگی کمترین تأثیر را بر کیفیت حسابرسی از دیدگاه مشتریان خدمات می‌گذارند.
-زرین ساز سرخابی و نویدی عباسپور (1399) اثربخشی کمیته حسابرسی، کیفیت و کیفیت حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه را در ۱۲۰ شرکت در دوره‌ی زمانی ۶ ساله بین سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ با روش داده های پانل طی مطالعه ای بررسی کردند. نتایج تحقیق نشان داد که اندازه مؤسسه حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه تأثیر می گذارد. دوره تصدی حسابرس و حق الزحمه حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه تأثیری ندارد. تخصص مالی کمیته حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه تأثیری ندارد. تجربه کمیته حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه تأثیری ندارد. استقلال کمیته حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه تأثیری ندارد.
-تجویدی و همکاران (1398)، نقش اطلاعات حسابداری مدیریت در سیستم کنترل مدیریت در شرکتهای بزرگ تولیدی در ایران را مورد بررسی قرار دادند که نتایج این تحقیق نشان داد، بین اهمیت و دردسترس بودن اطلاعات حسابداری مدیریت شکاف وجود دارد و هم چنین اطلاعات حسابداری مدیریت نقش واسطه ای در رابطه بین استراتژی رقابت، پیچیدگی تولید و عدم اطمینان محیطی با اثربخشی سیستم کنترل مدیریت ایفا می کند ولی در مورد رسمی سازی و تمرکز گرایی این مورد وجود ندارد.
-درخشان مهر و کرمی (1398) تأثیر دوره مدیریت مدیرعامل و اندازه مؤسسه حسابرسی را بر کیفیت و اطلاعات حسابداری در 112 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و دوره ی زمانی آن بین سال های 1390 تا 1395 با روش رگرسیون چندگانه با الگوی داده هایی تابلویی بررسی کردند. نتایج نشان می‌دهد که بین دوره تصدی مدیرعامل و کیفیت اطلاعات حسابداری رابطه معناداری وجود ندارد، اما بین اندازه مؤسسه حسابرسی و کیفیت اطلاعات حسابداری رابطه منفی معناداری وجود دارد. خیر، اما کیفیت اطلاعات حسابداری که توسط موسسات حسابرسی اداره می شود با سایر شرکت ها متفاوت است.
-زلقی و همکاران (1398) از مطالعه بررسی اثر مدت تصدي مديرعامل برتداوم انتخاب حسابرس در 97 شرکت بورس اوراق بهادار تهران از روش رگرسیون چندگانه مبتنی بر داده‌های ترکیبی نتیجه گرفتند که مدت تصدی مدیرعامل با تداوم انتخاب حسابرس رابطه مثبت و معناداری دارد.
-پزشکیان و حسینی (1396)، مطالعه ای تحت عنوان مدت تصدی حسابرس در 91 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای1381 الی 1391 با روش پانل انجام دادند که نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین کیفیت حسابرسی و دو متغیر دوره تصدی حسابرس و اندازه موسسه حسابرسی، وجود دارد؛ اما اندازه موسسه حسابرسی، باعث افزایش رابطه بین کیفیت حسابرسی و دوره تصدی حسابرس را نمی شود.
-حاجیها و سبحانی (1392) در پژوهشی به بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر هزینه سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در 91 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1383 الی 1389 با تحليل رگرسيون ترکيبي پرداختند که در آن فرضیه های تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل رگرسیون ترکیبی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که اندازه مؤسسه حسابرسی و تداوم همکاری بین مؤسسه حسابرسی و صاحبکار رابطه معکوس معناداری با هزینه سرمایه شرکت دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که کیفیت حسابرسی باعث کاهش هزینه سرمایه شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می شود.
-قیطاسی و همکاران (1392) اثر دوره تصدی حسابرسی بر عدم قطعیت اطلاعات را در بین 56 شرکت طی سالهای 1382 الی 1388 با رگرسيون داده‌هاي تلفيقي و روش حداقل مربعات تعميم يافته بررسی کردند. بین سود هر سهم رابطه معنادار و معکوس وجود دارد اما متغیر بازده سهام با مدت زمان حسابرسی رابطه معناداری ندارد. بنابراین، افزایش دوره تصدی حسابرسی، عدم اطمینان در مورد اطلاعات ارائه شده توسط واحد تجاری را کاهش می دهد، که نظر تخصص حسابرس را تأیید می‌کند و نگرانی در مورد دیدگاه استقلال حسابرس را برطرف می‌کند.
2-2-مطالعات خارجی
-کالابکه16 و همکاران (2020)، دوره تصدی حسابرسان و کیفیت گزارشگری مالی در 280 شرکت غیرمالی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار پاکستان (PSE) طی دوره 2008-2017 با روش داده های ترکیبی مورد بررسی قرار دادند که نتایج نشان داد چرخش غیراجباری مؤسسه حسابرسی با فعالیت‌های مدیریت سود مبتنی بر تعهدی همراه است و کیفیت گزارشگری مالی ضعیف را نشان می‌دهد. همچنین یک رابطه نامطلوب بین دوره تصدی حسابرس و کیفیت گزارشگری مالی وجود دارد که بر اساس آن، تنظیم‌کننده‌ها باید عامل چرخش حسابرس غیراجباری را در طول اصلاحات نظارتی در نظر داشته باشند. این مطالعه به حوزه حاکمیت شرکتی کمک می کند، جایی که دوره تصدی شرکت حسابرس را با کیفیت گزارشگری مالی ادغام می کند. علاوه بر این، این مطالعه به عملی کمک می کند که در آن بینش عمیقی را به سیاست گذارانی که علاقه مند به بهبود حاکمیت شرکتی در اقتصادهای فراملی هستند، ارائه می دهد.
-مانگستی و سولیمون 17(٢٠١٩) مطالعه ای را با عنوان رابطه بین کیفیت، حسابرسی و ریسک پذیری در ارزش آفرینی با استفاده از تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار جاکارتا طی سال های ٢٠٠٤ الی ٢٠١٥ با استفاده از روش رگرسیون حداقل مربعات مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که تنها پنج مؤلفه مورد استفاده برای بررسی کیفیت حسابرسی و همچنین عامل خطر، تنها دو معیار تمرکز بر تصدی و مالکیت حسابرس بوده و سایر متغیرها تأثیر معناداری بر ارزش آفرینی نداشته اند. علاوه بر این، هیچ یک از آنها بر اثرات ریسک شرکت بر خلق ارزش تأثیری نداشتند.
-ایخارو18 (2019)، تأثیر دوره تصدی حسابرس بر گزارش حسابرسی کیفیت در شرکت مالی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار پاکستان با روش داده های ترکیبی را مورد بررسی قرار دادند که نتایج دوره یک تا سه ساله به عنوان یک دوره ایده آل حسابرسی، تغییر منظم تیم حسابرسی (در صورت لزوم)، بررسی مفاد قانونی و حرفه ای و غیره را پیشنهاد دد.
-بن کوام 19(٢٠١٨) تأثیر اثربخشی کمیته حسابرسی و کیفیت حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه را بررسی کردند. این مطالعه در بین 144 شرکت های در غنا طی سال های 2013 تا 2016 با روش داده های ترکیبی انجام شده است. یافته ها نشان دادکه اندازه حسابرس و کمیته حسابرسی کیفیت افشای اختیاری را افزایش می دهد.
-بیکر20 (2018) تأثیر تصدی مدیریت بر عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت با روش داده های ترکیبی را بررسی کرد. او معتقد بودند که دوره تصدی به عنوان معیاری از افق تصمیم گیری مدیرعامل در نظر گرفته می شود. آزمایش‌های آزمایشی آنها نشان داد که مدت تصدی مدیرعامل با عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت مرتبط است، اما بین دوره تصدی مدیرعامل و هزینه‌های آژانس رابطه معناداری وجود نداشت.
-ویتینگ 21(2017) تحقیقی را با عنوان بررسی رابطه بین دوره تصدی مدیرعامل و مدیریت سود ارائه کرد. در این تحقیق اطلاعات 500 شرکت آمریکایی طی 2012 تا 2014 سال جمع آوری شد. نتایج با روش داده‌های ترکیبی نشان دهنده رابطه بین دوره تصدی مدیرعامل و مدیریت سود است. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که نوسانات سود پیش بینی شده در سال های ابتدایی تصدی مدیرعامل بیش از سال های بعدی تصدی مدیرعامل است.
-تاي و همکاران22 (٢٠١٦ ) به بررسی رابطه مدت تصدي مدیرعامل با عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت پرداختند. آنها رابطه مدت تصدي مدیرعامل با عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت را در ٦٣ شرکت از شرکت هاي خانوادگی تایوان مورد مطالعه قرار دادند. نتایج با روش داده های ترکیبی نشان داد که با افزایش دوره تصدي مدیرعامل، عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت کاهش می یابد. هم چنین شواهد تحقیق آن ها بیانگر آن بود که مالکیت مدیرعامل تاثیري بر مدت تصدي مدیرعامل ندارد. نتایج تحقیق آن ها همچنین نشان داد که نظریه کارگزاري نمی تواند تفسیري براي مدت تصدي مدیرعامل و عملکرد مسئولیت اجتماعی در شرکت هاي مورد مطالعه باشد.
-عبدالقادر و همکاران23 (2011)، از بررسی تاثیر دو متغیر اندازه مؤسسه حسابرسی و دوره تصدی حسابرسی بر متغیرهای کیفیت حسابرسی شرکتهای بورس اوراق بهادار عمان در طول سال‌ها (2002-2006) با روش داده های ترکیبی نتیجه گرفتند که اگرچه دوره تصدی حسابرس متغیر مناسبی برای کیفیت حسابرسی است، اما اندازه مؤسسه حسابرسی بر تعیین کیفیت حسابرسی تاثیر معناداری ندارد.
-لی24 (2010)، با تحقیق در مورد دوره تصدی حسابرس و رابطه آن با گزارشگری محافظه کارانه، با روش داده های ترکیبی به این نتیجه رسید که این همبستگی در شرکت های بزرگ و شرکت های تحت کنترل حسابرس مثبت است، اما در شرکت ها و شرکت های کوچک مثبت نیست که ممیزی می شوند و این یک رابطه منفی است.
3-روش تحقیق
1-3-جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری این تحقیق شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران می باشد. دلیل انتخاب جامعه آماری مذکور این است که سازمان بورس و اوراق بهادار تهران اطلاعات نسبتاً جامعی درخصوص وضعیت شرکتها و روند عملکردهای مالی و اقتصادی آنها دارد و می‌توان گفت تنها منبع اطلاعاتی است که با استفاده از آن می‌توان به منابع اطلاعاتی مالی شرکتها دسترسی یافته و مدل تحقیق را مورد آزمون قرار داد .
به منظور انتخاب نمونه تحقیق از روش نمونه گیری حذفی سیستماتیک استفاده خواهد شد. در این روش ابتدا شرایط لازم جهت انتخاب نمونه تعریف شده و سپس نمونه های فاقد شرایط مذکور حذف می گردد. دلیل استفاده از روش مزبور و تعریف چنین شرایطی، همگون نمودن نمونه آماری با کل جامعه و امکان تعمیم نتایج حاصل از آزمون‌ها به جامعه آماری می‌باشد. در انتخاب نمونه آماری به دو موضوع توجه شده است. اول اینکه نماینده مطلوبی از جامعه آماری باشد و دوم این که با متغیرهای اساسی تحقیق تناسب داشته باشد. بر این اساس نمونه آماری تحقیق با توجه به ضوابط ذیل انتخاب خواهد شد:
1) تاریخ پذیرش آن ها در سازمان بورس اوراق بهادار قبل از سال 1395 بوده و تا پایان سال 1399 نیز در فهرست شرکت های بورسی باشند.
2) تغییر سال مالی در نمونة احراز نشده باشد و دوره مالی شرکت ها صرفا یک سال مالی (365 روز) باشد؛ ترجیحا برای یکنواختی و سهولت در انجام محاسبات شروع سال مالی شرکت ها اول فروردین ماه و پایان سال مالی شرکت ها 29 اسفند ماه باشد.
3) جهت محاسبات پژوهش اطلاعات مورد نیاز در خصوص شرکت ها در طول دوره بررسی، در دسترس و کامل باشد.
4) به منظور تشابه طبقه بندی و نوع اقلام در صورت های مالی، شرکت برگزیده متعلق به صنایع بورسی (بانک ها، مؤسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی، سایر واسطه گری های مالی، سرمایه گذاری های مالی و شرکت های چندرشته ای صنعتی) نباشد.
شرح | تعداد |
کل جامعه آماری | 522 |
شرکتهای عضو صنایع واسطه گروه مالی، هلدینگ و بانک‌ها و بیمه‌ها | 138 |
شرکتهایی که طی دوره پژوهش از بورس حذف شده‌اند یا حداقل دو سال متوالی توقف نماد داشته‌اند یا تغییر سال مالی داده‌اند. | 75 |
شرکتهایی که سال مالی آنها پایان اسفند نمی‌باشد. | 74 |
شرکتهایی که برخی اطلاعات مورد نیاز آنها در دوره زمانی پژوهش در دسترس نبوده | 120 |
نمونه مورد بررسی | 115
|
جدول شماره 1: تعداد شرکتها پس از حذف سیستماتیک
2-3- تعریف متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آن ها
به منظور آزمون فرضیه‌های پژوهش از مدل‌های رگرسیونی زیر از پژوهش‌های جف و همکاران (2021) استفاده خواهد شد برای اولین معیار کیفیت حسابرسی در این تحقیق از اقلام تعهدی اختیاری استفاده می شود. اینها نشان دهنده اقلام تعهدی غیرعادی است و می تواند نشان دهنده تلاش های مدیریت برای تغییر مانده های صورت های مالی گزارش شده باشد.
(1)
به طوریکه:
AQ: کیفیت حسابرسی شرکت i در سال t؛
CFOTEN :تعداد سالهایی را که یک CFO25 با یک شرکت کار کرده است را نشان می دهد.
: درآمد كل به كل دارايي‌هاي شركت i در سال t ؛
: دارايي هاي جاري تقسيم بر بدهي هاي جاري شركت i در سال t.
: ارزش دفتري حقوق صاحبان سهام تقسيم بر ارزش بازار حقوق صاحبان سهام ؛
CASHFLOW: جریان نقدی عملیاتی (OANCF) با مقیاس کل دارایی ها (AT)،
LEV : کل بدهی ها (AT – CEQ) مقیاس بندی شده بر اساس کل دارایی های عقب افتاده،
MB: فرصت رشد: نسبت قیمت بازار به دفتری سهام شرکت
: اندازه شرکت i در سال t
3-3-آمار توصیفی متغیرها
به منظور مطالعه ویژگیهای عمومی و پایه ای متغیرها به منظور برآورد مدل، تجزیه و تحلیل دقیق آنها و درک جامعه آماری مورد مطالعه، آشنایی با آمار توصیفی مربوط به متغیرها ضروری است. شاخص‌های توصیفی داده‌ها شامل شاخص‌های مرکز ، شاخص‌های پراکندگی و شاخص‌های شکل توزیع است که برای هر یک از متغیرهای تحقیق محاسبه شده است. این آمار نمای کلی هر یک از متغیرهای مدل را ارائه می دهد. آمار توصیفی متغیرهای مورد مطالعه در این مطالعه در جدول شماره 2، جمع آوری شده است.
جدول شماره 2 :آمار توصیفی مدل‌های پژوهش
متغیرها | میانگین | میانه | بیشینه | کمینه | انحراف معیار | ضریب چولگی |
|---|---|---|---|---|---|---|
کیفیت حسابرسی شرکت (AQ) | 0.002331 | 0.001741 | 0.016019 | 1.00E-06 | 0.002187 | 1.740809 |
سالهای یک مدیر مالی (CFOTEN) | 4.281988 | 5 | 7 | 1 | 1.504962 | -0.91117 |
بازده دارایی‌ها (ROA) | 6.97764 | 7 | 24 | 0 | 3.122618 | 0.261595 |
نقدینگی (CURRENT) | 0.092161 | 0.05 | 4.26 | -0.85 | 0.250151 | 9.941911 |
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری (MB) | 2.205416 | 1.033731 | 65.85458 | 0.007005 | 5.449231 | 7.597472 |
جریان نقد عملیاتی (CASHFLOW) | 2.739991 | 2.36128 | 6.752339 | 1.108121 | 1.150563 | 1.210638 |
اهرم مالی (LEV) | -0.00146 | 0 | 0.558634 | -0.68236 | 0.055735 | -2.03478 |
اندازه شرکت (SIZE) | 0.690807 | 0.74 | 2.42 | 0.01 | 0.308684 | 0.293423 |
*ماخذ: یافته های تحقیق
ضریب چولگی، برای مقایسه دو جامعه علاوه بر پارامترهای مرکزی و پراکندگی معیار دیگری به نام چولگی وجود دارد. چولگی توزیع ها در مقایسه با توزیع متقارن معین می شود. شاخص اندازه گیری پارامترهای تعیین انحراف از قرینگی ضریب چولگی است. در جدول فوق میزان چولگی هر متغیر نسبت به توزیع نرمال مشخص شده است؛ و علامت های هر عدد بیانگر میزان چولگی مثبت یا منفی آن ها می باشد.
برای تشخیص نرمال بودن داده ها از آزمون جارک برا26 استفاده می شود. آزمون هایی که کشیدگی و چولگی متغیر مورد بررسی را، ارزیابی می کنند، بر اساس آماره جارک برا انجام می شوند. بزرگ بودن آماره جارک برا و افزایش رشد آن به هر میزان، بیانگر بیشتر شدن فاصله توزیع متغیر مورد بررسی از توزیع نرمال است. مقدار آماره جارک برا برای توزیع نرمال، بزرگتر از 05/0 است. با توجه به اینکه در آزمون جارک برا، سطح خطای محاسبه شده در این پژوهش کمتر از 05/0 است، بیانگر توزیع نرمال برای متغیرهای تحقیق نمی باشد. نتایج و مشاهدات نشان داد که متغیرها، دارای توزیع نرمال نیستند و نرمال بودن این متغیرها با پیروی از قضیه حد مرکزی، مورد قبول واقع شده است.
4-3- آزمون همبستگی متغیرهای تحقیق
ضروری است تا میان متغیرهای مستقل، همبستگی قبل از برآورد مدل، آزمون شود. از تحلیل همبستگی که به وسیله ضریب همبستگی اسپیرمن محاسبه می شود؛ برای بررسی وجود یا عدم همبستگی میان متغیرهای مستقل پژوهش استفاده شده است. ضرایب همبستگی پیرسون میان متغیرهای مستقل در جدول شماره 3، را نشان داده شده است. عدم مشاهده ضریب همبستگی خیلی زیاد یا خیلی کم (نزدیک به 1+ یا 1-) که تاثیرگذار بر نتایج تحلیل رگرسیونی است، از نتایج مشخص جدول شماره 3 می باشد. در نتیجه میان متغیرهای مستقل همبستگی و هم خطی وجود ندارد.
جدول شماره 3: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن میان متغیرها
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
کیفیت حسابرسی شرکت (AQ) | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
سالهای یک مدیر مالی (CFOTEN) | -.034** | 1 |
|
|
|
|
|
|
بازده دارایی‌ها (ROA) | .091** | -.448** | 1 |
|
|
|
|
|
نقدینگی (CURRENT) | .248** | -.590** | .337** | 1 |
|
|
|
|
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری (MB) | -.124** | -.032 | -.050 | .034 | 1 |
|
|
|
جریان نقد عملیاتی (CASHFLOW) | .098** | -.155** | .268** | .086* | -.055 | 1 |
|
|
اهرم مالی (LEV) | -.227** | .992** | -.451** | -.591** | -.032 | -.159** | 1 |
|
اندازه شرکت (SIZE) | -.175** | .357** | -.036 | -.188** | .086* | -.027 | .366** | 1 |
*ماخذ: یافته های تحقیق
با توجه به این موارد و علامت به دست آمده برای میزان همبستگی می‌توان معنی‌داری و جهت همبستگی بین متغیرهای پژوهش را به صورت دو به دو بررسی کرد. به عنوان مثال با توجه به احتمال به دست آمده برای همبستگی بین کیفیت حسابرسی شرکت و سالهای یک مدیر مالی، می‌توان بیان کرد که فارغ از کنترل اثرات سایر متغیرها بر کیفیت حسابرسی شرکت، بین این دو متغیر رابطه وجود دارد و علامت منفی به دست آمده برای همبستگی به دست آمده نشان می‌دهد که رابطه بین دو متغیر مذکور معکوس می‌باشد.
همچنین همانگونه که در جدول فوق مشاهده می‌گردد، قدر مطلق همبستگی بین متغیرهای پژوهش، کمتر از 7/0 بوده که نشان می دهد بین متغیرهای مذکور همخطی شدید وجود ندارد.
ضرایب همبستگی پیرسون میان متغیرهای مستقل در جدول بالا نشان داده شده است. عدم مشاهده ضریب همبستگی خیلی زیاد یا خیلی کم (نزدیک به 1+ یا 1-) که تاثیرگذار بر نتایج تحلیل رگرسیونی است، از نتایج مشخص جدول می باشد. در نتیجه میان متغیرهای مستقل همبستگی و هم خطی وجود ندارد.
5-3- آزمون ریشه واحد (ایستایی متغیرها)
در این قسمت پایایی متغیرها و آزمون‌های آن در داده‌های ترکیبی مورد بحث قرار می‌گیرد. پایایی متغیرهای پژوهش بدین معنی است که میانگین و واریانس متغیرها در طول زمان و کواریانس متغیرها بین سالهای مختلف ثابت بوده است؛ در نتیجه، استفاده از این متغیرها در مدل، باعث به وجود آمدن رگرسیون کاذب نمی‌شود. بدین منظور در این پژوهش، از آزمون لوین، لین و چو استفاده می‌شود. لوین، لین و چو نشان دادند که در داده‌های ترکیبی، استفاده از آزمون ریشه واحد برای ترکیب داده‌ها، دارای قدرت بیشتری نسبت به استفاده از آزمون ریشه واحد برای هر مقطع به صورت جداگانه است. در این آزمون فرض صفر، نشانگر وجود ریشه واحد در سری است. نتایج آزمون لوین، لین و چو در جدول ارائه شده است. همانطور که از جدول شماره 4، پیدا است، تمام متغیرهای پژوهش، در سطح مانا هستند.
جدول شماره 4: نتایج آزمون ایستایی
نماد متغیر | آزمون لوین، لین و چو | سطح | نتیجه |
کیفیت حسابرسی شرکت (AQ) | ***64/6950- | 0 | ایستا |
سالهای یک مدیر مالی (CFOTEN) | ***416/230- | 0 | ایستا |
بازده دارایی‌ها (ROA) | ***78/1431- | 0 | ایستا |
نقدینگی (CURRENT) | ***554/186- | 0 | ایستا |
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری (MB) | ***432/12- | 0 | ایستا |
جریان نقد عملیاتی (CASHFLOW) | ***602/91- | 0 | ایستا |
اهرم مالی (LEV) | ***602/91- | 0 | ایستا |
اندازه شرکت (SIZE) | ***773/19- | 0 | ایستا |
*ماخذ: یافته های تحقیق
همانطور که از جدول پیدا است، تمام متغیرهای پژوهش، در سطح ایستا هستند. می توان نتیجه گیرفت که همه داده ها پایا هستند (ریشه واحد ندارند) و پایا بودن داده ها نشان از غیرکاذب بودن برآورد مدل رگرسیونی در مراحل بعدی خواهد بود.
6-3- آزمون ناهمسانی واریانس
در آمار دنباله‌ای، متغیرهای تصادفي که دارای واریانس‌های متفاوتي باشد ناهمساني واریانس نامیده مي‌شود. در مقابل به یک دنباله از متغیرهای تصادفي واریانس همسان مي‌گویند اگر دارای واریانس ثابتي باشند.
آزمون‌هایي جهت شناسایي مشكل واریانس ناهمساني پیشنهاد شده‌اند از جمله: آزمون پارک، بروش- پاگان گادفری، هاروی، گلجسر، آرچ، وایت، آزمون گلدفلد-کوانت. روشي که معمولا در این آزمون‌ها از آن بهره گرفته مي‌شود استفاده از یک رگرسیون کمكي است. به این ترتیب که پس از برآورد مدل جمالت پسماند (به عنوان نزدیک ترین متغیری که مي‌تواند جمالت خطا را نمایندگي نماید) استخراج شده ومجذور آنها روی متغیرهای توضیح دهنده‌ی مدل رگرس ميگردد در صورتي که رگرسیون حاصل بطور کلي معنا دار باشد شاهدی بر وجود واریانس ناهمساني خواهد بود. در این پژوهش از آزمون بروش-پاگان برای کشف ناهمساني واریانس استفاده شده است.
: عدم وجود ناهمساني واریانس
: وجود ناهمساني واریانس
سطح معناداری زیر 05/0 نشان دهنده رد فرضیه H0 است. نتایج حاصل از اجرای این آزمون در جدول شماره 5، مشاهده می شود.
جدول شماره 5: ناهمساني واریانس مدل
آماره F | سطح احتمال | کای دو | نتیجه |
428/2 | 304/0 | 407/11 | همسانی واریانس |
*ماخذ: یافته های تحقیق
با توجه به نتايج حاصل از آزمون در سطح خطاي پنج درصد فرضيه ي صف اين آزمون پذیرفته شده و در در رگرسيون مشکل ناهمساني واريانس وجود ندارد.
با توجه به آنچه در فصل سوم مطرح شد، داده های پژوهش از نوع ترکیبی می باشد. اما قبل از تخمین مدل ها لازم است که روش تخمین (تلفیقی با تابلویی) مشخص گردد. برای این منظور از آرمون Fلیمر استفاده شده است. این آزمون تعیین می کند که آیا عرض از مبدا جداگانه برای هر یک از مقاطع یا دوره ها وجود دارد یا خیر؟ در صورتی که بین مشاهدات، ناهمگنی یا تفاوت های فردی وجود داشته باشد، از روش داده های تابلویی و در غیر این صورت از روش های داده های تلفیقی استفاده می شود. در مدلی که احتمال آماره آزمون ها بیشتر از 5 درصد باشد از روش تلفیقی استفاده می شود و برای مشاهداتی که احتمال آماره آزمون آنها کمتر از 5 درصد است، برای تخمین مدل از روش های داده های تابلویی استفاده خواهد شد. روش تابلویی خود با استفاده از مدل اثرات تصادفی و اثرات ثابت می تواند انجام گیرد. برای تعیین این که از کدام مدل استفاده شود، از آزمون هاسمن بهره گرفته می شود. مدلی که احتمال آماره آزمون آن ها کمتر از 5 درصد است از روش اثرات ثابت و مدلی که احتمال آماره آزمون آن ها بیشتر از 5 درصد است از مدل اثرات تصادفی برای تخمین مدل استفاده می شود ( اشرف زاده و مهرگان، 1387). نتایج آزمون های انجام شده در خصوص مدل های این پژوهش به شرح جدول 6 و 7 می باشد.
1-7-3- آزمون تعیین نوع داده های ترکیبی اف لیمر (چاو)
نخست در داده های ترکیبی باید برای انتخاب بین روش های داده های تابلویی و تلفیقی، از آزمون F لیمر استفاده شود. فرضیه صفر و فرضیه مقابل در آزمون تعیین نوع داده ها، به صورت زیر تعریف می شوند.
مدل داده تابلویی مناسب می باشد
مدل تلفیقی مناسب می باشد
چنانچه آماره F محاسبه شده از معادله رگرسيون در سطح اطمينان 95% (خطاي 5%= a) از مقدار F بدست آمده از جدول كوچكتر باشد، فرض 
مورد قبول است، در غير اينصورت رد شده و فرضیه مقابل مورد قبول است.
جدول شماره 6: نتایج آزمون F لیمر
آماره F | احتمال | مقایسه با 05/0 | نتيجه آزمون |
282/3 | 000/0 | کوچکتر | قبول فرض صفر- مدل پانل دیتا |
*ماخذ: یافته های تحقیق
برای مدل های رگرسیونی پژوهش، طبق جدول شماره 6، سطح معنی داری آماره F کوچکتر از 05/0 می باشند. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت فرض 
(مدل تلفيقي) رد و مدل پانل دیتا تایید مي شود.
2-7-3- آزمون تشخیص رگرسیون ترکیبی با اثر تصادفی یا ثابت (آزمون هاسمن)
به دلیل يکسان نبودن عرض از مبدأ براي سال‌هاي مختلف، برای تعيين روش استفاده در ارزیابی مدل (اثرات ثابت يا تصادفي)، از آزمون هاسمن استفاده مي گردد. فرضیه صفر و فرضیه مقابل نیز بیانگر مدل های زیر می باشند.
مناسب بودن مدل ترکیبی با اثرات تصادفی
مناسب بودن مدل ترکیبی با اثرات ثابت
شیوه ارزیابی به این صورت است که اگر آماره 
محاسبه شده از معادله رگرسيون، در سطح اطمينان 95% (خطاي 5%= a) كوچكتر از مقدار 
به دست آمده از جدول باشد؛ فرض مورد قبول است. در غير اينصورت رد شده و فرضیه مقابل مورد تایید است. به عبارت دیگر اگر در آزمون هاسمن سطح معنی داری بزرگتر از 05/0 باشد، مدل با اثر تصادفی انتخاب شده و اگر در این آزمون سطح معنی داری کوچکتر از 05/0 باشد، مدل ترکیبی با اثر ثابت استفاده می شود.
جدول شماره 7: نتایج آزمون هاسمن
آماره | احتمال | نتيجه آزمون |
367/15 | 031/0 | قبول فرض صفر- مدل ترکیبی با اثرات ثابت |
*ماخذ: یافته های تحقیق
در جدول شماره 7، بعد از استفاده از آزمون هاسمن در مدل‌های رگرسیونی این پژوهش، با استفاده از ارزیابی مدل داده‌های ترکیبی می توان به این نتیجه رسید که، مدل ترکیبی با اثرات ثابت مناسب خواهد بود.
8-3- تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از برآورد مدل
در این قسمت از تحقیق تلاش مي‌شود، مدل مناسبي که بتواند در حد قابل قبولي تغییرات متغیر وابسته را توضیح دهد، طرح و برآورد شود. سپس به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته و آزمون فرضیات مطابق با روش تحقیق مطرح شده در فصل سوم مورد بررسي قرار خواهد گرفت. آنچه مسلم است این است که کلیه مباحث مطروحه در فصول قبل زماني از اهمیت لازم برخوردار خواهند بود، که اطلاعات جمع آوری شده در این فصل به صورت دقیق و صحیح مورد بررسي قرار گرفته و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات به درستي تفسیر شود، بنابراین انتخاب شیوه صحیح تحلیل اطلاعات در این فصل از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
نتایج حاصل از آزمون فرضیه های فوق در جدول زیر ارائه گردیده است:
جدول شماره 8: نتایج حاصل از تخمین مدل اثرات تصادفی برای آزمون فرضیه ها
نماد متغیر / متغیر | ضریب | انحراف معیار | آماره t | ستون احتمال |
سالهای یک مدیر مالی (CFOTEN) | ***00016/0- | 000049/0 | 253/3- | 0012/0 |
بازده دارایی‌ها (ROA) | 00051/0- | 00028/0 | 816/1 | 0698/0 |
نقدینگی (CURRENT) | ***0001/0 | 000013/0 | 361/12 | 000/0 |
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری (MB) | 000086/0- | 000061/0 | 405/1- | 160/0 |
جریان نقد عملیاتی (CASHFLOW) | 00062/0 | 0012/0 | 496/0 | 0619/0 |
اهرم مالی (LEV) | ***0012/0 | 00031/0 | 790/3 | 0002/0 |
اندازه شرکت (SIZE) | ***00036/0 | 00013/0 | 723/2- | 006/0 |
عرض از مبدا | ***0045/0 | 00094/0 | 828/4 | 000/0 |
605/0= | ||||
*ماخذ: یافته های تحقیق
طبق نتایج تحقیق متغیر تعداد سال هایی همکاری مدیر یک شرکت برآورد شده دارای تاثیر معکوس می باشد که این با مطالعات متعدد دیگر، سازگار است. با توجه به نتایج تخمین مدل می توان ملاحظه کرد نوع رابطه متغیرهای مدل با متغیر وابسته کیفیت حسابرسی های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس فرضیه های تحقیق به شرح ذیل می باشند.
آزمون فرضیه اول
فرضیه اول: دوره همکاری مدیر مالی بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.
فروض آماری فرضیه فوق را می‌توان به شکل زیر نوشت:
بین دوره همکاری مدیر مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود ندارد.
بین دوره همکاری مدیر مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده از جدول شماره ،8 برای متغیر دوره همکاری مدیر مالی که برابر (00016/0-) و سطح معنی داری آماره t در سطح 1 درصد فرضیه اول مورد تایید قرار می گیرد. به عبارت دیگر مي توان بیان کرد که بین دوره همکاری مدیر مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معني داری وجود دارد. با توجه به معکوس بودن ضریب متغیر تصدی همزمان حسابرس و مدیرعامل مي توان بیان کرد که این ارتباط معکوس و معنادار است.
آزمون فرضیه دوم
فرضیه دوم: بازده دارایی بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تاثیر معناداری دارد.
فروض آماری فرضیه فوق را می‌توان به شکل زیر نوشت:
بین بازده دارایی و کیفیت اطلاعات حسابرسی وجود ندارد.
بین بازده دارایی و کیفیت اطلاعات حسابرسی وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده از خروجی جدول برای متغیر بازده داریی که برابر (00051/0) و عدم سطح معنی داری آماره t فرضیه دوم مورد تایید قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر مي توان بیان کرد که بین بازده دارایی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معني داری وجود ندارد.
آزمون فرضیه سوم
فرضیه سوم: ارزش دفتری به ارزش بازاری بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.
فروض آماری فرضیه فوق را می‌توان به شکل زیر نوشت:
بین ارزش دفتری و ارزش بازاری بر کیفیت اطلاعات حسابرسی وجود ندارد.
بین ارزش دفتری و ارزش بازاری بر کیفیت اطلاعات حسابرسی وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده ، برای ارزش دفتری به ارزش بازاری که برابر (00086/0-) و عدم سطح معنی داری آماره t ، فرضیه سوم مورد تایید قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر مي توان بیان کرد که بین ارزش دفتری و ارزش بازاری و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معني داری وجود ندارد.
آزمون فرضیه چهارم
فرضیه چهارم: اهرم مالی بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.
فروض آماری فرضیه فوق را می‌توان به شکل زیر نوشت:
بین اهرم مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود ندارد.
بین اهرم مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده از جدول شماره 8، برای اهرم مالی که برابر (0012/0) و سطح معنی داری آماره t در سطح 1 درصد فرضیه چهارم مورد تایید قرار می گیرد. به عبارت دیگر مي توان بیان کرد که بین اهرم مالی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معني داری وجود دارد. با توجه به مثبت بودن ضریب متغیر تصدی همزمان حسابرس و مدیرعامل مي توان بیان کرد که این ارتباط مستقیم و معنادار است.
آزمون فرضیه پنجم
فرضیه پنجم: نقدینگی بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.
فروض آماری فرضیه فوق را می‌توان به شکل زیر نوشت:
بین نقدینگی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود ندارد.
بین نقدینگی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده از جدول، برای متغیر نقدینگی که برابر (0012/0) و سطح معنی داری آماره t در سطح 1 درصد فرضیه پنجم مورد تایید قرار می گیرد. به عبارت دیگر مي توان بیان کرد که بین نقدینگی و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معني داری وجود دارد. با توجه به مثبت بودن ضریب متغیر نقدینگی مي توان بیان کرد که این ارتباط مستقیم و معنادار است.
آزمون فرضیه ششم
فرضیه ششم: اندازه شرکت بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.
فروض آماری فرضیه فوق را می‌توان به شکل زیر نوشت:
بین اندازه شرکت و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود ندارد.
بین اندازه شرکت و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به نتایج بدست آمده ، برای متغیر اندازه شرکت که برابر (00036/0) و سطح معنی داری آماره t در سطح 1 درصد فرضیه ششم مورد تایید قرار می گیرد. به عبارت دیگر مي توان بیان کرد که بین اندازه شرکت و کیفیت اطلاعات حسابرسی رابطه معني داری وجود دارد. با توجه به منفی بودن ضریب متغیر اندازه شرکت مي توان بیان کرد که این ارتباط معکوس و معنادار است.
4-خلاصه و نتیجه گیری
در این پژوهش تجزیه و تحلیل جامعی جهت بررسی بررسی تاثیر مدیریت متقابل مدیر مالی ،شرکت حسابرسی بر کیفیت اطلاعات حسابرسی در شرکت هاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1399-1393 صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 115 شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. در این پژوهش دوره همکاری مدیر مالی و کیفیت حسابرسی به عنوان متغیرهای اصلی پژوهش بودند. مدیران عامل به شهرت و اعتبار خود علاقه مند می‌باشند و همین امر منجر به عملکرد محافظه‌کارانه آنان در ارتباط با گزارش زیان می‌گردد. از طرفی در ابتداي دوره تصدي، حتی در شرایط بد بازار، عملکرد نامناسب شرکت به حساب ضعف مدیرعامل گذاشته می‌شود. بنابراین در ابتداي دوره تصدي، مدیران عامل سعی می‌کنند عملکرد مناسبی از خود نشان دهند تا بدین ترتیب براي خود اعتبار بیافزایند. پس از اینکه مدیرعامل به شهرت و اعتبار دست یافت، سعی در حفظ شهرت خود دارد. از این رو شروع به گزارشگري محافظه‌کارانه می‌کنند. یعنی شهرت وي، محرکی براي کاهش گزارشگري جسورانه می‌گردد؛ زیرا مدیرعاملی که شهرت وي بیشتر است. دوره تصدي مدیر عامل شرکت یکی از معیارهاي اندازه گیري کیفیت مدیریتی است که به تعداد سالهایی که یک شخص در پست مدیر عامل یک شرکت می‌باشد اطلاق می‌شود. انجام عملیات مدیریتی شرکت توسط یک شخص طی سنوات متمادي، به دلیل آشنایی تیم مدیریتی با عملیات مدیریتی شرکت، می تواند مؤثرتر صورت گیرد. چنانچه مدیر عامل شرکت تجربه انجام مدیریت شرکت را براي چندین سال داشته باشد، شناخت بیشتري نسبت به کار و نوع فعالیت شرکت خواهد داشت که موجب تسریع در انجام عملیات مدیریت و کاهش هزینه هاي مدیریت و افزایش کیفیت مدیریت می‌گردد. برای آزمون فرضیه ها نیز از مدل پانل استفاده شده است. برای آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون داده های ترکیبي استفاده شد. برای انتخاب از بین روش های الگوهای رگرسیوني ترکیبي و الگوی داده های تابلویي از آزمون F لیمر استفاده گردید که روش داده های تابلویي انتخاب شد، و لازم بود تا آزمون هاسمن نیز انجام شود که نتایج آزمون هاسمن هم استفاده از الگوی اثرات ثابت تایید کرد.
با توجه به نتایج پژوهش حاضر و مطالعات مشابه در این زمینه به سازمان بورس اوراق بهادار پیشنهاد می شود كه استفاده کنندگان صورت های مالی هنگام تجزیه و تحلیل شرکت های حسابرسی شده به دوره تصدی حسابرس توجه داشته باشند.
سازمان بورس اوراق بهادار، قوانین و مقرراتی را اتخاذ کند که تا حد امکان شرکت های پذیرفته شده در بورس در طول سال های متمادی از وجود حسابرسان مختلف جهت جسابرسی صورت های مالی استفاده کنند.
پیشنهاد می شود برای کسب نتایج مطلوب تر و واقعی تر بازه زمانی تحقیق کاسته شود چرا که افزایش حجم نمونه آماری قابلیت مقایسه بهتر را فراهم می آورد.
بررسی و مقایسه شرکت ها در هر صنعت می تواند نتیجه مطلوب تری را ارائه دهد چرا که داده همگن بوده و تحت تأثیر تفاوت های بین صنعتی قرار نمی گیرد.
5- فهرست منابع
-پزشکیان، سیدعلیرضا. و حسینی، سیدمهدی. 1396. بررسی رابطه مدت تصدی حسابرس با کیفیت حسابرسی. دانش حسابرسی، جلد 17، شماره 67، صفحات 264-235.
-تجویدی، الناز. و محمدی، سحر، (1398)، تاثیر اطلاعات حسابداری مدیریت در کنترل مدیریت در شرکت های بزرگ، چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت،حسابداری و اقتصاد با تاکید بر بازاریابی منطقه ای و جهانی
-جامعی، رضا. و محمدی کلاره، نیلوفر، (1399)، شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی از دیدگاه مصرف کنندگان خدمات حسابرسی مستقر در بانک‌های کشور، مجله مطالعات رفتار مصرف کننده، دانشگاه کردستان، دوره 7، شماره 1، صص 216-202.
-حاجیها، زهره. و سبحانی، ندا. 1392. بررسي تاثير کيفيت حسابرسي بر هزينه سرمايه شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابرسی، دوره 4، شماره 14، صفحات 146-129.
-درخشان مهر، آرش. و کرمی، صبا. 1398. تاثیر دوره تصدی مدیرعامل و اندازه موسسه حسابرسی بر کیفیت اطلاعات حسابداری. چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 2، شماره 6، صفحات 30-17.
-زرین ساز سرخابی، فیروزه . و نویدی عباس پور، ابراهیم، (1399)، بررسی تاثیر اثر بخشی کمیته حسابرسی و کیفیت حسابرسی بر کیفیت افشای داوطلبانه، فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 3، شماره 31، شماره پیاپی 31، آذر 1399، جلد سوم، صص 90-75.
-زلقی، حسن، افلاطونی، عباس. و برزآبادی فراهانی، محمد. 1398. تأثير مدت تصدي مديرعامل برتداوم انتخاب حسابرس در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 11، شماره 41، صفحات 22-1.
-علیزاده، محمد.خانجانی مامودان، کامران و طیبه بینا، (1399)، بررسی رابطه بین دانش مالی و دوره تصدی مدیرعامل با نگهداشت وجه نقد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، یازدهمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری
-قربانی اسفهلان، وحید، (1400)، تاثیر دوره تصدی مدیرعامل و حسابرس شرکت بر کیفیت حسابرسی، فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 4، شماره 43، تابستان 1400، جلد دوم.
-قیطاسی، روح اله، استا، سهراب. و حاجی زاده، فتح اله. 1392. بررسي تاثير دوره تصدي حسابرسي بر عدم اطمينان اطلاعاتي. دانش حسابرسی، دوره 13، شماره 52، صفحات 25-1.
-نغمی، حبیب الله. حسینایی، نرگس و احسان قدردان، (1399)، بررسی رابطه بین کیفیت حسابرسی و ریسک‌پذیری در جهت ایجاد ارزش شرکت، فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 3، شماره 31، پاییز 1399، جلد سوم.
-Abedalqader, A. Al., Al Issa, R. T. I., & Ata Baker, R. A. 2011. Do audit tenure and firm sizecontribute to audit quality? Empirical evidence from Jordan. Managerial Auditing Journal. Vol. 26, No. 4, pp. 317-334.
-Ahmed, S., & Duellman, S. (2018). Managerial Overconfidence and accounting conservatism. Journal of Accounting Research, Vol. 51, No. 1, pp. 1-30.
-Baker, P. 2018. CEO tenure, boards of directors, and acquisition performance. Journal of Business Research, Vol. 60, No. 4, pp. 331-338.
-Ben Kwame, A. (2018). The effect of audit committee effectiveness and audit quality on corporate voluntary disclosure quality. African Journal of Economic and Management Studies, https://doi.org/10.1108/AJEMS-04-2018-0102.
-Dechow, P., Weile, G., & Schrand, C. 2010. Understanding earnings quality: A review of the proxies, their determinants and their consequences. Journal of Accounting and Economics, Vol. 50, No. 2-3, pp. 344-401.
-Geiger, M.A., & Taylor, P. L. 2003. CEO and CFO certifications of financial information. Accounting Horizons, Vol. 17, No. 4, pp. 357-368.
-Hirschmann, D. 2017. Center for Capital Markets Competitiveness. Re: Public Company Accounting Oversight Board: Notice of Filing of Proposed Rules on the Auditor’s Report on an Audit of Financial Statements When the Auditor Expresses an Unqualified Opinion, and Departures from Unqualified Opinions and Other Reporting Circumstances, and Related Amendments to Auditing Standards Release No. 34-81187.
- Ikharo, C. 2019. The impact of auditor’s tenure on quality audit report. Research Journal of Finance and Accounting, Vol. 6, No. 1, pp. 91-99.
-Kalabeke, W., Sadiq, M., & Keong, O. 2020. Auditor's tenure and financial reporting quality: evidence from a developing country. International Journal of Asian Social Science, Vol. 9, No. 5, pp. 335-34.
-Li, D. 2010. Does auditor tenure affect accounting conservatism? Further evidence. Journal of Accounting and Public Policy, Vol. 29, No. 3, pp. 226-241.
-Mangesti, S., & Solimun, S. 2019. The relationship between audit quality and risk taking toward value creation in Indonesia. Journal of Accounting in Emerging Economies, Vol. 9, No. 2, pp. 2042- 1168.
-Tai, N., Waddock, S. A., & Graves, S. B. 2016. The corporate social performance–financial performance link. Strategic Management Journal, Vol. 18, pp. 303–319
-Watts, R.L. 2013. Conservatism in accounting, Part 1: Explanations and implications. Accounting Horizons, Vol. 17, No. 3, pp. 207-221.
-Whiting. K. 2017. The communication of corporate social responsibility: United States and European Union multinational corporations. Journal of Business Ethics, Vol. 74, No. 4, pp. 373–389.
[1] دکتری علوم اقتصادی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمینی شهر، اصفهان، ایران، malekibahare@yahoo.com
[2] کارشناس ارشد، رشته حسابرسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان، اصفهان، ایران. fariborzkhorshidi68@gmail.com
[3] . Astanteh
[4] .PCAOB(Public Company Accounting Oversight Board)
[5] . Hirschmann
[6] .Dechow& e.t
[7] . Ahmed and Duellman
[8] . Watts
[9] Graham
[10] Milbourn
[11] Francis
[12] Jian and Lee
[13] Oyer
[14] Showalir and Elison
[15] Ryan
[16] . Kalabeke
[17] . Mangesti & Solimun
[18] . Ikharo
[19] . Ben Kwame
[20] . Baker
[21] . Whiting
[22] . Tai & e.t.
[23] . Abedalqader & e.t.
[24] . Li
[25] . Chief Financial Officer
[26] . Jarque-Bera Test
-
تحلیل اثر فساد اداری بر تولید ناخالص داخلی سرانه در کشورهای منتخب صادرکننده نفت
تاریخ چاپ : 1402/05/01 -
-