اثر منابع مختلف کود های زیستی و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر ویژگی‌های مرفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد گندم Triticum aestivum L (رقم مروارید)
هادی جهانشاهی
1
(
گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
)
حسین عجم نوروزی
2
(
گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
)
محمدرضا داداشی
3
(
گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
)
محمدعلی رضایی
4
(
گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
)
هدیه مصنعی
5
(
گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
)
کلید واژه: عملکرد, ازتوباکتر, نیتروژن, فسفر, آزوسپیریلیوم,
چکیده مقاله :
مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی باعث تخریب اکوسیستم‌های کشاورزی شده است. یکـی از برنامـه هـای کشاورزی پایدار کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش کارایی آن‌ها می‌باشـد.در ایـن راسـتا آزمایشـی بـه منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف منابع تامین کننده نیتروژن و فسفر بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و عملکردی گندم رقم مروارید اجرا شد.آزمایش مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل در قالـب طـرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان نوکنده و گرگان در استان گلستان به مرحله اجـر ا در آمـد. فاکتورهای آزمایش شامل منابع تامین کننده نیتروژن در چهار سطح ازتوباکتر (12 گرم بر 100 کیلوگرم بذر)، آزوسپیریلیوم (12 گرم بر 100 کیلوگرم بذر)، اوره (200 کیلوگرم در هکتار) و ترکیب مساوی از سه منبع و منابع تامین کننده فسفر در سطح سه سطح سوپرفسفات تریپل (100 کیلوگرم در هکتار)، فسفات بارور2 (12 گرم بر 100 کیلوگرم بذر ) و ترکیب مساوی دو منبع به همراه شاهد بود. صفات مروفولوژیکی و عملکردی از قبیل ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، کارایی مصرف نیتروژن، پروتئین گلدهی، رسیدگی و دانه و رنگدانه‌های کلروفیل اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف منابع تامین کننده نیتروژن وفسفر بر صفات مورد بررسی معنی‌دار بود. بیشترین میزان ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد سنبله، طول سنبله، عمکلرد بیولوژیک و عملکرد دانه در تیمار ترکیب مساوی سه منبع تامین کننده نیتروژن (33 درصد ازتوباکتر+ 33 درصد آزوسپیریلیوم+ 33 درصد اوره) و بیشتر میزان کارایی مصرف نیتروژن در تیمار تلقیح بذر با کود زیستی ازتوباکتر مشاهده شد. کاربرد کودهای زیستی مناسب، می‌تواند در افزایش عملکرد، بهبود ویژگی‌های رشدی گیاه گندم و کاهش کود شیمایی مؤثر باشد.
چکیده انگلیسی :
Excessive use of chemical fertilizers has degraded agricultural ecosystems. One of the sustainable agricultural programs is to reduce the use of fertilizers and increase their efficiency. In this study, an experiment was conducted to evaluate the effect of different levels of nitrogen and phosphorus sources on some morphological and functional properties of wheat pearl. A factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in Nokandeh and Gorgan in Golestan province. Experimental factors included nitrogen supply sources at four levels of Azotobacter (12g/100 kg seed), Azospirillum (12g/100 kg seed), urea (200 kg/ha) and an equal combination of three sources and sources of phosphorus at the surface. There were three levels of triple superphosphate (100 kg ha-1), fertile phosphate 2 (12 g / 100 kg seed) and an equal combination of two sources with control. Morphological and functional traits such as plant height, leaf area index, spike number, grain number per spike, spike length, 1000-grain weight, biological yield, grain yield, nitrogen use efficiency, protein flowering stage, ripe, grain and chlorophyll pigments were measured. The results showed that the effect of different levels of nitrogen and phosphorous sources on the studied traits was significant. The highest plant height, leaf area index, spike number, spike length, biological yield and grain yield were obtained in equal treatment of three nitrogen sources (33% Azotobacter + 33% Azospirillum + 33% Urea) and highest Nitrogen use efficiency. Seed inoculation with Azotobacter biofertilizer was observed. Application of appropriate biofertilizers can be effective in increasing yield, improving wheat growth characteristics and reducing fertilizer.
_||_