اثر زمان کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و روغن سه رقم گلرنگ بهاره در شرایط آبیاری کامل در تبریز (.Carthamus tinctorius L)

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

بهاره دل طلب ¹ , حمدالله کاظمی اربط ² , بهمن پاسبان اسلام ³

1 - فرهیخته ی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
2 - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
3 - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

تاریخ دریافت : 1389/03/22 تاریخ پذیرش : 1390/09/26 تاریخ انتشار : 1390/10/01

کلید واژه: گلرنگ, عملکرد دانه, عملکرد روغن, تاریخ کاشت,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثرات زمان کاشت روی عملکرد دانه و روغن، اجزای عملکرد و درصد روغن 3 رقم گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال زراعی 1388 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در3 تکرار و با 2 عامل شامل سطوح زمان کاشت (6 اردیبهشت، 12 اردیبهشت، 18 اردیبهشت و 24 اردیبهشت) و 3 رقم (مکزیک33، اصفهان و گلدشت) در ایستگاه کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به مورد اجرا گذاشته شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که کاشت دیرهنگام (24 اردیبهشت) باعث کاهش معنی داری در صفات عملکرد دانه و روغن، تعداد دانه در طبق، تعداد طبق، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعدادبرگ در بوته، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد روغن گردید. همچنین، نتیجه حاصل از اثرات متقابل تاریخ کاشت و رقم در صفت ارتفاع بوته معنی دار بود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد که بیشترین عملکرد دانه درتاریخ کاشت اول به میزان 2267 و کمترین عملکرد دانه درتاریخ کاشت چهارم به میزان 1124 کیلوگرم درهکتار حاصل شد. بیشترین تعداد طبق در بوته در تاریخ کاشت اول به میزان 44.13 عدد و کمترین آن درتاریخ کاشت چهارم به میزان 6.77 عدد به دست آمد و بیشترین تعداد دانه در طبق در تاریخ کاشت اول به میزان 78/57 عدد و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم به میزان36 عدد حاصل شد. به علاوه، بیشترین مقدار وزن هزار دانه در تاریخ کاشت اول به میزان 37.78 گرم و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم به میزان 26.33 گرم به دست آمد. رقم اصفهان در تاریخ کاشت اول با 87.5 سانتی‌متر دارای بیشترین ارتفاع بوته و رقم گلدشت با 55.90 سانتی‌متر در تاریخ کاشت چهارم کمترین ارتفاع بوته را داشتند. بیشترین عملکرد روغن در تاریخ کاشت اول معادل 782.60 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم معادل 292 کیلوگرم در هکتار بود. اثر تاریخ کاشت بر درصد روغن غیر معنی دار شد.

چکیده انگلیسی:

To study the effects of sowing dates on seed yield its components and oil content of three spring safflower varieties a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted during the spring of 2009 at Agricultural Research Station, Agriculture Faculty Islamic Azad University, Tabriz branch, Iran. Treatments in this study consisted of four sowing date (26April, 2 May, 8 May, 14 May) and three safflower varieties (Mex33, Isfahan, Goldasht). Analysis of variance showed that late planting(26April) reduced seed yield and oil yield, seed number per head, head number per plant, 1000 kernel weight, planting height, number of leaf, shoot dry weight and oil content of seed. Analysis of variance also revealed that interaction effects of planting date by genotype was significant for height plant. The highest seed yield was observed in the first planting date (2267 kg/ha) and the lowest seed yield at the fourth sowing date (1124 kg/ha). The highest head number per plant was obtained at first planting date (13.44) and the lowest was at the fourth sowing date (6.77).The highest seed number per head was obtained at first planting date (57.78) and the lowest at the forth sowing date (36). The highest 1000 kernel weight at first planting date (37.78gr)and lowest 1000 kernel weight at the fourth sowing date (26.33g).It was also observed that the highest stem height belonged to Isfahan (87.50 cm) at the first planting date and lowest to Goldasht (55.90 cm) at the fourth planting date. The highest oil yield was obtained from first planting date (782.60 kg/ha) and lowest from fourth sowing date (292 kg/ha). However, the effect of sowing date on oil percentages was non significant.