بررسی تطبیقی تأثیر تغییرات فرهنگی بر محرمیت در ورودی خانه‌های سنتی دوره قاجاریه (نمونه: خانه‌های سنتی شهر قزوین)

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

فرزانه علی محمدی ¹ (کارشناس ارشد معماری، دانشگاه تربیت مدرس)
محمدرضا بمانیان ² (استاد معماری، دانشگاه تربیت مدرس)
مائده پورفتح الله ³ (دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه تربیت مدرس)

تاریخ دریافت : 1394/05/03 تاریخ پذیرش : 1394/06/10 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه: فرهنگ, محرمیت, اهداف و اصول طراحی ورودی, خانه سنتی و دوره قاجاریه,

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین عقاید ایرانیان در گذشته توجه به حریم خصوصی خانه و به‌خصوص زنان بوده است که در بناهایی مانند خانه که جزء خصوصی‌ترین بناها بوده و منشعب از فرهنگ ومرام دینی آنان بوده است، راهکارهای نغزی بدین منظور در نظر گرفته شده است. از جمله مهم‌ترین قسمت‌های خانه که مسئله محرمیت در آن لحاظ شده، ورودی خانه‌ها بوده که مراتب ورود با عبور از هشتی، دالان، حیاط و میاندر به اتاق‌ها که خصوصی‌ترین جزء خانه بوده‌اند صورت می‌گرفته است. در پژوهش حاضر از روش تحقیق تفسیری-تاریخی استفاده شده است و در مطالعات میدانی که بر روی ده نمونه از خانه‌های تاریخی ایرانی در شهر قزوین صورت گرفته‌، اهداف و اصول مورد نظر در طراحی ورودی به‌منظور حفظ فرهنگ محرمیت و چگونگی تحقق آنها در جداول جداگانه در نمونه‌ها بررسی شده و مورد تحلیل قرار گرفته ودر نهایت پنج نمونه به‌عنوان شاهد معرفی شده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که تغییرات محسوسی در روند ورود به خانه‌ها صورت گرفته، که مهم‌ترین آنها شامل حذف برخی عناصر حفظ محرمیت در ورودی و نیز قرارگیری و ساخت خانه‌های شخصی در بر خیابان‌های اصلی بوده است که تا قبل از دوره قاجار در ایران وجود نداشته است

چکیده انگلیسی:

One of the most important beliefs in the past was the home’s privacy and especially women hijab; that consider in the most private buildings such as homes. Entrance has been one of the most important parts of the house that considers the privacy of homes, hierarchy of entry was being done through a “Hashti” (vestibule), “Dallan” (hall), yard and “miandar” to the rooms that was the most private parts of the home.     In this article Interpretive- historical method is the main method for research. Therefore, using library research tools, privacy problem studied in Entrance architecture of Iranian traditional houses. The field studies have been done on ten Iranian historical housesto retaining the entrance space privacy in entrance designing. finally five samples have been introduced as evidence in article. The results of this study shows that significant changes had happened in the entering to house that the most important features of them are; Removing some elements of confidentiality in entrance. Placement and construction of houses in the main street, which was not existed before the Qajar.

منابع و مأخذ:

 

اقبال آشتیانی، عباس (1386). تاریخ ایران پس از اسلام از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه، تهران: تک.

باقری، وحیده (1389)، «بررسی تقابل سنت و تجدد در معماری مسکن گذشته با رویکرد معماری خانه دوره قاجار تبریز»، مجله تفکر معماری، ش23.

رمضان جماعت، مینا و جواد نیستانی (1389). «جلوه‌های سنت و تجدد در فضاهای ورودی خانه‌های تهران در دوره قاجاریه» نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، شماره44.

سلطان‌زاده، حسین (1372). فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران، تهران: فرهنگ.

سیفیان، محمدکاظم و محمدرضا محمودی (1386). «محرمیت در معماری سنتی»، نشریه هویت شهر، سال اول، شماره1.

مرتضی، هشام (1387). اصول سنتی ساخت و‌ساز در اسلام، ترجمه ابوالفضل مشکینی و کیومرث حبیبی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.

معین، محمد (1389). فرهنگ فارسی دکتر محمد معین، تهران: انتشارات بهزاد.