• صفحه اصلی
  • ارزیابی عوامل تاثیر گذار بر راهبری شرکتی در عصر فناوری اطلاعات

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 140308151189637 بازدید : 62 صفحه: -

نوع مقاله: پژوهشی

ارزیابی عوامل تاثیر گذار بر راهبری شرکتی در عصر فناوری اطلاعات

محورهای موضوعی : حسابداری

یوسف کلهر 1 , غلامرضا کردستانی 2 , بهروز خدارحمی 3

1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2 - استاد، گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
3 - استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/08/15 تاریخ پذیرش : 1403/09/05 تاریخ انتشار : 1403/10/02

کلید واژه: فناوری اطلاعات, راهبری شرکتی, کارایی و اثر بخشی ,

چکیده مقاله :

هدف: در حال حاضر توسعه سریع فناوری دیجیتال توجه زیادی را از سوی محققان، رسانه­ها و سیاست گذاران به خود جلب کرده­است هدف از این پژوهش شناخت و درک تجارب خبرگان در زمینه ارائه الگوی راهبری شرکت در عصر فناوری اطلاعات می‌باشد.

روش: در این پژوهش به صورت پرسشنامه‌ای به تعداد 88 عدد پرسشنامه توسط خبرگان نظیر اعضای کمیته حسابرسی، مدیر حسابرسی داخلی، اعضای هیئت مدیره و مدیران مالی که فعالیت حرفه‌ای در راهبری شرکتی داشته‌اند، پاسخ داده ­شد.

 یافته ­ها: نتایج به­دست آمده نشان می‌دهد که عوامل افزایش تخصص و به‌روزرسانی، کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت، حسابرسی مستقل و داخلی، کنترل‌های داخلی، کنترل مدیریت عملکرد، نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد، سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز، کنترل رسانه‌ای، کنترل سیستم قانونی، کنترل ذی­نفعان، کنترل بازار و افزایش اثربخشی و کارایی ابعاد تشکیل‌دهنده الگوی راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات می­باشند.

نتیجه‌گیری: برای بهبود و ارائه اطلاعات بهتر باید با فناوری همسو شد و مسلماً توسعه فناوری و همچنین شناخت و استفاده درست از آن می‌تواند در اثربخشی حاکمیت شرکتی مؤثر باشد.

دانش‌افزایی: سازمان‌ها، سرمایه‌گذاران و سهامداران و اعتباردهندگان و... برای دستیابی سریع به اطلاعات می‌توانند از یافته‌های این تحقیق استفاده کنند.

واژه‌های اصلی: فناوری اطلاعات، راهبری شرکتی، کارایی و اثر بخشی

چکیده انگلیسی:

Purpose: Currently, the rapid development of digital technology has attracted a lot of attention from researchers, media and policy makers, The purpose of this research is to know and understand the experiences of experts in the field of presenting the corporate governance model in the age of information technology.

Method: In this research, 88 questionnaires were answered by experts such as members of the audit committee, internal audit manager, board members and financial managers who had professional activities in corporate governance.

Findings: The obtained results show that the factors of increasing expertise and updating, administrative controls and responsibility centers, independent and internal audit, internal controls, performance management control, service compensation system, incentive system, reward system, performance evaluation system, virtual network organizations and Without borders, media control, legal system control, stakeholder control, market control, and increasing effectiveness and efficiency are the dimensions that constitute the ideal corporate governance model in the age of information technology.

The result: To improve and provide better information, it should be aligned with technology, and certainly the development of technology, as well as knowing and using it correctly, can be effective in the effectiveness of corporate governance.

Enhancing knowledge: Organizations, investors, shareholders, creditors, etc., can use the findings of this research to quickly access information.

Keywords: Information technology, corporate governance, efficiency and effectiveness

منابع و مأخذ:

دهقانی، طیب، عامری سیاهویی، محمود (1394). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت دانش با استفاده از تکنیک TOPSIS مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس). تحقیقات بازار نوین، صص 163-174
رحمان سرشت حسین، هرندی عطاءاله (1396). مدلی برای کنترل راهبردی حاکمیت شرکتی با استفاده از استراتژی تئوری داده¬بنیاد کلاسیک، پژوهش‌های مدیریت عمومی، 10(37), 29-58
رونقی محمدحسین، محمودی جعفر (1394). رابطه حاکمیت فناوری اطلاعات و حاکمیت شرکتی میان سازمان‌های دولتی حوزه فناوری اطلاعات، مدیریت فناوری اطلاعات. شماره 3: 615-634
عزیزی، صدیقه، جوکار، حسین. (1401). ارائه مدلی تلفیقی از روش دیمتل و فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی به‌منظور شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کیفیت اطلاعات مالی بخش دولتی بر مبنای روش نظریه زمینه بنیان. پژوهش‌های حسابداری مالی
کریمی یزدی عبدالرسول، حقیقی محمد، ناطق تهمینه (1398). ارائه الگوی راهبردهای تجاری‌سازی محصولات و فناوری‌های نوین در شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا: رویکرد کیفی، فصلنامه علمی – پژوهشی طب و ترکیه، شماره 2، 54-70
هومن، حیدر علی(1387)، مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، تهران
Abdallah, M. B., & Bahloul, S. (2021). Disclosure, Shariah governance and financial performance in Islamic banks. Asian Journal of Economics and Banking, 5(3), 234-254.
Al Shanti Ayman Mohammad, Mohammad Salim Elessa, (2023). the impact of digital transformation towards blockchain technology application in banks to improve accounting information quality and corporate governance effectiveness, Cogent Economics & Finance, 11
Bergh, D, Ketchen, J, Orlandi, I, Heugens, P, Boyd, B (2019). Information asymmetry in management research: Past accomplishments and future opportunities. Journal of Management, 45(1), 122-158
Bolivar, M.T., GarcíA-Morales, V. J., & GarcíA-SáNchez, E. (2012). Technological distinctive competencies and organizational learning: Effects on organizational innovation to improve firm performance. Journal of Engineering and Technology Management, 29 (3), 331-357
Brennan., Niamh M., Subramaniam., Nava., van Staden., Chris J. (2019). Corporate governance implications of disruptive technology: An overview. The British Accounting Review, vol51
Chen, T, Lee ,C (2017) Does Information Asymmetry Affect Corporate Tax Aggressiveness?. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 52(5), 2053-2081
Flyverbom, M., Ronald, D., & Dirk, M. (2019). The governance of digital technology, big data, and the internet: New roles and responsibilities for business. Business and Society, 58(1), 3e19.
Fornell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models withunobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research,18(3), 39−50.
Hanlon, M. & S. Heitzman .(2010). A Review of Tax Research, Journal of Accounting and Economics, 50.
Hubert, A. (2010). Empowering People, Driving Change: Social Innovation in the European Union; Bureau of European Policy Advisers: Brussels, Belgium
International Finance Corporation (2020). Corporate governance; overview. https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/Topics_Ext_Content/IFC_External_Corporate_Site/IFC+ CG
Jensen, M., & Meckling, W. (1976). Theory of the firm: Management behavior, agency costs and capital structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305-60
Johnson, Victoria E. Brenna, linda L (2015). Examining the impact of technology on social responsibility practices. In Re-Imaging Business Ethics: Meaningful Solutions for a Global Economy. 107-123.
Kemp, R.(1994). Technology and the Transition to Environmental Sustainability: The Problem of Technological Regime Shifts. Futures, 26, 1023–1046
Kyere, M., & Ausloos, M. (2021). Corporate governance and firms financial performance in the United Kingdom. International Journal of Finance & Economics, 26(2), 1871-1885.
Liu, M (2019) Real and accrual-based earnings management in the pre-and post-engagement partner signature requirement periods in the United Kingdom. Review of Quantitative Finance and Accounting, 1-29
Llopis, J., Reyes Gonzalez, M., & Gasco, J. L. (2007). Corporate governance and organizational culture: The role of ethics officers. International Journal of Disclosure and Governance, 4(2), 96–105.
Ronaghi, Mohammad Hossein (2022). Contextualizing the impact of blockchain technology on the performance of new firms: The role of corporate governance as an intermediate outcome. Journal of High Technology Management Research, vol33
Saygili, A. T., Saygili, E., & Taran, A. (2021). The effects of corporate governance practices on firmlevel financial performance: Evidence from Borsa Istanbul Xkury companies. Journal of Business Economics and Management, 22(4), 884-904.
Tenenhaus, M., Pages, J., Ambroisine, L.,Guinot, C. (2005), "PLS methodology to study relationships between hedonicjudgements and product characteristics", Food Quality and Preference, 16. pp. 315–325.
Tricker, R. B., & Tricker, R. I. (2015). Corporate governance: Principles, policies, and practices. Oxford University Press.
Van Gils, A., (2005). Management and Governance in Dutch SMEs. European Management Journal, vol. 23, 5:583-589

متن کامل:
شیوه نامه نشریه دانشگاه آزاد قزوین

مجله مدیریت توسعه و تحول 58 (1403) 54-41

 

 

ارزیابی عوامل تاثیر گذار بر راهبری شرکتی در عصر فناوری اطلاعات 

یوسف کلهر1، غلامرضا کردستانی2،*، بهروز خدارحمی3

1دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2استاد، گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

3استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 15/08/1403  تاریخ پذیرش نهایی: 05/09/1403

 

چكيده

در حال حاضر توسعه سریع فناوری دیجیتال توجه زیادی را از سوی محققان، رسانه­ها و سیاست گذاران به خود جلب کرده­است هدف از این پژوهش شناخت و درک تجارب خبرگان در زمینه ارائه الگوی راهبری شرکت در عصر فناوری اطلاعات می‌باشد. در این پژوهش به صورت پرسشنامه‌ای به تعداد 88 عدد پرسشنامه توسط خبرگان نظیر اعضای کمیته حسابرسی، مدیر حسابرسی داخلی، اعضای هیئت مدیره و مدیران مالی که فعالیت حرفه‌ای در راهبری شرکتی داشته‌اند، پاسخ داده ­شد. نتایج به­دست آمده نشان می‌دهد که عوامل افزایش تخصص و به‌روزرسانی، کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت، حسابرسی مستقل و داخلی، کنترل‌های داخلی، کنترل مدیریت عملکرد، نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد، سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز، کنترل رسانه‌ای، کنترل سیستم قانونی، کنترل ذی­نفعان، کنترل بازار و افزایش اثربخشی و کارایی ابعاد تشکیل‌دهنده الگوی راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات می­باشند. برای بهبود و ارائه اطلاعات بهتر باید با فناوری همسو شد و مسلماً توسعه فناوری و همچنین شناخت و استفاده درست از آن می‌تواند در اثربخشی حاکمیت شرکتی مؤثر باشد.

دانش‌افزایی: سازمان‌ها، سرمایه‌گذاران و سهامداران و اعتباردهندگان و... برای دستیابی سریع به اطلاعات می‌توانند از یافته‌های این تحقیق استفاده کنند.

واژه‌های اصلی: فناوری اطلاعات، راهبری شرکتی، کارایی و اثر بخشی

 

 

1- مقدمه

پیشرفت تکنولوژی محرک اساسی توسعه در طول تاریخ بشر بوده­است و به طور قطعی به توسعه کل بشریت کمک کرده­است ]20[. شرکت­ها به دلیل رشد پدیده جهانی شدن، افزایش رقابت و بالارفتن آگاهی­های مشتریان،کسب وکار خود را با فناوری اطلاعات انجام می­دهند]11[. این شرکتها از منابع این فناوری برای کاهش هزینه، بهبود خدمات دهی به مشتریان،ایجاد رابطه با تامین کنندگان،ایجاد تمایز در کالا وخدمات و توانایی ایجاد نوآوری استفاده می­کنند ]2[. فناوری دیجیتال به شرکت‌ها کمک می‌کند تا قابلیت­های کنترل آلودگی و کارایی کنترل داخلی را بهبود بخشند و در نتیجه عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت­ها را بهبود بخشند. گزارش دهی حاکمیت شرکتی را می­توان بخشی از ادبیات گسترده­تر در مورد گزارش دهی غیرمالی شرکتی در نظر گرفت. با این حال، برخی از ویژگی­های خاص (مانند امتیازات رتبه بندی حاکمیت شرکتی) نیز وجود دارد که مختص گزارشگری حاکمیت شرکتی است. عوامل خارجی و داخلی بسیاری برای افشای حاکمیت شرکتی وجود دارد. قوانین خاص کشور و هنجارهای فرهنگی بخش عمده­ای از افشای اطلاعات را هدایت می­کنند اما سایر عوامل خارجی مانند علاقه رسانه ای و فعالیت ذی­نفعان نیز نقش دارند، در درون شرکت نیز عملکرد مالی (ضعیف یا قوی) ممکن است منجر به تمایل به ارائه اطلاعات بیشتر در مورد حاکمیت شرکتی سازمان شود.  از آنجایی که حاکمیت شرکتی برای عملکرد و موفقیت سازمان بسیار مهم است، یکی از چالش­های کلیدی هنگام تحقیق در این زمینه، یافتن معیارهای مناسب برای اندازه گیری قدرت مکانیزم­های حاکمیت شرکتی است]8[. در طول دهه گذشته، تحقیقات در مورد حاکمیت شرکتی نشان می‌دهد که مشکل واقعی، برای یک عملکرد خوب حاکمیتی، بیشتر به دسترسی به منابع حیاتی مرتبط است تا موضوع تضاد نمایندگی بین مالکیت و مدیریت ]13[. همان‌طور که سازمان‌ها رشد می‌کنند و مدل‌های خدماتی را اتخاذ می‌کنند که تراکنش‌های دیجیتالی بیشتری را در خـود جـای می‌دهنـد،  می­توان این ســؤال مطرح  می‌شوـد که آیــا مکانیسم‌های حاکمیت سنتی می‌توانند با چالش‌های اجتماعی ناشی از اقتصاد دیجیتال مقابله کنند یا خیر. در نتیجه، پارادایم‌های حاکمیت سنتی در حصول اطمینان از اینکه مدیران

kordestani@soc.ikiu.ac.ir*

و کارگزاران به‌طور هماهنگ عمل می‌کنند و رهبری اخلاقی هم تشویق و هم اعمال می‌شود، کمتر مؤثر به نظر می‌رسند ]19[. بنابراین مسیر رشد شرکت‌ها که به‌طور فزاینده‌ای بر دیجیتال‌سازی متکی شده­است ]27[. روندهای دیجیتالی شدن مدرن، شیوه‌های تجاری و مدل‌های کسب‌وکار را کاملاً متحول کرده­است ]7[. همچنین برای حسابداری، امور مالی، مدیریت و سایر متخصصان حاکمیتی، این پیشرفت‌ها فشارهای فوق‌العاده‌ای را برای سیستم‌های اطلاعاتی و حاکمیتی ایجاد می‌کند که نیازمند رویکردهای چابک‌تر، پیچیده‌تر و آینده‌نگر است؛ به‌عبارت‌دیگر، ضروری است که سازمان‌ها مرزهای دانش خود را در مورد تأثیرات تکنولوژی و فناوری گسترش دهند و آماده باشند تا بر اساس آن واکنش نشان دهند ]23[. راهبری شرکتی در عصر فناوری اطلاعات دستخوش تغییرات اساسی شده و به یک عامل کلیدی در بهبود عملکرد شرکت‌ها و حفظ مزیت رقابتی تبدیل شده­است]17[. با گسترش فناوری‌های نوین مانند داده‌های بزرگ1، هوش مصنوعی، و بلاکچین، شرکت‌ها باید استراتژی‌های راهبری خود را به‌روزرسانی کنند تا بتوانند با چالش‌های جدیدی مانند امنیت سایبری، مدیریت داده‌ها، و شفافیت مالی مقابله کنند.این تغییرات نه تنها بر عملکرد روزمره شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه نقش هیئت مدیره‌ها و نظارت بر تصمیمات فناوری نیز تقویت شده­است، در این چارچوب، نظارت بر استفاده از فناوری‌های دیجیتال و اطمینان از همسویی آن‌ها با اهداف کلان شرکتی بسیار حیاتی است​]18[. در این دوره، فناوری اطلاعات به یکی از محرک‌های اصلی در تغییر ساختارهای اقتصادی و سازمانی تبدیل شده­است. شرکت‌ها برای حفظ رقابت‌پذیری و تضمین شفافیت، باید از راهبری شرکتی مبتنی بر فناوری استفاده کنند بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی عواملی است که در دوران فناوری اطلاعات بر راهبری شرکتی مؤثر هستند و چگونگی استفاده از این عوامل برای بهبود عملکرد و کارایی سازمان‌ها مورد توجه قرار می‌گیردبدین دلیل پژوهش درباره راهبری شرکتی در عصر فناوری اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است.

بلیوار و همکاران]10[ بیان میکند که پژوهش پیرامون عصر فناوری ضرورت دارد زیرا با ظهور فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی، داده‌های بزرگ، و بلاکچین، شرکت‌ها با چالش‌های پیچیده‌ای در زمینه امنیت سایبری، مدیریت داده‌ها، و یکپارچگی سیستم‌های اطلاعاتی مواجه شده‌اند. این پیچیدگی‌ها نیازمند سیاست‌های راهبری قوی و به‌روز هستند که بتوانند ریسک‌ها را مدیریت کرده و از فرصت‌های فناوری به طور بهینه استفاده کنند. تحقیقات مرتبط با راهبری شرکتی در عصر فناوری اطلاعات در دهه‌های اخیر توجه گسترده‌ای به نقش فناوری‌های نوین در بهبود عملکرد شرکت‌ها و بهینه‌سازی سیستم‌های نظارتی داشته‌اند]21[. یکی از اولین تحقیقات برجسته در این زمینه، بر اهمیت فناوری اطلاعات در بهبود شفافیت مالی و کاهش ریسک‌های مدیریتی تأکید کرد. از آن زمان، پژوهش‌ها به بررسی تأثیرات فناوری‌های جدید مانند داده‌های بزرگ (Big Data)، بلاکچین، و هوش مصنوعی بر نحوه مدیریت شرکت‌ها و سیستم‌های راهبری شرکتی پرداخته‌اند. 

بنابراین یافته‌های این تحقیق می‌تواند به سازمان‌ها، سرمایه‌گذاران و سهامداران و اعتباردهندگان و... برای دستیابی سریع به اطلاعات، پردازش و تحلیل به موقع اطلاعات کمک نماید. در نتیجه با توجه به مطالب ذکرشده، این پژوهش به دنبال آن است که به کمک گراندد تئوری یک چارچوب جامعی جهت اجرای حاکمیت شرکتی مناسبی در عصر فناوری اطلاعات ارائه نماید و به کمک تئوری ساخته‌شده می‌توان فرضیه‌هایی تدوین کرد که پژوهش‌های آتی به آزمون آن‌ها بپردازند بنابراین هدف از این پژوهش شناخت و درک تجارب خبرگان در زمینه ارائه الگوی راهبری شرکت در عصر فناوری اطلاعات می‌باشد.این مطلب جنبه دانش افزایی و نوآوری تحقیق می باشد.

در این پژوهش بعد از ذکر مقدمه،میانی نظری و پیشینه تحقیق مرتبط با موضوع پژوهش ارائه شد و در ادامه روش شناسی و یافته های پژوهش حاصل از روش تحلیل ساختار مطرح گردید و در انتها بحث و نتیجه گیری بیان شد.

 

2- مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مسائل مربوط به نگرش مسئولانه تر افراد نسبت به محیط­های مهم خود در زمینه­های مختلف علمی مورد توجه قرار گرفت ]15[. محیط بانان نقش اصلی را در توسعه عملیات واکنش ایفا کردند. آنها نقاط شروع را تعریف کردند، نظریه­های بنیادی را توسعه دادند و مدل­های اساسی را برای اجرا در حوزه­های مختلف جامعه پیشنهاد کردند ]12[. فناوری اطلاعات، تغییرات و تحولات زیادی را در سازمان­ها به عنوان ابزاری برای توسعه سازمان­ها ایجاد کرده­است. نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیای امروز بسیار شگرف و پیچیده است به گونه ای که عصر فعلی را عصر انفجار اطلاعات می­نامند. به همین دلیل، به سرعت کاربرد فناوری در سازمان در حال گسترش است و سازمان­ها برای رسیدن به اهداف و تداوم بقای خود، به فناوری نوین نیازمندند ]9[. فناوری با ایجاد امکان دسترسی بیشتر سهامداران به اطلاعات، محرک اصلی این روند است. پیشرفت سریع و فراگیر فناوری روش­ها و ابزارهایی را در اختیار مدیران قرار می­دهد تا به پاسخ­های اجتماعی سازمانی خود موفق آمیز رسیدگی کنند.  فناوری از ابتدای «عصر اطلاعات» برای افزایش درآمد و کاهش هزینه­ها توسط سازمان­ها مورد استفاده قرار گرفته است ]16[. سیستم حاکمیت در شرکت تضمین کننده این است که منافع سهامداران مختلف در جهت هدف اصلی یعنی افزایش عملکرد شرکت و ثروت سهامداران باشد ]28[. حاکمیت شرکتی خوب به شفافیت و پاسخگویی بیشتر]1[ در قبال سرمایه گذاران، شرکت­ها را تشویق و به آنها کمک می­کند تا به نگرانی­های ذی­نفعان پاسخ دهند ]5[. بعید است که یک مدل مناسب از حاکمیت شرکتی پیدا شود که به نفع همه گروه‌های ذی­نفع برای همه شرکت‌ها در تمام بخش‌های بازارهای سهام در جهان باشد ]24[. بنابراین، بازارهای سهام یا کشورهای مختلف نیاز به توسعه یک استراتژی خاص برای غلبه بر مسائل بالقوه نمایندگی دارند ]22[. از نظر تئوری، تضاد منافع در میان سهامداران شرکت، به ویژه بین سهامداران و مدیران وجود دارد. این تئوری معتقد است که این تضاد منافع، همانطور که جنسن و مکلینگ]18[. بیان می­کنند، احتمالاً هزینه نمایندگی برای شرکت ایجاد می­کند. در نتیجه، عملکرد شرکت به احتمال زیاد با افزایش هزینه نمایندگی کاهش می­یابد و بالعکس. از جمله مشکلات مهم تئوری نمایندگی، می­توان به عدم تقارن اطلاعاتی در محیط­های غیر شفاف اشاره کرد ]10[. این موضوع شرایطی را ایجاد می­کند که در آن دو طرف معامله از همه حالت­های ممکن بی اطلاع باشند و نتوانند نتایج قطعی و شفافی را اتخاذ نمایند ]14[. بنابراین در شرکت­هایی که عدم تقارن اطلاعاتی وجود دارد تمایل مدیران به گرایش مدیریت سود بیشتر است. از آنجایی که پاداش مدیران بر اساس سود بعد از کسر مالیات تعیین می­شود این امکان فراهم می­شود که مدیران از طریق مدیریت سود و همچنین گزارشگری مالیاتی متهورانه پاداش بیشتری دریافت کنند ]25[. بنابراین راهبری شرکتی می­تواند عاملی موثر بر نوع واکنش شرکت نسبت به تغییرات نرخ مالیات شرکت­ها باشد. هنگامی که دولت ضعیف باشد، افزایش نرخ مالیاتی منجر به این می­شود که شرکت­ها تدابیری بیندیشند که مالیات بنگاه را کاهش دهند. شرکت­ها این کار را از روش­های طرق مختلفی مانند نقض و تخطی از قوانین و استفاده از خلاهای قانونی و غیره انجام می­دهند. زمانی که راهبری شرکتی قوی باشد، افزایش نرخ مالیاتی بنگاه می­تواند زمینه کسب بازدهی بیشتری را برای شرکت فراهم نماید]22[. بررسی الشانتی و السا]8 [نشان می‌دهد که به‌منظور بهره‌مندی از مزایای فناوری بلاک چین در افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری و تقویت حاکمیت شرکتی، تحول دیجیتال باید به سمت کاربرد آن در عملیات تجاری پیش برود. نتایج بررسی کریمی کریمی و همکاران]5[. به ارائه نقشه راهبردی تجاری‌سازی فناوری‌های نوین در شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در حوزه فناوری اطلاعات گردید که از پنج راهبرد اصلی شامل؛ اصلاح نظام مدیریتی در شرکت‌های نوپا، بهبود ارتباط شرکت‌های دانش‌محور با صنعت، مدیریت اثربخش حقوق مالکیت فکری، افزایش اثربخشی نقش حاکمیتی دولت و فرهنگ‌سازی و 16 زیر راهبرد تشکیل یافته است. همچنین عزیزی ]4[. اقدام به ارائه مدلی برای کنترل راهبردی حاکمیت شرکتی با استفاده از استراتژی تئوری داده بنیاد کلاسیک کردند. داده‌ها از طریق مصاحبه ساختارمند  با 20 نفر از خبرگان حوزه حاکمیت شرکتی و از طریق نمونه‌گیری نظری تا رسیدن به نقطه اشباع نظری جمع‌آوری‌شده­است. بعد از تحلیل و مصاحبه‌ها و در مرحله کدگذاری باز تعداد 132 کد استخراج شد و در مرحله کدگذاری محوری در هفتادوهفت مفهوم، هجده مقوله فرعی و شش مقوله اصلی برساخت زده‌شده، طبقه‌بندی شدند. در مرحله کدگذاری نظری مقولات تبیین گشتند و خط سیر تحقیق تشریح شد. کنترل رسانه‌ای، کنترل پیچیده هیئت‌مدیره، کنترل سیستم قانونی، اقدامات کنترلی ذی­نفعان، کنترل بازار سهام و ممیزی و نظام رتبه‌بندی مقوله‌های اصلی مدل کنترل راهبردی حاکمیت شرکتی را تشکیل می‌دهند؛ نتایج پژوهش رونقی و محمودی]3[. می‌توان به برقراری رابطه بین حاکمیت فناوری اطلاعات و حاکمیت شرکتی اشاره کرد که برنامه ریزی و سازماندهی فناوری اطلاعات در این رابطه, بیشترین وزن را میان مولفه­های حاکمیت فناوری اطلاعات دارند. 

سوال اول پژوهش: الگوی مناسب راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات کدام است.

سوال دوم پژوهش: ابعاد و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده الگوی راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات کدام است؟

 

3- روش شناسی تحقیق 

در تحقيقاتي كه هدف، آزمون مدل خاصي از رابطه بين متغيرهاست از تحليل مدل معادلات ساختاري استفاده مي­شود. اين مدل يك رويكرد جامع براي آزمون فرضيات درباره روابط متغيرهاي مشاهده شده و مكنون است]6[. در تکنیک حداقل مربعات جزیی پارامترهاي ساختاري و اندازه گيري از طريق يك رويه تكراري تخمين زده مي­شوند كه رگرسيون ساده و چندگانه را به وسيله كمترين مربعات معمولي تركيب مي­كند. بنابراين از هرگونه فرض هم توزيعي متغيرهاي مشاهده­شده اجتناب مي ورزد ]26[.

در این تحقیق ابتدا به منظور جمع­آوری داده­ها و اطلاعات از نظرسنجی استفاده می­شود. با توجه به اهمیت موضوع و به­روز بودن آن نیاز بود با افرادی مصاحبه شود که دارای تخصص کافی در زمینه حاکمیت شرکتی با نگاه فناورانه داشته باشند؛ بنابراین تا رسیدن به اشباع نظری با 20 نفر از خبرگان( اعضای هیئت علمی دانشگاه­ها) مصاحبه شد، سپس بر اساس داده‌های به دست آمده از مصاحبه، پرسشنامه‌ای طراحی شد و برای پاسخگویی برای اعضای هیئت مدیره شرکتها، اعضای کمیته حسابرسی، مدیران مالی و مدیران حسابرس داخلی ارسال گردید. بعد از جمع آوری پاسخها از 88 نفر با روش آمار استنباطی و معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار آموس، داده­ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بعد از به دست آوردن داده­ها و جمع آوری آنها، پژوهشگر به تحلیل و توصیف داده­ها می‌پردازد، برای این منظور از آمار توصیفی و استنباطی به منظور تبیین روابط میان متغیرها استفاده خواهد شد. 

 

4- تجزیه و تحلیل داده­ها

برای بررسی فرضیات تحقیق و صحت و عدم صحت آن­ها، تجزیه و تحلیل داده­ها از اهمیت به سزایی برخوردار است و از اصلی­ترین و مهم­ترین بخش­های پژوهش محسوب می­شود. داده­های خام که با استفاده از ابزارگردآوری اطلاعات گردآوری شده­اند، با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS.24 و smart pls.3 تجزیه و تحلیل می­شوند و پس از پردازش به صورت اطلاعات در اختیار مصرف کنندگان قرار می­گیرند. با توجه به اینکه گویه­های اصلی پژوهش شامل مولفه­های فرعی می­باشند لذا روش تحلیل ساختار استفاده شده­است.در این پزوهش از تحلیل عاملی مرتبه دوم استفاده شده­است.  تحلیل عاملی مرتبه دوم یک روش آماری است که توسط محقق برای تأیید این که ساختار تئوری‌شده در یک مطالعه به تعداد معینی از زیرساخت‌ها یا مؤلفه‌های زیربنایی بارگذاری می‌شود. به عنوان مثال، این نظریه بیان می­کند که سازه کیفیت خدمات شامل پنج زیرسازه اساسی است و هر زیرساخت با استفاده از تعداد معینی از آیتم­ها با استفاده از یک پرسشنامه اندازه گیری می­شود. محقق ممکن است بخواهد اثر سازه اصلی را بر ساختارهای فرعی آن تخمین بزند. در اینجا، ساختار اصلی به ساختار مرتبه دوم تبدیل شده­است در حالی که ساختارهای فرعی به ساختار مرتبه اول تبدیل می­شوند.

 

5- یافته‌ها

5-1-آمارهاي توصيفي  

در اين قسمت ويژگي­هاي گروه مخاطبان از جمله جنسیت، سن، میزان تحصیلات و رشته تحصیلی مورد بررسي قرار گرفته است. آمار توصيفي پاسخگويان در جدول 1 نمايش داده شده­است. همانطور که ملاحظه مي­شود از نظر جنسیت 2/68 درصد پاسخ دهندگان مرد و 8/31 درصد زن،  از نظر سن 5/12 درصد پاسخ­دهندگان 21 تا 30 سال، 6/38 درصد بين 31 تا 40 سال، 25 درصد بین 41 تا 50 سال و سن 9/23 درصد 51 سال و بیشتر مي­باشد. از نظر تحصیلات ميزان تحصيلات 6/46 درصد پاسخ­دهندگان لیسانس، 3/44 درصد فوق لیسانس و 1/9 درصد دکتری، از نظر نوع فعالیت حرفه ای 7/30 درصد پاسخ­دهندگان عضو کمیته حسابرسی، 9/23 درصد مدیر حسابرسی داخلی، 4/28 درصد عضوهیئت مدیره و 17 درصد مدیر مالی و از نظر رشته تحصیلی  تحصیلی بیشتر پاسخ­دهندگان معادل با 2/60 درصد پاسخ دهندگان فارغ التحصیل رشته حسابداری می­باشند.

جدول شماره 1 نتایج آمار توصیفی

الف : جنسیت

فراواني

درصد فراواني

مرد

60

68/2

زن

28

31/8

مجموع

88

100

ب: سن

فراواني

درصد فراواني

21 تا 30 سال

11

12/5

بين 31 تا 40 سال

34

38.6

بين 41 تا 50 سال

22

25/0

51 سال و بیشتر

21

23/9

مجموع

88

100

پ: تحصیلات

فراواني

درصد فراواني

لیسانس

41

46/6

فوق لیسانس

39

44/3

دکتری

8

9/1

مجموع

88

100

ت: نوع فعالیت حرفه ای

فراواني

درصد فراواني

عضو کمیته حسابرسی

27

30/7

مدیر حسابرسی داخلی

21

23/9

عضو هیئت مدیره

25

28/4

مدیر مالی

15

17/0

مجموع

88

100

ث: رشته تحصیلی

فراواني

درصد فراواني

حسابداری

53

60/2

حسابرسی

15

17/1

مدیریت مالی

6

6/8

اقتصاد

6

6/8

سایر

8

9/1

مجموع

88

100

 

5-2-آمار استنباطي

در پژوهش حاضر برای بررسی نرمال بودن داده­ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شده­است.  بنابراین در این بخش در ابتدا با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف نرمال بودن داده­ها بررسی می­شود و سپس به بررسی مدل­های مفهومی پژوهش با استفاده از معادلات ساختاری پرداخته می­شود. 

 

1-5-2-آزمون کولموگروف- اسميرنوف

با استفاده از آزمون کولموگوروف-اسميرنوف مي­توان نرمال بودن داده­هاي يک متغير را مورد بررسي قرار داد. نتايج اين آزمون در جدول 2 آمده است.

 

جدول 2 نتایج آزمون کولموگوروف- اسمیرنوف

متغيرها

آماره آزمون

سطح معني داري

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

0/144

0/000

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

0/183

0/000

حسابرسی مستقل و داخلی

0/128

0/000

کنترل‌های داخلی

0/152

0/000

کنترل مدیریت عملکرد

0/207

0/000

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

0/179

0/000

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

0/183

0/000

کنترل رسانه‌ای

0/105

0/000

کنترل سیستم قانونی

0/196

0/000

کنترل ذی­نفعان

0/137

0/000

کنترل بازار

0/170

0/000

افزایش اثربخشی و کارایی

0/159

0/000

راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات

0/210

0/000

 

با توجه به اينکه سطح معناداري آزمون مربوط به تمام متغيرها کمتر از 05/0 مي­باشد، ادعاي نرمال بودن متغيرهاي پژوهش رد می­شود. بنابراین در اين پژوهش جهت بررسي فرضيه­ها از روش مدل­يابي معادلات ساختاري با استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزیی و از نرم افزار smart pls.3 استفاده مي­گردد.

 

6- مدل يابي معادلات ساختاري

در اين قسمت به بررسی سوالات پژوهش پرداخته می­شود.

 

سوال اول پژوهش: الگوی مناسب راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات کدام است.

شکل 1 مدل تحلیل عاملی تاییدي مرتبه دوم عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات را در حالت تخمین ضرایب نشان می دهد. در این نمودار اعداد و یا ضرایب به دو دسته تقسیم می­شوند. دسته ي اول تحت عنوان معادلات اندازه­گیري مرتبه اول هستند که روابط بین متغیرهاي پنهان و آشکار می­باشد (روابط بین بیضی و مستطیل)، این ضرایب را اصطلاحاً بارهاي عاملی مرتبه اول گویند. دسته­ي دوم معادلات ساختاري هستند که روابط بین متغیرهاي پنهان و پنهان    می­باشند. به این ضرایب اصطلاحاً ضرایب مسیر یا بارهاي عاملی مرتبه دوم گفته می شود.

 

 

img0

 

شکل1 مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات در حالت تخمین ضرایب استاندارد

 

[1]  Big Data

شکل 2 ضرایب تاثیر معیارها را نشان می­دهد بدین شکل که ضریب مثبت نشان دهنده تاثیر مستقیم و ضریب منفی حاکی از تاثیر معکوس می­باشد.

 

 

 

 

شکل 2 مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات در حالت معناداری ضرایب

img0 

 

 

شکل 2 مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات را در حالت معناداري ضرایب (t-value) نشان می­دهد. این مدل در واقع تمامی معادلات اندازه­گیري (بارهاي عاملی) مرتبه اول و دوم را با استفاده از آماره t آزمون می­کند. بر طبق این مدل، بار عاملی در سطح اطمینان 95 % معنادار می­باشد اگر مقدار آماره­ي t بزرگتر از 96/1 یا کوچکتر از 96/1- باشند. نتایج بارهاي 

عاملی مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات در جدول 3 خلاصه شده­است.

 


جدول 3 نتایج تحلیل عاملی تائیدی مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات

 

متغیرها

شماره سوال

بار عاملی

T آماره

خطای استاندارد 

(SE)

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

 

q1

0/530

12/435

0/043

q2

0/646

14/670

0/044

q3

0/707

25/679

0/028

q4

0/812

34/924

0/023

q5

0/834

35/198

0/024

q6

0/782

26/755

0/029

q7

0/702

24/950

0/028

q8

0/504

11/682

0/043

q9

0/635

19/124

0/033

q10

0/726

15/751

0/046

q11

0/851

31/578

0/027

q12

0/889

38/250

0/023

q13

0/888

32/886

0/027

q14

0/591

14/298

0/041

q15

0/586

17/468

0/034

q16

0/609

13/719

0/044

q17

0/868

33/962

0/026

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

q18

0/879

36/022

0/024

q19

0/867

32/622

0/027

q20

0/722

22/805

0/032

q21

0/607

17/147

0/035

q22

0/704

28/261

0/025

q23

0/524

11/083

0/047

q24

0/688

18/202

0/038

q25

0/789

28/674

0/028

q26

0/762

26/662

0/029

q27

0/776

27/277

0/028

q28

0/649

14/282

0/045

حسابرسی مستقل و داخلی

q29

0/784

27/572

0/028

q30

0/519

14/639

0/035

q31

0/752

32/761

0/023

q32

0/803

38/341

0/021

q33

0/680

17/387

0/039

q34

0/884

76/636

0/012

q35

0/827

59/294

0/014

q36

0/538

10/926

0/049

q37

0/787

23/280

0/034

q38

0/745

25/775

0/029

q39

0/591

10/582

0/056

کنترل‌های داخلی

q40

0/826

50/862

0/016

q41

0/754

43/360

0/017

q42

0/795

42/150

0/019

q43

0/693

24/968

0/028

q44

0/745

29/232

0/025

q45

0/689

20/545

0/034

q46

0/755

27/600

0/027

q47

0/648

18/609

0/035

کنترل مدیریت عملکرد

q48

0/841

58/706

0/014

q49

0/867

76/365

0/011

q50

0/829

39/631

0/021

q51

0/550

10/460

0/053

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

 

q52

0/636

15/393

0/041

q53

0/806

46/103

0/017

q54

0/807

36/253

0/022

q55

0/842

56/398

0/015

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

 

q56

0/526

11/065

0/047

q57

0/876

50/886

0/017

q58

0/807

26/690

0/030

q59

0/817

61/030

0/013

کنترل رسانه‌ای

q60

0/618

15/930

0/039

q61

0/754

25/967

0/029

q62

0/832

39/781

0/021

q63

0/750

32/577

0/023

q64

0/682

23/869

0/029

کنترل سیستم قانونی

q65

0/802

34/439

0/023

q66

0/724

27/919

0/026

q67

0/762

35/924

0/021

q68

0/845

48/297

0/017

q69

0/803

57/232

0/014

q70

0/513

11/619

0/044

q71

0/571

13/697

0/042

کنترل ذی­نفعان

q72

0/932

100/602

0/009

q73

0/824

35/683

0/023

q74

0/854

61/955

0/014

q75

0/716

20/805

0/034

کنترل بازار

q76

0/853

54/101

0/016

q77

0/899

61/016

0/015

q78

0/897

61/453

0/015

افزایش اثربخشی و کارایی

q79

0/544

12/459

0/044

q80

0/741

35/611

0/021

q81

0/879

40/626

0/022

q82

0/697

15/833

0/044

q83

0/740

32/544

0/023

q84

0/736

19/036

0/039

q85

0/678

16/937

0/040

q86

0/594

14/178

0/042

q87

0/741

37/229

0/020

 

 

 

بر اساس نتایج به دست آمده، تمامی مقادیر بارهاي عاملی مرتبه اول از 5/0 بیشتر شده­اند و همچنین مقادیر محاسبه شده t براي هر یک از بارهاي عاملی بالاي 96/1 است. در واقع نتایج فوق نشان می­دهد آنچه محقق توسط سوالات پرسشنامه قصد سنجش آنها را داشته است توسط این ابزار محقق شده­است.  

 

7- روایی

براي تاييد روايي ابزار اندازه گيري از شاخص روايي همگرا استفاده می شود روايي همگرا به اين اصل بر مي­گردد که شاخص­هاي هر سازه با يکديگر همبستگي زيادي داشته باشند.  براي اعتبار همگرايي از  معيار1 AVE استفاده شده­است مقدار اين ضريب از 0 تا 1 متغير است که مقادير بالاتر از 5/0 پذيرفته می­شود چرا که این مقدار تضمین می‌کند حداقل 50 درصد واریانس یک سازه توسط نشانگرهایش تعریف می‌شود. در ادامه نتایج حاصل از بررسی روایی همگرا در تحقیق حاضر ارائه شده است.

 

جدول4 نتايج روایی همگرا مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات

متغیرها  

روايي همگرا(AVE)

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

0/527

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

0/535

حسابرسی مستقل و داخلی

0/530

کنترل‌های داخلی

0/548

کنترل مدیریت عملکرد

0/612

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

0/604

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

0/591

کنترل رسانه‌ای

0/534

کنترل سیستم قانونی

0/528

کنترل ذی­نفعان

0/698

کنترل بازار

0/780

افزایش اثربخشی و کارایی

0/506

 

در نهایت روایی واگرا معیار دیگری جهت سنجش روایی در روش PLS است. در این پژوهش به منظور بررسی روایی واگرا از روش فورنل و لارکر (1981) استفاده شده­است. روایی واگرا وقتی قابل قبول است که میزان AVE  برای هر سازه بیشتر از توان دوم همبستگی آن سازه با سازه­های دیگر باشد یا به عبارتی جذر AVE  بیشتر از ضرایب همبستگی باشد. در جدول 5 این ماتریس نشان داده شده­است. این مدل در صورتی روایی واگرای قابل قبولی دارد که اعداد مندرج در قطر اصلی (جذر  AVE) از مقادیر زیرین خود بیشتر باشد:


 

[1]  Average variance extracted

جدول 5 بررسی روایی واگرا مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات

 

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

حسابرسی مستقل و داخلی

کنترل‌های داخلی

کنترل مدیریت عملکرد

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

0/726

 

 

 

 

 

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

0/532

0/731

 

 

 

 

حسابرسی مستقل و داخلی

0/626

0/648

0/728

 

 

 

کنترل‌های داخلی

0/659

0/629

0/458

0/740

 

 

کنترل مدیریت عملکرد

0/391

0/501

0/301

0/555

0/782

 

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

0/534

0/580

0/497

0/669

0/419

0/777

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

0/514

0/596

0/499

0/673

0/374

0/520

کنترل رسانه‌ای

0/445

0/595

0/475

0/499

0/166

0/421

کنترل سیستم قانونی

0/487

0/456

0/535

0/405

0/395

0/509

کنترل ذی­نفعان

0/250

0/507

0/182

0/352

0/307

0/404

کنترل بازار

0/215

0/425

0/162

0/420

0/240

0/301

افزایش اثربخشی و کارایی

0/451

0/525

0/392

0/641

0/284

0/609

 

 

ادامه جدول 5 بررسی روایی واگرا مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات

 

 

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

کنترل رسانه‌ای

کنترل سیستم قانونی

کنترل ذی­نفعان

کنترل بازار

افزایش اثربخشی و کارایی

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

0/769

 

 

 

 

 

کنترل رسانه‌ای

0/570

0/731

 

 

 

 

کنترل سیستم قانونی

0/698

0/610

0/727

 

 

 

کنترل ذی­نفعان

0/222

0/590

0/345

0/835

 

 

کنترل بازار

0/222

0/641

0/493

0/550

0/883

 

افزایش اثربخشی و کارایی

0/491

0/701

0/647

0/701

0/586

0/711

 

 

با توجه به نتايج جداول فوق مي­توان نتيجه گرفت که روایی همگرا و واگرای مدل مطلوب می­باشد.

 

قدرت پيش بيني مدل طراحي شده، با استفاده از مقدار واريانس توضيح داده(R2) براي متغيرهاي وابسته  تحليل مي شود. تحليل ضريب تعيين به درك اين موضوع که چه اندازه از واريانس متغير وابسته توسط مجموعه اي از پيش بيني کننده­ها قابل تعيين است، کمک مي­نمايد ]1[.

ضريب تعيين بين صفر و يک در نوسان است و به اين صورت توجيه مي­شود که اگر برابر صفر باشد يعني خط رگرسيون هرگز نتوانسته است تغييرات متغير تابع را به تغييرات متغير مستقل نسبت دهد اگر ضريب تعيين برابر يک باشد، يعني خط رگرسيون دقيقاً توانسته است تغييرات متغير وابسته را به تغييرات متغير مستقل نسبت دهد سه مقدار 19/0 ، 33/0 و 67/0 به عنوان ملاک برای مقادیر ضریب تعیین می­باشد که به ترتیب نشان از ضریب تعیین ضعیف، متوسط و قوی می­باشد. همچنین جهت بررسی قدرت پیش بینی مدل از معیار Q2  استفاده می­شود در صورتی که مقدار Q2 در مورد یک سازه درونزا (متغیر وابسته) سه مقدار 02/0 ، 15/0 و 35/0 را کسب نماید به ترتیب نشان از قدرت پیش­بینی ضعیف، متوسط و قوی سازه یا سازه­های برونزای مربوط به آن می­باشد. در جدول زیر ضریب تعیین مدل و مقدار Q2 گزارش می­شود.

 

جدول 6 ضریب تعیین و معیار Q2 عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات

متغیر 

ضریب تعیین

معیار Q2

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

0/565

0/188

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

0/621

0/222

حسابرسی مستقل و داخلی

0/571

0/190

کنترل‌های داخلی

0/776

0/310

کنترل مدیریت عملکرد

0/338

0/158

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

0/536

0/274

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

0/531

0/290

کنترل رسانه‌ای

0/566

0/266

کنترل سیستم قانونی

0/624

0/286

کنترل ذی­نفعان

0/359

0/168

کنترل بازار

0/375

0/173

افزایش اثربخشی و کارایی

0/656

0/232

 

به منظور سنجش مدل و برازندگي آن به بررسي شاخص برازندگي مدل پرداخته مي­شود.

منظور از برازش مدل اين است که تا چه حد مدل با داده­هاي مربوطه سازگاري و توافق دارد در تحليل معادلات ساختاري متعاقب انجام تخمين پارامترها و قبل از تفسير آنها بايد از برازندگي مدل اطمينان شود معيار كلي كه براي روش حداقل مربعات جزئي در نظر گرفته شده است (Gof)  نام دارد. مقادیر 01/0 ، 25/0 و 36/0 به عنوان ملاک برای مقادیر ضریب برازش می­باشد که به ترتیب نشان از ضریب برازش ضعیف،  متوسط و قوی می­باشد (تننهاوس و همکاران، 2005). مقدار نیکویی برازش از فرمول زیر  به دست می­آید:

GOF=img0

GOF=img0 =0.561

با توجه به مقادیر 01/0 ، 25/0 و 36/0 به عنوان مقادیر ضعیف ، متوسط و قوی، حاصل شدن مقدار 561/0 نشان برازش قوی مدل    می­باشد.

به منظور سهولت در تفسير نتايج حاصل از مدل عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات، پارامترهاي برآورد شده­است.

 

جدول 7 نتايج حاصل از تحليل عاملي مرتبه دوم عوامل تاثیرگذار بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات

ابعاد

ضريب مسير

آماره t

افزایش تخصص و به‌روزرسانی

0/752

33/518

کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت

0/788

37/477

حسابرسی مستقل و داخلی

0/755

35/204

کنترل‌های داخلی

0/881

86/587

کنترل مدیریت عملکرد

0/581

13/171

نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد

0/732

30/691

سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز

0/729

28/924

کنترل رسانه‌ای

0/753

34/366

کنترل سیستم قانونی

0/790

39/841

کنترل ذی­نفعان

0/599

15/780

کنترل بازار

0/613

18/046

افزایش اثربخشی و کارایی

0/810

55/271

 

بر اساس نتايج به دست آمده، مقادیر آماره t براي همه بارهاي عاملی مرتبه دوم  بالاي 96/1 است. بنابراین با اطمینان 95 درصد می­توان گفت تمام ابعاد مورد بررسی تاثیر معنی داری بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات دارند. به طوریکه با توجه به ضرایب مسیر کنترل داخلی بیشترین تاثیر و کنترل مدیریت عملکرد کمترین تاثیر را بر راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات دارند.

 

سوال دوم پژوهش: ابعاد و مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده الگوی راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات کدام است؟

بر اساس نتایج به­دست آمده از معادلات ساختاری و جدول 7،  عوامل افزایش تخصص و به‌روزرسانی، کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت، حسابرسی مستقل و داخلی، کنترل‌های داخلی، کنترل مدیریت عملکرد، نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد، سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز، کنترل رسانه‌ای، کنترل سیستم قانونی، کنترل ذی­نفعان ، کنترل بازار و افزایش اثربخشی و کارایی ابعاد تشکیل‌دهنده الگوی راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات می­باشند.

 

8- بحث و نتیجه گیری

پیشرفت چشمگیر فناوری تغییرات زیادی را در حوزه‌های مختلف پژوهشی، علمی، محتوایی ایجاد کرده­است که حاکمیت شرکتی از این قاعده جدا نیست بنابراین برای بهبود و ارائه اطلاعات بهتر باید بتوان با فناوری همسو شد که مسلماً توسعه فناوری، شناخت و استفاده درست از آن می‌تواند در اثربخشی حاکمیت شرکتی مؤثر باشد. هدف از این پژوهش شناخت و درک تجارب خبرگان در زمینه ارائه الگوی راهبری شرکت در عصر فناوری اطلاعات می‌باشد. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم الگوی مناسب راهبری شرکتی برای عصر فناوری اطلاعات مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که عوامل افزایش تخصص و به‌روزرسانی، کنترل‌های اداری و مراکز مسئولیت، حسابرسی مستقل و داخلی، کنترل‌های داخلی، کنترل مدیریت عملکرد، نظام جبران خدمات، نظام انگیزشی، نظام پاداش، نظام ارزیابی عملکرد، سازمان‌های شبکه‌ای مجازی و بدون مرز، کنترل رسانه‌ای، کنترل سیستم قانونی، کنترل ذی­نفعان، کنترل بازار و افزایش اثربخشی و کارایی ابعاد تشکیل‌دهنده الگوی راهبری شرکتی مطلوب در عصر فناوری اطلاعات می­باشند. امروزه تحولات چشمگیر فناوری در کسب و کارها باعث افزایش کارایی و اثربخشی راهبری شرکتی شده­است. بنابراین هر چه شرکت­ها زودتر با فناوری اطلاعات همراه شوند و زمینه کارایی شرکت خود را زودتر فراهم می­کنند. نتایج این تحقیق با بررسی  الشانتی و السا ]8[. عزیزی و جوکار ]4[. مطابقت دارد و نشان می­دهند که بهره‌مندی فناوری در افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری و تقویت حاکمیت شرکتی موثر است. یافته‌های این تحقیق می‌تواند به سازمان‌ها، سرمایه‌گذاران و سهامداران و اعتباردهندگان و... برای دستیابی سریع به اطلاعات کمک نماید.

 

منابع و مأخذ

[1]       دهقانی، طیب، عامری سیاهویی، محمود (1394). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت دانش با استفاده از تکنیک TOPSIS مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس). تحقیقات بازار نوین، صص 163-174

[2]       رحمان سرشت حسین، هرندی عطاءاله (1396). مدلی برای کنترل راهبردی حاکمیت شرکتی با استفاده از استراتژی تئوری داده­بنیاد کلاسیک، پژوهش‌های مدیریت عمومی، 10(37), 29-58

[3]       رونقی محمدحسین، محمودی جعفر (1394). رابطه حاکمیت فناوری اطلاعات و حاکمیت شرکتی میان سازمان‌های دولتی حوزه فناوری اطلاعات، مدیریت فناوری اطلاعات. شماره 3: 615-634

[4]       عزیزی، صدیقه، جوکار، حسین. (1401). ارائه مدلی تلفیقی از روش دیمتل و فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی به‌منظور شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کیفیت اطلاعات مالی بخش دولتی بر مبنای روش نظریه زمینه بنیان. پژوهش‌های حسابداری مالی

[5]       کریمی یزدی عبدالرسول، حقیقی محمد، ناطق تهمینه  (1398). ارائه الگوی راهبردهای تجاری‌سازی محصولات و فناوری‌های نوین در شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا: رویکرد کیفی، فصلنامه علمی – پژوهشی طب و ترکیه، شماره 2، 54-70

[6]       هومن، حیدر علی(1387)، مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، تهران

[7]       Abdallah, M. B., & Bahloul, S. (2021). Disclosure, Shariah governance and financial performance in Islamic banks. Asian Journal of Economics and Banking, 5(3), 234-254.

[8]       Al Shanti Ayman Mohammad, Mohammad Salim Elessa, (2023). the impact of digital transformation towards blockchain technology application in banks to improve accounting information quality and corporate governance effectiveness, Cogent Economics & Finance, 11

[9]       Bergh, D, Ketchen, J, Orlandi, I, Heugens, P, Boyd, B (2019). Information asymmetry in management research: Past accomplishments and future opportunities. Journal of Management, 45(1), 122-158

[10]       Bolivar, M.T., GarcíA-Morales, V. J., & GarcíA-SáNchez, E. (2012). Technological distinctive competencies and organizational learning: Effects on organizational innovation to improve firm performance. Journal of Engineering and Technology Management, 29 (3), 331-357

[11]       Brennan., Niamh M., Subramaniam., Nava., van Staden., Chris J. (2019). Corporate governance implications of disruptive technology: An overview. The British Accounting Review, vol51

[12]       Chen, T, Lee ,C (2017) Does Information Asymmetry Affect Corporate Tax Aggressiveness?. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 52(5), 2053-2081

[13]       Flyverbom, M., Ronald, D., & Dirk, M. (2019). The governance of digital technology, big data, and the internet: New roles and responsibilities for business. Business and Society, 58(1), 3e19.

[14]       Fornell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models withunobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research,18(3), 39−50.

[15]       Hanlon, M. & S. Heitzman .(2010). A Review of Tax Research, Journal of Accounting and Economics, 50.

[16]       Hubert, A. (2010). Empowering People, Driving Change: Social Innovation in the European Union; Bureau of European Policy Advisers: Brussels, Belgium

[17]       International Finance Corporation (2020). Corporate governance; overview. https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/Topics_Ext_Content/IFC_External_Corporate_Site/IFC+ CG

[18]       Jensen, M., & Meckling, W. (1976). Theory of the firm: Management behavior, agency costs and capital structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305-60

[19]       Johnson, Victoria E. Brenna, linda L (2015). Examining the impact of technology on social responsibility practices. In Re-Imaging Business Ethics: Meaningful Solutions for a Global Economy. 107-123.

[20]       Kemp, R.(1994). Technology and the Transition to Environmental Sustainability: The Problem of Technological Regime Shifts. Futures, 26, 1023–1046

[21]       Kyere, M., & Ausloos, M. (2021). Corporate governance and firms financial performance in the United Kingdom. International Journal of Finance & Economics, 26(2), 1871-1885.

[22]       Liu, M (2019) Real and accrual-based earnings management in the pre-and post-engagement partner signature requirement periods in the United Kingdom. Review of Quantitative Finance and Accounting, 1-29

[23]       Llopis, J., Reyes Gonzalez, M., & Gasco, J. L. (2007). Corporate governance and organizational culture: The role of ethics officers. International Journal of Disclosure and Governance, 4(2), 96–105.

[24]       Ronaghi, Mohammad Hossein (2022). Contextualizing the impact of blockchain technology on the performance of new firms: The role of corporate governance as an intermediate outcome. Journal of High Technology Management Research, vol33

[25]       Saygili, A. T., Saygili, E., & Taran, A. (2021). The effects of corporate governance practices on firmlevel financial performance: Evidence from Borsa Istanbul Xkury companies. Journal of Business Economics and Management, 22(4), 884-904.

[26]       Tenenhaus, M., Pages, J., Ambroisine, L.,Guinot, C. (2005), "PLS methodology to study relationships between hedonicjudgements and product characteristics", Food Quality and Preference, 16. pp. 315–325.

[27]       Tricker, R. B., & Tricker, R. I. (2015). Corporate governance: Principles, policies, and practices. Oxford University Press.

[28]       Van Gils, A., (2005). Management and Governance in Dutch SMEs. European Management Journal, vol. 23, 5:583-589

 

 

41


حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]