فراروش تحقیقات دانشگاهی حوزه نوآوری

محورهای موضوعی : نوآفرینی، نوآوری، رویکردهای نوین

مهرداد رحیمیان ^{1 *}

1 - استادیار مدیریت بازرگانی، گروه مدیریت، واحد نقده، دانشگاه آزاد اسلامی، نقده، ایران

تاریخ دریافت : 1403/04/12 تاریخ پذیرش : 1404/04/17 تاریخ انتشار : 1404/06/15

کلید واژه: نوآوری, مطالعه نظام مند, فرا مطالعه, فراروش,

چکیده مقاله :

در این پژوهش مقاله¬های حوزه نوآوری از حیث روش‌شناختی بررسی‌شده‌اند. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش گردآوری داده¬، مطالعه کتابخانه‌ای است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی مقاله¬های حوزه نوآوری می¬باشد که در نشریات علمی وزارت عتف به‌صورت تمام شماری بین دوره‌های 1393 الی 1401 انتشاریافته است. تعداد 239 مقاله ازنظر 9 پارامتر شامل پراکندگی تعداد مقالات، ابزار گردآوری و تحلیل داده، رویکرد و روش پژوهش، حوزه¬ی پژوهش، تعداد نویسنده هر مقاله، رشته تحصیلی و وابستگی سازمانی نویسنده مسئول مورد بررسی قرار گرفته اند. بیشترین مقاله¬ها¬ را محققین رشته مدیریت بازرگانی منتشر نموده¬اند. نویسندگان مسئول سایر دانشگاه¬های دولتی، پژوهشکده¬ها و انجمن¬¬های علمی نیز در رتبه اول قرار داشتند. اغلب مقاله¬ها از نوع کاربردی و کمی بودند. روش تحلیل بیشتر مقاله¬ها مدل‌سازی معادلات ساختاری و روش گردآوری داده‌ نیز اغلب پرسشنامه بوده است. سرانجام مضامین پرتکرار در مقاله¬های منتخب معرفی شدند و توصیه¬های سیاستی خطاب به مدیران و تصمیم‌گیرندگان ارائه گردید.

چکیده انگلیسی:

In this research, articles in the field of innovation were examined from a methodological point of view. The current research is practical in terms of its purpose and a library study in terms of data collection method. The statistical population of this research includes all the articles in the field of innovation that were published in the scientific journals of the Ministry of Science, Research and Technology between 1393 and 1401. A number of 239 articles were examined in terms of 9 parameters, including the distribution of the number of articles, data collection and analysis tools, research approach and research area, the number of authors of each article, the field of study, and the organizational affiliation of the Corresponding Author. Most of the articles have been published by business management researchers. Corresponding Authors of other state universities, research institutes and scientific associations were also ranked first. Most of the articles were applied and quantitative. The method of analyzing most of the articles is structural equation modeling and the method of data collection is mostly questionnaires. Finally, the most frequent themes of the selected articles were introduced and policy recommendations addressed to managers and decision makers were presented.

منابع و مأخذ:

اسحاقیان، زهرا و جعفری، یزدانی.(2022) چارچوب نوآوری مدل کسب‌وکار مبتنی بر کاربست فناوری‌های دیجیتالی، مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 5، 2، صص 1-26.
آقا داوود، سید رسول و حاتمي، حكيمي نيا. (1389) بررسي عوامل مؤثر بر نوآوري سازماني در ميان مديران (مطالعه موردي مديران ارشد مخابرات استان اصفهان)، نشریه علوم اجتماعی، 11،4، صص 127-170.
ایمانی، حسین و عبدالله زاده، پور عزت.(1397) تحلیل محتوای پژوهش‌های فصلنامه مدیریت دولتی دانشگاه تهران، مدیریت دولتی،10، 3، صص 387-414.
پور انجنار، گل‌بهار و جود زاده، پور انجنار.(1395) بررسی رابطه‌ی رهبری تحول‌آفرین با خلاقیت و نوآوری و کارآفرینی سازمانی، بررسی‌های بازرگانی،77، 14، صص 79-93.
ترابی، محسن و فتحی، محمد رضا.(1401) فراروش پژوهش‌های مجلۀ مدیریت سرمایۀ اجتماعی (موردمطالعه: مقالات 1393 ـ 1399)، مجله علمی مدیریت سرمایه اجتماعی،2،9، صص 187-208.
ثنایی پور، هادی.(1400) ارزیابی و تحلیل روش‌شناسی مطالعات کارآفرینی در گردشگری: رویکرد فراروش، فصلنامه علمی روش‌شناسی علوم انسانی،27،108، صص 1-17.
جاودانه، پریسا و جعفری، وظیفه دوست.(1400) واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های اکوسیستم نوآوری بر اساس روش فراترکیب، دو فصلنامه علمی پژوهشی نوآوری و ارزش‌آفرینی، 10،20، صص 107-124.
جعفری سبدانی، پیمان و مشگین قلم، احسانی.(1400) مدل جامع نوآوری‌های دیجیتال در بحران کووید-19 با رویکرد فراترکیب، سیاست‌نامه علم و فناوری،11،4، صص 5-26.
رشیدی، عباس و بنی طالبی دهکردی.(1401) ارائه الگوی مفهومی سرمایه فکری از منظر نوآوری، حسابداری مدیریت،15-54، صص 21-44.
رمضانی، کریمی و ‌تورج، کریمی سعدآبادی.(2020) طراحی مدل ارزیابی نوآوری اجتماعی در سطح سازمان، مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 3،3، صص 1-24.
شبابی، هومن.(1401) ارائه الگوی عوامل مؤثر بر تأمین مالی خارجی نوآوری شرکت‌های کوچک و متوسط با استفاده از روش فراترکیب، سیاست‌نامه علم و فناوری، 12،2، صص 25-42.
طیبی ابوالحسنی، سید امیرحسین، دانشور دیلمی و خاشعی ورنامخواستی.(1398) فراروش تحقیقات دانشگاهی حوزه استراتژی، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10،40، صص 71-105.
عباسی، عباس و شریفیان جزی.(1399) فرا‌روشی بر تحقیقات انجام‌شده پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری رشته مدیریت صنعتی دانشگاه شیراز، مدیریت صنعتی، 12،3، صص 395-418.
عبدالحمید، مهدی؛ اسماعیلی گیوی، محمد رضا و باقر زاد سه ساری، سید محمد رضا.(1399) ارائه راهکارهای ارتقاء کیفی تولیدات علمی حوزه مدیریت دولتی در ایران بر مبنای تحلیل محتوای نشریه‌ی چشم‌انداز مدیریت دولتی، چشم‌انداز مدیریت دولتی،11،2، صص 97-126.
فردوسی، شهرام؛ پورملائی، حاجی پور و بابایی فرح‌آباد.(1398) فراروش پژوهش‌های بازاریابی در ایران: بررسی نزدیک‌بینی در روش‌ها، نشریه پژوهش های مدیریت در ایران، 23،2، صص 182-199.
قنبری قلعه رود خانی، فضه و مؤذن جمشیدی.(2022) فرا تحلیل عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری کارکنان سازمان‌ها، مدیریت نوآوری، 10،4، صص 63-88.
محقر،علی؛ جعفر نژاد،احمد؛ مدرس یزدی، و محمد،صادقی مقدم، محمدرضا.(1392) ارائه الگوی جامع هماهنگی اطلاعاتی شبکه تأمین خودروسازی با استفاده از روش فراترکیب،مدیریت فناوری اطلاعات،5(4)،161-194.
میر تقیان رودسری، سید محمد.(1398) آسیب‌شناسی کاربرد مدل‌سازی معادلات ساختاری در پژوهش‌های ایرانی گردشگری، گردشگری و توسعه، 3،8، صص 124-146.
نوری، جواد؛ کریمی، تورج و جوریان، نجمه.(1400). ارائه چارچوبی جهت اهرم قرار دادن خرید دولتی در توسعه فناوری و نوآوری. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی, 11(39), 2-22.
یزدانی، کامران؛ نجات،سحرناز؛ آفرین رحیمی، موقر؛ قالیچی، لیلا و خلیلی، ملاحت.(1393) علم‌سنجی: مروری بر مفاهیم، کاربردها و شاخص‌ها، مجله اپیدمیولوژی ایران،10،4، صص 78-88.
Azeem, M., Ahmed, M., Haider, S., & Sajjad, M. (2021). Expanding competitive advantage through organizational culture, knowledge sharing and organizational innovation. Technology in Society, 66, 101635
. ‏Ananda, R. H. & Astuti, E. S. (2023). Analysis of The Relationship of Information Technology Capability to Innovation and Organizational Performance (Meta-Analysis). PROFIT: JURNAL ADMINISTRASI BISNIS, 17(1), 55-68
. Anderson, J. & Gerbing, W. (1988). “Structural Equation Modelling in Practice: A Review and Recommended Two Stage Approach”, Psychological Bulletin, 103(3), pp. 411-423
. Anzola-Román, P. Bayona-Sáez, C. & García-Marco, T. (2018). Organizational innovation, internal R&D and externally sourced innovation practices: Effects on technological innovation outcomes. Journal of Business Research, 91, 233-247
. 23)Bagozzi, R. P. & Yi. Y. (2012). “Specifications, Evaluation, and Interpretation of Structural Equation Models”, Journal of the Academy of Marketing Science, 40(1), pp. 8-34
. Baldwin, T. Bommer, W. & Rubin, R. (2008). Developing management skills: What great managers know and do. McGraw-Hill/Irwin
. Barasa, L. Knoben, J. Vermeulen, P. Kimuyu, P. & Kinyanjui, B. (2017). Institutions, resources and innovation in East Africa: A firm level approach. Research Policy, 46(1), 280-291
. Barnett-Page, E. & Thomas, J. (2009). Methods for the synthesis of qualitative research: a critical review. BMC medical research methodology, 9(1), 1-11
. Behzad, F. Moshabaki. S, A and Sanavi. E, R. (2016). Studying theInfluence of Organizational Learning Capabilities on theRelationship Between Innovation and Performance in the CivilServants Pension Fund. Journal of Administrative Management, Education and Training,12(4),117-125
. Bench, S. Day, T. (2010). The user experience of critical care discharge: A meta-synthesis of qualitative research. International journal of nursing studies, 47 (4), 487-499
. Bouwman, H. Nikou, S. & de Reuver, M. (2019). Digitalization, business models, and SMEs: How do business model innovation practices improve performance of digitalizing SMEs? Telecommunications Policy, 43(9), 101828
. Chesbrough, H. (2006). Open business models: How to thrive in the new innovation landscape. Harvard Business Press
. do Valle, P. O., & Assaker, G. (2016). “Using Partial Least Squares Structural Equation Modeling in Tourism Research: A Review of Past Research and Recommendations for Future Applications”. Journal of Travel Research, 55(6), 695-708
. Fernandes Sampaio, C. A. Hernández Mogollón, J. M. & de Ascensão Gouveia Rodrigues, R. J. (2020). The relationship between market orientation, customer loyalty and business performance: A sample from the Western Europe hotel industry. Tourism and Hospitality Research, 20(2), 131-143
. Gulrajani, N. & Moloney, K. (2012). “Globalizing public administration: today's research and tomorrow's agenda”, Public Administration Review, 72(1), pp. 78-86
. Heene, M. Hilbert, S. Draxler, C. & Ziegler, M. (2011). “Masking Misfit in Confirmatory Factor Analysis by Increasing Unique Variances: A Cautionary Note on the Usefulness of Cutoff Val uses of Fit Indices”, Psychological Methods, 16(3), pp. 319-336
. Herstad, S. J., Bloch, C., Ebersberger, B., & Van De Velde, E. (2010). National innovation policy and global open innovation: exploring balances, tradeoffs and complementarities. Science and Public Policy, 37(2), 113-124
. Kataria, A. Kumar, S. Sureka, R. & Gupta, B. (2020). Forty years of employee relations–the international journal: a bibliometric overview. Employee Relations: The International Journal, 42(6), 1205-1230
. Khan, H. U. R. Ali, M. Olya, H. G. Zulqarnain, M. & Khan, Z. R. (2018). Transformational leadership, corporate social responsibility, organizational innovation, and organizational performance: Symmetrical and asymmetrical analytical approaches. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(6), 1270-1283
. Kraus, S. Filser, M. Puumalainen, K. Kailer, N. & Thurner, S. (2020). Business model innovation: A systematic literature review. International Journal of Innovation and Technology Management, 17(06), 2050043
. Lee, S. Cho, C. Choi, J. & Yoon, B. (2017). R&D project selection incorporating customer-perceived value and technology potential: The case of the automobile industry. Sustainability, 9(10), 1918
. Lee, V. H. Foo, P. Y. Tan, G. W. H. Ooi, K. B. & Sohal, A. (2021). Supply chain quality management for product innovation performance: insights from small and medium-sized manufacturing enterprises. Industrial Management & Data Systems, 121(10), 2118-2142
. Lowe, K. & Gardner, W. (2001). “Ten years of the leadership quarterly: Contributions and challenges for the future”, The Leadership Quarterly, 11(4), pp. 459-514
. McCurdy, H. E. & Cleary, R. E. (1984). “Why can't we resolve the research issue in public administration?, Public Administration Review, 44(1), pp. 49-55
. Neves, P. C. Afonso, O. Silva, D. & Sochirca, E. (2021). The link between intellectual property rights, innovation, and growth: A meta-analysis. Economic Modelling, 97, 196-209
. Onder, M. & Brower, R. S. (2013). “Public Administration Theory, Research, and Teaching: How Does Turkish Public Administration Differ?, Journal of Public Affairs Education, 19(1), pp. 117-139
. Panda, S. & Sharma, R. (2020). Impact of patent rights on innovation: A meta‐analysis. Journal of Public Affairs, 20(2), e2000
. Perry, J. L. & Kraemer, K. L. (1986). “Research Methodology in the "Public Administration Review", 1975-1984”, public administration review, 46(3), pp. 215-226
. Raadschelders, J. C. & Lee, K. H. (2011). “Trends in the study of public administration.Empirical and qualitative observations from Public Administration Review, 2000–2009”, Public Administration Review, 71(1), pp. 19-33
. Raadschelders, J. C. & Lee, K. H. (2011). Trends in the study of public administration: Empirical and qualitative observations from Public Administration Review, 2000–2009. Public Administration Review, 71(1), 19-33
. Rahmani, K. & Rahmani, S. (2013). “Developing a conceptual model of customer loyalty using meta-synthesis”, European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(2),pp. 166-173
. Salami,R. and Soltanzadeh ,J.(2012). ComparativeAnalysisforScience,Technology and Innovation Policy; Lessons Learned from SomeSelected Countries (Brazil, India, China, South Korea and SouthAfrica) for Other Ldcs Like Iran. Journal of Technology Management and Innovation, 7(1), 211-227
. Saunders, M. Lewis, P. & Thornhill, A. (2009). Research methods for business students, Fifth edition, Harlow, Pearson Education. Saunders, M., Lewis, P. and Thornhill, A. (2007) Research Methods for Business Students. 4th Edition, Financial Times Prentice Hall, Edinburgh Gate, Harlow
Sazzad, F. Rajan, V. P. & Demircioglu, M. A. (2021). The role of leadership in public sector innovation: A systematic review and meta-analysis of the management of COVID-19 in Asian countries. Frontiers in Public Health, 9, 2079
. Sun, S. Konold, T. R. & Fan, X. (2011). “Effects of Latent Variable Non normality and Model Misspecification on Testing Structural Equation Modeling Interactions”, Journal of Experimental Education, 79(3), pp. 231-256
. Sung, W., & Kim, C. (2021). A study on the effect of change management on organizational Innovation: Focusing on the mediating effect of members’ innovative behavior. Sustainability, 13(4), 2079
. Tidd, J. & Bessant, J. R. (2020). Managing innovation: integrating technological, market and organizational change. John Wiley & Sons
. Trischler, M. F. & Li-Ying, J. (2020). Increasing construct clarity in digital business model innovation research. In 28th IPDMC Innovation and Product Development Management Conference
. Vandaele, N. J. & Decouttere, C. J. (2013). Sustainable R&D portfolio assessment. Decision Support Systems, 54(4), 1521-1532
. Zhang, H. Xiao, H. Wang, Y. Shareef, M. A. Akram, M. S. & Goraya, M. A. S. (2021). An integration of antecedents and outcomes of business model innovation: A meta-analytic review. Journal of Business Research, 131, 803-814
. Zhao, S. (1991). “Metatheory, Meta method, Meta-Data-Analysis: What, Why, and How?,Sociological Perspectives, 34(3), pp. 377-39
. Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of advanced nursing, 53(3), 311-318
. Zizlavsky, O. (2014). The balanced scorecard: Innovative performance measurement and management control system. Journal of technology management & innovation, 9(3), 210-222#3

متن کامل:



 

 

فراروش پژوهش‌های دانشگاهی حوزه نوآوری

 

مهرداد رحیمیان1*

 

اطلاعات مقاله	چکیده
نوع مقاله: مقاله پژوهشي       تاریخ دریافت: 12/04/1403 تاریخ پذیرش: 17/04/1404	در این پژوهش، پژوهش‌های دانشگاهی حوزه نوآوری از حیث روش‌شناختی بررسی‌شده‌اند. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از حیث روش گردآوری داده، مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی مدارک و اسناد بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مقاله‌های حوزه نوآوری می‌باشد که در نشریات علمی وزارت عتف به‌صورت تمام شماری بین دوره‌های 1393 تا 1401 انتشاریافته است. درمجموع، تعداد 239 مقاله از حیث 9 پارامتر شامل پراکندگی تعداد مقالات، ابزار گردآوری و تحلیل داده، رویکرد و روش پژوهش، حوزه پژوهش، تعداد نویسنده هر مقاله، رشته تحصیلی و وابستگی سازمانی نویسنده مسئول مورد بررسی قرارگرفته‌اند. نتایج نشان داده است که بیش‌ترین تعداد مقالات در سال 1399 منتشرشده است. هم‌چنین، بیش‌ترین مقاله‌ها را پژوهشگران رشته مدیریت بازرگانی منتشر کرده‌اند. نویسندگان مسئول سایر دانشگاههای دولتی، پژوهشکده‌ها و انجمن‌های علمی نیز در رتبه نخست قرار داشتند. بیش‌تر مقاله¬ها نیز با همکاری سه نفر به چاپ رسیده است. هم‌چنین، اغلب مقاله‌ها از نوع کاربردی و کمی بودند. استفاده از پرسش‌نامه نیز در این مقاله‌ها در رتبه نخست قرار داشت. روش تحلیل بیش‌تر مقاله‌ها مدل‌سازی معادلات ساختاری و روش گردآوری داده‌ نیز اغلب پرسش‌نامه بوده است. درنهایت، مضامین پرتکرار در مقاله‌های منتخب شناسایی و معرفی شدند و توصیه‌های سیاستی خطاب به مدیران و تصمیم‌گیرندگان ارائه شد.
کلیدواژه­ها	نوآوری، مطالعه نظام‌مند، فرا مطالعه، فراروش

 

ناشر: دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرقدس

* نویسنده مسئول: مهرداد رحیمیان                                                        ایمیل: [e-mail]

 

1. گروه مدیریت بازرگانی، واحد نقده، دانشگاه آزاد اسلامی، نقده، ایران (نویسنده مسئول)

 

مقدمه

امروزه سرعت تغییرات فناوری و رقابت در بازارها به گونه‌ای فزاینده در حال افزایش است. این امر سازمان‌ها را به جستجوی راهکارهایی مناسب برای پاسخگویی به آن‌ها وادار کرده است (لی و همکاران¹،2017). در این شرایط، سازمان‌هایی که به دنبال تضمین ادامه حیات خود هستند به‌خوبی دریافته‌اند که نوآوری² یکی از کلیدی‌ترین ابزارها در راستای کسب مزیت رقابتی پایدار است (وندائل و دیکوتره³،2013). (به‌ بیان ‌دیگر) با افزایش سطح رقابتی بازارها، استفاده از استراتژی نوآوری برای کسب مزیت رقابتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است (فرناندز سامپایو و همکاران⁴،2020). (هم‌چنین،) سازمان‌های موفق، سازمان­هایی هستند که نوآوری، نوک پیکان حرکت آنان را تشکیل می­دهد (پورانجنار و همکاران،1395). آقا داوود و همکاران (1389)، نوآوری را فرآیند گردآوری هر نوع ایده نوین و مفید برای حل مسائل می‌خواند و بر این باور است که نوآوری شامل شکل گرفتن ایده، پذیرش و اجرای ایده‌های نوین در فرآیند، محصولات و خدمات است. در تعریفی دیگر، تریشلر و لی اینگ⁵ (2020)، نوآوری را به‌عنوان یک فرآیند تولید محور تصور می‌کنند و فرض می‌کنند که نوآوری عامل اصلی در کسب مزیت اقتصادی است. نوآوری به توانایی تلفیق منابع در روش تازه برای خلق کالا و روش‌های تولید نوین و گشودن بازارهای نوین و حتی برخی ‌اوقات به سازمان‌دهی مجدد صنعت اشاره دارد (عظیم و همکاران⁶،2021). پیتر دراکر⁷ به گونه اختصار بیان می‌کند که هر سازمانی نیازمند یک قابلیت اصلی است که این شایستگی مهم، نوآوری است (سانگ و کیم⁸،2021). (لذا،) نوآوری محرکی کلیدی برای رشد اقتصادی، افزایش مزیت رقابتی و بهره‌وری شرکت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته و در حال ‌توسعه است (باراسا و همکاران⁹،2017). (از سوی دیگر) مدیران هر سازمان همواره ناگزیر بوده‌اند، برای بقا و رشد سازمان خود، به تغییر آنچه به دنیا عرضه می‌کنند و روش تولید و عرضه آن بیاندیشند (تاید و بسانت¹⁰،2020). این تغییرات ممکن است تغییر در فناوری یا در دانش باشد که اعمال و تجاری‌سازی آن در هر سازمان با تعبیر نوآوری شناخته می‌شود (زیزلاوسکی¹¹،2014). (از سوی دیگر) سازمان‌ها و شرکت‌های زیادی نیز از عملکرد سطح پایین کارکنان و سطح نازل نوآوری و خلاقیت سازمانی رنج می‌برند (بهزاد،2016). بسیاری از این شرکت‌ها احاطه کاملی بر تمام ابعاد نوآوری ندارند. در چنین حالتی امکان موفقیت اقدامات و سرمایه‌گذاری‌ها درزمینه­ی نوآوری اندک است و هزینه‌های گزافی را به سازمان تحمیل خواهد کرد. علی‌رغم حرکت کشور به‌سوی اقتصاد مبتنی بر دانش، نوآوری به هدف استراتژیک در سیاست‌گذاری سازمان‌ها بدل نشده است (سلامی و سلطان‌زاده،2012). هم‌چنین، پژوهش‌های فراوانی با روش‌شناختی گوناگون در خصوص نوآوری انجام‌شده است، اما تصویر جامع و منسجمی در حال حاضر از این مفهوم وجود ندارد. به‌زعم عبدالحمید و همکاران (1399) باوجود افزایش کمی بدنه دانش در حوزه‌های گوناگون، تجربه نشان داده است مطالعات صورت گرفته موجب شکل‌گیری تصویری درست در قرن 21 نشده است. برخی بر این باورند که رشته‌های گوناگون به لحاظ روش‌شناسی رشد و تکامل مطلوبی نداشته‌اند (راد شد رز ولی¹²،2011). شتاب در استفاده از روش پژوهش آثار قبلی و روی آوردن ناگهانی به یک‌راه حل نه ‌تنها کمک‌کننده نیست بلکه این خطا در بلندمدت آثار زیان باری را به دنبال خواهد داشت. این همان چیزی است که بالد وین و همکاران¹³ (2008)، متخصص حل مسئله، از آن به‌عنوان حل دقیق مسئله اشتباه یاد می‌کنند. در مورد پژوهش ها هم امکان ارتکاب این خطا با بکارگیری روش پژوهش نادرست وجود دارد. بدین معنی که گاهی مثلاً با استفاده نادرست از روش پژوهش کمی مفهومی اشتباه را به‌صورت دقیق اثبات می‌کنیم (ترابی و فتحی،1400).

    داده‌کاوی¹⁴ در متون علمی گذشته یکی از راههای غلبه بر مشکلات یاد شده است. تحلیل و بررسی روش‌شناسی مقالات و پژوهش‌هایی که در یک‌رشته علمی به چاپ می‌رسند به ما در درک بهتر موضوع‌ها و مسئولیت‌های آن رشته علمی کمک می‌کند و می‌توانیم با نگاه به گذشته و تحلیل پژوهش‌های صورت گرفته مسیر مورد انتظار در آینده را ترسیم کنیم. در این پژوهش سابقه مقالات منتشرشده در حوزه‌ نوآوری به‌عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد و مقالات از حیث روش‌شناسی و موضوعی مورد بررسی قرار گرفتند. بمنظور فراروش¹⁵ در این پژوهش، به دلیل فقدان چهارچوب مدون و کامل از چهارچوب ترکیبی- ابداعی استفاده‌شده است. گفتنی است بیش‌تر عوامل و مؤلفه‌هایی که در این پژوهش در نظر گرفته‌شده­اند، با کمک چهارچوب مورد استفاده در پژوهش‌های قبل است و در حقیقت اعتبار آن‌ها در پژوهش‌های گذشته آزمون و تائید شده است. پژوهش­ها (مقاله­ها) ازنظر 9 شاخص ازجمله پراکندگی تعداد مقالات در هرسال، ابزار گردآوری داده‌ها، روش تحلیل داده‌ها، رویکرد پژوهش، روش مورد استفاده، حوزه‌ مورد پژوهش، تعداد نویسنده هر مقاله، رشته تحصیلی نویسنده مسئول مقاله و وابستگی سازمانی نویسنده مسئول مقاله، بررسی شدند. در نهایت، این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال محوری می‌باشد. وضعیت پژوهش­های صورت گرفته در حوزه‌ نوآوری در مجلات و نشریات علمی مصوب وزارت عتف ازلحاظ 9 شاخص مورداشاره چگونه می‌باشد؟ هم‌چنین، خلاء­های روش­شناسی و موضوعی در این حوزه کدم‌اند؟

 

مبانی نظری پژوهش

به دلیل تنوع موضوع نوآوری، تعاریف و مفهوم­سازی­های متعددی از آن وجود دارد. درحالی‌که افراد خاص به گونه غریزی، فرآیند نوآوری را درک می‌کنند. محدود کردن این فعالیت به‌خودی‌خود دشوار است زیرا شامل طیفی گسترده از ایده‌ها و فعالیت­هاست. بسیاری، نوآوری را به‌عنوان یک ایده، فعالیت یا محصول ملموس می­دانند که در صنعت نوین باشد. در این زمینه، نوآوری سازمانی به‌عنوان اجرای یک مفهوم تولیدشده در داخل برای یک محصول، دستگاه، سیستم، فرآیند، خط­مشی، برنامه یا خدمات تعریف می‌شود که به‌نوعی برای کارکنان منحصربه‌فرد یا تازه است. افزون بر این، از مفهوم نوآوری به‌عنوان یک نتیجه و یک فرآیند در حل چالش­های مشتری نیز یاد می‌شود. هم‌چنین، ممکن است راه‌حلی باشد که توسط سازمان برای حل یک مسئله یا فرآیند ایجاد راه‌حلی اعمال می‌شود که هم برای شرکت و هم برای مشتریانش ارزش می‌آفریند (رشیدی و بنی طالبی دهکردی،1401).

    در سال‌های اخیر، با رشد مطالعات در حوزه‌های گوناگون علوم و روبه‌رویی جامعه علمی با انفجار اطلاعات، اندیشمندان در عمل به این نتیجه رسیده­اند که اطلاع و تسلط بر تمامی ابعاد یک‌رشته و به‌روز بودن در این زمینه؛ تا حدود زیادی امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین، انجام پژوهش­های ترکیبی که عصاره مطالعات انجام‌شده در این موضوع خاص به شیوه نظام‌مند و علمی فراروی پژوهشگران قرار می‌دهند، گسترش روزافزون یافته است. یکی از روش­هایی که بمنظور بررسی و ترکیب و آسیب‌شناسی مطالعات پیشین در چند سال گذشته معرفی‌شده است، فرا مطالعه¹⁶ است (محقر و همکاران،1392). فرا مطالعه به تجزیه‌وتحلیل عمیق کارهای پژوهشی انجام‌شده در یک حوزه خاص می‌پردازد و با توجه به نیازمندی پژوهش، بر چهار حوزه فراروش، فرا نظریه¹⁷، فرا تحلیل¹⁸ و فراترکیب¹⁹ دلالت دارد (نوری و همکاران،1400). فرا مطالعه همه این مفاهیم را در برمی‌گیرد (زیمر²⁰،2006).

    شکل 1، بخش‌های فرا مطالعه را نشان می­دهد.

 

 

شکل 1. قسمت‌های یک فرا مطالعه (بنچ و دی²¹،2010)

 

مروری بر پیشینه پژوهش

با جستجوی مقاله­های مرتبط با نوآوری، پژوهشی با بهره‌گیری از روش فراروش یافت نشد. در جدول 1، به آثار پژوهشی که با استفاده از سایر روش‌های فرا مطالعه به بررسی مقوله نوآوری پرداخته‌اند، اشاره شده است.

 

جدول 1. پیشینه پژوهش (مطالعه نظام‌مند نوآوری با استفاده از سایر روش­های فرا مطالعه)

ردیف	عنوان مقاله	منبع	روش	خلاصه یافته‌ها
1	ارائه الگوی عوامل مؤثر در تأمین مالی خارجی نوآوری شرکت‌های کوچک و متوسط با استفاده از روش فراترکیب	(شبابی،1401،25)	فراترکیب و نرم‌افزار تحلیل کیفی MAXQDA 10.0	نتایج حاکی از آن بود که عوامل برون‌سازمانی و درون‌سازمانی در تأمین مالی خارجی نوآوری شرکت‌های کوچک و متوسط تأثیر می‌گذارند. در دسته عوامل درون‌سازمانی، عوامل فنی و ساختاری، انسانی و سیاستی و در دسته عوامل برون‌سازمانی، عوامل قانونی، سیاستی و زیرساختی، در تأمین مالی خارجی نوآوری شرکت‌های کوچک و متوسط اثرگذارند. نهایتاً، الگویی از عوامل مؤثر بر تأمین مالی خارجی نوآوری ارائه شد.
2	چهارچوب نوآوری مدل کسب‌وکار مبتنی بر کاربست فناوری‌های دیجیتالی	(اسحاقیان و همکاران،1401)	فراترکیب و روش پیمایشی	چهارچوب نوآوری مدل کسب‌وکار با استخراج دیدگاه خبرگان حوزه فناوری در خصوص کاربست فناوری‌های دیجیتالی مشتمل بر هفت گروه پلتفرم، اتصال، محصول نقش محور، گردآوری داده سنسور محور، تحلیل بینش ساز، تعامل تحلیلی و تعامل افزوده ارائه شد.
3	فرا تحلیل عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری کارکنان سازمان‌های نظامی	(قنبری قلعه رود خانی و مؤذن جمشیدی،1400)	فرا تحلیل و نرم‌افزار CMA2	یافته‌ها نشان داد، به ترتیب متغیرهای یادگیری، کیفیت سیستم آموزشی، توانمندسازی روان‌شناختی، منابع مادی، فرهنگ‌سازمانی، مدیریت دانش و سبک رهبری دارای بیش‌ترین اندازه اثر و نیازهای انگیزشی چون احترام و خودشکوفایی دارای کم‌ترین اندازه اثر منی باشند.
4	مدل جامع نوآوری‌های دیجیتال در بحران کووید- 19 با رویکرد فراترکیب	(جعفری سبدانی و همکاران،1400)	فراترکیب و آنتروپی شانون	نتایج نشان داد که فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، فناوری ابری و بلاک چین مهم‌ترین حوزه‌های نوآوری دیجیتال در دوران پاندمی کووید- 19 هستند. هم‌چنین، بهداشت و درمان، آموزش و کسب‌وکار از حوزه‌های اصلی کاربرد نوآوری‌های دیجیتال در دوران پاندمی شناسایی شدند.
5	واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های اکوسیستم نوآوری بر اساس روش فراترکیب	(جاودانه و همکاران،1400)	فراترکیب	این پژوهش، با ساماندهی مطالعات پراکنده درزمینه­ی اکوسیستم نوآوری به روش فراترکیب چارچوبی یکپارچه در حوزه پژوهش‌های اکوسیستم نوآوری ارائه کرده است. بر اساس نتایج حاصله، چارچوب اکوسیستم نوآوری در پنج بعد (بازیگران، ساختار، روابط تعاملات، نحوه عملکرد و نتایج و پیامدها) و 36 مؤلفه تنظیم‌شده است.
6	طراحی مدل ارزیابی نوآوری اجتماعی در سطح سازمان	(رمضانی و همکاران،1399)	فراترکیب و پانل اعتبار سنجی محتوایی	با انتخاب و بررسی عمیق 75 پژوهش، چهارچوب نخستین ارائه شد. سپس بمنظور ارائه مدل ارزیابی نوآوری اجتماعی از راه مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان به متناسب‌سازی و بازبینی چهارچوب پرداخته شد. مدل نهایی در چهار مقوله زمینه، درون داد، فرایند و برون داد به همراه 16 مفهوم و 56 کد ارائه شد.
7	تجزیه‌وتحلیل ارتباط بین قابلیت‌های فناوری اطلاعات با نوآوری و عملکرد سازمانی	(آناندا22 و همکاران،2023)	فرا تحلیل	نتایج نشان داد که قابلیت‌های فناوری اطلاعات تأثیر مثبت و معناداری بر نوآوری دارد. هم‌چنین، قابلیت‌های فناوری اطلاعات تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی دارد. نوآوری نیز تأثیر مثبت و چشمگیری بر عملکرد سازمانی دارد. نتایج این پژوهش توصیه‌هایی به مدیران کسب‌وکار در خصوص توجه به تأثیر قابلیت‌های فناوری اطلاعات و نوآوری در بهبود عملکرد سازمانی ارائه می‌نماید.
8	تلفیقی از سوابق و نتایج نوآوری در مدل کسب‌وکار: بررسی فرا تحلیلی	(ژانگ و همکاران23،2021)	فرا تحلیل	نتایج این پژوهش نشان داد رابطه مثبت و معناداری میان سوابق داخلی و خارجی و نوآوری مدل کسب‌وکار وجود دارد. هم‌چنین، نشان داد نوآوری مدل کسب‌وکار رابطه مثبتی با عملکرد شرکت دارد. از طرفی مشخص کرد معیارهای عملکرد نوآوری مدل کسب‌وکار و شرکت بر رابطه بین نوآوری مدل کسب‌وکار و عملکرد شرکت اثر تعدیل گر دارد. عدم قطعیت محیطی نیز اثر مثبت چشمگیری بر ارتباط میان عملکرد شرکت و نوآوری مدل کسب‌وکار دارد.
9	بررسی نقش رهبری در نوآوری بخش دولتی: مرور نظام‌یافته و فرا تحلیلی مدیریت کووید-19 در کشورهای آسیایی	(سازاد و همکاران24، 2021)	فرا تحلیل	نتایج این مطالعه نشان داده است که وجود رهبر سیاسی قدرتمند با رویکرد تکنو کرات همراه با نیروهای انسانی ماهر در بخش دولتی، می‌تواند منجر به موفقیت بیش‌تر در مهار و مدیریت شیوع کرونا گردد. علاوه بر این، رهبری مذهبی هم‌چنین، می‌تواند نقش چشمگیری در مدیریت راهبردهای کووید-19 داشته باشد.
10	بررسی تأثیر حقوق ثبت اختراع بر نوآوری: فرا تحلیل	(پاندا و شار ما25،2020)	فرا تحلیل	این مطالعه نشان داده است که توانمندی کشورها در حقوق ثبت اختراع نقش چشمگیری در مقدار نوآوری در آن کشور دارد. هم‌چنین، مطالعات نخستین این پژوهش نشان داد که اهمیت دادن به حقوق ثبت اختراع سهم چشمگیری در نوآوری بومی در کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته دارد.
11	بررسی ارتباط بین حقوق مالکیت معنوی، نوآوری و رشد: فرا تحلیل	(نِوِس و همکاران26،2021)	فرا تحلیل	این مطالعه نشان داد روی هم رفته، حقوق مالکیت معنوی تأثیر مثبت بر نوآوری و رشد دارد؛ اما تأثیر آن بر نوآوری در کشورهای درحال‌توسعه کم‌تر از کشورهای توسعه‌یافته می‌باشد. هم‌چنین، نشان داد که تأثیر مثبتی که در ادبیات پژوهش گزارش‌شده است، به مقدار زیادی به زمینه مطالعاتی افراد و ویژگی‌های روش‌شناختی بستگی دارد.

 

    در ادامه و در جدول 2، به مطالعاتی اشاره می‌شود که سعی داشته‌اند با بهره‌گیری از رویکرد فراروش به بررسی سایر حوزه‌ها بپردازند.

جدول 2. پیشینه پژوهش (بهره­گیری از رویکرد فراروش در سایر حوزه­ها)

ردیف	عنوان مقاله	منبع	حوزه‌ مورد بررسی	خلاصه نتایج
1	فراروش پژوهش‌های مجله مدیریت سرمایه اجتماعی (موردمطالعه: مقالات 1393 ـ 1399)	(ترابی و فتحی،1401)	مدیریت دولتی	نتایج نشان داد که بیش‌ترین مقالات را استادان و دانشجویان با مدرک مدیریت دولتی چاپ کرده‌اند و ازنظر وابستگی سازمانی نویسنده مسئول پژوهشگران از دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی بیش‌ترین مشارکت را در چاپ آثار علمی پژوهشی داشته‌اند. موضوع محوری بیش‌تر مقالات سرمایه اجتماعی و دین و تعالیم و آموزه‌های اسلامی بوده است. هم‌چنین، بر اساس نتایج پژوهش بیش‌تر پژوهش‌ها به‌صورت توصیفی کاربردی و دارای رویکرد کمّی بوده‌اند. روش تحلیل بیش‌تر مقالات مورد بررسی روش معادلات ساختاری بوده و روش گردآوری داده‌ها بیش‌تر از راه پرسش‌نامه بوده است.
2	ارزیابی و تحلیل روش‌شناسی مطالعات کارآفرینی در گردشگری: رویکرد فراروش	(ثنایی پور، 1400)	مدیریت کارآفرینی	این پژوهش با استفاده از رویکرد فراروش انجام‌شده است؛ و با بررسی 44 مقاله برگزیده در حوزه کارآفرینی گردشگری و در چهارچوب روش‌شناسی ساندرز و همکاران صورت گرفته است. نتایج نشان می‌دهد پژوهش‌های این حوزه، به گونه عمده در پارادایم اثبات‌گرایی انجام‌شده و ازآنجاکه کارآفرینی در گردشگری در مرحله مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی است. پژوهش در این حوزه نیازمند جهت‌گیری‌های بنیادین با اهداف اکتشافی، روش‌های کیفی و ترکیبی، استراتژی‌های داده بنیاد و رویکردهای قیاسی و تطبیقی بیش‌تری است.
3	فراروشی بر پژوهش‌های انجام‌شده پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری رشته مدیریت صنعتی دانشگاه شیراز	(عباسی و شریفیان جزی،1399)	مدیریت صنعتی	این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از فراروش به بررسی پایان‌نامه‌های رشته مدیریت صنعتی پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که 89 درصد پایان­نامه­ها از­ نوع پژوهش‌های کاربردی و بیش‌ترین ابزار نیز، پرسش‌نامه (31 درصد) بوده است. علاوه بر این نتایج حاکی از غلبه روش‌های کمی (79 درصد)، پارادایم اثباتی (80 درصد) و راهبرد پیمایشی (57 درصد)، روش‌های آزمون آماری (30 درصد) در تحلیل یافته‌ها در پژوهش‌های مدیریت صنعتی می‌باشد. سرانجام با استخراج 713 کلیدواژه منحصربه‌فرد،56 واژه حداقل 5 بار تکرار شده­اند که شامل پژوهش‌های کاربردی، توصیفی، کمی، اثباتی، کتابخانه­ای و میدانی، پیمایشی، اسناد و مدارک و پرسش‌نامه می‌باشند. نتایج این پژوهش می‌تواند با شناخت وضعیت گذشته و ارائه تصویری از گرایشات روش­های مورد استفاده، خلاء­های موجود را شناسایی و بمنظور برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی آتی مورد استفاده قرار گیرد.
4	فراروش پژوهش‌های دانشگاهی حوزه ی استراتژی	(طیبی ابوالحسنی و همکاران،1398)	مدیریت راهبردی	این پژوهش در دانشگاههای سطح یک تهران (تربیت مدرس، تهران، شهید بهشتی و علامه طباطبائی) در چهارچوب پایان‌نامه‌های مقطع کارشناسی ارشد و رساله‌های مقطع دکتری (بین سال‌های 1370 الی 1395) به‌صورت تمام شماری انجام‌شده است. پس از حذف موارد غیر مرتبط، حجم نهایی نمونه 188 عدد بوده است. شاخص‌های تحلیل نیز 11 پارامتر بوده است. نتایج نشان داده تقویت آموزش دروس روش پژوهش و هم‌چنین، مدیریت استراتژیک برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد ضروری است. هم‌چنین، تأکید بر روش‌های موردی و تطبیقی، روش‌های پژوهش کیفی و آمیخته، استفاده از ابزارهای ترکیبی (پرسش‌نامه- مصاحبه-اسناد)، توجه بیش‌تر به پایان‌نامه‌های با سطح تحلیل فردی و یا ملی و نمونه‌گیری‌های غیر احتمالی و هم‌چنین، دقت بیش‌تر در روایی بیش‌تر باید مورد توجه قرار گیرد.
5	فراروش پژوهش­های بازاریابی در ایران: بررسی نزدیک‌بینی درروش ها	(فردوسی و همکاران،1398)	مدیریت بازاریابی	در این پژوهش به بررسی پژوهش های بازاریابی انجام‌شده در ایران از منظر روش‌شناسی پرداخته‌شده است؛ و به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا پژوهش‌های بازاریابی در ایران از نزدیک‌بینی درروش ها رنج می‌برند یا خیر؟ بدین منظور تعداد 1021 مقاله از 7 نشریه برتر و تخصصی در حوزه بازرگانی و بازاریابی انتخاب‌شده و مقالات آن‌ها از منظر روش‌شناسی و به کمک فرا روش در یک بازه زمانی 10 ساله (1396-1387) مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که پژوهش‌های انجام‌شده در ایران در حوزه بازاریابی از تنوع روش‌شناسی بسیار کمی برخوردار است. به‌نحوی‌که عمده مقالات به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری، با ابزار پرسش‌نامه و به شیوه کمی انجام پذیرفته‌اند.

 

    همان‌گونه که مشاهده می‌شود پژوهشی باهدف فراروش نوآوری تاکنون انجام‌نشده است. لذا، این پژوهش از این حیث دارای نوآوری­می‌باشد. هم‌چنین، این پژوهش قادر است به پژوهشگران در شناخت خلاء­های موضوعی و روش‌شناسی در حیطه نوآوری کمک کند.

 

روش­شناسی پژوهش

این پژوهش از نقطه‌نظر هدف کاربردی (چراکه سعی بر آن دارد که نتایج آن در حل مشکلات موجود کمک‌کننده باشد) و از نوع توصیفی و تحلیلی می‌باشد. هم‌چنین، ازآن‌جهت که به دنبال بررسی و نقد محتوای روش‌شناختی پژوهش‌های حوزه‌ نوآوری است، از نوع فراروش می‌باشد. رویکرد پژوهش فرا مطالعه است و ابزار گردآوری داده­ها مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی مدارک و اسناد موجود است. فرا مطالعه فرآیندی است دارای شش مرحله (مراحل سوم تا پنجم به سه زیرمجموعه تحلیلی فرا مطالعه اشاره دارد): در مرحله نخست پیش‌زمینه‌ها یا مقدمات کار فراهم می‌شود. در مرحله دوم ارزیابی نخستین از پژوهش‌ها صورت می‌گیرد که شامل تعیین معیارهای انتخاب پژوهش‌ها و ارزیابی کیفیت آن‌ها و تعیین راهبردهای مدیریت داده است. مرحله سوم تحلیل فراداده است که شامل گروه‌بندی داده‌ها بر اساس معیارهایی مانند روش، نمونه، تاریخ انتشار یا مسئله خاص و ویژه است. مرحله چهارم فراروش است که این مرحله مستلزم مقایسه مفروضات روش‌شناسی پژوهش و ارزیابی الگوها و موضوعات پژوهش‌هاست. مرحله پنجم فرا تئوری است. در این مرحله پژوهش‌های نخستین ازنظر گرایش‌های نظری و ازلحاظ عنوان سؤال پژوهش و ایجاد نظریه در آینده بررسی می‌شوند. مرحله ششم فراترکیب است که در این مرحله به‌صورت قیاسی و با استفاده از سه مرحله قبل، فرایند پویا و تکراری تفکر، تفسیر، خلق، نظریه‌پردازی و انعکاس پیروی می‌شود (زیمر،2006). فراروش به کار گرفته‌شده در این پژوهش تناسب و درستی روش‌های پژوهش در مطالعات نخستین را بررسی می‌کند (رحمانی و رحمانی،2013) و به روشن شدن مشکلات روش‌شناسی پژوهش‌های اجتماعی کمک می‌کند (ژائو²⁷،1991). فراروش مرور نقادانه بخش روش‌شناسی پژوهش‌ها با توجه به ابعاد گوناگون روش‌شناسی پژوهش ازجمله نمونه‌گیری، گرد‌آوری داده‌ها، طرح پژوهش و غیره است (بارنت-پیج و توماس²⁸،2009).

    جامعه آماری این پژوهش عبارت است از تمامی مقاله­های چاپ‌ شده در حیطه نوآوری در بازه زمانی بهار سال 1393 تا دی‌ماه سال 1401. در مجموع و به‌صورت تمام شماری تعداد 239 مقاله از حیث 9 شاخص مورد بررسی قرار گرفتند. هم‌چنین، معیارهایی که در این پژوهش در نظر گرفته شد عبارت‌اند از: پراکندگی تعداد مقالات در هرسال (ترابی و فتحی،1401؛ ثنائی­پور،1400؛ طیبی­ابوالحسنی­و­همکاران،1398؛ فردوسی­و­همکاران،1398؛ ایمانی و همکاران،1397)، ابزار گردآوری داده‌ها، روش تحلیل داده‌ها، رویکرد پژوهش، روش مورد استفاده (آندر و بروور²⁹،2013؛ گلراجانی و مولونی³⁰،2012؛ رادشلدرز و لی³¹،2011)؛ حوزه‌ مورد پژوهش (لاو وگاردنر³²،2001؛ پری و کرامر³³،1986؛ رادشلدرز ولی 2011، عباسی و شریفیان جزی،1399)؛ تعداد نویسنده هر مقاله، وابستگی سازمانی نویسنده مسئول مقاله (آندر و بروور،2013؛ رادشلدرز ولی 2011) و رشته تحصیلی نویسنده مسئول مقاله (ایمانی و همکاران،1397). بمنظور بررسی روایی این پژوهش، هر یک از شاخص‌های مورد نظر با دیگر مقالات با رویکرد فراروش مورد مقایسه قرارگرفته‌اند. در ادامه، هر مورد، اختلاف مورد بررسی و مورد بازبینی مجدد قرار گرفت. هم‌چنین، قبل از شروع به تحلیل مقالات، چهارچوب طراحی‌شده با استفاده از یک نمونه بیست‌تایی ارزیابی شد و نقاط ضعف و قوت فهرست مشخص و نواقص برطرف شد. برای بررسی پایایی تحلیل‌های صورت گرفته در مقاله، تعداد 12 مقاله (5 درصد کل مقالات) به‌صورت تصادفی انتخاب شد و در اختیار خبرگان دانشگاهی قرار داده شد. این خبرگان همگی از استادان دانشگاهی با گرایش مدیریت بودند و تعداد آن‌ها بر مبنای روش گلوله برفی 22 نفر بود. به‌این‌ترتیب، با این تعداد از خبرگان اشباع نظری حاصل شد و یافته‌ها و طبقه‌بندی‌های ایشان به مقدار 90 درصد با طبقه‌بندی‌های انجام ‌شده توسط نویسنده این مقاله مطابقت داشت.

 

یافته­های پژوهش

یافته­های پژوهش بر اساس جدول 3، نشان می‌دهد که از ابتدای بهار سال 1393 تا دی‌ماه سال 1401 روی هم رفته، تعداد 239 مقاله در حوزه‌ نوآوری در نشریات علمی و معتبر وزارت عتف به چاپ رسیده است. بیش‌ترین تعداد مقالات نیز در سال 1399 منتشرشده است.

 

جدول 3. توزیع فراوانی مقاله­های چاپ‌شده به تفکیک هر دوره

ردیف	دوره مورد بررسی	تعداد مقالات بررسی‌شده
1	1401	21
2	1400	31
3	1399	34
4	1398	30
5	1397	30
6	1396	24
7	1395	22
8	1394	26
9	1393	21

منبع: یافته‌های پژوهشگر

    همان‌گونه که در نمودار 1، مشاهده می­شود از سال 1397 به بعد روند انتشار مقالات مستمر بوده و در برخی سال­ها سیر صعودی داشته است.

 

 

نمودار 1. روند انتشار مقاله­ها (منبع: یافته‌های پژوهشگر)

 

یافته‌ها در خصوص نویسندگان

جدول 4، توزیع فراوانی رشته تحصیلی نویسندگان مسئول مقالات را نشان می­دهد.

 

جدول 4. توزیع فراوانی رشته تحصیلی نویسندگان مسئول مقالات

ردیف	دوره مورد بررسی	دولتی	بازرگانی	فناوری اطلاعات	صنعتی	کارآفرینی	ورزشی	اقتصاد	سایر
1	1401	5	8	3	2	2	1	-	-
2	1400	4	9	3	6	4	-	1	4
3	1399	3	6	9	4	5	-	1	6
4	1398	5	10	5	2	-	1	2	5
5	1397	7	7	5	1	3	-	1	6
6	1396	4	7	3	5	4	-	1	-
7	1395	1	7	6	1	4	-	-	3
8	1394	2	7	4	6	4	-	-	3
9	1393	5	6	3	1	2	-	-	4

منبع: یافته‌های پژوهشگر

 

    بر مبنای یافته­های جدول بالا، بیش‌ترین مقاله­ها (03/28 درصد) را نویسندگان رشته مدیریت بازرگانی به رشته تحریر درآورده­اند. سپس پژوهشگران رشته مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت دولتی به ترتیب با 15/17 درصد و 06/15 درصد در رتبه­های دوم و سوم قرار گرفتند. پژوهشگران رشته­های اقتصاد و مدیریت ورزشی نیز با ترتیب با 51/2 درصد و 83/0 درصد کم‌ترین مقاله را در حیطه نوآوری چاپ کرده‌اند.

    هم‌چنین، نتایج بدست‌آمده حاکی از آن است که بیش‌ترین تعداد مقاله­ها را نویسندگان مسئول سایر دانشگاههای دولتی، پژوهشکده­ها و انجمن­های علمی چاپ کرده‌اند. پس ‌از آن دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی به ترتیب در رتبه دوم و سوم قرار گرفتند. نمودار 2، رتبه چاپ مقاله‌ها را توسط نویسندگان مسئول مقاله در دانشگاههای گوناگون نشان می­دهد.

 

نمودار 2. فراوانی وابستگی دانشگاهی نویسندگان مسئول (منبع: یافته‌های پژوهشگر)

 

    در رابطه با مقدار همکاری نویسندگان با یکدیگر بر اساس جدول 5، بیش‌تر مقاله­ها با همکاری سه نفر به چاپ رسیده است. پس‌ازآن دو نفر و چهار نفر به ترتیب و با فاصله‌ای اندک در رتبه­های دوم و سوم قرار گرفتند.

 

جدول 5. فراوانی مقاله­ها بر مبنای تعداد نویسندگان

ردیف	دوره مورد بررسی	یک نفر	دو نفر	سه نفر	چهار نفر	پنج نفر
1	1401	3	6	7	5	0
2	1400	1	5	13	11	1
3	1399	2	10	13	9	0
4	1398	2	8	9	10	1
5	1397	3	5	10	12	0
6	1396	1	7	8	6	2
7	1395	3	6	9	4	0
8	1394	0	10	13	3	0
9	1393	0	11	3	7	0
تعداد کل	-	15	68	85	67	4

منبع: یافته‌های پژوهشگر

 

روش­شناختی پژوهش­های انجام‌شده

نتایج پژوهش حاکی از آن است که از مجموع 239 مقاله مورد بررسی، تعداد 164 مقاله (62/68 درصد) از نوع کاربردی در رتبه نخست و در رتبه دوم 44 مقاله توصیفی- تحلیلی (41/18 درصد) و در نهایت، 31 مقاله (97/12 درصد) در رتبه سوم و از نوع توسعه‌ای بودند. در ادامه، نمودار 3، ترکیب مقالات را از حیث صبغه پژوهش (کمی، کیفی، آمیخته) به تصویر کشیده است.

­

نمودار 3. فراوانی مقاله‌ها بر اساس صبغه (رویکرد) پژوهش (منبع: یافته‌های پژوهشگر)

 

    نمودار 3، حاکی از آن است که ­تعداد کل مقاله­های انتشار­یافته با رویکرد کمی در حوزه نوآوری 130 مقاله (39/54 درصد) می‌باشد. هم‌چنین، رویکرد کیفی با (73 مقاله،54/30 درصد) و رویکرد آمیخته با (36 مقاله،07/15 درصد) به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار می­گیرند. پارامتر دیگری که در این پژوهش مورد بررسی قرارگرفته است، روش گردآوری داده می‌باشد. توزیع فراوانی این روش­ها در نمودار 4 نشان داده‌شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نمودار 4. فراوانی پژوهش­ها بر مبنای روش گردآوری داده (منبع: یافته‌های پژوهشگر)

 

    همان‌گونه که پژوهشگر انتظار داشت و پیش‌بینی می­شد با توجه به غلبه روش­های کمی در پژوهش­های حیطه نوآوری، استفاده از پرسش‌نامه در رتبه نخست قرار داشت. انواع روش‌های مصاحبه و روش‌های ترکیبی و آمیخته نیز به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند. پارامتر بعدی مورد بررسی، روش تجزیه‌وتحلیل داده­ در مقاله­های منتخب بود. این روش‌ها و فراوانی آن‌ها در نمودار 5 نشان داده‌ شده است.

 

 

نمودار 5. فراوانی مقاله­ها برمبنای روش تحلیل (منبع: یافته‌های پژوهشگر)

 

    همان‌گونه که نمودار 5 نشان می­دهد، روش تحلیل غالب مقالات حوزه نوآوری روش مدل‌سازی معادلات ساختاری³⁴ بوده است. پس ‌از آن تحلیل با استفاده از سایر روش­های کیفی و نیز ترکیبی از روش­های کمی و کیفی به ترتیب در جایگاههای دوم و سوم قرارگرفته‌اند. آخرین پارامتری که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت، موضوعات مورد توجه پژوهشگران حوزه‌ نوآوری بود. جدول 6، مضامین مورد توجه پژوهشگران و فراوانی آن‌ها را نشان می­دهد.

 

جدول 6. مضامین مورد توجه پژوهشگران حوزه‌ نوآوری و فراوانی آن‌ها (تعداد کل مقاله­ها:239)

ردیف	مضامین	فراوانی
1	نوآوری باز	55
2	نوآوری سازمانی	37
3	نوآوری فناورانه	30
4	نوآوری مدل کسب‌وکار	24
5	نوآوری محصول	20
6	نوآوری دوسوتوان، نظام نوآوری (هرکدام 5 مقاله)	10
7	نوآوری و خلاقیت، فرهنگ نوآوری، اکوسیستم نوآوری، نوآوری صرفه جویانه، نوآوری دفاعی (هرکدام 2 مقاله)	10
8	نوآوری خدماتی، نوآوری عملکرد. (هرکدام 3 مقاله)	6
9	نوآوری بازاریابی، نوآوری سیاستی، نوآوری مدیریت. (هرکدام 2 مقاله)	6
10	نوآوری راهبردی، نوآوری اجتماعی. (هرکدام 2 مقاله)	4
11	نوآوری در تکنولوژی­های­مالی­(فین تک‌ها)، نوآوری تجاری، نوآوری درآمیخته بازاریابی، نوآوری در بازار، نوآوری رایگان، نوآوری تیمی، نوآوری دیجیتال، نوآوری در بسته­بندی، نوآوری پنهان، نوآوری کارآفرینانه، سرریز نوآوری، نوآوری تحول­آفرین، نوآوری بنیادین، توانمندی نوآوری، شبکه نوآوری، مدل نوآوری، نوآوری در سازمان­های بخش عمومی، نوآوری نظامی، صنایع نوآور، شاخص جهانی نوآوری، داده­های نوآوری، ستا ده‌های نوآوری، نوآوری پایدار، ارتقای عملکرد نوآورانه، نوآوری در پذیرش تغییر، نوآوری ارزش، نوآوری مستمر، نوآوری تدریجی، نوآوری یک‌باره، نوآوری فرآیند، نوآوری غیر فنی، صادرات­نوآورانه، نوآوری مصرف­کننده، نوآوری دانش فنی، نوآوری مشترک، حکمرانی نوآوری، نوآوری مخرب (هرکدام 1 مقاله)	37

منبع: یافته‌های پژوهشگر

 

    همان‌گونه که در جدول 6، مشاهده می­شود، برخی مضامین مربوط به نوآوری فراوانی بیش‌تری نسبت به سایر مضامین دارند. به‌بیان‌دیگر، دارای تعداد تکرار بیش‌تری در مقالات مورد بررسی می‌باشند. در ادامه نتایج این جدول با هدف سهولت در مقایسه در نمودار 6 نشان داده‌ شده است.

 

نمودار 6. توزیع فراوانی مقاله‌ها بر مبنای مضامین (منبع: یافته‌های پژوهشگر)

 

    نمودار 6، نشان می‌دهد که سایر مضامین مربوط به نوآوری با 56/30 درصد در رتبه نخست قرار دارد. پس‌ازآن نوآوری باز با 01/23 درصد در رتبه دوم، نوآوری سازمانی با 48/15 درصد در رتبه سوم، نوآوری فناورانه با 55/12 درصد رتبه چهارم، نوآوری مدل کسب‌وکار با 04/10 درصد در رتبه پنجم و درنهایت نوآوری محصول با 36/8 درصد در رتبه ششم و آخر قرار داشت. در انتها محقق باهدف غنای پژوهش، افزون بر پارامترهای بالا، مقالات را از حیث پیاز پژوهش³⁵ ساندرز³⁶ (2007) و هم‌چنین، تعداد مقالات در نشریات منتخب نیز مورد بررسی قرارداد. نتایج در شکل‌های 2 و 3 و هم‌چنین، جدول 7 به تصویر کشیده شده است.

 

 

شکل 2. پیاز پژوهش ساندرز

 

شکل 3. پیاز پژوهش مبتنی بر یافته­های پژوهش (منبع: یافته­های پژوهشگر)

 

جدول 7. تعداد مقاله­های حوزه نوآوری در نشریات منتخب در بازه زمانی پژوهش  

ردیف	نام نشریه	تعداد مقاله‌ها
1	فصلنامه علمی مدیریت نوآوری (انجمن مدیریت فناوری ایران)	41
2	فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی (انجمن علوم مدیریت ایران)	28
3	مدیریت بازرگانی (دانشگاه تهران)	25
4	فصلنامه علمی مدیریت توسعه فناوری (انجمن مدیریت فناوری ایران)	21
5	سیاست‌نامه علم و فناوری (دانشگاه صنعتی شریف)	16
6	پژوهش‌های مدیریت عمومی (دانشگاه سیستان و بلوچستان)	12
7	دو فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی (جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه)	12
8	نشریه علمی مطالعات مدیریت راهبردی (انجمن مدیریت راهبردی ایران)	11
9	فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت کسب‌وکار بین‌المللی (دانشگاه تبریز)	9
10	دو فصلنامه پژوهش‌نامه مدیریت اجرایی (دانشگاه مازندران)	9
11	فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول (دانشگاه علامه طباطبائی)	7
12	کاوش‌های مدیریت بازرگانی (دانشگاه یزد)	7
13	فصلنامه مطالعات مدیریت دولتی ایران (انجمن مدیریت دولتی ایران)	8
14	فصلنامه علمی پژوهشی چشم‌انداز مدیریت بازرگانی (دانشگاه شهید بهشتی)	7
15	پژوهش‌نامه مدیریت تحول (دانشگاه فردوسی مشهد)	6
16	دوماهنامه بررسی­های بازرگانی (نشریه علمی)، (موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی)	6
17	فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه (انجمن علمی گردشگری ایران)	4
18	پژوهش‌های بازاریابی نوین (دانشگاه اصفهان)	4
19	چشم‌انداز مدیریت دولتی (فصلنامه علمی)، (دانشگاه شهید بهشتی)	2
20	مطالعات رفتار مصرف‌کننده (دانشگاه کردستان)	2
21	فصلنامه آینده‌پژوهشی راهبردی (دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و پژوهش‌های راهبردی)	1
22	ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران (نشریه علمی)، (انجمن علمی جامعه شناسی سیاسی ایران)	1
		تعداد کل:239

 منبع: یافته­های پژوهشگر

 

بحث و نتیجه­گیری

این پژوهش با بهره‌گیری از رویکرد فرا مطالعه و یکی از روش­های اصلی آن یعنی فراروش انجام‌ شده است. بدین ترتیب تمامی مقاله­های حوزه‌ نوآوری از حیث 9 پارامتر که در فاصله بهار سال 1393 تا دی‌ماه سال 1401 به چاپ رسیده بودند، مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. جستجو در پایگاههای اطلاعاتی معتبر و وب‌سایت نشریات، به‌وضوح نشان داد تاکنون پژوهشی با هدف فراروش نوآوری انجام‌ نشده است و همین موضوع نوآوری این پژوهش را به رخ می­کشد. از منظر دیگر، در این پژوهش، از رویکرد علم‌سنجی³⁷ استفاده ‌شده است. علم‌سنجی عبارت است از دانش اندازه­گیری علم که همه روش­ها و مدل­های کمی مرتبط با تولید و انتشار دانش و فناوری را شامل می‌شود (یزدانی و همکاران،1393). این نوع تجزیه‌وتحلیل علم‌سنجی مقالات به ما کمک می‌کند تا مسائل کلیدی، روندهای در حال ظهور و افراد تأثیرگذار در یک حوزه را بهتر شناسایی کرده تا جهت پژوهش‌های آینده در آن حوزه، تصمیماتی مناسب اتخاذ کرد (کاتاریا همکاران³⁸، 2020).

    در بازه زمانی مورد اشاره تعداد 239 مقاله پژوهشی در حوزه نوآوری در نشریات علمی وزارت عتف منتشرشده است. این مقالات از حیث 9 معیار ازجمله پراکندگی تعداد مقالات در هرسال، ابزار گردآوری داده­ها، روش تحلیل داده­ها، رویکرد پژوهش، روش مورد استفاده، حوزه مورد پژوهش، تعداد نویسنده هر مقاله، رشته تحصیلی نویسنده مسئول مقاله و هم‌چنین، وابستگی سازمانی نویسنده مسئول مقاله مورد بررسی قرار گرفتند.

    در خصوص توزیع فراوانی مقاله­های چاپ‌شده در هرسال، نتایج نشان داد که بیش‌ترین مقاله­ها در سال 1399 منتشرشده است. هم‌چنین، از سال 1397 به بعد روند انتشار مقاله­ها مستمر و در برخی سال‌ها سیر صعودی داشته است. در مورد رشته تحصیلی نویسندگان مسئول مقاله­ها نیز نویسندگان رشته مدیریت بازرگانی با 28.03 درصد بیش‌ترین تعداد مقاله را چاپ کرده­اند. پژوهشگران رشته­های مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت دولتی نیز به ترتیب با 15/17 درصد و 06/15 درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار داشتند. هم‌چنین، بیش‌ترین تعداد مقاله را نویسندگان مسئول سایر دانشگاههای دولتی، پژوهشکده­ها و انجمن­های علمی به چاپ رسانده­اند. دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی نیز به ترتیب رتبه­های دوم و سوم را به خود اختصاص داده­اند. پارامتر بعدی که مورد بررسی قرار گرفت مقدار همکاری نویسندگان با یکدیگر بود که نتایج نشان داد بیش‌تر مقاله­ها با همکاری سه نفر منتشرشده است. پس‌ازآن دو نفر و چهار نفر به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند.

 از لحاظ روش­شناختی پژوهش­های انجام ‌شده نتایج حاکی از آن بود که بیش‌ترین مقاله­ها (62/68 درصد) از نوع کاربردی بودند. هم‌چنین، مقاله­ها با روش­شناسی توصیفی-تحلیلی و توسعه­ای به ترتیب با 41/18 درصد و 97/12 درصد در رتبه­های دوم و سوم قرار گرفتند. به نظر می­رسد پژوهشگران و نظریه­پردازان در خصوص ماهیت و نوع روش­شناسی پژوهش­ها اتفاق‌نظر ندارند و نظریات متفاوتی مطرح کرده­اند. درحالی‌که برخی از تأکید بیش ‌از اندازه بر اجرای پژوهش­های صرفاً کاربردی انتقاد می‌کنند و باور دارند برای افزایش سهم افزایی پژوهش­ها باید به اکتشاف و تولید علم نوین دست زد (مک کوردی و کلیری³⁹،1984). برخی مانند سایمون⁴⁰ (1945) نیز اعتقاد دارند پژوهش‌های تجربی و آزمایش نحوه اداره صحیح را هدایت می‌کند (ایمانی و همکاران،1397).

صبغه پژوهش پارامتر بعدی بود که در این پژوهش مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از برتری نسبی رویکرد کمی (39/54 درصد) داشت. مقاله­های با رویکرد­های کیفی (54/30 درصد) و آمیخته (07/15) نیز به ترتیب در رتبه­های دوم و سوم قرار داشتند. از این منظر، نتایج این پژوهش با غالب پژوهش­های مشابه همسو می‌باشد. از جمله ثنایی پور (1400)، عباسی و شریفیان جزی (1399)، طیبی ابوالحسنی و همکاران (1398) و فردوسی و همکاران (1398). این پژوهش­ها همانند این پژوهش به دلیل برخورداری از دیدگاه اثبات‌گرایانِ به گونه عمده بر پژوهش کمی تأکید داشته­اند. از سوی دیگر، پژوهشگران دیگری مانند پری و کرامر⁴¹ (1986) باور دارند با توجه به اینکه روش­های کیفی در معنا دهی و تفسیر داده‌ها نقش اساسی دارند. می‌توان از این روش­ها در جهت بهبود روش‌شناسی پژوهش­ها در حوزه­های گوناگون استفاده کرد.

    پارامتر بعدی مورد بررسی، نوع روش گردآوری داده در مقاله­های منتخب بود. نتایج نشان داد بیش‌ترین روش گردآوری داده در مقالات حیطه نوآوری پرسش‌نامه می‌باشد. روش­های گوناگون مصاحبه و روش‌های ترکیبی و آمیخته نیز به ترتیب در جایگاههای دوم و سوم قرار گرفتند. به اعتقاد ساندرزو همکارانش⁴² (2009) بسیاری از افراد از پرسش‌نامه برای گردآوری داده­ها استفاده می‌کنند بدون اینکه سایر شیوه­های گردآوری داده­ها نظیر مشاهده، مصاحبه و غیره را در نظر بگیرند. به باور این صاحب‌نظران باید همه شیوه­های گردآوری داده را ارزیابی کرد و متناسب با سؤال‌ها و اهداف پژوهش بهترین شیوه را انتخاب کرد (ترابی و فتحی،1401).

    روش تحلیل داده پارامتر بعدی مورد بررسی بود. از این حیث روش معادلات ساختاری با اختلاف در رتبه نخست قرار داشت. تحلیل با استفاده از سایر روش­های کیفی و نیز ترکیبی از روش­های کمی و کیفی نیز به ترتیب در رتبه­های دوم و سوم قرار گرفتند. روی هم رفته، هدف ‌اصلی ‌از ‌هر ‌پژوهش ‌این‌است­که ‌منطقی ‌را ‌برای ‌برخی ‌نمودهای ‌دنیای‌ واقعی ‌ارائه کند (دووال و اساکر⁴³،2016). مدل‌سازی ‌معادلات ‌ساختاری ‌مبتنی ‌بر ‌کوواریانس⁴⁴ و ‌مبتنی ‌بر حداقل مربعات ‌جزئی⁴⁵ ‌به ‌پژوهشگران‌ این ‌اجازه ‌را‌ می‌دهد ‌که ‌پدیده­های ‌زندگی ‌واقعی، ‌بخش ‌فلسفی علم ‌را ‌به ‌پژوهش‌های ‌علوم ‌نظری ‌و ‌تجربی ‌متصل ‌کنند (با گوزی و یی⁴⁶،2012). محبوبیت این روش در علوم اجتماعی و رفتاری به گونه‌ای چشمگیر در حال افرایش است (هین و همکاران⁴⁷،2011)؛ با این حال،‌ استفاده ‌از ‌مزایای ‌کامل‌‌ آن در ‌پژوهش‌ها‌ ‌فقط ‌زمانی ‌امکان‌پذیر ‌است‌ که ‌از‌ آن‌ به‌درستی ‌استفاده شود (میر تقیان رودسری،1398). برای مثال، پژوهشگران در معادلات ساختاری مرتبه نخست چندین نوع محدودیت را با توجه به تفسیر نادرست ناشی از خصوصیات اشتباه در این روش گزارش کرده­اند (اندرسون و گربینگ⁴⁸، 1988). گزارش برازش مدل نیز از بحث‌برانگیزترین مسائل در شیوه­های معادلات ساختاری است و درباره ارزش و مقدار مناسب شاخص میان پژوهشگران گوناگون اختلاف چشمگیری وجود دارد (سان و همکاران⁴⁹،2011).

    آخرین پارامتری که مقاله­های حوزه نوآوری با استفاده از آن مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند، موضوعات و مضامین مورد توجه پژوهشگران بود. نتایج حاکی از آن بود که سایر مضامین مربوط به نوآوری با 56/30 درصد در رتبه نخست قرار دارد. سپس نوآوری باز با 01/23 درصد در رتبه دوم، نوآوری سازمانی با 48/15 درصد در رتبه سوم، نوآوری فناورانه با 55/12 درصد رتبه چهارم، نوآوری مدل کسب‌وکار با 04/10 درصد در رتبه پنجم و سرانجام نوآوری محصول با 36/8 درصد در رتبه آخر قرار داشت. لذا، به نظر می­رسد به توجه به ماهیت گسترده و بین‌رشته‌ای نوآوری و نیز کثرت مفاهیم و مضامین مطرح‌شده در این حوزه، تبیین هر یک از مضامین بالا با در نظر گرفتن مقتضیات سازمان‌ها و کسب‌وکارها و سایر عوامل برون‌سازمانی قادر است منافع چشمگیری در دنیای رقابتی امروز برای آن‌ها به دنبال داشته باشد.

    عمده‌ترین محدودیت این پژوهش در مرحله گردآوری داده می‌باشد. ازآنجاکه تمرکز اصلی این پژوهش صرفاً مقاله­های حیطه نوآوری بود، این احتمال وجود دارد که برخی دادها و مدل‌های موجود در پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و یا کتب تخصصی نادیده گرفته ‌شده باشد.

 

پیشنهاد­ها

- بررسی نظام­مند مقاله­های حیطه نوآوری نشان داد، جهت‌گیری غالب آن‌ها کاربردی بوده است. لذا، با توجه به اهمیت و جایگاه نوآوری در تئوری و عمل در رشد و توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی، پیشنهاد می‌شود پژوهشگران در آینده به سمت پژوهش‌های توسعه­ای و بنیادی سوق پیدا کنند. هم‌چنین، خلأ نظریه‌پردازی و مفهوم‌سازی در حیطه نوآوری به‌وضوح مشاهده می‌شود؛ بنابراین، نیاز به پژوهش‌هایی با بهره‌گیری از فلسفه‌های تفسیری و با جهت‌گیری بنیادین به‌شدت احساس می‌شود. روی هم رفته، این جهت­گیری­ها می­توانند بستری مناسب جهت توسعه نظری و مبنایی حوزه‌ نوآوری باشد.

- بخشی عمده از پژوهش‌ها در این پژوهش از حیث صبغه پژوهش به‌صورت کمی انجام‌شده‌اند. این مسئله ناشی از سلطه پارادایم اثبات­گرایی و تلاش در جهت شناسایی قوانین عام و تعمیم آن به جامعه آماری می‌باشد. در حالی بادید انتقادی پارادایم یاد شده بر روش و گزاره‌های عددی تمرکز داشته که می‌تواند منجر به تقلیل انسان و ویژگی­های انسانی به عدد و رقم شود. از سوی دیگر، موضوع نوآوری دارای مفهومی بین‌رشته‌ای می‌باشد و موضوع مطالعه آن روی هم رفته، انسان و جامعه انسانی است. لذا، نمی­توان قوانین یکسانی را همانند علوم پایه بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی برای آن‌ها در نظر گرفت. لذا، پیشنهاد می­شود بمنظور رفع این کاستی­ها، پژوهشگران در آینده روش­های کیفی و آمیخته را جایگزین کرده و پارادایم‌های تفسیری و انتقادی را در پیش گیرند. هم‌چنین، نشریات نیز بایستی از راه اضافه کردن اعضای هیئت‌علمی مسلط به روش پژوهش کیفی و آمیخته در قالب عضو هیئت تحریریه و کمیته داوران، زمینه را برای انتشار دستاوردهای پژوهشی با رویکرد کیفی و آمیخته فراهم سازند. درنهایت، تمرکز بیش‌تر بر روش‌های کیفی و آمیخته منجر به تحلیل و شناخت زوایای پنهان و ناشناخته‌ حوزه‌ نوآوری شده و سنخیت بیش‌تری با نیازهای مدیران و فعالان کسب‌وکار خواهد داشت.

- در بیش‌تر پژوهش­ها ابزار گردآوری داده پرسش‌نامه بوده است. این مسئله می‌تواند به دلیل سهولت نسبی طراحی، توزیع و گرد‌آوری پرسش‌نامه و نیز دیدگاه اثبات‌گرایی به‌مثابه یک ابزار پژوهش باشد. لذا، پژوهشگران می‌توانند از ابزارهای دیگر به گونه هم‌زمان استفاده کرده و طیف متنوعی از داده‌ها را از این راه در اختیار داشته و از مزایای متعدد آن برخوردار شوند. لذا، پیشنهاد می­شود پژوهشگران روش­های گوناگون گردآوری داده را مطالعه و ارزیابی‌کنند و با نقاط قوت و ضعف هریک آشنا شوند. سپس با عنایت به اهداف و سؤال‌های پژوهش و با رویکرد اقتضایی نسبت به انتخاب مناسب‌ترین شیوه مبادرت ورزند.

- روش تحلیل داده در بیش‌تر پژوهش­های مورد بررسی با اختلاف روش معادلات ساختاری بوده است. لذا، پیشنهاد می­شود پژوهشگران، اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیش‌ازپیش به روش‌های به‌روز مانند روش‌های نوین فازی و یا روش­های پژوهش کیفی و آمیخته مسلط شده و در آثار پژوهشی خود بکارگیرند. از آنجا که روش­های کیفی و آمیخته با پژوهش­های بنیادین سنخیت بیش‌تری دارند، منجر به توسعه استفاده از استراتژی­های پژوهشی داده بنیاد، تاریخی، قوم‌نگاری و مطالعات موردی بمنظور نظریه‌پردازی باهدف کشف و فهم زوایای پنهان حوزه‌ نوآوری می­گردد.

- بررسی پژوهش­ها نشان داد بیش‌ترین مقاله­ها را نویسندگان دانشگاهی رشته­هایی از قبیل مدیریت بازرگانی، مدیریت فناوری داده‌ها و مدیریت دولتی و غیره منتشر کرده­اند. این مسئله با توجه به ماهیت کاربردی و بین‌رشته‌ای نوآوری جای تأمل دارد. لذا، پیشنهاد می‌شود مدیران، کارآفرینان و سایر تصمیم‌گیرندگان در بخش‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و یا سیاسی از راه تعامل بیش‌تر با دانشگاهها، پارک­ها و مراکز پژوهشی بیش از گذشته به این حوزه ورود کرده و پژوهش­های کاربردی را در حوزه‌ نوآوری منتشر کنند.

- بررسی نظام­مند مقاله­ها نشان داد که مضمون نوآوری باز دارای بیش‌ترین فراوانی در میان مضامین دیگر بود. مفهوم نوآوری باز را نخستین بار هنری چسبرو⁵⁰ مطرح کرد (چسبرو،2003،406). چسبرو نوآوری باز را انواع گوناگون ارتباطات خارجی می‌داند در حال جایگزین شدن به‌جای تلاش‌های درون‌سازمانی⁵¹ برای نوآوری و پژوهش و توسعه هستند. از سوی دیگر، شرایط محیطی متحول، تغییرات روزافزون در نیاز و خواسته مشتریان و بازار و هم‌چنین، تولید و تکثیر بی‌وقفه فناوری­های نوین، شرایط را برای بقا و ادامه فعالیت برای کسب‌وکارها بسیار دشوار کرده است. لذا، مفهوم نوآوری باز در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرارگرفته است. این مفهوم قادر است به کسب‌وکارها در حفظ و نگهداری مزیت رقابتی پایدار بمنظور رویارویی با شرایط مورداشاره کمک شایانی کند. در خصوص سیاست‌گذاری بمنظور ترویج و تشویق نوآوری باز توصیه می­شود به چهارچوب ارائه‌شده از سوی هر ستاد و همکاران⁵² (2010) توجه ویژه شود. ایشان ابزارهای سیاستی را بمنظور تقویت نوآوری باز به دسته طبقه­بندی می‌کنند. تقویت پژوهش و توسعه درون‌سازمانی، انباشت دانش و ظرفیت جذب؛ تقویت پیوندهای ملی و تقویت پیوندهای بین‌المللی. نکته قابل‌ذکر این است که پژوهشگران یاد شده به‌درستی تأکید زیادی بر لزوم تقویت پیوندهای بین‌المللی دارند. تجربه کشورهای توسعه‌یافته و صاحب‌نام حاکی از توجه آن‌ها به این پیوندها علی‌رغم ریسک بالا، دشواری و هزینه بالا می‌باشد. در این راستا، مدیران تصمیم‌ساز در این عرصه بایستی بیش‌ازپیش وارد عمل شده و زمینه را برای ارتباط متقابل با کشورهای دوست و همسو فراهم سازند. هم‌چنین، بکارگیری مدیران دلسوز، متعهد و متخصص و آشنا به تفاوت‌های ملل گوناگون و اصول مراوده با آن‌ها در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها می‌تواند زمینه را جهت بهره­برداری از منافع ارتباطات متقابل با کشورهای دیگر و ورود ایده‌ها و تجارب موفق آن‌ها به داخل کشور و درنهایت، ترویج نوآوری باز فراهم سازد.

- مضمون پرتکرار بعدی در مقالات منتخب نوآوری سازمانی بود. آنزولارمان و همکاران⁵³ (2018) نوآوری سازمانی را به‌منزله توسعه و پذیرش یک نظر یا رفتار نوین در فرآیندهای سازمانی در نظر گرفته­اند. هم‌چنین، خان و همکاران⁵⁴ (2018) نوآوری سازمانی را به‌عنوان منبع اصلی ایجاد ارزش و مزیت رقابتی، مفهوم­سازی کرده­اند. به لحاظ نظری مفهوم نوآوری سازمانی از مباحثی می‌باشد که با رشد فناوری، پیچیده و رقابتی‌تر شدن سازمان‌ها اهمیت و جایگاهی ویژه پیداکرده است. یکی از مؤلفه‌ها و عوامل تأثیرگذار بر نوآوری سازمانی که منجر به بروز خلاقیت، ایده زایی و تسهیل رفتارهای نوآورانه می‌شود، سرمایه فکری می‌باشد. لذا، توصیه می­شود مدیران در سطوح گوناگون عالی و اجرایی طی دوره‌های آموزشی با مبانی نظری، مدل‌های سنجش و اندازه‌گیری، راهبردها و چگونگی مدیریت نوآوری سازمانی آشنا شوند. هم‌چنین، با توجه نقش بلا انکار مدیریت استعداد در نوآوری سازمانی توصیه می­شود مدیران در جهت شناسایی استعدادها و شایسته‌شناسی و شایسته‌سالاری در تمامی سازمان‌ها و کسب‌وکارها اهتمام ورزند. هم‌چنین، توجه بیش‌ازپیش و نیز تقویت زیرساخت‌های ضروری برای ایجاد واحد پژوهش و توسعه و شناسایی و بکارگیری کارکنان شایسته، با استعداد و خلاق در این بخش بدون شک تأثیری چشمگیر بر نوآوری سازمانی دارد. روی هم رفته، امروزه تحولات در نظام­های اجتماعی و اقتصادی و هم‌چنین، پیچیدگی و عدم قطعیت محیطی، سازمان‌ها را احاطه کرده است. لذا، سازمان‌ها نیازمند راه‌حل‌های خلاقانه و مبتنی بر نوآوری هستند. این مهم تنها در سایه فرهنگ‌سازمانی میسر خواهد شد. فرهنگ‌سازمانی این قدرت را دارد تا زمینه‌ساز و بستر حرکت، پویایی و در نهایت، خلاقیت و نوآوری در سازمان شود. لذا، توصیه می­شود مدیران با احاطه و تسلط بر فرهنگ‌سازمانی و فاصله گرفتن از چهارچوب‌های مدیریت کلاسیک و هم‌چنین، ترویج روحیه خلاقیت و نوآوری، زمینه را بروز و ظهور هر چه بیش‌تر نوآوری سازمانی فراهم سازند.

- نوآوری فناورانه مضمون پرتکرار بعدی بود. ژانگ و همکاران⁵⁵ (2021)، نوآوری فناورانه را اجرای ایده برای یک محصول یا یک خدمت نوین یا معرفی عناصر نوین درروند تولید یک محصول یا ارائه یک خدمت در سازمان، تعریف کرده­اند. روی هم رفته، ضرورت نوآوری فناورانه در پاسخ به دو چالش عمده کسب‌وکارها، بیش‌ازپیش آشکار می­شود. نخستین چالش توانایی تولید و یا توسعه محصول نوین و نوآورانه جهت پاسخگویی به انتظارات روزافزون مشتریان و چالش بعدی لزوم نوآوری در فرآیند­ها جهت اصلاح و بهبود در ابزارها، نرم‌افزارها و روش‌های تولیدی نوین بمنظور بهینه‌سازی و تحول در تولید می‌باشد. لذا، با عنایت به افزایش چشمگیر انتظارات و توقعات مشتریان که به جهت سهولت دسترسی به رسانه‌های مجازی، افزایش رقابت و نیز بالا رفتن سطح آگاهی ایشان ایجادشده است و هم‌چنین، ناکارآمدی و عدم صرفه اقتصادی محصولات و خدمات تولیدی از سوی تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات در کشور، توصیه می­شود نوآوری فناورانه سرلوحه راهبردها و اعمال مدیران قرار گیرد. آشنایی مدیران با مبانی نوآوری فناورانه از راه شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی و عملیاتی کردن آن در کسب‌وکار منجر به تأمین هر چه‌بهتر نیاز و تقاضای مشتریان و نیز عملکرد بهتر و افزایش ظرفیت و کارایی کسب‌وکارها می‌شود. از سوی دیگر تحریم­های یک‌جانبه تحمیلی به کشور و دشواری همکاری‌های فناورانه در چند دهه اخیر بر لزوم توجه به نوآوری فناورانه می­افزاید. لذا، مدیران بایستی هر چه سریع‌تر مقدمات و بستر نوآوری فناروانه را مهیا کرده و با شناخت مؤلفه‌ها و ابعاد این رویکرد نوآورانه، خود را متعهد و ملزم به اجرای آن کنند.

- مضمون پرتکرار بعدی نوآوری مدل کسب‌وکار بود. ازنظر کراوس و همکاران⁵⁶ (2020) نوآوری مدل کسب‌وکار اصلی‌ترین جریان پژوهشی می‌باشد که در پژوهش‌های نوآوری در نظر گرفته‌شده است و نحوه اجرای نوآوری‌ها را توصیف می‌کند. از دیدگاه بومن و همکاران⁵⁷ (2019) نوآوری مدل کسب‌وکار به‌عنوان تغییر در معماری مدل کسب‌وکار شرکت یا اجزای آن تعریف می‌شود که برای شرکت نوین است و منجر به تغییراتی قابل‌مشاهده در عملکردهای شرکت نسبت به مشتریان و شرکا می‌شود. کمی تأمل در کسب‌وکارهای ایرانی به‌وضوح نشان می­دهد که صرف‌نظر از چالش‌های رقابتی و مسائل مربوط به بازار، مسائل دیگری از قبیل تحریم‌های یک‌جانبه، عدم ثبات در سیاست‌ها و قوانین گمرکی، بانکی و مالیاتی و ارزی که منجر به افزایش هزینه‌های تولید، افزایش قیمت نهاده­ها و محدودیت دسترسی به آن‌ها و هم‌چنین، محدودیت در دسترسی به بازارهای جهانی و غیره شده، مدیران کسب‌وکار را احاطه کرده است. لذا، توصیه می­شود این مدیران به نوسازی راهبرد کسب‌وکار خود یا همان نوآوری مدل کسب‌وکار بپردازند. این رویکرد نوآورانه قادر خواهد بود منجر به هزینه پایین تولید محصول نسبت به رقبا و یا ارائه محصول/ فرآیند تولید نوین شود که در نهایت، بهبود عملکرد مالی کسب‌وکار را نیز در پی خواهد داشت. مجموع این عوامل می‌تواند برای کسب‌وکار یک قابلیت سازمانی بالقوه و یک مزیت رقابتی پایدار تلقی شود. هم‌چنین، مدیران کسب‌وکارهای ایرانی با دو چالش عمده چرخه عمر کوتاه محصول و حساسیت تقاضا برای محصول خود رویارو هستند. لذا، توصیه می­شود این مدیران راهبرد نوآوری مدل کسب‌وکار را سرلوحه خود قرار داده و از این طریق به جایگاه رهبری بازار دست یابند که درنهایت، به بهبود عملکرد مالی و درآمد پایدار نیز منتهی خواهد شد.

- آخرین مضمون پرتکرار، نوآوری محصول بود. به‌ نظر لی و همکاران⁵⁸ (2021) نوآوری محصول نشان‌دهنده پیشرفت و توسعه عملکرد محصول سازمان است که تغییرات رو به رشد در فناوری محصول و خدمات را در برمی‌گیرد و قصد خرید را فراهم می‌آورد. محیط‌های کسب‌وکار متلاطم، آشفته، پویا و رقابتی از چالش‌های عمده کسب‌وکارهای امروز است. لذا، توصیه می‌شود مدیران به راهبرد رقابتی نوآوری در محصول بمنظور فائق آمدن به این چالش‌ها تجهیز شوند. از سوی دیگر، محیط‌های پویا می‌تواند برای کسب‌وکار فرصت‌آفرین باشد، چراکه مدیران را قادر می‌سازد خلاء ها و شکاف‌های بازار را بهتر از رقبا شناسایی و تصرف کنند. دست‌یابی به این هدف نیازمند آن است که مدیران ریسک‌پذیری خود را افزایش داده تا بتوانند پاسخگوی نیازهای متغیر و متحول مشتریان خود باشند و از فرصت‌های نوظهور نیز به نحو احسن استفاده کنند. توصیه دیگر تلاش در راستای ایجاد یک فرهنگ‌سازمانی حامی نوآوری می‌باشد که در آن نوآوری به یک ارزش سازمانی تبدیل‌شده است و به‌صورت کاملاً تعاملی و دوسویه از تجارب و دانش دیگران استفاده می­شود. مجموع این عوامل نقش بلا انکاری در توسعه راهبرد نوآوری محصول خواهد داشت.

 

منابع

اسحاقیان، زهرا.، یزدانی، حمیدرضا.، و ، جعفری. سید محمدباقر. (2022). چارچوب نوآوری مدل کسب‌وکار مبتنی بر کاربست فناوری‌های دیجیتالی. مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 5(2)، 1-26.

 آقا داوود، سید رسول.، حاتمي، محمود.، و حكيمي نيا، بهزاد. (1389). بررسي عوامل مؤثر بر نوآوري سازماني در ميان مديران (مطالعه موردي مديران ارشد مخابرات استان اصفهان). نشریه علوم اجتماعی، 4(11)، 127-170.

 ایمانی، حسین.، عبدالله زاده، امیرحسین.، و پور عزت، علی‌اصغر. (1397). تحلیل محتوای پژوهش‌های فصلنامه مدیریت دولتی دانشگاه تهران. مدیریت دولتی،10(3)، 387-414.

پور انجنار، گل‌بهار.، مهتا، جود زاده.، و عافیه، پور انجنار. (1395). بررسی رابطه‌ی رهبری تحول‌آفرین با خلاقیت و نوآوری و کارآفرینی سازمانی. بررسی‌های بازرگانی،77(14)، 79-93.

 ترابی، محسن.، و فتحی، محمدرضا. (1401). فراروش پژوهش‌های مجلۀ مدیریت سرمایۀ اجتماعی (موردمطالعه: مقالات 1393 ـ 1399). مجله علمی مدیریت سرمایه اجتماعی،9(2)، 187-208.

 ثنایی پور، هادی. (1400). ارزیابی و تحلیل روش‌شناسی مطالعات کارآفرینی در گردشگری: رویکرد فراروش. فصلنامه علمی روش‌شناسی علوم انسانی،108(27)، 1-17.

جاودانه، پریسا.، جعفری، پریوش.، و وظیفه دوست، حسین. (1400). واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های اکوسیستم نوآوری بر اساس روش فراترکیب. دو فصلنامه علمی پژوهشی نوآوری و ارزش‌آفرینی، 20(10)، 107-124.

جعفری ¬سبدانی، پیمان.، مشگین قلم، لیلا.، و احسانی، علی. (1400). مدل جامع نوآوری‌های دیجیتال در بحران کووید-19 با رویکرد فراترکیب. سیاست‌نامه علم و فناوری،4(11)، 5-26.

رشیدی، عباس.، و بنی طالبی دهکردی، بهاره. (1401). ارائه الگوی مفهومی سرمایه فکری از منظر نوآوری. حسابداری مدیریت،15(54)، 21-44.

رمضانی، سعید.، کریمی، تورج.، کریمی، آصف.، و سعدآبادی، علی‌اصغر. (2020). طراحی مدل ارزیابی نوآوری اجتماعی در سطح سازمان. مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 3(3)، 1-24.

شبابی، هومن. (1401). ارائه الگوی عوامل مؤثر بر تأمین مالی خارجی نوآوری شرکت‌های کوچک و متوسط با استفاده از روش فراترکیب. سیاست‌نامه علم و فناوری، 2(12)، 25-42.

 طیبی ابوالحسنی، سید امیرحسین.، دانشور دیلمی، محمد¬رض.، و خاشعی ورنامخواستی، وحید. (1398). فراروش تحقیقات دانشگاهی حوزه استراتژی. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 40(10)، 71-105.

عباسی، عباس.، و شریفیان جزی، سحر. (1399). فرا‌روشی بر تحقیقات انجام‌شده پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری رشته مدیریت صنعتی دانشگاه شیراز. مدیریت صنعتی، 3(12)، 395-418.

 بدالحمید، مهدی.، باقر زاده، سه ساری.، و اسماعیلی گیوی، سید محمدرضا. (1399). ارائه راهکارهای ارتقاء کیفی تولیدات علمی حوزه مدیریت دولتی در ایران بر مبنای تحلیل محتوای نشریه‌ی چشم‌انداز مدیریت دولتی. چشم‌انداز مدیریت دولتی،2(11)، 97-126.

 فردوسی، شهرام.، ملائی، فاطمه.، حاجی پور، بهمن.، و بابایی فرج‌آباد، مهدیه. (1398). فراروش پژوهش‌های بازاریابی در ایران: بررسی نزدیک‌بینی در روش‌ها. نشریه پژوهش های مدیریت در ایران، 2(23)، 182-199.

 نبری قلعه رود خانی، فضه.، و مؤذن جمشیدی، میر¬هادی. (2022). فرا تحلیل عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری کارکنان سازمان‌ها. مدیریت نوآوری، 4(10)، 63-88.

محقر، علی.، جعفر نژاد، احمد.، مدرس یزدی، محمد.، و صادقی مقدم، محمدرضا. (1392). ارائه الگوی جامع هماهنگی اطلاعاتی شبکه تأمین خودروسازی با استفاده از روش فراترکیب. مدیریت فناوری اطلاعات،5 (4)، 161-194.

میر تقیان رودسری، سید محمد. (1398). آسیب‌شناسی کاربرد مدل‌سازی معادلات ساختاری در پژوهش‌های ایرانی گردشگری. گردشگری و توسعه، 8(3)، 124-146.

نوری، جواد.، کریمی، تورج.، و جوریان، نجمه. (1400). ارائه چارچوبی جهت اهرم قرار دادن خرید دولتی در توسعه فناوری و نوآوری. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 11(39)، 2-22.

یزدانی، کامران.، نجات، سحرناز.، آفرین رحیمی، موقر.، قالیچی، لیلا.، و خلیلی، ملاحت. (1393). علم‌سنجی: مروری بر مفاهیم، کاربردها و شاخص‌ها. مجله اپیدمیولوژی ایران،4(10)، 78-88

Azeem, M., Ahmed, M., Haider, S., & Sajjad, M. (2021). Expanding competitive advantage through organizational culture, knowledge sharing and organizational innovation. Technology in Society, 66, 101635.

‏Ananda, R. H., & Astuti, E. S. (2023). Analysis of the Relationship of Information Technology Capability to Innovation and Organizational Performance (Meta-Analysis). PROFIT: JURNAL ADMINISTRASI BISNIS, 17(1), 55-68.

Anderson, J., & Gerbing, W. (1988). Structural Equation Modelling in Practice: A Review and Recommended Two Stage Approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423.

Anzola-Román, P., Bayona-Sáez, C., & García-Marco, T. (2018). Organizational innovation, internal R&D and externally sourced innovation practices: Effects on technological innovation outcomes. Journal of Business Research, 91, 233-247.

Bagozzi, R. P., & Yi. Y. (2012). Specifications, Evaluation, and Interpretation of Structural Equation Models. Journal of the Academy of Marketing Science, 40(1), 8-34.

Baldwin, T., Bommer, W., & Rubin, R. (2008). Developing management skills: What great managers know and do. McGraw-Hill/Irwin.

Barasa, L., Knoben, J., Vermeulen, P., Kimuyu, P., & Kinyanjui, B. (2017). Institutions, resources and innovation in East Africa: A firm level approach. Research Policy, 46(1), 280-291.

Barnett-Page, E., & Thomas, J. (2009). Methods for the synthesis of qualitative research: a critical review. BMC medical research methodology, 9(1), 1-11.

Behzad, F., Moshabaki. S, A., & Sanavi. E, R. (2016). Studying theInfluence of Organizational Learning Capabilities on theRelationship Between Innovation and Performance in the CivilServants Pension Fund. Journal of Administrative Management Education and Training, 12(4), 117-125.

Bench, S., & Day, T. (2010). The user experience of critical care discharge: A meta-synthesis of qualitative research. International journal of nursing studies, 47 (4), 487-499.

Bouwman, H., Nikou, S., & de Reuver, M. (2019). Digitalization, business models, and SMEs: How do business model innovation practices improve performance of digitalizing SMEs. ? Telecommunications Policy, 43(9), 101828.

Chesbrough, H. (2006). Open business models: How to thrive in the new innovation landscape. Harvard Business Press.

DoValle, P. O., & Assaker, G. (2016). Using Partial Least Squares Structural Equation Modeling in Tourism Research: A Review of Past Research and Recommendations for Future Applications. Journal of Travel Research, 55(6), 695-708.

Fernandes Sampaio, C. A., Hernández Mogollón, J. M., & de Ascensão Gouveia Rodrigues, R. J. (2020). The relationship between market orientation, customer loyalty and business performance: A sample from the Western Europe hotel industry. Tourism and Hospitality Research, 20(2), 131-143.

Gulrajani, N., & Moloney, K. (2012). Globalizing public administration: today's research and tomorrow's agenda. Public Administration Review, 72(1), 78-86.

Heene, M., Hilbert, S., Draxler, C., & Ziegler, M. (2011). Masking Misfit in Confirmatory Factor Analysis by Increasing Unique Variances: A Cautionary Note on the Usefulness of Cutoff Val uses of Fit Indices. Psychological Methods, 16(3), 319-336.

Herstad, S. J., Bloch, C., Ebersberger, B., & Van De Velde, E. (2010). National innovation policy and global open innovation: exploring balances, tradeoffs and complementarities. Science and Public Policy, 37(2), 113-124.

Kataria, A., Kumar, S., Sureka, R., & Gupta, B. (2020). Forty years of employee relations–the international journal: a bibliometric overview. Employee Relations: The International Journal, 42(6), 1205-1230.

Khan, H. U. R., Ali, M., Olya, H. G., Zulqarnain, M., & Khan, Z. R. (2018). Transformational leadership, corporate social responsibility, organizational innovation, and organizational performance: Symmetrical and asymmetrical analytical approaches. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(6), 1270-1283.

Kraus, S., Filser, M., Puumalainen, K., Kailer, N., & Thurner, S. (2020). Business model innovation: A systematic literature review. International Journal of Innovation and Technology Management, 17(06), 2050043.

Lee, S., Cho, C., Choi, J., & Yoon, B. (2017). R&D project selection incorporating customer-perceived value and technology potential: The case of the automobile industry. Sustainability, 9(10), 1918.

Lee, V. H., Foo, P. Y., Tan, G. W. H., Ooi, K. B., & Sohal, A. (2021). Supply chain quality management for product innovation performance: insights from small and medium-sized manufacturing enterprises. Industrial Management & Data Systems, 121(10), 2118-2142.

Lowe, K., & Gardner, W. (2001). Ten years of the leadership quarterly: Contributions and challenges for the future. The Leadership Quarterly, 11(4), 459-514.

Mc Curdy, H. E., & Cleary, R. E. (1984). Why can't we resolve the research issue in public administration? Public Administration Review, 44(1), 49-55.

Neves, P. C., Afonso, O., Silva, D., & Sochirca, E. (2021). The link between intellectual property rights, innovation, and growth: A meta-analysis. Economic Modelling, 97, 196-209.

Onder, M., & Brower, R. S. (2013). Public Administration Theory, Research, and Teaching: How Does Turkish Public Administration Differ? Journal of Public Affairs Education, 19(1), pp. 117-139.

Panda, S., & Sharma, R. (2020). Impact of patent rights on innovation: A meta‐analysis. Journal of Public Affairs, 20(2), e2000.

Perry, J. L., & Kraemer, K. L. (1986). Research Methodology in the Public Administration Review, 1975-1984. public administration review, 46(3), 215-226.

Raadschelders, J. C., & Lee, K. H. (2011). Trends in the study of public administration.Empirical and qualitative observations from Public Administration Review, 2000–2009. Public Administration Review, 71(1), 19-33.

Raadschelders, J. C., & Lee, K. H. (2011). Trends in the study of public administration: Empirical and qualitative observations from Public Administration Review, 2000–2009. Public Administration Review, 71(1), 19-33.

Rahmani, K. & Rahmani, S. (2013). Developing a conceptual model of customer loyalty using meta-synthesis. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(2), 166-173.

Salami, R., & Soltanzadeh, J. (2012). Comparative Analysis for Science, Technology and Innovation Policy; Lessons Learned from SomeSelected Countries (Brazil, India, China, South Korea and SouthAfrica) for Other Ldcs Like Iran. Journal of Technology Management and Innovation, 7(1), 211-227.

Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2009). Research methods for business students, Fifth edition, Harlow, Pearson Education.

Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2007). Research Methods for Business Students. 4th Edition, Financial Times Prentice Hall, Edinburgh Gate, Harlow

Sazzad, F., Rajan, V. P., & Demircioglu, M. A. (2021). The role of leadership in public sector innovation: A systematic review and meta-analysis of the management of COVID-19 in Asian countries. Frontiers in Public Health, 9, 2079.

Sun, S., Konold, T. R. & Fan, X. (2011). Effects of Latent Variable Non normality and Model Misspecification on Testing Structural Equation Modeling Interactions. Journal of Experimental Education, 79(3), 231-256.

Sung, W., & Kim, C. (2021). A study on the effect of change management on organizational Innovation: Focusing on the mediating effect of members’ innovative behavior. Sustainability, 13(4), 2079.

Tidd, J., & Bessant, J. R. (2020). Managing innovation: integrating technological, market and organizational change. John Wiley & Sons.

Trischler, M. F., & Li-Ying, J. (2020). Increasing construct clarity in digital business model innovation research. In 28th IPDMC Innovation and Product Development Management Conference.

Vandaele, N. J., & Decouttere, C. J. (2013). Sustainable R&D portfolio assessment. Decision Support Systems, 54(4), 1521-1532.

Zhang, H., Xiao, H., Wang, Y., Shareef, M. A., Akram, M. S., & Goraya, M. A. S. (2021). An integration of antecedents and outcomes of business model innovation: A meta-analytic review. Journal of Business Research, 131, 803-814.

Zhao, S. (1991). Metatheory, Meta method, Meta-Data-Analysis: What, Why, and How? Sociological Perspectives, 34(3), 377-390.

Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of advanced nursing, 53(3), 311-318.

Zizlavsky, O. (2014). The balanced scorecard: Innovative performance measurement and management control system. Journal of technology management & innovation, 9(3), 210-222.

 

 

---

[1] . Lee et al

[2] . Innovation

[3] . Vandaele & Decouttere

[4] . Fernandes Sampaio et al

[5] .Trischler & Li-Ying

[6] . Azeem et al

[7] . Peter Drucker

[8] . Sung & Kim

[9] . Barasaa et al

[10] . Tidd & Bessant

[11] . Zizlavsky

[12] . Raadschelders & Lee

[13] . Baldwin et al

[14] . Data Mining

[15] . Meta Method

[16]  . Meta Study

[17] . Meta Theory

[18] . Meta Analysis

[19] . Meta Synthesis

[20] . Zimmer

[21] . Bench & Day

[22] . Ananda et al

[23] . Zhang et al

[24] . Sazzad et al

[25] . Panda & Sharma

[26] . Neves et al

[27] . Zhao

[28] . Barnett-Page & Thomas

[29] . Onder & Brower

[30] . Gulrajani & Moloney

[31] . Raadschelders & Lee

[32] . Lowe & Gardner

[33] . Perry & Kraemer

[34] . Structural Equation Modeling (SEM)

[35] . Research Onion

[36] . Saunders

[37] . Science Metrics

[38] . Kataria et al

[39] . McCurdy & Cleary

[40] . Simon

[41] . Perry & Kraemer

[42] . Saunders et al

[43] . Do Valle & Assaker

[44] . Covariance-Based Structural Equation Modeling‌(CB-SEM)

[45] . Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM)

[46] . Bagozzi & Yi

[47] . Heene et al

[48] . Anderson & Gerbing

[49] . Sun et al

[50] . Chesbrough

[51] . Intramural

[52] . Herstad et al

[53] . Anzola-Román et al

[54] . Khan et al

[55] . Zhang et al

[56] . Kraus et al

[57] . Bouwman et al

[58] . Lee et al

 

Academic Meta Method in the Field of Innovation

 

Mehrdad Rahimian*1

 

Abstract	Article Info
In this study, academic research in the field of innovation has been examined methodologically. The present study was applied in terms of purpose and data collection method, library study and examination of documents. The statistical population of the study includes all articles in the field of innovation that have been published in the scientific journals of the Ministry of Science, Research and Technology in full between the periods of 1393 to 1401. In total, 239 articles were reviewed in terms of 9 parameters including the distribution of the number of articles, data collection and analysis tools, research approach and method, research area, number of authors per article, field of study, and organizational affiliation of the corresponding author. The results showed that the largest number of articles was published in 1399. Also, the most articles were published by researchers in the field of business administration. Authors responsible for other public universities, research institutes, and scientific associations also ranked first. Most of the articles were published in collaboration with three people. Also, most of the articles were of applied and quantitative type. The use of questionnaires was also in the first place in these articles. The analysis method of most of the articles was structural equation modeling and the data collection method was mostly questionnaire. Finally, the recurring themes in the selected articles were identified and introduced, and policy recommendations were presented to managers and decision-makers.	Article type: Research Article
Innovation, Systematic Study, Meta Study, Meta-Method	Keywords

 

 

Publisher: Islamic Azad University Qods Branch

Corresponding Author: Mehrdad Rahimian

Email: [e-mail]

 

 

1. Assistant Professor of Business Management, Department of Management, Naghadeh Branch, Islamic Azad University, Naghadeh, Iran (Corresponding Author) 

 

 

 

 

 

مدیریت نوآفرینی / دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهرقدس / سال چهارم / شماره دوم/ تابستان ۱۴۰3