بررسی گفتمان رمان گرای مکالمه ای و دگر مفهوم در تاریخ بیهقی

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

سمیه عطاردی ¹ , مهدخت پورخالقی چترودی ²

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادب فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
2 - استاد زبان وادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

تاریخ دریافت : 1394/08/13 تاریخ پذیرش : 1394/10/10 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه: بیهقی, تاریخ بیهقی, سبک شناسی, stylistics, Bakhtin, باختین, گفتمان رمان گرا, دگر مفهومی, Tarikhe Beihagi, novelistie dialogism heteroglossia,

چکیده مقاله :

در سبک شناسی سنّتی گفتمان نثر هنری (گونه ادبی رمان) را یا شاعرانه، به معنای سطحی کلمه میپنداشتند و شاخصههای سبکشناسانه سنّتی را-که حاصل مطالعه صنایع ادبی بود- به آن نسبت می دادند یا برای تشریح زبان بر پایه داوری فردی این مسائل را به واژگانی ارزیابانه و بی محتوا مثل بیانگری، صورخیال ووضوح محدود میکردند. در این زمینه نظریّات متن شناختی میخاییل باختین، نظریّه پرداز بزرگ روس،که بر پایه زبان شناسی و نوع خاصّ مکالمه و گفتگو استوار است، جالب توجّه است. باختین رمان را مجموعه متنوّعی از صداهای فردی که هنرمندانه سازمان یافته اند، تعریف می کند و بر این اساس نوع خاصّی از سبک شناسی را که بر پایه گفتمان مکالمه ای و دگر مفهومی زبان استوار است،ارائه می کند.دراین مقاله به تحلیل نوع خاصّ گفتمان در تاریخ بیهقی بر اساس نظریّه مزبور پرداخته وبه این نتیجه رسیده ایم که در میان متون کلاسیک ادب فارسی، تاریخ بیهقی با تأکید بر جنبه های رمان وارگی آن، قابلیّت بالایی برای انطباق با مؤلّفه های نظریّه گفتمان رمان گرای مکالمه ای و دگر مفهوم باختین دارد.

چکیده انگلیسی:

Artisitic or poetic prose , the literal type of a novel , was considered as the super ficial meaning of words in classical stylistics of dialogism. Then, classical stylistic features which were the results of literary figures of speech survey were related to it or these issues were limited to evaluative and empty words such as expressiveness, imagery, power or clarification for the sake of language description on the basis of personal judgement. Meanwhile, inter- textuality theories of mikail Bakhtin, the great Russian scholar, are remarkable since they are firmly based on linguistics a novel as a distinctive collection of the sounds of artistically organized personal voices and as a result, he present a unique kind of stylisitics which is strongly based on conversafional dialogism and heteroglossia. In this article, the researcher has inverstigated a special kind of dialogism in the Tarikhe Beihagi on the basis of the above theories. Thus, the findings indicate that among classical literary text, the Tarikhe Beihagi which emphasizes on novelistic aspects has got high potonfat for confirmatiom of the theories components including novelistic dialogosm and Bakhtin’s heteroglossia