تبیین و تحلیل مدل توسعه امنیت فرهنگی درعصرنبوی با رویکرد رفع و دفع ضد ارزش ها وناهنجاری ها

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

محمد جاودان ^{1 *}

1 - دانش آموخته دکتری تاریخ وتمدن اسلامی،گروه تاریخ وتمدن اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/06/09 تاریخ پذیرش : 1403/02/16 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: رزش, هنجار, فرهنگ, امنیت فرهنگی, سیره نبوی,

چکیده مقاله :

امنیت فرهنگی به عنوان بستر و زمینه حفظ و تعالی فرهنگ و پیشرفت های فرهنگی هرجامعه، از ضرورت هایی است که با بروز ارزش ها و هنجارهای مطلوب محقق می گردد. لذا وجود ضد ارزش ها و ناهنجاری ها با سلب امنیت فرهنگی، امکان حفظ و پیشرفت فرهنگ و حتی دیگر عرصه ها را با چالش مواجه می سازد. این پژوهش با رویکرد رفع و دفع ضد ارزش ها و ناهنجاری ها درصدد است تا آموزه های اسلام و سیره پیامبر اسلام(ص) را در این زمینه و با نگاه جامعه شناسی، مورد تحلیل و واکاوی قرار دهد تا حصول امنیت فرهنکی عصر نبوی را به عنوان الگویی کارآمد برای جهان امروز و تمدن نوین اسلامی تبیین نماید. بنابراین سؤال این پژوهش این است که مدل توسعه امنیت فرهنگی درعصرنبوی با رویکرد رفع و دفع ضد ارزش ها وناهنجاری ها چه بوده است؟ بر این اساس، نوشتار حاضر با روش کیفی و به صورت توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری ازآیات قرآن کریم و ارائه ی اسناد تاریخی به تبیین و تحلیل این بحث پرداخته است و دراین زمینه به مسائلی چون: شناخت ارزش از ضد ارزش و هنحار از ناهنجار ، شناخت علت بروز ضد ارزش ها و ناهنجاری ها، شناخت آثار وپیامدهای حاصل ازضد ارزش ها و ناهنجاری ها و ارائه ی راهکارهای مقابله با عوامل ضد ارزشی و ناهنجار پرداخته است.

منابع و مأخذ:

- قرآن کریم
- ابن اثیر، عز الدين بن الأثير أبو الحسن على بن محمد الجزرى(1409ق/1989) اسد الغابة فى معرفة الصحابة، بيروت:دار الفكر.
- ابن بابويه، محمد بن على(1413ق) ‏من لا يحضره الفقيه، محقق ‏ على اكبر غفارى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چاپ دوم.
- ابن سعد ، محمد بن سعد بن منيع الهاشمي البصري(1410ق/1990م) الطبقات الكبرى، تحقيق محمد عبد القادرعطا، بيروت: دار الكتب العلمية،ط الأولى.
- ابن شعبه حرانى، حسن بن على(1363/1404ق) تحف العقول ، محقق على اكبر غفارى ، قم: جامعه مدرسين، چاپ دوم.
- ابن هشام ، عبدالملك ابن هشام [بی تا] السيرة النبوية، تحقيق مصطفي السقا و آخرون، بيروت: دار المعرفة، الطبعه الاولی.
- ابن همام الحنفی، الامام کمال کمال الدین[بی تا] شرح فتح القدیر، بیروت:دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
- اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین بن محمد بن احمد بن هیثم مروانی[بی تا]الاغانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
- انصاری، مسعود(1377)«نزول تدریجی قرآن کریم»، مجموعه مقالات دانشنامه قرآن، تهران:نشر دوستان.
- برقى، احمد بن محمد بن خالد(1371) المحاسن، محقق جلال الدين محدث، قم: دار الكتب الإسلامية، چاپ دوم.
- بیهقی، احمد بن حسین(1424ق)السنن الکبری ، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ سوم.
- پرادل، ژان(۱۳۸۱)تاریخ اندیشه های کیفری، ترجمه علی‌حسین نجفی‌ابرندآبادی ، تهران :انتشارات سمت، چاپ اول.
- پيشوايي، مهدی و فريده پيشوايي(1389)، «گونه هاي طلاق در جاهلیت و تحول نظام طلاق جاهلی با ظهور اسلام»، تاریخ در آینه پژوهش، سال هفتم، شماره 3، ص49-74.
- تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد(1410ق)غرر الحكم ودرر الكلم، محقق سيد مهدى رجائى، قم: دار الكتاب الإسلامي، چاپ دوم.
- خسروشاهی، قدرت الله(1380) فلسفه قصاص از دیدگاه اسلام، قم:دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
- خوانساری، سید احمد بن یوسف(1405ق)جامع المدارک فی شرح المختصر النافع،تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران: مکتبة الصدوق، چاپ دوم.
- دفلور، ملوین آن(1370)مبانى جامعه‏شناسى، ترجمه حمید خضر نجات، شیراز: دانشگاه شیراز.
- زحیلی، محمد(1414ق/1993)النظریات الفقهیة، دمشق: دارالقلم، بیروت:دارالشامیه.
- شريف الرضي، محمد بن حسين‏(1379)نهج البلاغة، ترجمه محمد دشتى، قم: مشهور، چاپ اول.
- طباطبايى، محمد حسين(1374)ترجمه تفسير الميزان‏، قم:دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم.
- طبری، أبو جعفر محمد بن جرير الطبري(1387ق/1967م)تاريخ الأمم و الملوك، تحقيق محمد أبو الفضل ابراهيم، بيروت: دار التراث، ط الثانية.
- طوسى، محمد بن الحسن(1414ق)الأمالي للطوسي، محقق مؤسسة البعثة، قم: دار الثقافة، چاپ اول.
- عاملی، زین الدین( شهید ثانی)(1419ق)مسالک الأفهام فی شرح شرایع الاسلام، قم: موسسه المعارف الأسلامیة.
- عوده ، عبدالقادر[بی تا]التشریع الجنائی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی، بیروت: دارالکتب العربی.
- عياشى، محمد بن مسعود(1380ق)تفسير العيّاشي، محقق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: المطبعة العلمية، چاپ اول.
- فلچر، جورج(1384)مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، ترجمه سید مهدی سید زاده ثانی، مشهد: موسسه چاپ وانتشارات آستان قدس رضوی.
- قمى، على بن ابراهيم(1404ق) تفسیر القمی، محقق: طيّب موسوى جزائرى، قم: دار الکتاب، چاپ سوم.
-کاتینگهام، جان(۱۳۸۴)«فلسفه مجازات»، ترجمه ابراهیم باطنی و محسن برهانی ، مجله فقه و حقوق ، سال اول، شماره چهارم.ص147-170
- كلينى، محمد بن يعقوب(1407ق)الکافی، محقق على اكبر غفارى و محمد آخوندى، تهران:دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم. - - لوبون فرانسوی، گوستاو(1318)تمدن اسلام وعرب، ترجمه سید محمدتقی فخرداعی گیلانی، تهران: چاپخانه علمی، چاپ سوم.
- ماوردی الشافعی، أبي الحسن علي بن محمد بن حبيب البصري البغدادي الماوردي (1386ق/1966)الاحکام السلطانیة و الولایات الدینیة ، قاهره: شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابي الحلبي.
- محسنی، مرتضی(1382)دوره حقوق جزای عمومی، تهران:انتشارات گنج دانش، چاپ سوم.
- مفيد، محمد بن محمد(1413ق)الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، محقق مؤسسة آل البيت عليهم السلام، قم: كنگره شيخ مفيد، چاپ اول.
- مقریزی، تقى الدين أحمد بن على المقريزى(1420ق/1999م)إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقيق محمد عبد الحميد النميسى، بيروت:دار الكتب العلمية، ط الأولى.
- مکارم شیرازی، ناصر(1374) تفسیر نمونه، محقق ناصرباقرى بيدهندى ، تهران:دار الكتب الاسلاميه‏، چاپ سی و دوم.
- منتظرى مقدم(1384)، «گونه هاى ازدواج در عصر جاهلى»، تاریخ در آینه پژوهش ، شماره8، ص127-156.
- مینار، لئون(1351) شناسایى و هستى، ترجمه دکتر على‏مراد داودى، تهران:انتشارات کتابفروشى دهخدا.
- نجفي الجواهري، محمدحسن بن باقر نجفی(1981)جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام، محقق عباس قوچانی، بیروت: دار إحياء التراث العربي، چاپ هفتم.
- واقدی، محمد بن عمر الواقدي(1409ق/1989م)كتاب المغازى، تحقيق مارسدن جونس، بيروت: مؤسسة الأعلمى، ط الثالثة.
- والکرآرنولد، توماس(1975)الدعوة إلى الإسلام،ترجمه حسن ابراهیم حسن و دیگران، قاهره: مکتبة النهضة المصریة، الطبعة الثانیة.
- وَن دِث، ژان و الینور اسکار بروگ (1378)«چیستی ارزش»، ترجمه اصغر افتخاری، فصلنامه قبسات، دوره4،شماره13، ص110- 125
- یعقوبی، احمد بن أبى يعقوب بن جعفر بن وهب واضح [بی تا] تاريخ اليعقوبى، بيروت:دار صادر.

Ball, Samuel(1977) Motivation in Education, New York: Academic press.
Hudson, Barbara( 2003) Underestanding Justice, Introduction to Ideas, Perspectives and
Controversiesin Modern Penal Theory, Milton Keynes, Open University Press.
Forrest, S (2004). Indigenous Identity as a Strategy for Cultural Security. Conference Paper in Northern Research Forum Plenary on Security.