ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا در کشت مخلوط نواری گندم-کلزا تحت تاثیر کودهای شیمیایی و بیولوژیک
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیراشین امیرمردفر 1 , عادل دباغ محمدی نسب 2 , یعقوب راعی 3 , صمد خاقانی نیا 4 , روح اله امینی 5 , سید حامد طباطباء وکیلی 6
1 - دانش آموخته ی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
2 - استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 - دانشیار گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
4 - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
5 - دانشیار گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
6 - کارشناس گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
کلید واژه: کود بیولوژیک, کود شیمیایی, عملکرد دانه, کلزا, کشت مخلوط نواری,
چکیده مقاله :
به منظور ارزیابی اثرات کشت مخلوط نواری گندم (Triticum aestivum) و کلزا (Brassica napus) و کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک بر اجـزای عملکرد، عملکرد دانه و عملکرد بیــولوژیکی کلزا آزمایش های مـزرعـه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1390-1389 و 1391-1390 در اراضی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. عامل اول 4 نوع کشت گندم و کلزا شامل کشت خالص کلزا (1A)، کشت مخلوط نواری با الگوی 8:3 (2A)، 4:12 (3A) و 5:16 (4A) به ترتیب ردیف گندم و کلزا و عامل دوم شامل دو سطح کودی 1B: 100% کود شیمیایی (اوره و سوپر فسفات تریپل) و 2B: 50% کود شیمیایی+کود بیولوژیکی (نیتراژین و بارور2) بودند. نتایج نشان داد که کشت مخلوط نواری گندم با کلزا سبب افزایش معنی دار اجزای عملکرد، عملکرد دانه در واحد سطح اشغالی و عملکرد بیولوژیکی کلزا در واحد سطح اشغالی نسبت به کشت خالص گردید. تعداد خورجین در بوته در سیستم های کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص کلزا بود. بیشترین عملکرد دانه در واحد سطح اشغالی در سیستم 5:16 ردیف گندم-کلزا با میانگین g.m-276/343 به دست آمد و کمترین آن در کشت خالص کلزا با میانگین g.m-21/260 حاصل شد. میزان عملکرد بیولوژیکی در واحد سطح اشغالی و عملکرد دانه در واحد سطح مخلوط در تیمار 1B به طور معنی داری بیشتر از تیمار 2B بودند ولی این تیمار روی سایر صفات مورد ارزیابی تاثیر معنی داری نداشت. به دلیل این که 1B و 2B از نظر عملکرد دانه در واحد سطح اشغالی اختلاف معنی داری نداشتند و همچنین با توجه به اهمیت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و سلامت غذا و محیط زیست، سیستم های کشت مخلوط نواری گنـدم-کلـزا همـراه با کاربرد 50% کود شیمیایی+ کود بیولوژیک می توانند به عنوان یک روش زراعی مناسب در منطقه معرفی گردند.
To evaluate the effects of wheat (Triticum aestivum) and oilseed rape (Brassica napus) strip intercropping on yield components, seed and biological yields of oilseed rape, field experiments were carried out as factorial based on randomized complete block design with three replications at Research Farm of Tabriz University, Tabriz, Iran during 2010-2012 cropping seasons. The first factor consisted of four types of wheat and oilseed rape cropping system, sole crop of oilseed rape (A1),: strip intercropping with 8:3 (A2), 12:4 (A3) and 16:5 (A4) of wheat and oilseed rape rows, respectively and the other factor consisted of two fertilizer levels, B1: 100% chemical fertilizers (urea and triple superphosphate) and B2: 50% chemical fertilizers + biofertilizers (Nitrazhin and Barvar2). The results showed that strip intercropping of wheat- oilseed rape resulted in significant increase in yield components, seed yield per occupied unit area and biological yield per occupied unit area of oilseed rape as compared with mono-cropping. The number of silique per plant in intercropping systems was significantly higher than that of mono-cropping. The highest seed yield was obtained in the 16:5 rows of wheat-oilseed rape with 343.76 g.m-2 and the lowest mean was observed in mono-cropping of oilseed rape with 260.21 g.m-2. Biological yield per occupied unit area and seed yield per intercropped unit area in B1 were significantly greater than that of B2, but this treatment had no significant effect on the other traits. Because, B1 and B2 had no significant difference in seed yield per occupied unit area and due to the importance of reduction in chemical fertilizers consumption and food and environmental health care, strip intercropping of wheat-oilseed rape under 50% chemical fertilizers + biofertilizers can be recommended as a suitable cultural method.