تنوع ژنتیکی 65 ژنوتیپ سیب زمینی با استفاده از تجزیه عامل ها و خوشه ای
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
داود حسن پناه
1
(
استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل
)
کلید واژه: تنوع ژنتیکی, Solanum tuberosum, تجزیه خوشه ای, تجزیه عامل,
چکیده مقاله :
65 ژنوتیپ سیب زمینی در طی دو سال (87-1386) با ارقام آگریا، دراگا و مارفونا به عنوان شاهد بر اساس طرح آماری آگمنت با سه بلوک در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل به منظور بررسی تنوع ژنتیکی آنها کشت گردید. در طی دوره رشد و پس از برداشت، صفات تعداد روز تا غده زایی، طول دوره رشد، تعداد ساقه اصلی در بوته، ارتفاع بوته، تعداد و وزن غده کل و قابل فروش در بوته، عملکرد غده قابل فروش و درصد ماده خشک اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ صفات تعداد ساقه اصلی در بوته، ارتفاع بوته، تعداد و وزن غده کل و قابل فروش در بوته، عملکرد غده قابل فروش، تعداد روز تا غده زایی و درصد ماده خشک اختلاف معنی داری وجود دارد. صفات تعداد ساقه اصلی در بوته، ارتفاع بوته، تعداد و وزن غده کل و قابل فروش در بوته، عملکرد غده قابل فروش دارای تنوع بالا و صفات تعداد روز تا غده زایی و درصد ماده خشک دارای تنوع نسبتاً بالایی بودند. تجزیه خوشه ای 65 ژنوتیپ را به چهار گروه تقسیم کرد. گروه سوم با 5 ژنوتیپ (ارقام کایزر، لوکا، کنبک و ساتینا و کلون پیشرفته 9-397007) از تعداد و وزن غده کل و قابل فروش در بوته، عملکرد غده قابل فروش بالایی نسبت به میانگین کل و شاهدها برخوردار بودند. در تجزیه عامل ها، 4 عامل مستقل از هم مجموعاً 73.49 درصد از تنوع را توجیه نمودند. عامل اول، عامل عملکرد و اجزا آن (صفات عملکرد غده قابل فروش، تعداد و وزن غده کل و قابل فروش در بوته)، عامل دوم، عامل ساختاری (صفات ارتفاع بوته و تعداد ساقه اصلی در بوته)، عامل سوم، عامل کیفی (درصد ماده خشک) و عامل چهارم، عامل فنولوژی (صفت تعداد روز تا غده زایی) نام گذاری شد.
To evaluate genetic diversityamong 65 potato genotypes along with Agria, Draga and Marfona cultivars as controls an experiment based augmented design with three blocks was conducted at Agricultural and Natural Resources Research Station of Ardabil, Iran, during two years(2007-2008).During the growing period and after harvest, the traits such as days number till tuberization, growth period, main stem number per plant, plant height, total and marketable tuber number and weight per plant, marketable tuber yield and dry matter percent were measured. The ANONA results showed that there were significant differences among genotypes for main stem number per plant, plant height, total and marketable tuber number and weight per plant, marketable tuber yield, days number till tuberization and dry matter percent.The main stem number per plant, plant height, total and marketable tuber number and weight per plant and marketable tuber yield traits, had high but days number till tuberization and dry matter percent relativelyhighdiversity. Cluster analysis divided the 65 genotypes into four groups.The third group consisted of five genotypes (Caesar, Luca, Kennebec, Satina cultivars and 397007-9) were found to be higher in total and marketable tuber number per plant, marketable tuber yield than over all mean and the controls. In factor analysis, four independent factors represented 73.49% of the total variations. They were named as 1- yield and its components (marketable tuber yield, total and marketable tuber number and weight per plant), 2- the structural traits (plant height and number of main stems per plant), 3- quality (dry matter percent) and 4- phonology (number of days to tuberization) factors, respectively.