تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده: باتاکید بر خوش-بینی-بدبینی و سواد مالی

محورهای موضوعی : پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری

محمد نظری پور ¹ , بابک زکی زاده ²

1 - گروه حسابداری، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران
2 - کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد آبادان ، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان

تاریخ دریافت : 1401/11/18 تاریخ پذیرش : 1401/12/05 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: خوش‌بینی-بدبینی, سواد مالی, تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده, سرمایه‌گذاران حقیقی,

چکیده مقاله :

از جمله الزامات توسعه بازار سرمایه، تحلیل رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی از جنبه‌های مختلف است. در این پژوهش رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی شد بسط یافته (شامل دو متغیر خوش‌بینی-بدبینی و سواد مالی) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. داده‌های این پژوهش از طریق توزیع پرسش‎نامه بین 266 سرمایه‌گذار حقیقی فعال در بورس اوراق بهادار تهران جمع‌آوری‌شده است. تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزارهای اسمارت پی‌ال‌اس نسخه 3 و اس‌پی‌اس‌اس نسخه 26 انجام گرفته است. بنابر یافته‌های این پژوهش، هر 10 فرضیه پژوهش تایید شدند. از 10 فرضیه، 7 مورد مربوط به اثرات مستقیم و 3 مورد نیز مربوط به اثرات غیرمستقیم است. بدین معنی متغیرهای نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده، خوش‌بینی-بدبینی بر قصد سرمایه‌گذاری افراد اثر مثبت و معناداری دارد. به‌علاوه متغیر خوش‌بینی-بدبینی بر نگرش و متغیر سواد مالی بر متغیرهای نگرش و کنترل رفتاری ادراک شده اثر مثبت و معناداری دارند. همچنین متغیرهای نگرش و کنترل رفتاری ادراک شده بر روابط بین متغیرهای خوش‌بینی-بدبینی و سواد مالی با قصد سرمایه‌گذاری افراد اثر میانجی دارند. درنهایت، طبق نتایج این پژوهش به‌کارگیری مدل تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده بسط یافته در بازار سرمایه می‌تواند به رشد و توسعه این بازار کمک نماید.

چکیده انگلیسی:

Among the requirements for capital markets development is to analyze the individual investors' behavior from the different aspects. In this study, the individual investors' behavior has been investigated based on the expanded theory of planned behavior (including two variables: optimism-pessimism and financial literacy). The required data were collected through the distribution of questionnaires among 266 individual investors. Data analysis was performed using structural equation modeling in the form of SmartPLS version 3 and SPSS version 26 software. According to the research findings, all 10 research hypotheses were confirmed. Out of 10 hypotheses, 7 are related to direct effects and 3 are related to indirect effects. This means that the variables of attitude, subjective norms, perceived behavioral control, and optimism-pessimism have a positive and significant effect on people's investment intention. In addition, variables of optimism-pessimism and financial literacy have a positive and significant effect on attitude. Also, the variable of financial literacy has a positive and significant effect on the variable of perceived behavioral control. Based on the research findings, the variables of attitude and the perceived behavioral control have a mediating effect on the relationships between optimism-pessimism and financial literacy variables with people's investment intention. Finally, based on the research findings, the implementation of the extended planned behavior theory in the capital market can help the growth and development of this market.