بررسی روابط بین صفات و تجزیه علیت عملکرد دانه ارقام گندم زمستانه تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات

اعظم زارع بیاتی ¹ (دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج ایران)
منوچهر خدارحمی ² (2- مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران)
خداداد مصطفوی ³ (عضو هیأت علمی)

تاریخ دریافت : 1396/12/16 تاریخ پذیرش : 1397/02/18 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, همبستگی, گندم نان,

چکیده مقاله :

سودمندی هر برنامه اصلاحی با توجه به میزان ارتباط بین عملکرد دانه با عوامل مؤثر بر آن تعیین می شود. به همین منظور 25 رقم گندم زمستانه، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد کرج در دو شرایط آبیاری (آبیاری نرمال و قطع آبیاری بعد از مرحله سنبله دهی) کشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. 17 صفت زراعی اندازه‌گیری و بررسی شد. ضرایب همبستگی ساده صفات، نشان‌دهنده رابطه مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با صفات روز تا سنبله-دهی، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در شرایط عدم تنش و صفات مرتبط با رسیدگی، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و طول بیرون‌آمدگی پدانکل در شرایط تنش خشکی بود. نتایج حاصل از رگرسیون گام ‌به‌گام نیز ارتباط بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک را تأیید کرد. برای صفات وارد شده در مدل رگرسیونی گام‌ به‌گام تجزیه علیت انجام شد و در هر دو شرایط نرمال و تنش بیشترین اثر مستقیم بر روی عملکرد دانه، متعلق به عملکرد بیولوژیک، بود.

چکیده انگلیسی:

The usefulness of any corrective program is determined by the relationship between the grain yield and the factors affecting it. For this purpose, 25 winter wheat cultivars were planted and evaluated in a randomized complete block design with three replications in a field experiment at the Faculty of Agriculture, Karaj Azad University, Karaj, Iran under two irrigation conditions (normal irrigation and irrigation after the spike stage). 17 traits were measured and evaluated. Simple correlation coefficients of traits indicated a positive and significant correlation between grain yield and days to flowering, biological yield and harvest index in normal conditions, and traits related to rooting, biological yield, harvest index and peduncle outflow length in drought stress conditions. The results of stepwise regression confirmed the relation between grain yield and biological yield., path analysis was performed for the traits introduced in the stepwise regression model and in both normal and stress conditions the most direct effect on grain yield had belonged to biological yield.