بررسی اثر تنظیم کننده‌های مختلف رشد بر استقرار ریزنمونههای گیاه دارویی صبرزرد (Aloe barbadensis Mill.)
محورهای موضوعی : ژنتیکامیر بهزاد برزگر 1 , مرضیه شفیعی حاجی آباد 2 , محمود عبدی 3
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر (دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
2 - کارشناس ارشدعلوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر
3 - کارشناس گیاهان دارویی، کارشناس آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر
کلید واژه: کشت درون شیشهای, BA, باززایی, آلوئه ورا, IAA, نوک شاخساره,
چکیده مقاله :
گیاه دارویی صبرزرد با نام علمی Aloe barbadensis Mill. یکی از گیاهان دارویی مهم متعلق به تیره Liliaceae به شمار می‌رودکه امروزه در سطح وسیع از طریق کشت درون شیشهای تکثیر می‌گردد. با توجه به اهمیت مرحله استقرار در کشت درون شیشهای، این تحقیق نیز به منظور تعیین بهترین محیط کشت جهت استقرار ریزنمونههای گیاه دارویی آلوئه‌ورا صورت گرفت. ابتدا میزان باززایی دو نوع ریزنمونه جوانه‌های جانبی و جوانه‌های انتهایی بر روی 8 محیط کشت مختلف بررسی شد و جوانه انتهایی به عنوان بهترین نوع ریزنمونه انتخاب شد. سپس به منظور تعیین مناسب‌ترین محیط کشت آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل اکسین در چهار سطح (1 میلی‌گرم در لیتر IAA، 5/0 میلی‌گرم در لیتر IAA، 1 میلی‌گرم در لیتر IBA، 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA) و سیتوکینین در دو سطح (BA و کینتین هر کدام به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر) در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. بعد از گذشت 35 روز بیشترین میزان باززایی در محیط کشت دارای 1 میلی‌گرم در لیتر BA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر IAA با تولید 6 شاخساره 3/2 سانتیمتری بدست آمد که این نتایج نسبت به سایر مطالعات انجام شده، میزان و سرعت پرآوری بالاتری را نشان می‌دهد. از آنجایی که در مرحله استقرار کشت درون شیشهای تعداد بیشتر ریزنمونه با اندازه کوچک مورد توجه است این بررسی روشی مناسب را جهت استقرار ریزنمونههای آلوئه ورا پیشنهاد می‌کند.
Aloe (Aloe barbadensis Mill) is one of the most important medicinal plants belonging to Liliaceae family that nowadays is propagated by in vitro culture in high-scale propagation. Because of the impotance of the establishment stage in in vito culture of this plant, this study was conducted to investigate the best media culture for Aloe explants establishment. First, the prolifration rate of two kind of explants (Shoot tips and auxiliary buds) were evaluated on 8 media cultures and shoot tips selected as the best explants. Then, in order to determine the best media culture an experiment was conducted in factorail design with two factors: auxins in four levels (1 mgl-1 IAA, 0.5 mgl-1IAA, 1 mgl-1IBA, 0.5 mgl-1IBA) and cytokinins in two levels (BA and Kinetin at 1 mgl-1) in a complete randomised design with 3 replications. After 35 days the highest rate of prolifration earned on the media contained 0.5 mgl-1 IAA and 1 mgl-1 BA with 6.0 shoots per explant and 2.3 cm length, that is higher and faster than other related reports. Since on the stablishment stage of in vitro culture regnaration of the highest shoot number per explant with small size has considerable attention, this protocol suggestes an appropriate method for establishment of Aloe explants.
باقری، ع.، و صفاری، م. (1376) مبانی کشت بافت‌های گیاهی. دانشگاه فردوسی مشهد، 406 صفحه.
شفیعی حاجی آباد، م.، حمیداوغلی، ی.، فتوحی قزوینی، ر.، و فتاحی مقدم، ج. (1387) اثر محیط‌های مختلف رشد بر پرآوری ریزنمونههای شاخساره سرخس بوستونی Nephrolepis exaltata Schott cv. Bostoniensis، مجله علمی پژوهشی علوم و فنون باغبانی ایران، جلد9، شماره 2. صفحه 139 تا 152.
نوری قنبلانی، ق. (1371) تجربیاتی در زمینه کشت بافت‌های گیاهی، انتشارات دانشگاه تبریز، 250 صفحه.
وصال. س.، و باقری، ع. (1382) عملیات کشت بافت‌های گیاهی، ترجمه، انتشارات آستان قدس رضوی، 200 صفحه.
_||_of endangered Aloe Polyphylla. Plant Growth Regulation. 33 (1): 19-23.
Aggarwal, D., and Barna, KS., (2004) Tissue culture propagation of elite plant of Aloe vera linn. Indian Journal of Plant Biochemistry and Biotechnology. 13 (1): 77-79.
Ahmed, S., Kabir, A.H., Ahmed, M.B., Razvy, M.A., and Ganesan, S. (2007) Development of rapid microprppagation method of Aloe vera L. Sjemenarstvo 24: 121-128.
Albany, N., Vilchez, J., Leon de Sierralta, S., Molinay, M., and Chacin1, P., (2006) A methodology for the in vitro propagation of Aloe vera L. Rev. Fac. Agron. (LUZ)., 23: 211-219.
Anshoo, G., S., Singh S., Kulkarni, A., Pant, S., and Vijayaraghavan, R. (2005) Protective effect of Aloe vera L. gel against sulphur mustard-induced systemic toxicity and skin lesions. Indian Journal of Pharmacology. 6: 23-29.
Arteca, R.N. (1995) Plant Growth Regulators, Substances Principles and Applications, Chapman and Hall, New York. PP: 332.
Atherton, P. (1998) Aloe vera revisited. British Journal of Phytotherapy. 4(4): 176-183.
Campestrini, L.H., Kuhnen, S., Lemos, P.M.M., Bach D.B., Dias, P.F., and Maraschin, M. (2006) Cloning protocol of Aloe vera as a study-case for tailor-mades biotechnology to small farmers. J. Technol. Manag. Innov. 1:76-79.
Castorena, I., Natali, L., and Cavallini, A. (1988) In vitro culture of Aloe barbadensis Mill. morphogenetic ability and nuclear DNA content. Plant Science, Irish Repablic. 55:1, 53-59.
Chaudhuri, S., and Mukundan, U. (2001) Aloe Vera L. - Micropropagation and Characterization of its gel. Phytomorphology. 51 (2): 155-157.
Debiasi, C., Silva, C.G., Pescador, R. (2007) Micropropagation of Aloe vera L., Rev. Bras. PIant. Med. Botucatu. 9: 36-43.
Fattahi, M.J., Oghli, Y.H., and Ghazvini, R.F. (2004) Introduction of the most suitable culture media for micropropagation of a medicinal plant aloe (Aloe barbadensis Mill.). Iran. J. Hortic. Technol. Sci. 5: 71-80.
Feito, I., Gonzalez, A., Luz Centeno, M., Fernandez, B., and Rodriguez, A. (2001) Transport and distribution of benzyl adenine in Actinidia deliciosa explants cultured in liquid and solid media, Plant Physiol. Biochem. 39: 909- 916. 36
Gui, Y.L., Xu, T.Y., Gu, S.R., Liu, S.Q., Zhang, Z., Sun, G.D., and Zhang, Q. (1990) Studies on stem tissue culture and organogensis of Aloe vera. Acta Botanica. 32 (8): 606-610.
Hamilton, R. (1998) Strengths and limitation of Aloe vera. American Jornal of Natural Medicine. 5(10): 30-33.
Hashemabadi, D., and Kaviani, B. (2008) Rapid micro-propagation of Aloe vera L. via shoot multiplication. African Journal of Biotechnology. 7 (12): 1899-1902.
Hosseini, R., and Parsa M. (2007) Micropropagation of Aloe vera L. grown in South Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences. 10 (7): 1134-1137.
Joshi, S.P. (1998) Chemical constituents and biological activity of Aloe barbadensis: a review. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences. 20: 768-773.
Meyer, H.J., and J.V., Staden, (1991) Rapid in vitro propagation of Aloe barbadensis Mill. Plant cell, tissue and organ culture. 26 (3): 167-171.
Mukherjee, A., and RoyChowdhury, B. (2008) The In Vitro Propagation of Aloe vera sp. TIG Research Journal. 1 (2): 116-119.
Murashige, T., and Skoog, F. (1962) A revised medium for rapid growth and bioassays with tabacco tissue cultures. Physiol. Plant. 115: 493-497
Natali, L., Sanchez, I.C., and Cavallini, A. (1990) In vitro culture of Aloe barbadensis Mill. micropropagation from vegetative meristems. Plant Cell, Tissue and Organ Culture. 20: 71-74.
Paez, A., Gebre, G.M., Gonzales, M.E., and Tschslinski, T.J. (2000) Growth, soluble carbohydrates and aloin concentration of Aloe vera plants exposed to tree iradiance levels environmental and experimental botany levels. Environmental and Experimental Botany 44: 133-139.
Reynolds, T., and Dweck, A.C. (1999) Aloe vera leaf gel: a review update. Journal of Ethnopharmacology. 68: 33-37.
Roy, S.C., and Sarkar, A. (1991) In vitro regeneration and micropropagation of Aloe vera L. Scientia Horticultural. 47 (1-2): 107-113.
Sujatha, M., and Reddy, T.R. (1998) Differential cytokinin effects on the stimulation of in vitro shoot proliferation from meristematic of caster (Ricinus communis L.), Plant Cell Report. 17: 561- 566.
Velcheva M., Faltin Z., Vardi A., Eshdat Y., and Peral, A. (2005) Regeneration of Aloe arborescens via organogenesis from young inflorescences. Plant Cell, Tissue Organ Culture. 83: 293-301.
Zhou, G.Y., HongFeng, D., Min, S.W., Lei, C., Zhou, G.Y., Ding, H.F., Shi, W.M., and Cheng, L. (1999) Fast asexual propagation of Aloe vera. Acta horticulturae scinica. 26 (6): 410-411.