بررسی نقش عنصر زمان و مکان در تغییر موضوعی فقهی قماربازی
محورهای موضوعی :مجتبی ابراهیمی 1 , سید مهدی احمدی 2 * , علی رضوانی 3 , حسین رحیمی واسکسی 4
1 - دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
2 - استادیار گروه فقه و حقوق، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
3 - دانشیار گروه فقه و حقوق، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
4 - استادیار گروه فقه و حقوق، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
کلید واژه: تغییر احکام فقهی, عنصر زمان در استنباط, عنصر مکان در استنباط, تغییر حکم شطرنج,
چکیده مقاله :
بدون شک، زمان و مکان دو عنصر کلیدی و تأثیرگذار در پویایی فقه اسلامی هستند. تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع در طول تاریخ، موجب تغییراتی در احکام فقهی شده است. برخی از بازی¬های فکری و اجتماعی، مانند: شطرنج نیز از این قاعده، مستثنی نیست و تحت تأثیر عوامل زمانی و مکانی، تحولات چشمگیری را تجربه کرده است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بررسی دیدگاه‌های فقهای مختلف، نشان می‌دهد: تغییر در درک و جایگاه بازی¬هایی مانند: شطرنج در جوامع مختلف، عامل اصلی تحول در احکام فقهی مرتبط با آن بوده است. تحلیل فتاوای فقهاء، در دوره‌های مختلف، به وضوح، این تغییر را نشان می‌دهد: حکم فقهی بازی¬هایی مانند: شطرنج، از حالت حرام به مباح تغییر یافته است. می¬توان این تحول را به تغییرات در ماهیت و کارکرد بازی¬هایی مانند: شطرنج در جوامع مختلف و همچنین تغییر در فهم مفاهیم مرتبط با قمار و تفریح نسبت داد.