مطالعه سیستم ریشه بذری و نابجای ارقام گندم نان و دوروم
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
رحیم ناصری
1
(دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران)
مهرشاد براری
2
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران)
محمدجواد زارع
3
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران)
کاظم خاوازی
4
(دانشیار، موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران)
زهرا طهماسبی
5
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران)
کلید واژه: وزن خشک ریشه, حجم ریشه, ریشه بذری, ریشه نابجا, طول ریشه,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی ساختار ریشه و خصوصیات مورفولوژیک ریشه های بذری و نابجا در گندم های نان و دوروم، آزمایشی گلخانه ای در پاییز 1392 در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل 6 رقم گندم نان (سرداری، کراس سبلان و نستور، پیشتاز، بهار و S83-3)، و 4 رقم دوروم (کرخه و دنا، ساجی و سورا) بودند. صفات مورد بررسی شامل تعداد ریشه های بذری، نابجا (گرهی یا طوقه ای)، مجموع طول ریشه ها، طول ریشه های بذری، طول ریشه های نابجا، طول، مجموع طول آنها، وزن خشک ریشه، حجم ریشه و نسبت ریشه به قسمت های هوایی بودند. نتایج این پژوهش نشان دهنده اختلاف معنی دار میان ارقام از نظر ساختار ریشه بود. همچنین، نتایج نشان داد که ارقام سرداری، کراس سبلان و نستور در مقایسه با ارقام پیشتاز، بهار و S83-3 دارای سیستم ریشه دهی قوی تر بوده و مشاهده گردید که ارقام نان و دوروم نیز تفاوت های معنی داری از نظر سیستم ریشه دهی داشتند. به طوری که، ساجی در بین ارقام دوروم و کراس سبلان در بین ارقام نان از مجموع تعداد ریشه (بذری و نابجا)، مجموع طول ریشه (بذری و نابجا)، وزن خشک ریشه، حجم ریشه و نسبت ریشه به قسمت های هوایی بالاتری برخوردار بودند. مقایسات گروهی نشان داد که تعداد و طول ریشه های نابجای ارقام نان نسبت به ارقام دوروم از وضعیت بهتری برخوردار می باشد.
To study the root structure and its morphological characteristics of winter and durum wheat cultivars, an experiment was carried out based on randomized completely design with four replications at faculty of Agriculture, Ilam University during 2013-2014. Experimental treatments consisted of six bread wheat cultivars (Sardari, Keras Sabalan, Nestor, Pistaz, Bahar and S83-3), four durum wheat cultivars (Karkheh, Dena, Sora and Saji). Traits under study were seminal roots, nodal roots, sub-nodal roots, number of total roots, seminal roots length, nodal and sub-nodal roots, total root lengths, root dry weight, root volume and root to shoot ratio. The results showed significant differences for root structure of bread wheat cultivars (Sardari, Keras Sabalan and Nestor). They had stronger root system than the other bread wheat cultivars.It was also found that Saji from durum and Sabalan cross from bread wheat cultivars had the highest number of total roots (seminal, nodal and sub-nodal roots), root length total (seminal, nodal and sub-nodal roots), root volume and root/shoot ratio as compared with the other cultivars under study. Orthogonal contrast for three groups of genotypes indicated that in terms of number and length of nodal roots, bread wheat cultivars showed higher values as compared to durum wheat cultivars.
Assgharipoor, M.R., and M. Rafiei. 2010. Effect of drought stress on different morphological characteristics of root and root: shoot ratio on mung bean genotypes. Pp. In: Proceedings of the 11th Iranian Crop Sciences Congress. Shahid Beheshti University, Tehran, Iran. (In Persian).
Caird, M.A., J.H. Richards, and L.A. Donovan 2007. Night time stomatal conductance and transpiration in C3 and C4 plants. Plant Physiology. 143: 4–10.
Esfandyari, S., H. Dehghanisanij, A. Alizadeh, and K. Davary. 2012. Evaluation of maize root Morphology under fertigation method with surface and subsurface drip irrigation systems. Journal of Water and Soil. 26 (5): 1064-1071. (In Persian).
Eshghizadeh, H.R., M. Kafi, A. Nazami, and A.H. Khoshgoftarmanesh. 2012. Studies on the role of root morphology attribution in salt tolerance of blue-pani grass (Panicum antidotale Retz.) using artificial neural networks (ANN). Research on Crops. 13 (2): 534-544.
Ganjeali, A., and M. Kafi. 2007. Genotypic differences for allometric relationships between root and shoot characteristics chickpea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Botany. 39 (5): 1523-1531.
Ganjeali, A., M. Kafi, and A. Bagheri. 2008. Approaches from root studies on chickpea (Cicer arietinum L.). Journal of Agricultural Sciences. 13(1): 179-189. (In Persian).
Ganjeali1, A., M. Kafi, and M. Sabet Teimouri. 2010. Evaluation of root and shoot physiological indices in chickpea (Cicer arietinum L.) under drought stress. Environmental Stresses in Crop Sciences. 3(1): 35-45.(In Persian).
Garnett, T., V. Conn, and B.N. Kaiser. 2009. Root based approaches to improving nitrogen use efficiency in plants. Plant, Cell and Environment. 32:1272–1283.
Gregory, P.J. 1988. Root growth of chickpea, faba bean, lentil and pea and effcets of water and salt stresses. PP. 857-867. In: R.J. Summerfield (Ed.), World Crops: Cool Season Food Legumes. Kluwer Academic Publishers.
Grossnicle, S.C. 2005. Importance of root growth in overcoming planting stress. New Forestes. 30: 273-294.
Guohua, L., Y. Kang, L. Li, and S. Wan. 2009. Effects of irrigation methods on root development and profile soil water uptake in winter wheat. Irrigation Science. 10: 1017- 1029.
Gupta, U.S. 1984. Crop improvement for drought resistance. Current Agriculture. 8: 1-15.
Heydarian Pour, M.B., Z. Ramazani Mojdeh, and M. Sameni. 2013. Effect of nitrogen and bio-fertilizer on yield, concentration and total absorption of nutritional elements in wheat shoot. Journal of Soil Researches. 27 (2): 141-148. (In Persian).
Kashiwagi, J., L. Krishnamurty, J.H. Croouch, and R. Serraj. 2006. Variability of root length density and its contributions to seed yield in chickpea (Cicer arietinum L.) under terminal drought stress. Field Crops Research. 95: 171-181.
Krishnamurthy, L., and R. Serraj. 2003. Root and shoot growth dynamics of some chickpea genotypes under two moisture levels. International Chickpea and Pigeonpea. Newsletters. 10: 24-28.
Li, K.Y., R.D. Jong, M.T. Coe, and N. Ramankutty. 2006. Root-water-uptake based upon a new water stress reduction and a symptotic root distribution function. Journal of Hydrology. 252: 189–204.
Michele, A., T. Douglas, and A. Frank. 2009. The effects of clipping and soil moisture on leaf and root morphology and root respiration in two temperate and two tropical grasses. Plant Ecology. 200: 205-215.
Pardo, A., M. Amato, and F.Q. Chiaranda. 2000. Relationships between soil structure, root distribution and water uptake of chickpea (Cicer arietinum L.). Plant growth and water distribution. European Journal of Agronomy. 13: 39-45.
Robin, A.H.K., M.J. Uddin, S. Afrin, and P.R. Paul. 2014. Genotypic variations in root traits of wheat varieties at phytomer level. Journal of Bangladesh Agricultural Univiversity. 12 (1): 45–54.
Saxena, N.P. 2003. Management of agriculture drought “Agronomic and genetic options”. Science Publishers Inc, NH, USA.
Serraj, R., L. Krishnamurty, J. Kashiwagi, J.K. Kumar, S. Chandra, and J.H. Crouch. 2004. Variation in root traits of chickpea (Cicer aretinum L.) grown under terminal drought. Field Crops Research. 88: 115-127
Siddigue, K.H.M., R.K. Belford, and D. Tennant. 1990. Root/shoot ratio of old and modern, tall and semi-draft wheat in a Mediterranean environment. Plant and Soil. 121: 89-98.
Singh, G., H.S. Sekhon, and J.S. Kolar. 2005. Pulses. Agrotech Publishing Academy. Udaipur, India. 329 pp.
Tadayon, M.R. and Y. Emam. 2008. Effect of supplementary irrigation and amount of available water on yield, its components and physiological characteristics of two rainfed wheat cultivars. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 11 (42): 145-156. (In Persian).
Tupitsyn, N.V., J.G. Waines, and A.K. Lyashok. 1968. Water uptake by the root system of the spring wheats Botanicheskaya 3 and Orenburgskaya 7 in relation to their drought resistance. Plant Breeding. 57(9): 809-815.
Turner, N.C. 1996. Further progress in crop water relations. Advances in Agronomy. 58: 293-333.