حیات‌بخشی به بافت تاریخی شهرهای معاصر با رویکرد گردشگری شهری (نمونه موردی شهر تبریز)

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

آمنه جوری ¹ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
رحیم سرور ² (استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1399/04/15 تاریخ پذیرش : 1399/04/15 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: گردشگری, تبریز, بافت تاریخی, باز زنده سازی,

چکیده مقاله :

بافت قدیم شهرها اغلب در برگیرنده آثار و نواحی تاریخی است. امروزه مدیران موفق در پی احیای مناطق تاریخی با رجوع به شهرسازی بومی، استفاده از کاربری‌های مختلط، اولویت دادن به حمل‌ونقل عمومی و تردد پیاده، فراهم آوردن شرایط زیست‌محیطی سالم، ایجاد رونق اقتصادی پایدار، اشتغال بومی، جذب مشارکت محلی و توجه به میراث فرهنگی و گردشگری هستند. بافت تاریخی شهرها باسابقه قدیمی، به دلیل مرکزیت جغرافیایی، سهولت دسترسی، مرکزیت ثقل اقتصادی و ویژگی‌های تاریخی- فرهنگی دارای پتانسیل بالقوه بالایی می‌باشند؛ علیرغم ویژگی‌های مثبت قسمت مرکزی شهرها، بافت آن‌ها از لحاظ مشکلات کالبدی (فرسودگی)، زیست‌محیطی، درهم ‌پیچیدگی بافت و ضعف زیرساخت‌ها رنج می‌برند. اصلی‌ترین هدف و راهبرد اساسی اقدامات مداخله‌ای برای بهسازی و نوسازی بافت تاریخی و طراحی آن‌ها بازگرداندن این مجموعه به چرخه زندگی است. زنده ماندن بافت درگرو فعالیت و مشارکت آن در زندگی جاری در شهر است، و تنها ازاین‌رو می‌توان به امور نوسازی و احیا بافت‌های تاریخی شهر و طراحی در محورهای تاریخی را اجرا و موفقیت این امر را تضمین کرد و می‌تواند در جذب و فعال‌سازی گردشگری شهر تاریخی چون تبریز بسیار مؤثر واقع گردد.

چکیده انگلیسی:

The old context of many cities often includes monuments and historical sites. Today, successful managers are trying to revive historical regions through applying native urbanism, using mixed applications, prioritizing public transportation and pedestrian traffic, providing healthy environmental conditions, creating a sustainable economic prosperity, native employment, attracting local participation and paying attention to cultural heritage and tourism. The historic context of old cities has high potential due to geographical location, ease of access, the center of economic gravity and historical-cultural features. Despite the positive features of the central part of the city, its contexts are suffering from physical problems (burnout), environmental degradation, and structural weaknesses. The main objective and the basic strategy of interventions for the reconstruction and modernization of the historical context and their design are to revive this collection. The survival of the context depends on its activity and participation in the current life of the city, and thus it is possible to carry out the tasks of renovating and restoring the historical constructions of the city and designing the historical axes and guaranteeing the success of it which can be very effective in attracting and activating the tourism of a historical city like Tabriz.

منابع و مأخذ:

• احمد آخوندی، عباس، برک پور، ناصر، خلیلی، احمد، صداقت نیا، سعید، صفی یاری، رامین.1393. سنجش کیفیت زندگی شهری در کلانشهر تهران، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره 2، صص22-5.


• اسماعیل پور اشکاء، رضا؛ رمضانیان، محمد رحیم، نبی زاده، ساره .1393. ارزیابی پایداری سیستم‌های حمل و نقل شهری (مطالعه موردی : شهر رشت)، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره هشتم، صص 30-17.


• استادی جعفری، مهدی، رصافی، امیرعباس .1391. ارزیابی سیاستهای توسعه پایدار در بخش حمل و نقل شهری با استفاده از مدل‌های سیستم پویایی؛ مطالغه موردی: شهر مشهد، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، شماره 31، صص 294-281.


• اعتماد، گ.1377. شهرنشینی در ایران،تهران، نشر آگاه.


• افندی زاده، شهریار؛ رحیم اف، کامران و حامد نیکتاش.1392. ارزیابی شاخص‌ها و استراتژی‌های پایداری در شبکه حمل و نقل شهری با استفاده از تکنیکهای انتروپی و و تاپسیس. دوازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل وترافیک، تهران.


• امانپور، سعید؛ نعمتی، مرتضی و‌هادی علیزاده .1393. ارزیابی و اولویت سنجی شاخصهای پایداری حمل و نقل شهری با استفاده از منطق فازی( نمونه موردی: شهر اهواز)، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 47، صص 231-213.


• بحرینی، حسین.1376. شهرسازی و توسعه پایدار، مجله رهیافت، شماره هفدهم.


• تاجدار، وحید، اکبری، مصطفی، زمستان 1387، رهیافتهای بین المللی حمل و نقل عمومی شهرها، جستارهای شهرسازی، شماره 26 و 27، صفحات 102 الی 115.


• جهانشاهی، کاوه. (بهار 1384) نظام حمل و نقل در مراکز شهری و طرح مسئله برای مرکز شهر تهران. جستارهای شهرسازی، شماره 12، صفحات 112 الی 117.


• زبردست، اسفندیار، خلیلی، احمد، دهقانی، مصطفی.1391. کاربرد روش تحلیل عاملی در شناسایی بافت‌های فرسوده شهری، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، شماره 2، صص 27-42.


• سازمان فنی و مهندسی شهر تهران .1390. مطالعات چارچوب طراحی شهری حوزه دریاچه چیتگر و محور چهارباغ،بخش اول: تعریف و تحدید دامنه مطالعات و تدوین چشم انداز مقدماتی(جلد اول)، مهندسین مشاور امکو ایران.


• سازمان فنی و مهندسی شهر تهران .1390. مطالعات چارچوب طراحی شهری حوزه دریاچه چیتگر و محور چهارباغ،بخش اول: سنجش وضعیت حوزه راهبردی(جلد دوم)، مهندسین مشاور امکو ایران.


• سازمان فنی و مهندسی شهر تهران .1390. مطالعات چارچوب طراحی شهری حوزه دریاچه چیتگر و محور چهارباغ،بخش اول: سنجش وضعیت حوزه مداخله(جلد سوم)،مهندسین مشاور امکو ایران.


• سعیده زرآبادی، زهرا سادات، مردوخی، ناهیده .1391. تحلیل عوامل تأثیرگذار بر توسعه گردشگری پایدار شهرستان سرو آباد با استفاده از مدل فازی TOPSIS، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، شماره دوازدهم،،صص 73-61.


• سیف الدینی، ف، شورجه، م.1393. برنامه‌ریزی هوشمندانه کاربری زمین و حمل و نقل شهری، تهران، انتشارات مدیران امروز، چاپ اول.


• شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، گزارش سالانه کیفیت هوای تهران در سال 1393.


• قالیباف، محمد باقر، شعبانی فرد، محمد .1390. ارزیابی و اولویت بندی جاذبه‌های گردشگری برای توسعه گردشگری شهری براساس مدل‌های تصمیم گیری چند متغیره(مطالعه موردی: شهر سنندج)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره دوم، صص 172-147.


• کاکاوند، الهام، جباری، سمانه .1391. ارزیابی پایداری سیستم‌های حمل ونقل عمومی درون شهری، یازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران،

http://www.civilica.com/Paper-TTC11

• کریزک،ک.، پاور، ج. 1392. آیین شهرسازی پایدار. مصطفی بهزادفر و کیومرث حبیبی. چاپ دوم. تهران. انتشارات مهر ایمان.


• معصومی، م. 1388. درآمدی بر رویکردها در برنامه‌ریزی توسعه گردشگری محلی، شهری و منطقه ای، تهران، چاپ اول، انتشارات سمیرا.


• مومنی، م، فعال قیومی، ع. 1386. تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS، تهران، انتشارات کتاب نو.


• یزدان پناهی، ملیسا، ملکی، کیمیا .۱۳۹۰. بررسی جایگاه حمل و نقل درتوسعه اقتصادی پایدارشهری، اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد،

http://www.civilica.com/Paper-URBANECONOMICS01 URBANECONOMICS01_031.html

 

• Albalate,Daniel, Bel,germa, (2009), Tourism and urban public transport: Holding demand pressure under supply constraints, Tourism Management, xxx, 1-9, journal hom epage: www.elsev i er .com /locate/tourman


• Aranburu, I, Plaza, B, Esteban ,(2016), Sustainable Cultural Tourism in Urban Destinations: Does Space Matter, journal of Sustainability, - mdpi.com. , 8(8), 699; doi:10.3390/su8080699


• Bento,D, Antonio M. (2004) “The impact of urbanspatial structure on travel demand in the UnitedStates”, World Bank Policy Research WorkingPaper. No1.pp. 418-466


• - Boutsinas, B.Gnardellis,T. (2002). On distributing the clustering process. Pattern Recognition Letters-1008-999,23.


• Campaigns, P. C. (2004). Accessibility and Sustainability Local Urban Communities. Communi-cations Manager Department for Transport guidance on accessibility planning Newington ; Sydney


• Thompson, Karen Julie,( 2003). Urban transport networks and overseas visitors: analysis of the factors affecting usage and the implications for destination management,Ph.D Thesis, University of Salford, UK.


• Thompson, Karen, Schofield, Peter, (2007) . An investigation of the relationship between public transport performance and destination satisfaction, Journal of transport geography, 15, 136-144, elsevier.com/locate/jtrangeo


• Yigitcanlar, Tan , Fabian, Lawrence, Coiacetto, Eddo,(2008). Challenges to urban Transport Sustainability and Smart transport in a Tourist city: The Gold Coast, Australia, The open transportation journal, 2,29-46


• Zheng, Q, Kuang, Y, Huang, N. (2016). Coordinated Development between Urban Tourism Economy and Transport in the Pearl River Delta, China, , journal of Sustainability, mdpi.com, , 8.12), 1338); doi:10.3390/su8121338.