بررسی تأثیر مؤلفه‌های کاربردی مؤثر در طراحی پنجره کلاس‌های دروس عملی با تاکید بر استفاده بهینه از بازتابش نور روز در تهران

محورهای موضوعی : معماری

ساراالسادات کارگر ¹ , مهناز محمودی زرندی ² , مهدی خاک زند ³

1 - دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار، گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه معماری، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/08/18 تاریخ پذیرش : 1399/03/24 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: نور روز, خیرگی, کیفیت روشنایی, پنجره,

چکیده مقاله :

کیفیت نور روز از مهم‌ترین عوامل کیفی طراحی فضاهای آموزشی است که تأثیر بسیاری بر کارایی دانش‌آموزان دارد. هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر مؤلفه‌های کاربردی پنجره بر بهره‌گیری مناسب از نور روز و کیفیت روشنایی در شرایط گوناگون می‌باشد. متغیرهای اصلی در این تحقیق؛ جهت، مساحت پنجره و انعکاس مصالح هستند که به‌عنوان عوامل مورد تحلیل در طرح خیرگی و کیفیت روشنایی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر نوع تحقیق توصیفی - کمی می‌باشد. روش تحقیق تحلیلی - عددی بر مبنای مدل‌سازی رایانه‌ای است. نمونه پایه‌ای تحقیق یک کلاس متداول دروس عملی در تهران است، کیفیت روشنایی آن در جهات مختلف در اولین روز هر ماه بررسی شده و سپس تأثیر ابعاد پنجره کلاس توسط نرم‌افزار دیالوکس ارزیابی می‌گردد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد رابطه دقیقى میان جهت استقرار پنجره، مساحت نور گذر و بافت مصالح وجود دارد که تأثیر عمده‌ای بر عمق نفوذ نور و ایجاد خیرگی و کیفیت روشنایی در کلاس می‌گذارد.

چکیده انگلیسی:

Paying attention to environmental quality factors in designing educational spaces has a great impact on the performance of the main users of these spaces, i.e. students. In this context, One of the most effective environmental quality factors is the use of daylight in educational spaces , which in addition to affecting how users perform , also affects the amount of energy savings. The quality of daylight is the most important factors affecting student performance. Considering all the features, designers should design the daylight and artificial lighting from the initial stage of design so that they can provide a comfortable and healthy environment. Adequate clarity is a prerequisite for performing visual tasks but in many cases, visual vision is still dependent on other factors depends. To properly distribute light, it is important to know that the amount of light in a space is determined by the reflection of surfaces and direct ambient light. The goal of interior architecture in practical classes is to improve the physical and mental function of the space to facilitate its activity. Color, light, textures, furniture and all the factors in the workshop are an integral part of interior architecture. One of the various factors that affect architecture is the light factor, which in this article deals with the visual quality of this important factor. The purpose of this research is to achieve the extent and effect of the direction and dimensions of the window on the proper use of daylight and the quality of lighting in a classroom in various situations. The main variables in this research for windows are the dimensions of the glass surface and the reflection of the materials, which have been studied as factors analyzed in the charitable design and the quality of lighting and the visual and non-visual effects of the window. This research is applied in terms of purpose and descriptive-quantitative in terms of type of research and analytical- numerical research method is based on computer modeling. The example of this research is a common class of practical courses that includes research variables and the software checked the quality of its lighting in different directions on the first day of each month then effect of window dimensions in the workshop was then evaluated by Dialux software. It should be noted that the case study of this article has many similarities in terms of design principles with most classes of practical courses in Iranian schools. Possible results suggest that not only the placement of the window in the classroom but also the dimensions of the window and the texture of materials and furniture can have a major impact on the quality and quality of lighting in practical classrooms and the designers of the studios will be aware of the quality of work and increase the efficiency of service and study, reduce errors and increase the accuracy of the staff, prevent the feeling of tiredness and maintain the health and vision of the users of the studios and motivate the design is.

منابع و مأخذ:

1. شاتریان، رشا. (1388). اقلیم و معماری. چاپ دوم . تهران:  انتشارات سیمای دانش.
2. حسین‌خانی، فریدون. (1387). پروژه نرم افزار صرفه جویی انرژی در ساختمان . تهران : انتشارات مرکز مطالعات انرژی ایران.
3. احدی، امین اله؛ و خانمحمدی,محمدعلی.(1393). عملکرد بهتر دانشجویان با بهره گیری مناسب از نور روز در کلاسهای آموزشی بررسی موردی: دانشکده معماری دانشگاه علم وصنعت ایران،  فصلنامه معماری و شهرسازی ، 15 ،41-25.
4. قیابکلو، زهره ؛ و موذنی، محمدحسنی. (1393). شبیه سازی تاثیرگذاری سایه بانهای افقی بر توزیع نور روز و اسایش بصری(نمونه موردی: فضای اداری در شهر تهران) ، اولین کنگره بین المللی پایداری در معماری شهرسازی-شهر مصدر، کانون سراسری انجمنهای معمار ایران، دانشگاه ازاد اسلامی واحد امارات، اسفند، امارات متحده عربی- دبی و ابوظبی. 
5.  مهدوى نژاد، محمدجواد ؛ طاهباز، منصوره ؛ و دولت آبادى، مهناز .(١٣٩٥) .  بهینه سازى تناسبات و نحوه استفاده از رف نورى در معمارى کلاس هاى آموزشى، هنرهاى زیبا، ٢(2) , 81-92.
6. محمدى تبار، آیت ؛ و فیاض،ریما. (١٣٩١) . طراحى داخلى یک اتاق خواب نمونه براى استفاده بهینه از نورطبیعى.  فصلنامه معمارى و شهرسازى، 8، 21-5.

7. British S‌tandards Ins‌titution. (2008). BS 8206-2, Lighting 
for Building, Part 2 Code of Practice for Daylighting. UK: Author.
8. Chartered Ins‌titution of Building Services Engineers (CIBSE) (1999) daylighting and window design, London: Author.
9. Department for Education and Employment (DFEE) (1999) Lighting Design for schools, London: Author.
10.  Reinhart, C. F. (2002). Effects of interior design on the daylight availability in open plan offices. Proceedings of the 2002 American Council for an Energy Efficient Economy (ACEEE) Summer S‌tudy on Energy Efficiency in Buildings, 3, 309-322.
11. Kris‌tensen, P. (2011). Efficient use of day light in commercial buildings, Esbensen, Copenhagen. Denmark: consulting engineers FIDIC.
12. Dubois,M.C. (2010). Impact of solar shading devices on daylight quality: Measurements in Experimental office rooms. Sweden: lund university.
13. Baker, N., S‌teemers, K., Compagnon, R., Crowther, D., Littlefair, P., Aschelhoug, O., ... & Parpairi, K. (2002). Daylight Design of Buildings (No. BOOK). James & James LTD, London.
14.  Kellert, S., & Heerwagen, J. (2008). Biophilic design: the theory, science and practice of bringing building to life. New jersey . John Wiely & sons.
15. Kuller,R. ,& Linds‌ten,C. (1992). Health and behaviour in classrooms with and without windows, Journal of environmental psychology, 12, 305-317.