مقایسه اثربخشی کلاس درس معکوس و کلاس درس مبتنی بر شبکه های اجتماعی، بر خلاقیت و یادگیری خود راهبر هنرجویانِ هنرستان های پسرانه شهرستان آبدانان

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

هوشنگ خشنود ¹ (دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی،گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
سعید بختیارپور ² (استادیار،گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
ساسان باوی ³ (استادیار،گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
رضا پاشا ⁴ (استادیار،گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/08/05 تاریخ پذیرش : 1400/09/20 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: یادگیری خودراهبر, کلاس درس معکوس, کلاس درس مبتنی بر شبکه های اجتماعی, خلاقیت و هنرستان,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی کلاس درس معکوس و کلاس درس مبتنی بر شبکه های اجتماعی، برخلاقیت و یادگیری خود راهبر هنرجویان پسر هنرستان های شهرستان آبدانان در درس دانش فنی کامپیوتر انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهرستان آبدانان بودند. دراین طرح 60 دانش آموز به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در 3 گروه: کلاس درس معکوس، کلاس درس مبتنی بر شبکه های اجتماعی و کلاس درس سنتی (گروه کنترل) قرار گرفتند، پرسشنامه های خلاقیت تورنس و یادگیری خودراهبر فیشر به صورت پیش آزمون و پس آزمون برای گروه ها اجرا شد. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره بیانگر تاثیر معنی دار و مثبت آموزش به روش کلاس درس معکوس وکلاس درس مبتنی برشبکه های اجتماعی روی متغیرهای خلاقیت و یادگیری خودراهبر می باشد. همچنین نتایج نشان داد که کلاس درس معکوس در مقایسه با کلاس درس مبتنی بر شبکه های اجتماعی، موجب اثرگذاری مثبت بیشتری بر خلاقیت و یادگیری خودراهبر شده است.

چکیده انگلیسی:

Aim: The aim of this study was to compare the effectiveness of a reverse classroom and a classroom based on social networks on students' creativity and self-directed learning. Method: The method of the present study is a quasi-experimental pretest-posttest with a control group. The study population was all high school students in Abdanan city. In this project, 60 students were selected by purposive sampling method and randomly divided into 3 groups: reverse classroom, classroom based on social networks and traditional classroom (control group). Torrance Creativity Questionnaire and Questionnaires were administered as pre-test and post-test for the groups. Findings: The results of multivariate analysis of covariance indicate a significant and positive effect of reverse classroom and classroom based on social networks, classroom education on creativity and self-directed learning variables. The results also showed that the reverse classroom compared to the classroom based on social networks, has a more positive effect on creativity and self-directed learning.

منابع و مأخذ:

ابوالقاسمی، مهدی و محمدی، حسینعلی. (1399). بررسی تأثیر روش یادگیری معکوس بر روی نگرش و عملکرد در درس ریاضی دوره ابتدایی،  نشریه علمی فناوری آموزش، 15(1)، 1-8.

امانی ساری بگلو، جواد، واحدی، شهرام، فتحی آذر، اسکندر و عبیدی، لیلا. (1398). تأثیر کلاس جورچین معکوس بر عملکرد تحصیلی و اضطراب آمار دانشجویان،  فصلنامه روانشناسی تربیتی، 15(52): 133-135.

ایمان زاده، علی، نیابی، سودابه و واحدی، شهرام. (1400). اثربخشی تدریس معکوس بر اضطراب ریاضی و عملکرد ریاضی دانش‌آموزان پایه پنجم شهرستان مرند. نشریه علمی فناوری آموزش، 15(3)، 419-428 .

باقری، محسن، جوشقان نژاد، فاطمه. (1395). تأثیر آموزش به روش معکوس بر آمادگی یادگیری خودراهبر و یادگیری دانشجویان در درس مقدمات کامپیوتر، فصلنامه علمی پژوهشی فناوری برنامه درسی، 1(1)، 46-57.

پیری، موسی، صاحب یار، حافظ و سعدالهی، آرش. (1397).تأثیر کلاس معکوس بر خودراهبری در یادگیری درس زبان انگلیسی، نشریه علمی فناوری آموزش، 12(2)، 141-148.

چراغ ملایی، لیلا، کدیور، پروین،  صرامی، غلامرضا و انصاری، علیرضا. (1395). تحلیل محتوای آموزشی شبکه اجتماعی مورد استفاده در کلاس درس با هدف بررسی تولید دانش یادگیرندگان، اندیشه‌های نوین تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، 12(2): 190-208.

حامدی نسب، صادق، آیتی، محسن، رستمی نژاد، محمدعلی و سراجی، فرهاد. (1400). طراحی الگوی برنامه درسی برای استفاده از یادگیری غیررسمی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی مجاز در جهت توسعه حرفه‌ای دانشجو معلمان، نشریه علمی فناوری آموزش، 15(4)، 723-742.

حسنی، فهیمه، صلیبی، ژاسنت، بهشته، نیوشا.(1393). اثربخشی آموزش تلفیقی تفکر انتقادی و تفکر خلاق بر یادگیری خودراهبر دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر قم، فصلنامه علمی، پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،4(3)، 55-77.

حسینی، محمد مصطفی. (1389). مدیریت در شبکه‌های اجتماعی . رهاورد نور،تابستان 1389، شماره 31، 40-49.

خیرآبادی، رضا. (1396). تأثیر راهبرد کلاس معکوس بر یادگیری بخش گرامر درس زبان انگلیسی پایة دهم تحصیلی،  فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 4(16)، 162-141 .

دائمی، حمیدرضا و مقیمی بارفروش سیده فاطمه.(1383). هنجاریابی آزمون خلاقیت، نشریه تازه‌های علوم شناختی،6 (4)، 1-8 .

درتاج، فریبرز. (1389).رابطه ادارک از محیط کلاس و جهت‌گیری هدف با پیشرفت تحصیلی ریاضی در دانش‌آموزان دختر پایه سوم متوسطه،  فصلنامه روانشناسی تربیتی، 6 (19)، 115-137.

دهیادگاری، لوییزا و خواجه حسنی، سمیه. (1398).تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر یادگیری دانشجویان دانشگاه صنعتی سیرجان، نشریه علمی فناوری آموزش، 14(3)، 583-590.

رضوانی، ابوالقاسم و عجم، علی اکبر. (1395). رابطه میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با پیشرفت تحصیلی و اعتماد در روابط بین فردی دانشجویان، مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، 9(24)، 33-43.

سراجی، فرهاد، مالمیر، رضا و عباسی کسانی، حامد.(1399). مطالعه انگیزه‌ها و نحوه استفاده معلمان از شبکه‌های اجتماعی، نشریه علمی فناوری آموزش، 15(2)، 261-275. 

شاوردی، تهمینه، چیت ساز قمی، محمدجواد، حیدری، حسین. (1398).تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر عملکردکمی تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر تهران، نشریه علمی فناوری آموزش، 14(4)، 801-812. 

صابری دهکردی، افسانه، اسمعیلی کرانه، ریحانه و جزایری فارسانی، سمیه (1398). تأثیر روش معکوس بر خلاقیت و انگیزش دانش‌آموزان پایه هشتم در درس کار و فناوری، مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی ، 5(1): 14-28 .

صاحب یار، حافظ، گل محمدنژاد، غلامرضا و برفی، عیسی. (1398). مطالعه اثربخشی یادگیری معکوس بر تفکر تاملی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه در درس ریاضی، فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(4)، 33-62.

صاحب یار، حافظ, مصر آبادی، جواد. (1400). اثربخشی یادگیری معکوس بر شاخص‌های تربیتی: مطالعه‌ی فراتحلیل، نوآوری‌های آموزشی، 20(3)، شماره پیاپی79.

doi: 10.22034/jei.2021.221800.1398,

صادقی نسب، ایرج، حریری، نجلا، نوبهار، منیر، باب الحوائجی، فهیمه.(1400).تبیین تجارب دانش‌آموزان از نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در آموزش و یادگیری آنها، فصلنامه علمی - پژوهشی توسعه آموزش جندی شاپور، سال دوازدهم، ویژه نامه پاییز 1400، شماره 0، 216-231.

صادقی، زینب، محتشمی، رضا. (1390). نقش فراشناخت در فرایند آموزش،مجله استراتژی آموزشی،  (4)3، 143-148.

صالحی، سمیه.(1393) .بررسی رابطه بین سبکهای زندگی والدین با خلاقیت و پایستگی تحصیلی فرزندان آنان در سال تحصیلی 93-92، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی.

عابدی، جمال. (1372).خلاقیت و شیوه‌ای نو در اندازه‌گیری آن، پژوهش‌های روانشناختی،2(1و 2)، 46-54.

  عطاران، محمد.(1393)،  بچه‌ها از درس عقبند. رشد مدرسه فردا. 

فرح، بتول، شاه طالبی، بدری(1397). رابطه بین یادگیری خودراهبر، خودکارآمدی و سواد اطلاعاتی با رفتار تسهیم دانش، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال پانزدهم،2(29)، 148-161.

قربانی،  سجاد، صادقی، علیرضا، احقر، قدسی. (1398).تأثیر نرم‌افزار چندرسانه‌ای محقق ساخته بر میزان خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه پنجم در درس علوم تجربی" ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی(4)8 ،195-218.

کاویانی، حسن، لیاقت، محمدجواد، زمانی، بی بی عشرت و عابدینی، یاسمن.(1397). الگوی برنامه ریزی درسی کلاس معکوس: سنتز پژوهی روش‌ها، دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه ریزی،6(11): 203-271 .

کفایت، محمد. (1373). بررسی ارتباط شیوه‌ها و نگرش‌های فرزندپروری با خلاقیت و رابطه متغیر اخیر باهوش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال اول دبیرستان‌های پسرانه اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.

گنجی، حسن، شریفی، حسین و میرهاشمی، مهدی(1390).اثر روش بارش مغزی در افزایش خلاقیت دانش‌آموزان،  فصلنامه تعلیم و تربیت، 21(90):120-142.

مجدم ، محمد، خوش نشین، زهره، قاسم تبار، عبدالله و نجفی، علی. (1400). امکان سنجی کاربرد روش‌های نوین تدریس در شرکت ملی صنایع پتروشیمی از دیدگاه مدیران و کارکنان، نشریه علمی فناوری آموزش، 4(15)، 695-705.

نوکاریزی، محسن، تقی پناهی، فاطمه و دیانی، محمدحسین. (1400)، "بررسی مؤلفه‌های موفقیت تولید و اشتراک محتوای آموزشی در اینستاگرام بر اساس تحلیل تعامل انسان و اطلاعات "،  نشریه علمی فناوری آموزش،4(51)، 777-792.

Abeysekera, L., & Dawson, P. (2015). Motivation and cognitive load in the flipped alassroom: Definition, rational and a call for research. Higher Education Research & Development.

Baran, B. (2010). Fecebook as a formal instraction environment. British Journal of Education, 146-149.

Boruff JT, Harrison P. Assessment of knowledge and skills in information literacy instruction for rehabilitation sciences students: a scoping review. JMLA. 2018; 106(1):15–37.

Bosch, T., & preez, A. (2009). Using online social networking for teaching and learning: Fecebook use at the university of cape. South African journal for communication Theory and research, 200-285.

  Boyd, danad. & Ellison, Nicole. B, (2008). Social network sites Definition, history, and scholarship. Journal of Computer- MediatedCommunication, 13(1), 210-230. Retrieved from http: /jcmc.indiana.edu/vol13/issue1/boyd.ellison.html.

Brewer, R., & Movahedazarhouligh, S. (2018). Successful stories and conflicts: A literature review on the effectiveness of flipped learning in higher education. Journal of Comuter Assisted learning.

Bridges PH, Bierema LL, Valentine T.(2007). The propensity to adopt evidence-based practice among physical therapists. BMC Health Serv Res; 7: 103.

Chen F, Lui AM, Martinelli SM. (2017). A systematic review of the effectiveness of flipped classrooms in medical education.Med Educ. 51(6):585–597.doi:10. 1111/medu.13272.

 Chuang, H. H., Weng, C. Y., & Chen, C. H. (2018). Which students benefit most from a flipped classroom approach to language learning? B r iti s h J ou r n an l o f E ducation an l T ec hno l ogy, 49(1): 56-68.

 Clarak, K. R. (2015). The effects of the flipped model of instruction on student engagement in the secondary mathematics classroom. Journal of Educators online, 12(1):91-115.

 Cooper AZ, Hsieh G, Kiss JE, et al.(2017). flipping out: does the flipped classroom learning model work for GME? J Grad Med Educ.;9(3):392–393. doi:10.4300/ JGME-D-16-00827.1.

Davies,R. S. Dean,D. L. , &Ball, N. (2013).Flipping the classroom and  instructional technology integration in a college-level information systems spreadsheet course.educational technology Research &Development ,61(4):563-580.

 Fisher, M., King, J., & Tague, G. (2001). Development of a self-directed learning readiness scale for nursing education. Nurse Educ Today, 21(7), 516-525.

 Forndran, F., & Zacharias, C. R. (2019). Gamified experimental physics classes: A promising active learning methodology for higher education. European Journal of Physics, 40(4), 045702.

Galway LP, Corbett KK, Takaro TK, Tairyan K, Frank E.(2014). A novel integration of online and flipped classroom instructional models in public health higher education. BMC medical education. 14(1):181.

Gaughan, J. E. (2013). The Flipped Classroom in World History. Colorado State UniversityPueblo.

Gaughan, J. E. (2014). The flipped classroom in world history. History Teacher, 2(74): 221-.442.

Gilboy MB, Heinerichs S, Pazzaglia G. Enhancing student engagement using the flipped classroom. Journal of nutrition education and behavior 2015;47(1):109-14.

Grosseck. G, Bran. R, Tiru. L. (2011). Dear teacher, what should I write on my wall? A case study on academic uses of Facebook; Procedia Social and Behavioral Sciences. 15: 1425– 1430.

Hendry, G.D., & Ginns, P. (2010). Readiness for selfdirected learning: Validation of a New Scale with Medical Students. Med Teach,13(10), 918-920.

Hill, P. (2014). Online educational delivery models: A descriptive viwe.

   Hurwang, D, Ratelle JT, Halvorsen AJ, Carter KJ, Hafdahl LT, Wang AT, et al. Flipping the quality improvement classroom in residency education. Acad Med. 2018;92(1):101–107. doi:10.1097/ACM.

Johnson, G.(2012). Students, please turn to youtube for your assignment. Education canada,52(5): 16-18.

King A, Boysen-Osborn M, Cooney R, Mitzman J, Misra A, Williams J.(2017). Curated collection for educators: five key papers about the flipped classroom methodology. Cureus. 9(10):e1801. doi:10.7759/ cureus.1801.

Kitchenham, A.(2011). Models for interdisciplinary mobile learning.unated state of America: onformation science reference.

Kirschner, P. A. & A.C. Karpinski (2010). “Facebook and Academic Performance”. Computers in Human Behaviour, 26: 1237-1245.

Kyndt, E., Raes, E., Lismont, B., Timmers, F., Cascallar, E., & Dochy, F. (2013). A meta-analysis of the effects of face-to-face cooperative learning. Do recent studies falsify or verify earlier findings?. Educational Research Review, 10, 133-149.

Lemmer, C. (2013). A viwe from the flip side: using the “inverted classroom” to enhance the legal information literacy of the international LL.m. student Law Library Journal, 105(4):461-491.

Limniou, M., Schermbrucker, I., & Lyons, M. (2018). Traditional and flipped classroom approaches delivered by two different teachers: the student perspective. Education an in for mati on Tec hnolog ies, 23(2): 797-817.

Little, C. (2015). The fli pped classroom in further education: literature review and case study. Research in Post-C ompulsory Education, 20(3): 265-279.

Morris TH. Self-directed learning: A fundamental competence in a rapidly changing world. Int Rev Educ. 2019;65(4):633–653.

Murat ekici (2021). “A systematic review of the use of gamification in flipped learning “ , Education and Information Technologies 26:3327–3346.

Murphree, D. S. (2014). Writing Wasn’treally stressed, accurate historical analysis was stressed: student perceptions of in class writing in the inverted, General Education, University History Survey Course. History Teacher, 47(2):209-219.

Mouri, T. (2018). The Flipped Classroom: An Instructional Framework for Promotion of Active Learning. In Deep Active Learning, 95-109.

Pickering, J. D., & Roberts, D. J. (2018). Flipped classroom or an active lecture?. Clinic al A n a t o my, 31(1): 118-121.

Prez,T.,& Araiza, M.(2013). Using facebook for learning: a case study on the perception of student in higher education. Social and Behavioral Sciences.3259-3267.

Prince, M. (2004). Does active learning work? A reviewnof the reserch. Journal of engineering education, 93(3):223-231.

Radnitzer, K. (2010). Emotional Intelligence and selfdirected learning readiness among college students articipating in a leadership development Program (Unpublished doctoral dissertations).  University of Illinois at Urbana-Champaign.

Roblyer, M., McDaniel, M., Webb, Hhermen, J.,& Witty,J.(2010). Findings on Feacebook in higher education: A comparison of college faculty and student uses percepations of social networking site.The internt and Higher education .134-140.

Rowe, M., frantz, J.,&Bozalek,V.(2013).beyond knowledge and skills: the use of a Delphi study to develop a technology – mediated teaching strategy. BMC Medical Education, 13(1):51.

Selwyn, N. (2009). Faceworking: exploring student's education related use of Facebook. Learning, Media and Technology, 157-174.

Sergis, S., Sampson, D. G., & Pelliccione, L.(2018). Investigting the impact of Flipped Classroom on students learning experiences: A self-Determination Theory approach. Computers in Human Behavior, 78,368-378.

Sjoberg, S. (2010). Constructivism and learning. In P.Peterson, E. Baker & McGaw. (Edsi), International Encyc lopedia of Education (Vol.5, pp. 485-490).Oxford UK: Elsevier, doi:10.1016/B978-0-08-044894-7.00467-x.

Son, S, kang AR, Kim H-c, Kwon T, Park J, Kim HK. Analysis of context Dependence in Social interaction Networks of a Massively Multiplayer Online role –playing Game. Plos One.2012;7(4):e33918.

Strayer,J. (2012). How learning in an inverted classroom influences cooperation, innovation and task orientation. Learning environments research, 15(2):171.

Timothy D. goldon. (2021). “Telework and the Navigation of Work-Home Boundaries “, organizational Dynamics (2021)50,1-10.

  Troy E. Smith, Paul S. Rama, Joel R. Helms. (2018).Teaching Critical Thinking in a GE Class: A Flipped Model. Thinking Skills and Creativity. No.28: 73-83.

Tuncay, N., Keser, H., & Uzunboylu, H. (2010). If knowledge is power why keep it secret. Social and Behavioral Sciences, 5650-5658.

Tune, J. D. Sturek, M., & Basile, D. P. (2013). Flipped classroom modle improves graduate student performance in cardiovascular, respiratory, and renal physiology. Advan in physiol Edu.37 (4): 316-320.

Wiley K. Effects of a self-directed learning project and preference for structure on self-directed learning readiness. Nurs Res. 1983; 32(3): 181-5.

Wang, Q., & Woo. H.(2008).New Educational Technology. New York: Nova Science publishers, 183-199.

Yuksel, I. (2014). Impact of activity-based mathematics instruction on students with different prior knowledge and reading abilities. International Journal of Science and Mathematics Education, 12(6): 1445-1468.