کد مقاله : 140305291129598 بازدید : 169 صفحه: 1 - 14

نوع مقاله: پژوهشی

پیش بینی اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی بر اساس رابطه صفات شخصیت و استرس ادراک شده

محورهای موضوعی : روانشناسی ورزشی

سمانه پورحاجی ¹ , میرحمید صالحیان ^{2
*}

1 - گروه تربیت بدنی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - گروه تربیت بدنی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1403/05/29 تاریخ پذیرش : 1403/06/20 تاریخ انتشار : 1403/07/02

کلید واژه: اضطراب, دختران تکواندو کار, مبتدی, صفات شخصیت, استرس ادراک شده.,

چکیده مقاله :

هدف: هدف از این تحقیق پیش بینی اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی بر اساس رابطه صفات شخصیت و استرس ادراک شده است.

روش پژوهش: تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی می باشد که به شکل میدانی اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دختران تکواندو کار مبتدی شهر تبریز است. نمونه آماری این تحقیق براساس جدول مورگان به صورت تصادفی خوشه ای 159 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه اضطراب بک(1988) ، صفات شخصیت مک کری و کاستا(1385) و استرس ادراک شده کوهن(1983) استفاده شد. پرسش نامه های مذکور پس از تایید روایی و پایایی در بین نمونه تحقیق توزیع و جمع آوری شد.

یافته‌ها: برای تجزیه و تحقیق داده ها از روش های آماری توصیفی (جدول فراوانی، درصد ها، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی شامل آزمون کلموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع و تحلیل رگرسیونی چندگانه استفاده شد. با توجه به نوع مقیاس و نتایج آزمون های فوق برای بررسی همبستگی متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون به ترتیب برای توزیع نرمال استفاده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج نتيجه گرفته می‌شود كه صفات شخصیت بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد، یعنی صفات شخصیت می تواند اضطراب دختران تکواندکار را پیش‌بینی نماید. با توجه به نتایج نتيجه گرفته می‌شود استرس ادراک شده بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد، یعنی استرس ادراک شده می‌تواند اضطراب دختران تکواندکار را پیش بینی نماید.

چکیده انگلیسی:

Objective: The purpose of this research is to predict the anxiety of beginner taekwondo girls based on the relationship between personality traits and perceived stress.

Methods: The research is applied in terms of purpose and correlational in terms of descriptive method, which was carried out in the field. The statistical population of this research includes all beginner taekwondo girls in Tabriz city. The statistical sample of this research was determined based on Morgan's table as a random cluster of 159 people. Beck's anxiety questionnaire (1988), McCree and Costa's personality traits (2015) and Cohen's perceived stress (1983) were used to collect data. After confirming the validity and reliability, the mentioned questionnaires were distributed and collected among the research sample.

Results: Descriptive statistical methods (frequency table, percentages, mean and standard deviation) and inferential statistics including the Kolmogorov-Smirnov test to check the normality of the distribution and multiple regression analysis were used to analyze and research the data. According to the type of scale and the results of the above tests, Pearson's correlation coefficient was used to check the correlation of variables, respectively, for normal distribution.

Conclusion: According to the results, it can be concluded that personality traits have a significant effect on the anxiety of beginner Taekwondo girls, that is, personality traits can predict the anxiety of Taekwondo girls. According to the results, it is concluded that the perceived stress has a significant effect on the anxiety of beginner Taekwondo girls, that is, the perceived stress can predict the anxiety of Taekwondo girls.

منابع و مأخذ:

Abdi and Gharayagh Zandi (2018). The effect of eight sessions of immunization training against stress on the reduction of pre-match anxiety in adolescent boys. Strategic studies of sport and youth, 18(45), 315-326. (in Persian)
Alam Alhdayy H. (2021). Math anxiety, J Psycho Educ Sci, 5(1):99-119. (in Persian)
Amaro, R., & Brandão, T. (2023). Competitive anxiety in athletes: Emotion regulation and personality matter. Kinesiology, 55(1), 108-119. http://dx.doi.org/10.26582/k.55.1.12
Anshel, M. H.,Williams, L.R.T., & Williams, S.M. (2000). Coping style following acute stress in competitive sport. The Journal of Social Psychology, 140, 751-773. https://doi.org/10.1080/00224540009600515
Avery, C., Shipherd, A. M., Gomez, S., & Barczarenner, K. (2022). Exploring Stress Mindset and Perceived Stress between College Student-Athletes and Non-Athletes. Int J Exerc Sci, 15(5), 1554-1562.
Bakk, Z., & Vermunt, J. K. (2016). Robustness of stepwise latent class modeling with continuous distal outcomes. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 23(1), 20-31. https://doi.org/10.1080/10705511.2014.955104
Balyan, K. Y., Tok, S., Tatar, A., Binboga, E., & Balyan, M. (2016). The relationship among personality, cognitive anxiety, somatic anxiety, physiological arousal, and performance in male athletes. Journal of Clinical Sport Psychology, 10(1), 48-58. http://dx.doi.org/10.1123/jcsp.2015-0013
Berzonsky, M. D. (1982). Inter-and intraindividual differences in adolescent storm and stress: a life-span developmental view. The Journal of Early Adolescence, 2(3), 211-217. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/027243168200200302
Bhadauriya, B., & Tripathi, R. (2018). Stress management technique for athletes during sports: A critical review. Journal of Drug Delivery and Therapeutics, 8(5-s), 67-72. http://dx.doi.org/10.22270/jddt.v8i5-s.1956
Biggs, A., Brough, P., & Drummond, S. (2017). Lazarus and Folkman's psychological stress and coping theory. The handbook of stress and health: A guide to research and practice, 349-364. http://dx.doi.org/10.1002/9781118993811.ch21
Binboga, E., Guven, S., Catıkkaş, F., Bayazıt, O., & Tok, S. (2012). Psychophysiological responses to competition and the big five personality traits. J Hum Kinet, 33, 187-194. https://doi.org/10.2478%2Fv10078-012-0057-x
Bridge, C. A., Ferreira da Silva Santos, J., Chaabene, H., Pieter, W., & Franchini, E. (2014). Physical and physiological profiles of taekwondo athletes. Sports Medicine, 44, 713-733. https://doi.org/10.1007/s40279-014-0159-9
Cervone, D., & Pervin, L. A. (2022). Personality: Theory and research: John Wiley & Sons.
Chen, X., Zhang, G., Yin, X., Li, Y., Cao, G., Gutiérrez-García, C., & Guo, L. (2019). The relationship between self-efficacy and aggressive behavior in boxers: the mediating role of self-control. Frontiers in Psychology, 10, 212. https://doi.org/10.3389%2Ffpsyg.2019.00212
Chiodo, S., Tessitore, A., Cortis, C., Cibelli, G., Lupo, C., Ammendolia, A., . . . Capranica, L. (2011). Stress‐related hormonal and psychological changes to official youth Taekwondo competitions. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 21(1), 111-119. https://doi.org/10.1111/j.1600-0838.2009.01046.x
Costa Jr, P. T., McCrae, R. R., & Dye, D. A. (1991). Facet scales for agreeableness and conscientiousness: A revision of the NEO Personality Inventory. Personality and Individual Differences, 12(9), 887-898. http://dx.doi.org/10.1016/0191-8869(91)90177-D
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1999). A five-factor theory of personality. The five-factor model of personality: Theoretical perspectives, 2, 51-87.
Dehghan Nayeri, Mina (2012). Investigating the quality of life and perceived stress of nurses in Tehran University of Medical Sciences hospitals. master thesis. Department of Nursing Education, Tehran University of Medical Sciences. (in Persian)
Dunkley, D. M., & Kyparissis, A. (2008). What is DAS self-critical perfectionism really measuring? Relations with the five-factor model of personality and depressive symptoms. Personality and Individual Differences, 44(6), 1295-1305. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.paid.2007.11.022
Eysenck, H. J. (1994). Normality–abnormality and the three-factor model of personality. https://psycnet.apa.org/record/1994-98548-001
Fata L, Mootabi F, Bolhari J, Kazemzadeh Atoofi M. (2018). Stress management: A guide book for workshop training, Tehran: Danjeh, p.12. (in Persian)
Fink, G. (2010). Stress: Definition and history. Stress science: neuroendocrinology, 3(9), 3-14. http://dx.doi.org/10.1016/B978-008045046-9.00076-0
Fink, G. (2016). Stress, definitions, mechanisms, and effects outlined: Lessons from anxiety Stress: Concepts, cognition, emotion, and behavior (pp. 3-11): Elsevier.
Flett, G. L., Hewitt, P. L., Besser, A., Su, C., Vaillancourt, T., Boucher, D., ... & Gale, O. (2016). The Child–Adolescent Perfectionism Scale: Development, psychometric properties, and associations with stress, distress, and psychiatric symptoms. Journal of Psychoeducational Assessment, 34(7), 634-652. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/0734282916651381
Fortes, L. d. S., Lira, H. A. A. d. S., Lima, R. C. R. d., Almeida, S. S., & Ferreira, M. E. C. (2016). Mental training generates positive effect on competitive anxiety of young swimmers? Revista Brasileira de Cineantropometria & Desempenho Humano, 18, 353-361. http://dx.doi.org/10.5007/1980-0037.2015v18n3p353
Gan, Y., Wang, R., Li, J., Wang, X., & Fan, H. (2022). The relationship between nightmare experience and athletes’ personality traits and anxiety. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(19), 12900. https://doi.org/10.3390%2Fijerph191912900
Ganji, Hamzeh General Psychology (2014). , p. 366. (in Persian)
Ganji, M. (2015). Abnormal psychology; DSM- 5. Tehran: Savalan. (in Persian)
Ghorbanzadeh, B., & Bayar, P. (2013). Comparison of the Pre-Competition and Post-Competition Anxiety Levels of Taekwondo Athletes. Life Science Journal, 10(2), 5-10. (in Persian)
Goldstein, D. S. (2010). Adrenal responses to stress. Cellular and molecular neurobiology, 30, 1433-1440. https://doi.org/10.1007/s10571-010-9606-9
Gould, D., Petlichkoff, L. M., Prentice, B., & Tedeschi, F. (2000). Psychology of sports injuries. Sports Science Exchange Roundtable, 11(2), 1-4.
Habib, M. B., Waris, S., & Afzal, S. (2019). Personality traits predict in sports performance among University athletes. THE SPARK" A HEC Recognized Journal", 4, 149-159.
Hammermeister, J., & Burton, D. (2001). Stress, appraisal, and coping revisited: Examining the antecedents of competitive state anxiety with endurance athletes. The Sport Psychologist, 15(1), 66-90. http://dx.doi.org/10.1123/tsp.15.1.66
Humara, M. (1999). The relationship between anxiety and performance: A cognitive-behavioral perspective. Athletic Insight, 1(2), 1-14.
Jackson, M., Ramsden, E., & Cantor, D. (2014). Evaluating the role of Hans Selye in the modern history of stress. Stress, shock, and adaptation in the twentieth century.
Jarvis, M. (2005). Sport psychology: Routledge Modular Psychology: Routledge.
Javidmehr, Mahmoud. (2016). Examining the relationship between perceived stress and social anxiety. The second international congress of community empowerment in the field of management, economy, entrepreneurship and cultural engineering, Tehran. (in Persian)
Johnson SJ, Batey M, Holdsworth L. (2009). Personality and Health: the mediating role of trait emotional intelligence andwork locus of control. Pers Individ Dif. 47(9), 470-5. https://doi.org/10.1016/j.paid.2009.04.025
Kemarat, S., Theanthong, A., Yeemin, W., & Suwankan, S. (2022). Personality characteristics and competitive anxiety in individual and team athletes. PLoS One, 17(1), e0262486. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0262486
Keshavarz, Davoud, Mousavi, Seyyed Ali Mohammad and Jalali, Mohammad Reza (2014). Personality characteristics in Iranian and non-Iranian student athletes. Counseling and Psychotherapy Quarterly, 4(14), 38-50. (in Persian)
Khan, M. K., Khan, A., Khan, S. U., & Khan, S. (2017). Effects of anxiety on athletic performance. Res Inves Sports Med, 1(1), 1-5. http://dx.doi.org/10.31031/RISM.2017.01.000508
Khosravi Moradi, Leila and Nazemi, Malihe. (2014). Athletes' sports competition, the first national conference of physical training and sports sciences, Varamin. (in Persian)
Kim, H.-B., Johnson, J. A., Lee, E.-J., & Ha, P. (2019). An investigation into the history of the taekwondo uniform since the Korean Peninsula's liberation from Japan Martial Arts in Asia (pp. 83-97): Routledge. http://dx.doi.org/10.4324/9781351167802-8
Kneisl CR, Trigoboff E. (2004). Contemporary psychiatric-mental health nursing. Pearson/Prentice Hall.
Lazarus, R. S. (1993). From psychological stress to the emotions: A history of changing outlooks. Annual review of psychology, 44(1), 1-22. https://doi.org/10.1146/annurev.ps.44.020193.000245
Lim, T., & O’Sullivan, D. M. (2016). Case study of mental skills training for a taekwondo olympian. J Hum Kinet, 50(1), 235-245. http://dx.doi.org/10.1515/hukin-2015-0161
Matthews, G. (2016). Traits, cognitive processes and adaptation: An elegy for Hans Eysenck's personality theory. Personality and Individual Differences, 103, 61-67. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.04.037
McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American psychologist, 52(5), 509. http://dx.doi.org/10.1037//0003-066X.52.5.509
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2003). Personality in adulthood: A five-factor theory perspective: Guilford Press. http://dx.doi.org/10.4324/9780203428412
McLoughlin, E., Fletcher, D., Slavich, G. M., Arnold, R., & Moore, L. J. (2021). Cumulative lifetime stress exposure, depression, anxiety, and well-being in elite athletes: A mixed-method study. Psychology of Sport and Exercise, 52, 101823. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2020.101823
Mehr Safar, Amirhossein, Moghadamzadeh, Ali, Gharayagh Zandi, Hassan and Sanaeifar, Farhad. (2015). Psychometric characteristics of the revised Persian version of competitive state anxiety questionnaire-2 in athletes in Tehran, Educational Measurement, 6(23), 189-211. (in Persian) https://doi.org/10.22054/jem.2016.5738
Mihailescu, L., Dubiţ, N., Mihailescu, L. E., & Potop, V. (2021). Particularities of the changes in young swimmers’ body adaptation to the stimuli of physical and mental stress in sports training process. PeerJ, 9, e11659. https://doi.org/10.7717%2Fpeerj.11659
Mirzaei, A., Nikbakhsh, R., & Sharififar, F. (2013). The relationship between personality traits and sport performance. European Journal of Experimental Biology, 3(3), 439-442.
Mohammadzadeh, Ali and Jamhari Kohneshahri, Seyyed Rahim (2015). Comparison of personality traits, trait-state anxiety and existential anxiety in patients with generalized anxiety disorder and normal people. Clinical Psychology, 8(1), 83-91. (in Persian)
Morrow, A. (2011). Steress Definition. Retrieved from: Dying.About.com/od/glossary/g/stress.html.
Nazir M, Rosli A, Haider M. (2018). Relationship between personality traits and academic stress among postgraduate students in Pakistan. Soc Behave Sci , 10(15), 87-111.
Olefir, V. (2018). Personality resources as a mediator of the relationship between antecedents of stress and pre-competitive anxiety. Journal of Physical Education and Sport, 18(4), 2230-2234. http://dx.doi.org/10.7752/jpes.2018.04335
Öztürk, E. (2023). Investigation of the pre-competition anxiety levels of national team athletes participating in the kickboxing European championship according to their personality characteristics. African Educational Research Journal, 11(2), 170-174. http://dx.doi.org/10.30918/AERJ.112.23.019
Park, J.-W., Lim, S.-Y., & Bretherton, P. (2012). Exploring the truth: A critical approach to the success of Korean elite sport. Journal of sport and social issues, 36(3), 245-267. http://dx.doi.org/10.1177/0193723511433864
Park, S.-U., Jeon, J.-W., Ahn, H., Yang, Y.-K., & So, W.-Y. (2022). Big data analysis of the key attributes related to stress and mental health in Korean Taekwondo student athletes. Sustainability, 14(1), 477. http://dx.doi.org/10.3390/su14010477
Parnabas, V. A., Mahamood, Y., & Parnabas, J. (2013). The relationship between cognitive and somatic anxiety on performance of student-athletes of Universiti Malaysia Perlis (UNIMAP). Malay, 64, 57.14. http://dx.doi.org/10.13189/saj.2013.010301
Patsiaouras, A., Chatzidimitriou, M., Charitonidis, K., Giota, A., & Kokaridas, D. (2017). The Relationship of personality and trait anxiety between male and female volleyball players. Annals of Applied Sport Science, 5(3), 39-47. http://dx.doi.org/10.29252/acadpub.aassjournal.5.3.39
Paunonen, S. V. (2003). Big Five factors of personality and replicated predictions of behavior. Journal of personality and social psychology, 84(2), 411. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.84.2.411
Petito, A., Altamura, M., Iuso, S., Padalino, F. A., Sessa, F., D'Andrea, G., . . . Bellomo, A. (2016). The relationship between personality traits, the 5HTT polymorphisms, and the occurrence of anxiety and depressive symptoms in elite athletes. PLoS One, 11(6), e0156601. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0156601
Phelps, B. J. (2015). Behavioral perspectives on personality and self. The Psychological Record, 65, 557-565.
Piepiora, P., Kwiatkowski, D., Bagińska, J., & Agouridas, D. (2021). Sports level and the personality of American football players in Poland. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(24), 13026. http://dx.doi.org/10.3390/ijerph182413026
Piepiora, P., Petre, L., & Witkowski, K. (2021). Personality of karate competitors due to their sport specialization. Arch Budo, 17, 51-58.
Piepiora, P., Piepiora, Z., & Bagińska, J. (2022). Personality and sport experience of 20–29-year-old polish male professional athletes. Frontiers in Psychology, 13, 854804. https://doi.org/10.3389%2Ffpsyg.2022.854804
Poulus, D., Coulter, T., Trotter, M., & Polman, R. (2022). Perceived stressors experienced by competitive esports athletes. International Journal of Esports, 1(1), Article number: 73.
Rabbitt, P. (1986). Models and paradigms in the study of stress effects Energetics and human information processing (pp. 155-174): Springer.
Rezaei, Alireza (2017). Prediction of trained soldiers' personality traits and life events. Master's Thesis in Psychology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Quds City Branch. (in Persian)
Roth, S., & Cohen, L. J. (1986). Approach, avoidance, and coping with stress. American psychologist, 41(7), 813. https://doi.org/10.1037//0003-066x.41.7.813
Rout, U. R., & Rout, J. K. (2002). What is Stress? Stress Management for Primary Health Care Professionals, 17-24.
Schultz, Duane; Personality theories, Tehran, Arsbaran. (2014). 5th edition. Pages 156-60. (in Persian)
Shabani Bahar, Gholamreza; Yelfani, Ali and Arsalan, Ashkan. (2010). Comparison of personality traits and the level of anxiety and depression of ancient karans with wrestling, taekwondo and liver sports. Journal of Sports Management, (9), 149. (in Persian)
Shaffer, M. (2012). Life after stress: Springer Science & Business Media.
Shaw SE. (2021). Health education for the public: stress and stress management. Top Clin Nurs. 1(1):53-7.
Shayer, M. (1986). Data processing and science investigation in schools. Research Papers in Education, 1(3), 237-253.https://doi.org/10.1080/0267152860010305
Shrivastava, P., VenuGopal, R., & Singh, Y. (2010). A study of personality dimensions in sports performance. Journal of Exercise Science and Physiotherapy, 6(1), 39-42.
Steca, P., Baretta, D., Greco, A., D'Addario, M., & Monzani, D. (2018). Associations between personality, sports participation and athletic success. A comparison of Big Five in sporting and non-sporting adults. Personality and Individual Differences, 121, 176-183. http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2017.09.040
Stoeber, J., & Otto, K. (2006). Positive conceptions of perfectionism: Approaches, evidence, challenges. Personality and social psychology review, 10(4), 295-319.http://dx.doi.org/10.1207/s15327957pspr1004_2
Šunje, H., & Vardo, E. (2023). Examination of Differences in Pre-Competition Anxiety and Big Five Personality Traits in Esport Players and Athletes. http://dx.doi.org/10.51558/2490-3647.2023.8.1.545
Thompson, R., Kaufman, K., De Petrillo, L., Glass, C., & Arnkoff, D. (2011). One year follow-up of Mindful Sport Performance Enhancement (MSPE) with archers, golfers, and runners. Journal of Clinical Sport Psychology, 5, 99-116.http://dx.doi.org/10.1123/jcsp.5.2.99
Wagner, J., Lüdtke, O., & Robitzsch, A. (2019). Does personality become more stable with age? Disentangling state and trait effects for the big five across the life span using local structural equation modeling. Journal of Personality and Social Psychology, 116: 666-680. http://dx.doi.org/10.1037/pspp0000203
Weinberg, R. S., & Gould, D. (2023). Foundations of sport and exercise psychology: Human kinetics.

متن کامل:

Predicting the Anxiety of Beginner Taekwondo Girls Based on the Relationship between Personality Traits and Perceived Stress

Samaneh Pourhaji 1 | Mirhamid Salehian 2*

1. Department of Sports Sciences, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran. E-mail: samaneh.pourhaji73@gmail.com

2. Corresponding author, Department of Sports Sciences, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran. E-mail: mh.salehian@gmail.com

Article Info

ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received 19 August 2024

Revised 5 September 2024

Accepted 10 September 2024

Published 23 September 2024

Keywords:

Anxiety,

Taekwondo Girls,

Beginner,

Personality Traits,

Perceived Stress.

Objective: The purpose of this research is to predict the anxiety of beginner taekwondo girls based on the relationship between personality traits and perceived stress.

Methods: The research is applied in terms of purpose and correlational in terms of descriptive method, which was carried out in the field. The statistical population of this research includes all beginner taekwondo girls in Tabriz city. The statistical sample of this research was determined based on Morgan's table as a random cluster of 159 people. Beck's anxiety questionnaire (1988), McCree and Costa's personality traits (2015) and Cohen's perceived stress (1983) were used to collect data. After confirming the validity and reliability, the mentioned questionnaires were distributed and collected among the research sample.

Results: Descriptive statistical methods (frequency table, percentages, mean and standard deviation) and inferential statistics including the Kolmogorov-Smirnov test to check the normality of the distribution and multiple regression analysis were used to analyze and research the data. According to the type of scale and the results of the above tests, Pearson's correlation coefficient was used to check the correlation of variables, respectively, for normal distribution.

Conclusion: According to the results, it can be concluded that personality traits have a significant effect on the anxiety of beginner Taekwondo girls, that is, personality traits can predict the anxiety of Taekwondo girls. According to the results, it is concluded that the perceived stress has a significant effect on the anxiety of beginner Taekwondo girls, that is, the perceived stress can predict the anxiety of Taekwondo girls.

$C:\Users\Asus\Desktop\CC-BY.png$ Cite this article: Pourhaji, Samaneh. & Salehian, Mirhamid (2024). Predicting the anxiety of beginner taekwondo Girls based on the relationship between personality traits and perceived stress. Jahesh, 2 (2), 1-14.

پیش بینی اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی

بر اساس رابطه صفات شخصیت و استرس ادراک شده

سمانه پورحاجی1، میرحمید صالحیان2*

. گروه علوم ورزشی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. رایانامه: samaneh.pourhaji73@gmail.com

2. نویسنده مسئول، گروه علوم ورزشی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. رایانامه: mh.salehian@gmail.com

اطلاعات مقاله

چکیده

نوع مقاله:

مقاله پژوهشی

تاریخ دریافت: 29/5/1403

تاریخ بازنگری: 15/6/1403

تاریخ پذیرش: 20/6/1403

تاریخ انتشار: 2/7/1403

کلیدواژه‌ها:

اضطراب،

دختران تکواندو کار،

مبتدی،

صفات شخصیت،

استرس ادراک شده.

هدف: هدف از این تحقیق پیش بینی اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی بر اساس رابطه صفات شخصیت و استرس ادراک شده است.

روش پژوهش: تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی می باشد که به شکل میدانی اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دختران تکواندو کار مبتدی شهر تبریز است. نمونه آماری این تحقیق براساس جدول مورگان به صورت تصادفی خوشه ای 159 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه اضطراب بک(1988) ، صفات شخصیت مک کری و کاستا(1385) و استرس ادراک شده کوهن(1983) استفاده شد. پرسش نامه های مذکور پس از تایید روایی و پایایی در بین نمونه تحقیق توزیع و جمع آوری شد.

یافته‌ها: برای تجزیه و تحقیق داده ها از روش های آماری توصیفی (جدول فراوانی، درصد ها، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی شامل آزمون کلموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع و تحلیل رگرسیونی چندگانه استفاده شد. با توجه به نوع مقیاس و نتایج آزمون های فوق برای بررسی همبستگی متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون به ترتیب برای توزیع نرمال استفاده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج نتيجه گرفته می‌شود كه صفات شخصیت بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد، یعنی صفات شخصیت می تواند اضطراب دختران تکواندکار را پیش‌بینی نماید. با توجه به نتایج نتيجه گرفته می‌شود استرس ادراک شده بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد، یعنی استرس ادراک شده می‌تواند اضطراب دختران تکواندکار را پیش بینی نماید.

$C:\Users\Asus\Desktop\CC-BY.png$ استناد: پورحاجی، سمانه و صالحیان، میرحمید. (1403). پیش بینی اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی بر اساس رابطه صفات شخصیت و استرس ادراک شده. جهش، 2 (2)، 14-1.

ناشر: واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی. © نویسندگان.

مقدمه

امروزه علم‌ روانشناسي توجه‌ خاصي‌ به‌ سلامت‌ روان‌ دارد و‌ داشتن آن را‌ یک‌ وضعیت‌ خوب‌ و‌ سالم جسماني،‌ اجتماعي‌ و‌ رواني‌ مي‌داند.‌ از‌ جمله شاخص‌های‌ مؤثر سلامت‌ رواني‌ نبود استرس، اضطراب مي‌باشد(جانسون و همکاران،2009). استرس، هر نوع‌ محرک‌ یا‌ تغییر در محیط داخلي‌ و‌ خارجي‌ است‌ که ممكن‌ است باعث‌ اختلال‌ در تعادل حیاتي‌ گردد و در شرایط خاص، بیماری زا باشد(شاو، 2021). افراد عموما از واژه استرس در شرایطی استفاده می‌کنند که می‌خواهند احساس اضطراب و تنیدگی پیش آمده در اثر عدم تعادل بین نیازهای محیطی و توانایی‌های فردی را توصیف کنند. هر موقعیت استرسزا شامل این سه مورد است : 1- نوعی چالش و تقاضای محیطی، 2- نحوه ادراک و پاسخ بلافاصله فرد به آن، 3- اعمالی که فرد متقابلاً برای کنار آمدن با چالش به وجود آمده انجام می‌دهد)سامرز وکرن ، 2016) چالش به رویدادها و موقعیتهایی گفته می شود که فرد باید به آنها پاسخی ارائه داده و یا با آنها انطباق یابد. منابع افراد برای انطباق با چالشهای پیشرو میتوانند مادی باشند ) پول، خانه، غذا( و هم می‌توانند مربوط به مهارتها و تواناییهای فردی باشند )هوش، عملکرد تحصیلی، مهارت ورزش)هرچه نیازهای محیطی با منابع و توانایی های فرد بیشتر مطابقت کند و در یک سطح باشند احتمال اینکه فرد موقعیت را برانگیزاننده و حتی لذتبخش ادراک کند بیشتر میشود؛ اما زمانی که فرد نیازهای محیطی را فراتر از منابع و توانایی های خود ارزیابی می کند، خصوصا زمانی که موفقیت در تکلیف مهم باشد، استرس ایجاد می‌شود.

منابع استرس ممکن است در محیط بیرونی یا درونی شخص باشد زندگی در میان جمعیت های پرتراکم، آلودگی صوتی و محیطی، ویژگی‌های خاص مشاغل موجود در جوامع پیچیده، وجود یا فقدان ارتباطات شخصی در محیط‌های شغلی، گستردگی در ارتباط اجتماعی و تعامل با طیف وسیعی از خویشان، دوستان و همکاران و دیگر افراد جامعه نقش های متعدد چندگانه اجتماعی که افراد بر عهده دارند همه و همه از عوامل بیرونی استرس هستند که سلامت بالقوه بشر را به خطر می اندازد. و در مقابل طرز تلقی و راهبردهای مقابله، آمادگی شخصیتی، تجربه های ناخوشایند دوران کودکی ازعوامل شخصی و درونی استرس هستند (شیرازی، 1398). ادراک، نقش مهمی در تفسیر نیازهای محیطی و همچنین در ارزیابی منابع مقابله با استرس افراد در مواجه با رویدادهای استرس‌زا دارد. اگرچه برخی حوادث و رویدادها را هم مانند از دست دادن عزیزان، بلایای طبیعی و درگیریهای مسلحانه برای عموم افراد استرس زا بحساب می‌آیند؛ اما برداشت ما از بسیاری از حوادث زندگی روزمره به عنوان یک عامل استرس زا تا حدود زیادی به ادراک ما از آنها بستگی دارد. گرفتن نمره 17 ممکن است برای یک دانش آموز ناامیدکننده باشد در حالی که دریافت همان نمره برای دانش آموز دیگر بسیار راضی کننده باشد (هولمز و راهه، 2016). همچنین ادراک افراد از توانایی ها و منابع خود برای مواجهه با چالشها بر میزان استرس ادراک شده آنها تأثیر می گذارد. برای مثال، اجرای یک مهارت شوت فوتبال ممکن است برای یک فوتبالیست حرف های برانگیزاننده استرس نباشد؛ اما اجرای همان تکلیف برای یک شناگر میتواند عامل بروز استرس باشد. چرا که فرد شناگر منابع فردی را برای مقابله با چالش پیش رو را در خود نمی یابد.

امروزه در این زمینه، مطالعات مربوط به روان اعصاب ایمنی شناسی به دنبال کشف منابع مقاومت در روانشناختی است. تیلور (2016)، معتقد است مقابله بیش از هر چیز، یک مفهوم برابر اثرات منفی استرس است. وی مقابله را فرایند کنترل نیازهایی میداند که فراتر از منابع فردی ارزیابی میشود و شامل پوشش‌های عملی و درونروانی برای کنترل نیازهای درونی و بیرونی و تعارض بین آنها است. (باک و ورمنت، 2018). راهبردهای مقابله را به عنوان مجموعه ای از پاسخهای رفتاری و شناختی (4 که هدفشان به حداقل رساندن فشارهای موقعیت استرسزاست، تعریف کرده اند. استرس ادراك شده یکی از عمده‌ترین مشکلات جامعه بشری است و تعداد زیادی از انسان‌ها با آن دست به گریبان هستند. به نظر می‌رسد استرس جزء ضروری و نتیجه اجتناب ناپذیر تعامل انسان با محیط است. استرس واکنش های فیزیکی، ذهنی و عاطفی را در بر می‌گیرد که در نتیجه تغییرات و نیازهای زندگی فرد، تجربه می شو‌‌ند. این تغییرات می‌توانند بزرگ یا کوچک باشند. پاسخ افراد به تغییرات زندگی متفاوت است. استرس مثبت می‌تواند یک انگیزش دهنده باشد در حالی که استرس منفی می‌تواند در زمانی که این تغییرات و نیازها، فرد را شکست می‌دهند، ایجاد گردد. استرس ادارک شده حالت یا فرایندی روان شناختی است که طی آن فرد بهزیستی جسمی و روانشناختی خود را تهدید آمیز درک می‌کند. به عبارت دیگر استرس ادراک شده توانایی ها و اطمینان خاطر ادراک شده فرد در مواجهه با درخواست های محیطی است(دهقان نیری، 1401). استرس كه جزو جدانشدني رقابتهاي ورزشي است، در نتيجة ادراك ناهماهنگي بين تقاضاهاي محيطي و توانايي هاي فرد براي پاسخ دادن به آن تقاضاها در شرايطي به وجود مي آيد كه ناتواني در ارائة پاسخ مناسب، پيامد مهمي خواهد داشت و در نتيجه موجب افزايش سطح اضطراب شناختي و بدني مي شود (اصفهاني، و قزل سفلو، 1390). استرس نتیجۀ نداشتن کنترل بر موقعیت ناخوشایند است که باعث واکنشهای فیزیولوژیک می گردد. استرس ادراک شده عبارت است از: واکنش بدن به تغییری که مستلزم سازگاری یا پاسخ جسمی، ذهنی یا هیجانی است(مورو همکاران،2011) .البته وجود سطحی بهینه از استرس و تنش براي ایجاد حس رقابت و یادگیري لازم است ولی اگر میزان تنش از حدي فراتر رود طوري که انسان فرصت کافی براي ایجاد تعادل و توازن نداشته باشد، دچار تحلیل قوا شده و عوارض استرس را تجربه می کند .استرس شدید یا طولانی می تواند منجر به شروع، تشدید و تداوم بسیاري از کسالت هاي روانی و جسمانی شود(فتا و همکاران، 2018). ویژگی ها و خصایصی در افراد وجود دارد که آن ها را بالقوه مستعد دریافت و تجربه ي استرس‌زا می‌کند .صفات شخصیتی یکی از اساسی‌ترین مؤلفه هاي درونی تأثیرگذار بر این تجربه‌هاي استرس زا است به طوري که نوع شخصیت افراد نه تنها آن ها را مستعد بروز یا عدم بروز استرس ادراك شده می‌کند بلکه در شکل مقابله با استرس آن‌ها نیز تأثیرگذار است(ناظر و همکاران،2018). شخصیت مجموعه ای از ویژگی های روانی است که بر اساس آن می‌توان افراد را طبقه‌بندی کرد این ویژگی‌های شخصیتی به صورت پایدار بر رفتار حرفه‌ای و شغلی تأثیر می‌گذارند و بر اساس آنها می‌توان رفتارهای خاص افراد را در موقعیت‌های گوناگون کار و شغل‌شان تعیین نمود (زارع و همکاران، 1399).

شخصیت به سبک های نسبتا پایدار فکر کردن،احساس کردن و عمل کردن اشاره دارد که فرد را توصیف می کنند(واگنر و همکاران، 2019). شخصیت مجموعه سازمان یافته و واحدی است متشکل از خصوصیات نسبتاً ثابت و با دوام که در مجموع یک فرد را از افراد دیگر متمایز میکند(شولتز، 1400). ویژگي‌های شخصیتي صفات پایداری هستند که از موقعیتي به موقعیت دیگر چندان تغییر نمي‌کنند. آنها گرایش‌های باثبات و بادوام پاسخ دهي به شیوه یكسان به محرک‌های مختلف مي‌باشند و مي‌توانند، پیش‌بیني کننده رفتار فرد در موقعیت‌های مختلف باشند(شولتز،2019). براساس نظریه صفات شخصیت، شخصیت را می‌توان به صورت مجموعه ای از صفات در نظر گرفت که بسیار فردی بوده و در سرتاسر زندگی فرد نسبتآ ثابت هستند و بر رفتارها و واکنش‌های فرد در یک موقعیت تأثیر می‌گذارند (سالدو و همکاران،2015). بنابراین اضطراب یکی از مؤلفه‌های ساختار شخصیت وی را تشکیل می‌دهد و از این زاویه است که پاره‌ای از اضطراب‌های دوران نوجوانی و جوانی را می‌توان هنجار دانست و تأثیر مثبت آنها را بر فرآیند تحول، پذیرفت؛ چرا که این فرصت را برای افراد فراهم می‌آورد تا مکانیزم های سازشی خود را برای مواجهه با منابع تنیدگی‌زا و اضطراب‌انگیز گسترش دهند. به عبارت دیگر می‌توان بیان داشت اضطراب در پاره‌ای از مواقع، سازندگی و خلاقیت را در فرد ایجاد می‌کند و امکان تجسم و سلطه بر آنها را فراهم می‌آورد و یا اینکه وی را برمی‌انگیزد تا بطور جدی با مسؤولیت مهمی مانند آماده شدن برای امتحان یا پذیرفتن وظیفة اجتماعی مواجه گردد. اما گاهی اضطراب مزمن و مداوم می‌شود که در اینصورت نه تنها نمی‌توان پاسخ را سازش یافته دانست بلکه باید آن‌را منبع شکست، سازش نایافتگی و استیصال گسترده‌ای تلقی کرد که فرد را از بخش عمده امکاناتش محروم می‌کند(گنجی، 1399). ‌اضطراب، عموماً یک انتظار به ستوه آورنده است که ممکن است در تنشی گسترده و موحش و اغلب بی‌نام، اتفاق افتد. این حالت که به شکل احساس و تجربه‌های کنونی مانند هر اغتشاش هیجانی در دو سطح همبستة روانی و بدنی در فرد پدید می‌آید، ممکن است به یک تهدید عینی "اضطراب‌آور" (تهدید مستقیم یا غیر مستقیم مرگ، حادثة‌ شوم شخصی یا مجازات نیز وابسته باشد.(لافون، 2015). اضطراب حالت هیجانی توأم با هشیاری مستقیم نسبت به بی‌معنایی، نقص و نابسامانی جهانی است‌که در آن زندگی می‌کنیم. (ربر؛ 2018).

اضطراب بخشی از زندگی هر انسانی است. و در حد اعتدال پاسخی سازش یافته تلقی می‌شود به گونه‌ای که می‌توان گفت: اگر اضطراب نبود، همة ما پشت میزهایمان به خواب می‌رفتیم. اضطراب است که ما را به تلاش وا می‌دارد. همة قدم‌هایی که انسان را به جلو می‌برد و همة کشف های علمی، هنری و ادبی بر اساس اضطراب انجام می‌گیرد فقدان اضطراب ما را با مشکلات و خطرات قابل ملاحظه‌ای مواجه می‌کند؛ زیرا با وجود اضطراب است که برای معاینه‌ای کلی به پزشک مراجعه می‌کنیم و در یک جادة لغزنده با احتیاط رانندگی می‌کنیم و زندگی طولانی‌تر، سازنده‌تر و بارورتری خواهیم داشت(گنجی،1399). بنابراین مساله تحقیق این است پیش بینی اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی بر اساس رابطه صفات شخصیت و استرس ادراک شده چگونه است؟

روش‎شناسی پژوهش

تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد که به شکل میدانی اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دختران تکواندو کار مبتدی شهر تبریز به تعداد 270 نفر است. نمونه آماری این تحقیق براساس جدول مورگان به صورت تصادفی ساده 159 نفر تعیین شد. ملاکهای ورود آزمودنیها به مطالعه عبارت بودند از 1: دختران تکواندوکار؛ 2: داشتن شرایط جسمی و روانی سالم؛ 3: علاقه و تمایل به شرکت در تحقیق و 4: رضایت آگاهانه و شرکت داوطلبانه در جلسات و معیارهای خروج از تحقیق حاضر: 1: دختران غیرورزشکار؛ 2: دختران ورزشکار سایر رشتههای ورزشی؛ 3: نداشتن شرایط جسمی و روانی سالم و 4: عدم انگیزه و علاقه مورد توجه قرار گرفت.

اطلاعات مورد نیاز در تحقیق حاضر به روش میدانی و در بازه زمانی در بازه زمانی اردیبهشت ماه سال 1402 تا تیرماه ماه سال 1402 گردآوری شد. پس از اخذ مجوزهای لازم اداره کل ورزش و جوانان و فدراسیون ورزشی تکواندو و باشگاه های برگزاری کلاس های آموزشی در بخش بانوان، تحقیقگر در محل باشگاه ها حاضر شده و با رعایت ملاحظات متدلوژیکی، اقدام به نمونهگیری به عمل آمد. پیش از توزیع پرسشنامه ها برای گردآوری اطلاعات توضیحاتی در مورد اهداف تحقیق و ضرورت اجرای آن توسط تحقیقگر ارائه شد. زمان تکمیل پرسشنامه‌ها بعد از اتمام کلاس ها در نظر گرفته شد. در ابتدا توضیحاتی در مورد اهداف تحقیق و ضرورت اجرای آن، روش تکمیل پرسشنامه‌ها، محرمانه بودن اطلاعات گردآوری شده و اختیاری بودن شرکت در تحقیق ارائه گردید و بسته های پرسشنامه در اختیار آنان قرار گرفت. در مجموع، از 180 پرسشنامه توزیع شده، 159 پرسشنامه بازگشت داده شد. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسش نامه:

پرسش نامه اضطراب بک(BAI): پرسش نامه اضطراب بک (BAI) یکی از معتبرترین و پرکاربرد ترین تست های اضطراب نوجوانان و بزرگسالان است. این تست توسط دکتر بک بنیان گذار شناخت درمانی و همکارانش در سال ۱۹۸۸ تدوین شد این تست دارای ۲۱ سوال است که در طیف لیکرت چهار گزینه ای ارزش‌گذاری شده است.پایای درونی آن 82/0 گزارش شده است که در این تحقیق نیز به سنجیده خواهد شد. هر یک از سوال های آن یکی از علائم ذهنی، بدنی و هراس را ارزیابی می‌کند.

پرسشنامه سنجش صفات پنج‌گانه شخصيتي(NEO): این پرسشنامه در سال 1385 توسط مک کری و کاستا تهیه شده است که شامل 60 سوال و 5 عامل اصلی شخصیت با طیف لیکرت پنج درجه ای است. ضرايب اعتبار این پرسش نامه از 83/0 تا 75/0 گزارش شده است.

پرسش نامه استرس ادراک شده(1983): توسط کوهن و همکاران ساخته شده است که 14 آیتم دارد و بر اساس طیف لیکرت 5 درجه ای ارزش گذاری شده است.ضریب پایای درونی آن بین 84/0 تا 86/0 گزارش شده است.در این مقیاس حداقل نمره استرس درک شده 0 و حداکثر آن 56 است.

برای تجزیه و تحقیق داده ها از روش های آماری توصیفی (جدول فراوانی ، درصد ها، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی شامل آزمون کلموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع و تحلیل رگرسیونی چندگانه استفاده شد. با توجه به نوع مقیاس برای بررسی همبستگی متغیر ها از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن به ترتیب برای توزیع نرمال و غیر نرمال استفاده شد. از آزمون تحلیل رگرسیون خطی چند متغییره برای پیش‌بینی تأثیر متغییر مستقل بر وابسته استفاده شد.

یافتههای پژوهش

جدول 1. آزمون معنا‌داري رابطه خطي برای تأثیر صفات شخصیت بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی

	مجموع مربعات	درجه آزادي	ميانگين مربعات	مقدار F	سطح معناداري
رگرسيون	796/19	1	796/19	633/53	001/0
باقيمانده	172/36	98	369/0
کل	968/55	99

با توجه به نتایج سطح معنا‌داري آزمون F برابر 001/0 است. با توجه به اينكه سطح معنا‌داري آزمون F كمتر از 05/0 است نشان مي‌دهد كه بين متغير ملاك و متغيرهاي پيش‌بين رابطه خطي معنا‌داري وجود دارد. ضرايب استاندارد نشده و ضرايب استاندارد شده همراه با سطوح معنا‌داري‌شان در جدول 4-5 ارائه شده است.

جدول 2. جدول ضرايب رگرسيون برای تأثیر صفات شخصیت بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی

	ضرايب استاندارد نشده		ضرايب استاندارد شده	مقدار t	سطح معنا‌داري
	B	خطاي معيار	(بتا) Beta	مقدار t	سطح معنا‌داري
مقدار ثابت	293/0	419/0		699/0	486/0
صفات شخصیت	849/0	116/0	595/0	323/7	001/0

با توجه به جدول نتيجه گرفته می‌شود كه صفات شخصیت بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد (001/0 = p و 32/7 = t). شدت تأثیر برابر 60/0 است. یعنی با یک واحد افزایش در صفات شخصیت، میزان اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی به اندازه 60/0 واحد افزایش می‌یابد.

جدول 3. آزمون معنا‌داري رابطه خطي برای تأثیر استرس ادراک شده بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی

	مجموع مربعات	درجه آزادي	ميانگين مربعات	مقدار F	سطح معنا‌داري
رگرسيون	817/5	1	817/5	367/11	001/0
باقيمانده	150/50	98	512/0
کل	968/55	99

همانطور که جدول نشان می دهد سطح معنا‌داري آزمون F برابر 001/0 است. با توجه به اينكه سطح معنا‌داري آزمون F كمتر از 05/0 است نشان مي‌دهد كه بين متغير ملاك و متغير پيش‌بين رابطه خطي معنا‌داري وجود دارد.

جدول 4. جدول ضرايب رگرسيون برای تأثیر استرس ادراک شده بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی

	ضرايب استاندارد نشده		ضرايب استاندارد شده	مقدار t	سطح معنا‌داري
	B	خطاي معيار	(بتا)Beta	مقدار t	سطح معنا‌داري
مقدار ثابت	112/2	367/0		757/5	001/0
استرس ادراک شده	333/0	099/0	322/0	372/3	001/0

همانطور که جدول نشان می‌دهد استرس ادراک شده بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد (001/0 = p و 37/3 = t). شدت تأثیر برابر 32/0 است. یعنی با یک واحد افزایش در استرس ادراک شده، میزان اضطراب دختران تکواندوکار مبتدی ورزشکاران به اندازه 32/0 واحد افزایش می‌یابد.

بحث و نتیجه گیری

نتایج نشان داد که صفات شخصیت بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد (001/0 = p و 32/7 = t). شدت تأثیر برابر 60/0 است. یعنی با یک واحد افزایش در صفات شخصیت، میزان اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی به اندازه 60/0 واحد افزایش می‌یابد. نتیجۀ به‌دست آمده با نتایج مطالعات اسماعیلی(1399)؛ رضائی(1397) و محمدزاده و جمهری کهنه شهری(1395) مبنی بر اینکه ویژگی شخصیتی روانرنجورخویی پیش‌بینی‌کننده مثبت علائم اضطراب و ویژگی شخصیتی وظیفه‌شناسی پیش‌بینی‌کننده منفی علائم اضطراب است، اما ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی، گشودگی به تجربه و توافقپذیری پیش‌بینی‌کننده علائم اضطراب بزرگسالان نبودند و نیز با نتای تحقیق حجت(1396)؛ بالیان و همکاران(2016) و آمارو و براندائو(2023) که عنوان کردند بین صفات شخصیت و اضطراب ورزشی رابطه معنیداری وجود دارد. بنابراین، افرادی که در روانرنجوری نمرات بالایی دارند، اضطراب ورزشی بالایی را تجربه میکنند و افرادی که در برونگرایی و وظیفهشناسی امتیاز بالایی دارند، اضطراب ورزش کمتری را تجربه میکنند و همچنین با نتایج تحقیق شعبانی بهار و همکاران(1390) که اظهار داشتن از نظر صفات شخصیتی، ورزشکاران رشتههای باستانی برونگرا و پایدارتر و از نظر میزان اضطراب و افسردگی کمتر از سایر رشته های مذکور بودند، همسو است. علاوه بر این، با نتایج تحقیق اوزتورک(2023) مبنی بر اینکه رابطه بین سطوح اضطراب حالت قبل از مسابقه و ویژگی‌های شخصیتی کیک بوکسورهای شرکت‌کننده در مطالعه بررسی شد، مشاهده شد که 1: بین سطوح اضطراب حالت قبل از مسابقه و نمرات ویژگی‌های شخصیتی توافقپذیری رابطه منفی و معنی‌داری وجود دارد؛ 2: بین سطوح اضطراب حالت قبل از مسابقه و نمرات ویژگی شخصیتی برونگرایی رابطه مثبت و معنادار پایین وجود دارد و 3: بین سطوح اضطراب حالت قبل از مسابقه و نمرات ویژگی شخصیت مسئولیتپذیری رابطه معناداری وجود دارد و نیز با نتایج تحقیق کمارات و همکاران(2022) که عنوان کردند چهار ویژگی شخصیت(روانرنجورخویی، برونگرایی، توافقپذیری، وظیفه شناسی) با اضطراب رقابتی ارتباط معنیداری دارند. از بین پنج عامل شخصیتی، روانرنجورخویی با درصد پیش‌بینی 22 درصد کمترین تأثیر منفی بر اضطراب رقابتی داشت(52/0-=β) و همچنین با نتایج تحقیق پتیتو و همکاران(2016) که عنوان کردند بین روانرنجورخویی و علائم اضطراب و افسردگی همبستگی معنیداری وجود داشت. روانرنجورخویی واسطه ارتباط بین چندشکلی 5HTTLPR و علائم اضطراب شناختی و کنترل برانگیختگی هیجانی در ورزشکاران نخبه است و با نتایج تحقیق بینبوگا و همکاران(2012) مبنی بر اینکه ویژگیهای شخصیتی، به ویژه توافقپذیری و روانرنجوری، ممکن است در درک پاسخهای برانگیختگی به رقابت ورزشکاران جوان تکواندو مفید باشد، همسو و غیرهمسو یافت نشد.

در تبیین این یافته تحقیقی میتوان بیان نمود که اضطراب یک احساس عاطفی منفی است که بر ادراک در مسابقات ورزشی تأثیر میگذارد. بسیاری از ورزشکاران اضطراب را ناتوان کننده نسبت به تواناییهای حرکتی خود میدانند که ممکن است منجر به کاهش عملکرد شود(واینبرگ و گولد¹، 2023). روانشناسان ورزشی به طور کلی اضطراب را به اضطراب صفتی که به جنبه پایدارتر شخصیت و اضطراب حالتی مربوط میشود که احساسات موقتی در یک موقعیت خاص است، متمایز می کنند. هر دو نوع اضطراب با عملکرد ورزشی همبستگی منفی داشتند(پرناباس، محمود و پرناباس²، 2013). با مشکلات مربوط به اضطراب، ورزشکاران احساس خطر میکنند و سعی می کنند خودشان بدون برنامهریزی سازنده با این موضوع برخورد کنند. از آنجایی که رقابت نیاز به موفقیت زیادی دارد، ورزشکاران انتظار دارند که کنترل موثر اضطراب میتواند به دستیابی به یک نتیجه موفق کمک کند(هومارا³، 1999). خان و همکاران⁴(2017) بیان کرد که اضطراب از طریق تأثیرات فیزیولوژیکی و رفتاری و تغییرات شخصیتی بر عملکرد کلی تأثیر می گذارد. اضطراب اثرات فیزیولوژیکی مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکردهای بدن مانند لرزش عضلات، ضربان قلب سریع، تعریق و تنفس سریع دارد. اضطراب بر احساسات و ادراکات فرد تأثیر میگذارد که میتواند باعث تغییرات رفتاری مانند عصبانیت، نارضایتی، مشکلات در برقراری ارتباط و رفتار غیر دوستانه شود. زمانی که ورزشکاران نتوانند با اضطراب کنار بیایند، شخصیت باید تغییر کند و بر عملکرد تأثیر منفی بگذارد(کمارات و همکاران، 2022). بر این اساس، مدت زمان تمرین ورزشی بر شخصیت ورزشکاران تأثیر دارد. هر چه تمرین ورزشی طولانی‌تر باشد، طرح کلی شخصیت ورزشکار واضح‌تر می‌شود و این همان چیزی است که ورزشکاران را از جمعیت عمومی متمایز می‌کند(میرزایی و همکاران، 2013؛ شریواستاوا و همکاران، 2010؛ استکا و همکاران، 2018). شکلگیری شخصیت یک ورزشکار در کنار کسب تجربه با کسب مهارتهای ابزاری در مواجهه با موقعیتهای استرس و اضطرابزا در ورزش مرتبط است. این میتواند به ویژگی رقابت ورزشی و الزامات روانی که ورزش برای ورزشکاران ایجاد میکند مرتبط باشد(پیپیورا و همکاران، 2021). فرض بر این بود که فعالیت ورزشی بر شخصیت تأثیر میگذارد و به نوبه خود ویژگیهای شخصیتی شکل گرفته بر تصمیمات اتخاذ شده تأثیر میگذارد. به محض انجام یک کار ورزشی، ورزشکاران شایستگیهای خود را میشناسند، میدانند که چه کاری میتوانند انجام دهند و تصور میکنند که میتوانند این کار را بدون توجه به شرایط و مشکلاتی که حریف ایجاد میکند انجام دهند و تفاوت در روابط ارزش به رفتار ممکن است ناشی از فشارهای هنجاری بر عملکرد رفتارهای شخصیتی خاص باشد(پیپیورا و همکاران، 2021).

بر این اساس، ورزشکاران دارای ویژگیهای شخصیتی روان رنجور، از نظر عاطفی ناپایدار و مستعد ناامنی، اضطراب، احساس گناه، نگرانی و نوسانات خلقی هستند. بنابراین ورزشکارانی که در روان رنجورخویی نمرات بالایی دارند نمیتوانند با استرس رقابت در مسابقات ورزشی کنار بیایند و دچار اضطراب میشوند که بر نتایج عملکرد و موفقیت ورزشی تأثیر منفی میگذارد. در حالی که ورزش به عنوان مجموعهای از رفتارهای سیستماتیک مستلزم نشاط، صمیمیت، جمعگرایی، شادابی، هیجانخواهی، نوعدوستی، فروتنی، انضباط، ملایمت با دیگران و احساس اعتماد به نفس و خودانگاره مثبتتر است و در مقابل باعث ایجاد اضطراب، افسردگی و سردرگمی کمتری در ورزشکاران میشود. این الزامات مربوط به ویژگیهای شخصیتی برونگرایی، گشودگی به تجربه، توافقپذیری و وظیفهشناسی است. این رابطه را میتوان به گونهای توضیح داد که فعالیتهای ورزشی منظم و مستمر در ورزشکاران باعث بهبود ویژگیهای شخصیتی برونگرایی، گشودگی به تجربه، توافقپذیری و وظیفه شناسی میشود. در فعالیتهای ورزشی موقعیتهایی وجود دارد که مبنای و عامل رشد صفات شخصیتی ورزشکاران میشود. یکی از این زمینهها و بسترها، پشتیبانی از شبکههای ارتباطی است. به عنوان مثال عضویت در تیم ورزشی یک باشگاه میتواند چرخه زندگی اجتماعی افراد را گسترش دهد و در نتیجه یک ورزشکار میتواند دوستان نزدیکی مانند هم تیمیها، مربیان، رقبا و هوادارانی داشته باشد که همیشه در شرایط سخت از او حمایت میکنند تا بتوانند بهتر بر مشکلات غلبه کنند. همچنین آمادگی جسمانی بالا و یادگیری مهارتهای مختلف ورزشی میتواند توانایی جسمی و فکری ورزشکاران را در حل مشکلات استرس زا افزایش دهد و به نوعی زمینه ساز سازگاری بالا در ورزشکاران شود. از جنبه ای دیگر، ورزش افراد را قادر میسازد تا با موقعیتهای استرسزا کنار بیایند که به نوبه خود باعث میشود با شرایط سخت رویدادهای استرسزا مبارزه کنند. همچنین هر ورزشکاری باید ساعتها به صورت روزانه یا هفتگی برای حفظ و آمادهسازی و افزایش مهارتهای خود وقت بگذارد. به نظر میرسد که به طور منظم به ورزش اختصاص مییابد، چنین شرایطی باعث ایجاد نوعی خودتنظیمی و خود مدیریتی در ورزشکاران میشود که باعث افزایش امتیاز ورزشکاران در ویژگی شخصیت وظیفه شناسی میشود. بر این اساس، ورزشکارانی که در برونگرایی، گشودگی نسبت به تجربه، توافقپذیری و وظیفه شناسی نمرات بالایی دارند، میتوانند در مسابقات ورزشی با استرس خود کنار بیایند و دچار اضطراب نمیشوند (حجت، 1396؛ کشاورز و همکاران، 1394).

نتایج نشان داد که استرس ادراک شده بر اضطراب دختران تکواندو کار مبتدی تأثیر معنا‌داري دارد(001/0 = p و 37/3 = t). شدت تأثیر برابر 32/0 است. یعنی با یک واحد افزایش در استرس ادراک شده، میزان اضطراب دختران تکواندوکار مبتدی ورزشکاران به اندازه 32/0 واحد افزایش می‌یابد. دربارۀ این یافتهی تحقیقی تاکنون گزارشی در ادبیات تحقیقی مشاهده نشده است؛ اما نتیجۀ به‌دست آمده با نتایج مطالعات عبدی و غرایاق زندی(1398) و احمدی(1397) مبنی بر اینکه تمرین ایمنسازی در برابر استرس تأثیر معناداری بر اضطراب قبل از مسابقه ورزشکاران داشت و نیز با نتایج تحقیق جاویدمهر(1396)؛ اولفیر(2018) و باردن و همکاران(2013) که عنوان کردند استرس ادراک شده قدرت پیشبینی اضطراب ورزشکاران و اضطراب اجتماعی دانشآموزان را دارد و منابع شخصیت(خودکارآمدی، خودکنترلی، خوش‌بینی و سخاوت) دارای سازماندهی سیستمی بوده و عاملی جدایی‌ناپذیر در سطح شاخص‌های تجربی هستند. آنها تا حدی واسطه تأثیر عوامل استرس رقابتی بر سطح اضطراب موقعیتی هستند و در نتیجه به کاهش آن در ورزشکاران کمک میکنند و همچنین با نتایج تحقیق اوری و همکاران(2022) که اظهار داشتند دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار دیدگاه مشابهی درباره استرس داشتند، اما دانشجویان ورزشکار سطح پایین‌تری از استرس درک‌شده را نسبت به غیر ورزشکاران گزارش کردند و علاوه بر این، با نتایج تحقیق مکلافلین و همکاران(2021) مبنی بر اینکه قرار گرفتن در معرض استرس انباشته در طول زندگی با ترویج استراتژی‌های مقابله‌ای بلندمدت ناسازگار، افزایش حساسیت به استرس آینده و محدود کردن روابط بین فردی، کاهش سلامت روان(افسردگی- اضطراب) و بهزیستی ضعیف همراه بود، همسو و غیرهمسو یافت نشد.

در تبیین این یافته تحقیقی میتوان اظهار داشت که بسیاری از ورزشکاران بهترین عملکرد خود را در تمرینات نشان میدهند اما در طول مسابقات نمیتوانند این عملکرد را نشان دهند. ورزشکارانی هستند که در مسابقات داخلی میدرخشند اما عملکرد آنها در مسابقات خارجی (جهانی و المپیک) کاهش قابل توجهی دارد. برخی از ورزشکاران در حضور تماشاگران دچار استرس میشوند. استرس یک عامل درونی و ذهنی است که ورزشکار با توجه به موقعیتی که میبیند، میشنود و میفهمد آن را برای خود تفسیر و تفسیر میکند و توانایی خود را در حد این موقعیت نمیداند بنابراین دچار استرس میشود. ماهیت ورزشهای رقابتی، اضطراب و استرسزا بودن این مسابقات است، که متعاقباً میتواند تنش عاطفی را در بین ورزشکاران افزایش دهد (خسروی مرادی و ناظمی، 1394). رقابت ورزشی به خوبی شناخته شده است که باعث ایجاد واکنش استرسی میشود که حتی میتواند در پیشبینی رویداد منعکس شود. این پاسخ استرس از طریق فعال شدن محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال⁵ (HPA) و سیستم عصبی سمپاتیک، که به طور همزمان مداخله میکنند، تنظیم میشود(بهادوریا و تریپاتی⁶، ۲۰۱۸). استرس جنبه منفی پریشانی است که باعث کاهش عملکرد، کارایی و شروع بیماری میشود(میهایلسکو، دوبیت، میهایلسکو و پوتاپ⁷، 2021). یکی از پاسخها به استرس، اضطراب است(فورتس⁸ و همکاران، 2016). محققان اضطراب را حالت عاطفی منفی توصیف کرده‌اند که با بی‌قراری، اضطراب، نگرانی و فعال‌سازی فیزیکی یا برانگیختگی همراه است(مهر صفر، مقدمزاده، غرایاق زندی و ثنایی فر، 1395). اضطراب ممکن است بر توانایی ورزشکار در تصمیم گیری صحیح در رفتار تأثیر منفی بگذارد. هر چه سطح اضطراب بالاتر باشد، ورزشکار کمتر تصمیم درستی میگیرد و به تواناییهای خود عمل میکند. ورزشکار تحت فشار بالا ممکن است برخی از اقدامات اشتباه انجام دهد. اضطراب شدید ممکن است باعث شود ورزشکار برخی از کارهای شناخته شده را که بارها در تمرین تکرار شده فراموش کند و علاوه بر آن با ایجاد آشفتگی عاطفی منجر به برخی اعمال منفی شود. استرس شدیدی که ورزشکار قبل یا در حین مسابقه احساس میکند، منجر به حالات اضطرابی غیرقابل کنترل در ورزشکار میگردد که میتواند بر عملکرد ورزشکار تأثیر منفی بگذارد و منجر به شکست شود(قربانزاده و بیار⁹، 2013).

تشکر و قدردانی

نویسندگان مقاله از همکاری تمامی افراد شرکت‌کننده در این پژوهش تشکر و قدردانی می‌نمایند. همچنین از داوران محترم، جهت ارائه نظرهای ساختاری و علمی سپاسگزاری می‌گردد..