تفاوت‌های واژگانی زنان و مردان در رمان «درازنای شب» اثر جمال میرصادقی
یدالله بهمنی
1
(
عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
)
فاطمه حاجتی
2
(
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید رجایی
)
کلید واژه: زبان جنسیتی, تفاوت‌های واژگانی, رمان درازنای شب, جمال میرصادقی.,
چکیده مقاله :
پژوهش در حوزۀ زبان و جنسیت از مطالعات نوین زبان‌شناسی اجتماعی است که در نتیجۀ تلاش فمینیست‌ها برای توازن جایگاه اجتماعی زنان و مردان صورت گرفت. پرداختن به این تفاوت‌ها در رفتار کلامی زنان و مردان سبب آگاهی‌بخشی و در نهایت اعتلای فرهنگی جامعه در مسیر مطلوب روابط انسانی می‌شود. آثار مکتوب به ویژه رمان نیز علاوه بر قابلیت بررسی زبان و جنسیت به عنوان ویژگی فرهنگی نویسنده، می‌تواند در بازشناسی نگرش جنسیتی یک اجتماع در محدودۀ زمانی و مکانی خاصی مؤثر باشد و بر همین اساس تمایز زبان نویسنده و شخصیت‌ها را در مقاطع تاریخی و ابعاد فرهنگی، به‌عنوان واقعیت زندگی انسانی- اجتماعی بررسی نماید. پژوهش حاضر به ارزیابی عملکرد نویسندۀ رمان درازنای شب در به‌کارگیری زبان جنسیتی می-پردازد و به‌طور ویژه بر تفاوت‌های واژگانی نظر دارد؛ داده‌های زبان‌شناسان و پژوهشگران درمورد برخی از تفاوت‌های مطرح واژگانی زنان و مردان، همچون کاربرد سوگندواژه‌ها، رنگ‌واژه‌ها، دشواژه‌ها، صفات و واژگان عاطفی، تعدیل‌گرها و تشدیدگرها جمع‌آوری گردید. سپس موارد مربوط به هر مؤلفه، از کل رمان استخراج و در نهایت با توجه به متغیرهای اجتماعی و بافت موقعیتی تجزیه و تحلیل شدند. نتیجۀ این بررسی حاکی از آن است که جمال میرصادقی صفات و واژگان عاطفی، تعدیل‌گرها و تشدیدگرها را مطابق با یافته‌های زبان‌شناسان به‌کار برده است، در حالی که تنوع رنگ‌واژه‌ها از منظر زبان‌شناختی جنسیتی، ضعیف ارزیابی شد. علاوه بر آن، اختلاف آماری کم، اما معناداری نشان می‌دهد که نویسنده علی‌رغم نظر زبان‌شناسان، سوگندواژه-ها و دشواژه‌های بیشتری در زبان زنان به‌کار گرفته است.
چکیده انگلیسی :
Research in the field of language and gender is one of the new studies in social linguistics that was conducted as a result of feminists' efforts to balance the social status of men and women; Linguists and researchers in the field of speech differences between men and women have provided statistics that are relatively stable in various fields. Addressing these differences in the verbal behavior of men and women leads to awareness and ultimately the cultural promotion of society in the desired direction of human relations. The advantage of this research is equally understandable in literary works, because written works, especially novels, in addition to the ability to study language and gender as a cultural feature of the author, can be effective in recognizing the gender attitude of a community in a specific time and place. On this basis, examine the distinction between the language of the author and the characters in historical periods and cultural dimensions, as a reality of human-social life. The present study evaluates the author of the novel " Deraznaye shab " in the use of gender language and specifically looks at the lexical differences between men and women; Based on the data of linguists and researchers in this field, about some of the lexical differences between men and women, such as the use of oath, colour terms, swearings, emotional traits and words, hedges, and intensifiers.