آخرت شناسی در فرهنگ هانری کربن و شیخ اشراق

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

آزاده جمالی راد ¹ (دانشجوی دکتری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
عباس گوهری ² (دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/12/28 تاریخ پذیرش : 1402/03/21 تاریخ انتشار : 1403/06/30

کلید واژه: معاد, شیخ اشراق, هانری کربن, نفس,

چکیده مقاله :

هدف از انجام این پژوهش بررسی آخرت شناسی در فرهنگ هانری کربن و شیخ اشراق می باشد. سوال کلی که محقق در پی آن است که بدان پاسخ دهد این است که آخرت شناسی در فرهتگ هانری کربن و شیخ اشراق چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارد؟ شیخ اشراق در تبیین خود از مسئله ی معاد، فصلی را به اقسام نفوس انسانی پس از مرگ اختصاص داده است. کربن با روش پدیدارشناسی و التزام هستی‌شناسانه به جهان‌شناسی حکمای مسلمان، تأویل عرفانی را راهگشای فهم حقیقت می‌انگارد. به نظر می رسد آخرت شناسی در فرهنگ هانری کربن و شیخ اشراق شباهت ها و تفاوت هایی دارد. نتایج نشان داد از نظر شیخ اشراق انسانها در آخرت به سه دسته تقسیم می شوند که نحوه حیات پس از مرگ هرکدام به گونه خاصی است .کربن، به عالم خیال باور دارد. این عالم حدواسط عالم عقل و عالم مادی است، به گفته کربن، بدون در نظر گرفتن این عالم نمی توان عقاید ادیان ابراهیمی درباره حالات آدمی را درباره زندگی پس از مرگ معنا کرد . کربن به نوعی به دنبال معنا بخشی به زندگی انسان و حیات آن پس از مرگ هستند و با کنار زدن ظاهر در پی کشف حقیقت باطنی است. به عبارتی این دو فیلسوف نظراتی به نسبت مشابه با یکدیگر در وادی معاد شناسی دارند.

منابع و مأخذ:

ژان برن، فیلسوف جویای شرق، (1382)، در کتاب درباره هانری کربن، تهران، مؤسسه حکمت و فلسفه ایران: ۶۶
سهروردی، شهاب الدین یحیی،(1379)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمه هنری کربن، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم
سهروردی، شهاب الدین یحیی ، (1388)، حکمه االشراق، تصحیح و مقدمه سید حسین نصر، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ چهارم
شهرزوری؛ شمس الدین محمد،(1372)، شرح حکمة االشراق، تصحیح و تحقیق حسین ضیائی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول.
شايگان، داريوش (1374)، ديدارهاي هانري كربن، مقالات سمينار هانري كربن در هشتم و نهم آبـان مـاه (در احوال و انديشه¬هاي هانري كربن)، به همت انجمن ايرانشناسي فرانسه در ايران، تهران: هرمس.
شایگان، داریوش، (1373) ، هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، ترجمه باقر پرهام، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز.
کربن، هانری،(1969)، فلسفه تطبیقی، ۱۶۲–۱۶۳.
کربن، هانری، (1960)، تاریخ فلسفه اسلامی، ۴–۸.
کربن، هانری، (1372) ،عالم مثال، ترجمه سید محمد آوینی، فصلنامه نامه فرهنگ، شماره 10 و 11 ،ص 54-6
کربن، هانری، (1391)، اسلام ایرانی، ترجمه و تحشیه انشاء الله رحمتی، تهران، سوفیا.
کربن، هانری، (1392)، فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی،ترجمه سید جواد طباطبایی، تهران، مینوی خرد.
کربن، هانری، (1398)، ارض ملکوت: کالبد قیامتی انسان از ایران مزدایی تا ایران شیعی، انتشارات سوفیا
کربن، هانری، (1394)، مکتب شیخی از حکمت الهی شیعه، انتشارات شفیعی
کربن، هانری، (1396)، کشف المحجوب، انتشارات طهوری
کربن، هانری، (1395)، تخیل خلاق درعرفان ابن عربی، انتشارات جامی
گراوندیان، نازپری، (1394)؛ بررسی تطبیقی معاد درآثار ابن سیناوشیخ اشراق، دانشگاه پیام نور استان همدان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی
یوسفی، محمد تقی، (1391) معاد از دیدگاه شیخ اشراق، فصلنامه آیین حکمت
یزدان پناه، ید الله، (1389) حکمة اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ سهروردی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.

Corbin, Henry,(1976) En Islam iranien IV,P. 101 f;- Le livre de la sagesse orientale, p. 652 f.
Corbin, Henry (1993), History of Islamic Philosophy. Translated by Liadain Sherrard, Philip Sherrard. London: Kegan Paul International in association with Islamic Publications for The Institute of Ismaili Studies.