تطبیق مفهوم عدالت الهی در کتب آسمانی سه‌گانه
محورهای موضوعی : نقد کلامی و فلسفی موضوعات دینی- اسلامی
1 - دانش آموخته دکترای فلسفه، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
کلید واژه: عدالت الهی, مطالعات تطبیقی, ادیان ابراهیمی, قرآن, تورات, انجیل, گفتگوی بین‌ادیانی,
چکیده مقاله :
این پژوهش به بررسی مقایسه‌ای مفهوم عدالت الهی در قرآن کریم، تورات و انجیل می‌پردازد. عدالت الهی به عنوان یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم در ادیان ابراهیمی، نقش کلیدی در شکل‌گیری نگرش‌های اخلاقی و معنوی پیروان این ادیان ایفا می‌کند. در قرآن، عدالت الهی با تأکید بر میزان اعمال و جزای عادلانه تبیین می‌شود، در حالی که تورات بر عهد و پیمان الهی و انجیل بر رحمت و بخشش متمرکز است. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، آیات و متون مرتبط را بررسی کرده و نشان می‌دهد که علی‌رغم تفاوت‌های ظاهری، مفهوم عدالت الهی در هر سه کتاب بر اساس اصول مشترکی چون مسئولیت فردی، پاداش و کیفر، و رحمت الهی استوار است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که درک مشترک از عدالت الهی می‌تواند زمینه‌ای برای گفتگوی بین‌ادیانی و تقویت تفاهم متقابل فراهم آورد
This research examines the comparative concept of divine justice in the Qur'an, Torah, and Gospel. Divine justice, as one of the most fundamental concepts in Abrahamic religions, plays a key role in shaping the moral and spiritual perspectives of followers of these religions. In the Qur'an, divine justice is explained with emphasis on the measure of deeds and just retribution, while the Torah focuses on divine covenant and promise, and the Gospel centers on mercy and forgiveness. Using qualitative content analysis method, this study examines related verses and texts and shows that despite apparent differences, the concept of divine justice in all three books is based on common principles such as individual responsibility, reward and punishment, and divine mercy. The findings of this research indicate that a shared understanding of divine justice can provide a foundation for interfaith dialogue and strengthening mutual understanding.
منابع فارسی:
جوادی آملی، ع. (۱۳۹۸). عدل الهی در قرآن. قم: اسراء.
حسن‌زاده آملی، ح. (۱۳۹۷). عدالت در ادیان ابراهیمی. تهران: حکمت.
شریف لاهیجی، م. (۱۳۹۶). مفهوم عدل در متون مقدس. قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، س. م. ح. (۱۳۹۵). العدل الالهی فی القرآن و الکتب السماویة. قم: دار التبلیغ.
مکارم شیرازی، ن. (۱۳۹۴). پیام قرآن: عدالت الهی. قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب.
English References:
Esack, F. (2018). Divine justice in the Qur'an: Comparative perspectives. Islamic Publications.
Goldberg, A. M. (2019). Justice and mercy in Biblical traditions. Cambridge University Press.
Marshall, D. (2020). Theodicy across Abrahamic traditions. Oxford University Press.
Rahman, F. (2017). Major themes of the Qur'an: Divine justice and human responsibility. University of Chicago Press.
Soulen, R. N., & Soulen, R. K. (2021). Handbook of Biblical criticism: Justice in sacred texts (4th ed.). Westminster John Knox Press.