تحلیل فازی تأثیر شاخص های رفتاری سرمایه‌گذاران بر سیاست تقسیم سود شرکت‌ها
محورهای موضوعی : پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداریحبیب الله نخعی 1 * , سمیه شیخعلی شاهی 2 , کریم نخعی 3
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
2 - دانشجوی دکترای حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائنات ، خراسان جنوبی، ایران
3 - گروه حسابداری، واحدبیرجند،دانشگاه آزاد اسلامی ، بیرجند، ایران
کلید واژه: سیاست تقسیم سود, سوگیری‌های شناختی و احساسی, اعتماد به نفس, تأثیرات اجتماعی, روش دلفی فازی.,
چکیده مقاله :
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر عوامل رفتاری سرمایه‌گذاران بر سیاست تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این راستا، با استفاده از روش دلفی فازی، عوامل کلیدی رفتاری مؤثر بر تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری شناسایی و تحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سوگیری‌های شناختی و احساسی، اعتماد به نفس و ریسک‌پذیری، تأثیرات اجتماعی و گروهی، و مدیریت مالی و تصمیم‌گیری از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر سیاست تقسیم سود شرکت‌ها هستند. نتایج نشان داد که اعتماد به نفس بیش از حد و ریسک‌پذیری بالا تأثیر منفی بر سیاست تقسیم سود دارند؛ زیرا مدیران با اعتماد به نفس بالا تمایل دارند منابع مالی شرکت را برای سرمایه‌گذاری‌های پرریسک به‌کار بگیرند. همچنین، سوگیری‌های شناختی و احساسی موجب کاهش تمایل به تقسیم سود شده و تصمیم‌گیری‌های محافظه‌کارانه‌تر را به دنبال دارد. در مقابل، تأثیرات اجتماعی و گروهی، مدیریت مالی قوی و تصمیم‌گیری‌های منطقی تأثیر مثبتی بر سیاست تقسیم سود دارند، زیرا این عوامل باعث افزایش شفافیت مالی و اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شوند. مقایسه یافته‌های این پژوهش با مطالعات داخلی و خارجی نشان داد که عوامل رفتاری در کنار معیارهای مالی، نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیمات مرتبط با تقسیم سود دارند. درنهایت، پژوهش پیشنهاد می‌کند که شرکت‌ها با به‌کارگیری استراتژی‌های مدیریت ریسک، بهبود شفافیت اطلاعاتی، و کاهش اثرات سوگیری‌های شناختی، می‌توانند سیاست‌های تقسیم سود خود را بهینه‌سازی کرده و از تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی جلوگیری کنند.
The aim of this study is to examine the impact of investor behavioral factors on dividend policy in companies listed on the Tehran Stock Exchange. Using the fuzzy Delphi method, key behavioral factors influencing investment decisions were identified and analyzed. The findings indicate that cognitive and emotional biases, overconfidence and risk-taking, social and group influences, and financial management and decision-making are the most significant factors affecting dividend policy. The results reveal that overconfidence and high risk-taking have a negative impact on dividend policy, as managers with high confidence tend to allocate financial resources to high-risk investments rather than distributing dividends. Similarly, cognitive and emotional biases reduce the tendency to distribute dividends, leading to more conservative decision-making. Conversely, social and group influences, strong financial management, and rational decision-making positively impact dividend policy, as they enhance financial transparency and investor confidence. A comparison of this study's findings with prior domestic and international research suggests that behavioral factors, alongside financial criteria, play a crucial role in dividend policy decisions. Ultimately, this study recommends that companies adopt risk management strategies, improve financial transparency, and mitigate the effects of cognitive biases to optimize their dividend policies and avoid irrational decision-making.
Keywords: Dividend policy, cognitive and emotional biases, overconfidence, social influences, fuzzy Delphi method
Dividend policy, cognitive and emotional biases, overconfidence, social influences, fuzzy Delphi method