بررسی خسارت اقتصادی واجتماعی سیلاب و روشﻫﺎی مدیریت آن (مطالعه موردی: حوزه نمرود)

محورهای موضوعی : کالبدی

فاطمه اسکندری نژاد ¹ (دانش آموخته دکترای جغرافیای طبیعی، ژئوموفولوژی و هیدرولوژی، دانشگاه دولتی صدرالعینی، تاجیکستان)
اکتم مرتضی اف ² (استاد جغرافیای طبیعی، ژئوموفولوژی و هیدرولوژی، دانشگاه دولتی صدرالعینی، تاجیکستان)
آرتوبلسکی موسی اف ³ (استاد جغرافیای طبیعی، ژئوموفولوژی و هیدرولوژی، دانشگاه دولتی صدرالعینی، تاجیکستان)

تاریخ دریافت : 1398/02/08 تاریخ پذیرش : 1398/02/08 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

چکیده سیل یکی از رایج​ترین و خسارت​بار​ترین بلایای طبیعی جهان است که زیانﻫﺎ و تلفات انسانی و مادی زیادی را در پی دارد. عوامل زیادی در وقوع سیلاب دخالت دارند. علاوه بر شرایط محیطی، فعالیت‌های انسانی و عدم برنامه‌ریزی صحیح نیز باعث ایجاد و افزایش فراوانی و حجم و همچنین خسارات مالی و جانی ناشی از سیلاب می‌شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی خسارات اقتصادی و اجتماعی سیلاب در حوزه نمرود می‌باشد. حوزه آبخیز نمرود با وسعت 7/812 کیلومتر مربع می‌باشد. روش تحقیق حاضر روش پیمایشی می باشد. در مورد خسارات اجتماعی و اقتصادی سیل سطح معناداری محاسبه شده در ناحیه آلفای 05/0 برابر با. 000/0 ﻣﻰباشد که بیانگر توافق معنادار در بین نگرشﻫﺎی ساکنین ﻣﻰباشد. در نتیجه با استفاده از یافتهﻫﺎی پژوهش در ارتباط با میزان خسارتﻫﺎی اجتماعی و اقتصادی ﻣﻰتوان نتیجه گیری کرد که وقوع سیلاب در این حوزه پیامدهای منفی اجتماعی و اقتصادی نسبتا بالایی دارد. در بحث مدیریت سیلاب، سطح معناداری محاسبه شده در ناحیه آلفای 05/0 برابر با 000/0 ﻣﻰباشد که بیانگر وجود توافق معنادار در بین ساکنین ﻣﻰباشد. بنابراین بر اساس نتایج، برای کنترل سیل خیزی در این منطقه روش های سازه‌ای وغیر سازه ای یا شیوهﻫﺎی سنتی- جدید اثرگذار است.

منابع و مأخذ:

منابع

امیراحمدی، الف و شیران، م. (1388). کاربرد مدل HEC-HMS در تحلیل حساسیت متغیرهای ژئومورفولوژی مؤثر بر سیلاب دشت کرون. مجله جغرافیا و توسعه، 173-16:153.

حافظی نسب، جواد (2005). بررسی علل وقوع سیلاب استان گلستان و روش‌های جلوگیری از آن.

حسین زاده، س. ر و م، جهادی طرقی (1386). بررسی موضوع سیلاب و آب گرفتگی شهر مشهد از دیدگاه ژئومورفولوژی تاریخی و تلفیق ان با روش‌های تجربی، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، 159-61:145.

حیات غیبی، وحید (2008). کاربرد شبکه‌های عصبی در تخمین سیلاب رودخانه مرگ در استان کرمانشاه.

خلیلی زاده، م. (1382). ارزیابی خظر و مدیریت سیل در شهر گرگان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 131ص.

رضوی، الف. (1387). اصول تعیین حریم منابع آب، چاپ اول، انتشارات دانشگاه صنعت آب و برق، تهران. 366 ص.

رزاقیان، ‌هادی (2007). بررسی اثر توزیع مکانی و زمانی بارندگی بروی وضعیت سیل در بخشی از حوضه آبخیز گرگانرود.

روغنی، محمد (2006)، معرفی روشی نوین در مطالعه و اجرای عملیات کنترل سیلاب حوزه‌های شهری و روستایی با بکارگیری مدل RAFTS، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.

غریب، م؛ الف، مساعدی؛ الف، نجفی نژاد و م. الف، یخکشی (1386). پهنه بندی خطر و ارزیابی خسارت سیل (مطالعه موردی محدوده رودخانه قره چای در حومه شهر رامیان. نشریه دانشکده منابع طبیعی تهران. 797-60:785.

مهندسین مشاور تتپا، شرکت نواندیشان توسعه، پایدار آسیا(1383). مطالعات پایه، حوزه آبخیز سله بن،

نصرتی، عبدالله (2005). پهنه بندی قابلیت سیل خیزی حوضه آبخیز کاورود با استفاده از سنجش از دور و GIS.

وزارت جهاد کشاورزی (2003). مطالعات آبخیزداری حوضه آبخیز شهر آباد فیروزکوه، مطالعات تفضیلی- اتجرایی تلفیقی و مطالعات سنتز و برنامه ریزی، شرکت مهندسین مشاور سازه آب شفق.

وزارت جهاد کشاورزی (1995). مطالعات یکپارچه آب و خاک حوضه آبخیز حبله رود، جلد هشتم، اقتصادی و اجتماعی.

وطن فدا، جبار (2002). بررسی وضعیت سیل کشور، مشکلات و تنگناها.

هجرتی، سید عباس (2006). ارزیابی راهبردهای مؤثر بر مدیریت بحران (بلایای طبیعی) در طرح‌های توسعه شهری (مجموعه شهری تهران)، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه ای – دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس.

Baldassarre, G. Di. , Guy, S. , Paul, D. B. , 2009. A technique for the calibration of hydrolic

models using uncertain satellite observation of flood extent. Journal of Hydrology, 367: 276-282.

Chen J. , Shufang Zhao, Huimin Wang, (2011), “Risk Analysis of Flood Disaster Based on Fuzzy Clustering Method” Energy Procedia, Volume 5: 1915-1919.

Hudson P. F. , Hans M, Esther S. , 2003. Flood management along the Lower Mississippi and Rhine Rivers (the Netherlands) and the continuum of geomorphic adjustment. Geomorphology 101, 1-2, 209-236.

Merwade V. , Aaron C. , Julie C. , 2008. GIS Technigues for creating river terrain models for hydrodynamic modeling and flood inundation mapping. Environment Modeling & Software 23:1300-1311.

Sinnakaudan, F. K, Aminuddin, Ab G, Mohd Sanusis, A. , Nor Azizi Z. , 2003. Flood risk mapping for Pari River incorporating sediment transport. Environment Modelling & Software 18, 119-130.

Srinivas, V. V. , Shivam Tripathia, A. Ramachandra Rao, Rao S. Govindaraju, (2008), Regional flood frequency analysis by combining self-organizing feature map and fuzzy clustering” Journal of Hydrology, 348: 148-166.

Wolski P. , H. H. G. Savenije, M. , Murray, Hudson, T. G. , 2006. Modelling of the flooding in the Dkavango Delta, Botswana, using a hybrid reservoir GIS model. Journal of Hydrology 331: 58-72.