مشروعیت مصرف زکات در دعاوی مالی معسرین غیرمتمکن
محورهای موضوعی : فقه مدنیسیدمحمد حیدری خورمیزی 1 , مهدی جلالوند 2
1 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی ره، قم، ایران.
2 - استادیار فلسفه، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران.
کلید واژه: معسرین غیر متمکن, مصرف زکات, محکوم له, محکوم علیه, دعاوی مالی.,
چکیده مقاله :
معسرین غیرمتمکن افرادی هستند که به سبب فقر و تنگ¬دستی، جز مستثنیات دین، مالی برای پرداخت دیون خود در اختیار ندارند. رویه دادرسی دعاوی مالی در دادگاه¬های کشور ایران به این شکل است که با اثبات اعسار محکوم¬علیه، تخفیف¬هایی در پرداخت دیون او مانند تقسیطی کردن بدهی محکوم علیه، در نظر گرفته و در مواردی، دادگاه، رأی به پرداخت دیون، در اقساط بلندمدت به نفع معسر خواهد داد. پژوهش حاضر دارای جنبه علمی، به روش کاربردی برای پیدا کردن راه حل فوری با مسئله علمی موضوعِ مشروعیت مصرف زکات در دعاوی مالی معسرین غیرمتمکن، که خود پژوهشگر برای رسیدن به نتیجه گیری دقیق، عینا در آن دخالت دارد، جهت به کارگیری روش تازه و ایده آل تر احقاق حقوق محکوم¬له در جامعه از آن استفاده شده و با بهره¬گیری از آیه 60 سوره مبارکه توبه، مشروعیت مصرف زکات برای معسرین غیرمتمکن در پرداخت دیون، به این نتیجه رسیده است که می¬توان معسرین را مصداق فقرا، مساکین و غارمین در آیه یادشده دانست که با مصرف زکات برای پرداخت دیون آنها، موجبات احقاق حقوق محکوم¬له، کاهش زمان دادرسی، عدم تکلیف بر معسرین و در نهایت رضایت مراجعین از محاکم قضا را فراهم می¬سازد و هیچ کدام بر دیگری ترجیح ندارد و در نهایت امر دائر مدار مرحجات باب تزاحم است.
Insolvent debtors are people who do not have the money to pay their debts due to poverty and lack of money, except for the exceptions of debt. The procedure of financial lawsuits in the courts of Iran is in such a way that by proving the debt of the convicted, discounts are considered in paying his debt, such as dividing the debt of the convicted, and in some cases, the court decides to pay the debt in long-term installments. will give for the benefit of the poor. The current research has a scientific aspect, in a practical way to find an immediate solution to the scientific issue of the legitimacy of zakat consumption in the financial claims of the poor, in which the researcher himself is directly involved in order to reach an accurate conclusion, in order to apply a new method and It is more ideal for the rights of convicts to be used in the society and by taking advantage of verse 60 of Surah Mubarakah Toba, the legitimacy of spending zakat for the poor who are unable to pay their debts, it has been concluded that the poor can be an example of the poor, the needy and the needy. In the mentioned verse, he knew that by using zakat to pay their debts, it would lead to the realization of the rights of the convicted, reduce the time of the trial, relieve the burden on the debtors, and ultimately provide the satisfaction of the clients from the courts, and none of them has a preference over the other, and finally It is a circular matter of the steps of the conflict.
1. ابن زهره حلبی، حمزه بن علی (1417ق). غنیة النزوع. قم: مؤسسه الامام الصادق علیه السلام.
2. تربتى شهابى، محمود بن عبد السلام (1417ق). ادوار فق (چاپ پنجم). تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
3. حسینی جرجانى، سيد امير ابو الفتح (1404ق). تفسير شاهى. تهران: انتشارات نويد.
4. رشتی، ميرزا حبيب الله (1401ق). كتاب القضاء. قم: دار القرآن الكريم.
5. سبزواری، سیدعبدالأعلی (1413ق). مهذب الأحکام. قم: مؤسسه المنار.
6. سیوری حلّى، مقداد بن عبد اللّه (بی¬تا)، كنز العرفان في فقه القرآن. مترجم: عبدالرحيم عقيقى بخشايشى، قم: پاساژ قدس، پلاک 111.
7. شیخ طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1407ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
8. شیخ طوسى، محمد بن حسن (1387ق). المبسوط في فقه الإمامية (چاپ سوم). تهران: المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية.
9. شیخ طوسى، محمد بن حسن (1400ق). النهایه. بیروت: دارالکتب العربی.
10. علامه حلی، حسن بن یوسف (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت.
11. قانون اعسار مصوب 1313ش.
12. قانون آئین دادرسی دادگاههاي عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب 1379ش.
13. قانون مدنی، مصوب 1307ش.
14. قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، مصوب 1394ش.
15. كلينی، محمد بن يعقوب ( 1407ق). الكافي (چاپ چهارم). تهران: دار الكتب الإسلاميه.
16. محقق داماد يزدى، سيد مصطفى (1420ق). وصيت تحليل فقهى و حقوقى (چاپ سوم). تهران: مركز نشر علوم اسلامى.
17. موسوی خمینی، سید روح الله (1421ق). تحریرالوسیله. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج.
18. نجفى، محمد حسن (1404ق). جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحياء التراث العربي.
19. نراقى، احمد بن محمد مهدى (1425ق). تذكرة الأحباب. قم: انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم.
20. هاشمی شاهرودی، سيد محمود و دیگران (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السلام.