انقلاب در زبان شاعرانه: تلفیق امر نشانه ای و نمادین ژولیا کریستوا در دیوان شمس مولانا
ایرج منتشری
1
(
استادیارادبیات انگلیسی گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
)
کلید واژه: ژوليا كريستوا, مولانا, دیوان شمس, امر نشانه اي, امر نمادين, ژوئیسانس شعری ,
چکیده مقاله :
ژولیا کریستوا متفکری پسا ساختارگراست که اندیشه هایش در تحلیل متون ادبی نور تازه ای بر فهم متون پیچیده ی ادبی و هنری تابانده است. بخشي از نظريه هاي وي مربوط به امر نشانه ای و نمادين در زبان است. در اندیشه ی کریستوا زبان حاصل ترکیب این دو ساحت می باشد و تصور کارکرد یکی از این دو ساحت به تنهایی غیر ممکن است. پژوهش حاضر در پی این است تا بر اساس چارچوب نظریه ی زبان کریستوا و روش تحلیلی-توصیفی تلفیق اعجاب انگیز و تمام عیار امر نشانه ای و نمادین را در غزلیات دیوان شمس مولانا ردیابی کند و نور تازه ای بر ابعاد ناشناخته ی هنر کلامی او بگستراند. از دید این رهیافت، دیوان شمس تجسم عالیترین نمونه ی نظریات کریستوا در حوزه ی زبان و روانکاویست چرا که از برآیند تلاقی و آمیزش دو امر نشانه ای و نمادین در زبان شعری غزلیات شمس، نابترین نمونه ی یکپارچکی و درهم تنیدگی این دو ساحت به نمایش گذاشته می شود و نوعی ژوئیسانس شعری پدیدار می شود. در این اثر مفاهیم و مضامین عرفانی و فلسفی عمیق در قالب و شکل به غایت موسیقایی و زیبایی شناختی ارائه شده اند.
چکیده انگلیسی :
Post-structuralism has opened new perspectives in philosophical, linguistic and literary studies recently. Julia Kristeva's thoughts have shed new lights in the comprehension of the convoluted texts. Since her theories are difficult to grasp, few practical studies have been done in the analysis of literary and artistic texts in Iran. A Major part of her theories refers to the Semiotic and the Symbolic orders of language. In her thought, language is the total sum of both of these orders and the interaction and the integration of these two make the signification process possible. The current research aims to trace the magical integration of the Semiotic and the Symbolic orders in Molana's Divan-e-Shams through descriptive-analytical approach and hence, sheds new light on mysterious and unknown aspects of his artistic words. Divan-e-Shams showcases the perfect example of the integration of the Semiotic and the Symbolic in the intersections of language and psychoanalysis which offers a kind of poetic jouissance for readers. In this work, deep mystic concepts and themes are expressed in the most musical and aesthetic forms.
فهرست منابع
ابراهیم تبار، ابراهیم، احمد غنی پور ملکشاه و سپیده ضیغم.1392 . «بازتاب اصطلاحات و ساز های موسیقی در غزلیات شمس». هفتمین همایش پژوهش های زبان و ادبیات فارسی.
برت، استل. 1397. کریستوا در قابی دیگر. ترجمه مهرداد پارسا. تهران: شوند.
پارسا، مهرداد. 1401. در ستایش دیگری. تهران: شوند.
پور نامداریان، تقی. 1380. در سایه آفتاب. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
دشتی، علی. 2535. سیری در دیوان شمس. چاپ پنجم. تهران: انتشارات جاویدان.
خلیلی جهانتیغ، مریم. 1380. سیب باغ جان. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
زرّین¬کوب، عبدالحسین. 1346. شعر بی¬دروغ. شعر بی¬نقاب. علمی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1373. موسیقی شعر. تهران: آگاه.
صادقیان کلو، بهنام. 1400. «پیوندهای بینا متنی مولانا و سنایی با نگاهی به غزلیات شمس تبریز». مطالعات شهریار پژوهی. دوره هشتم، شماره 29، صص. 393-420
صالحی مازندرانی، محمدرضا. 1381. «ماهیّت شعر به روایت شاعران». پایان¬نامة دورة دکتری، به راهنمایی نصرالله امامی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
فتح طاهری، علی. پارسا، مهرداد. 1391. «بررسی مفهوم کورا در اندیشه ی کریستوا با نظر به رساله ی تیمائوس افلاطون». حکمت و فلسفه. سال هشتم، شماره اول، صص 72-92.
فتح زاده، حسن، مرضیه دارابی و شمس الملوک مصطفوی. 1397. «انقلاب در زبان: مبانی نظریه معنا نزد کریستوا». متافیزیک. سال دهم، شماره 26.
کاکاوند قلعه نوعی، فاطمه و عفت نجار نوبری. 1396. «رویکرد بینا متنی در آموزه های تعلیمی پروین اعتصامی و مولوی». فنون ادبی. دوره 6، شماره 4، شماره پیاپی 21، صص. 47-56.
گلی زاده، پروین، قدرت قاسمی پور و رضا گورویی، 1392، «نقش جناس مرکب و خط در موسیقی کناری مثنوی از منظر سبک شناسی صورتگرا». فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). سال ششم، شماره سوم، شماره 21، صص. 387-402).
محسنی، احمد. 1382. ردیف و موسیقی شعر. مشهد: دانشگاه فردوسی.
مک آفی، نوئل. 1385. ژولیا کریستوا، ترجمه: مهرداد پارسا. تهران: مرکز.
مولانا، جلال¬الدّین بلخی. 1385. کلّیات شمس تبریزی. تصحیح بدیع¬الزّمان فروزانفر، چ 19. تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال الدین محمد. 1363. مثنوی معنوی. تصحیح رینولد ا.نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، 4 جلد، تهران: امیر کبیر.
مولوی، جلال الدین محمد. 1387. غزلیات شمس، چاپ دوم، مقدمه، گزینش و تفسیر محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
نقوی، نقیب. 1384. شکوه سرودن (بررسی موسیقی شعر در شاهنامه فردوسی). چ1. مشهد: فردوسی.
نجفی، زهره، 1396. « تحلیل امر نشانه ای و امر نمادین در قصه ی شهر سنگستان بر اساس نظریه ی کریستوا». پژوهش ادبیان معاصر جهان. دوره 22، شماره 2، صص. 615-639.
هام، مگی. سارا گمبل. 1382. فرهنگ نظریه های فمینیستی. ترجمه فیروزه مهاجر و دیگران. تهران: توسعه.
یوسفی، غلامحسین. 1357. «موسیقی کلمات در شعر فارسی»، مجلّة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. ش2، 267-260.
Sources and Refereces
-Barret,Estelle.1397,Kriseva Reframed, translated by Mehrdad Parsa,Tehran: Shavand.
-Dashti,Ali.2535, A Voyage Through Divan-E Shams, Fifth Edition,Tehran: Javidan.
-Fath Taheri,Ali And Parsa,Mehrdad,1391, A Study Of The Concept Of Semiotic Chora With A Reference To Plato's Timeous ,Wisdom And Philosophy Journal,Vol.8,No.1 ,Pp 72-92.
-Fath Zadeh,Hassan,Darabi , Marzieh and Mostafavi,Shamsolmolouk,1397, Revolution In Language: Theory Of Meaning Based On Kristeva's Attitude, Metaphysic Journal,Vol.10,No.26.
-Golizadeh, Parvin, Qasemipour, Qodrat and Guruyi,Reza,1392, Studying The Rhythmic Structure Of The End-Rhyme Of Masnavi According to Derivational Compounds, Poerty And Prose Research Quarterly (Bahar Adab),Vol.6,Issue.3,No.21,Pp378-402.
-Humm,Maggie And Gamble,Sarah,1382,The Dictionary Of Feminist Theories, Translated By Firouzeh Mohajer And Others,Tehran :Tosseh.
-Ibrahim Tabar,Ibrahm ,Ghanipour Malekshah,Ahmad, and Zeigham,Sepideh.,1392, Reflection of Musical Terms and Instruments in Shamss's Sonnets. Persian Language And Literature Research Conference.vol7, pp1-14.
-Jalal-Al-Din Balkhi, Mawlana,1385, Kolliat-E Shams Tabrizi, Edited By Bdiozzaman Forouzanfar,19th Edition,Tehran:Amir Kabir.
- Kakavand Qal'enowyi , Fatemeh and Najjar Nobari,Effat,1396, Intertextual Approach Towards Ethical Teachings Of Parvin E'tesami And Mowlawi, Literary Arts,Vol.9,Issue.4, Pp47-56.
-Khalili jahantigh, Maryam ,1380, The Apple of Garden's Life, first edition,Tehran:Sokhan.
-Kristeva, Julia, Revolution in poetic Language, Trans. Margaret Waller, New York, Columbia university press, 1984.
-Kristeva, Julia (1980). Desire in Language: A semiotic approach to literature and art, Leon S. Roudiez (ed.), trans. Alice Jardine and Leon S. Roudiez.
-Mcafee, Noelle, Julia Kristeva, New York and London, Routledge, 2004.
-MacAfee, Noelle,1385, Julia Kristeva, Translated By Mehrdad Parsa, Tehran:Center.
- Mawlawi, Jalal Al-Din Muhammad,1363, Masnavi Ma'navi, Edited By Reynold A.Nicholson With The Effort Of Nasrollah Pourjavady,Vol.4, Tehran:Amir Kabir.
Mowlawi,jalal-e-deen,1387, Ghazaliyat of Shams e Tabrizi, second edition, prefaced selected and interpreted by Mohammad Reza shafiei Kadkani ,Tehran: Sokhan.
-Mohseni, Ahmad, 1382. End Rhyme And Rhythm In Persian Poetry, Mashad: Ferdowsi University.
-Naghavi,Naghib,1384,The Glory Of Composing; Analysis Of Poetry Music In Ferdowsi's Shahnameh,First Edition, Mashhad:Ferdowsi University.
-Najafi, Zohreh,1396, The Analysis Of Ghesseye Shahre Sangestan(The Stone City)Based On Kristeva's Theory About Semiotics And Symbolism, Journal Of Contemporary World Litreture,Vol.22no.2, Pp 615-639.
-Oliver, Kelly (1997) Introduction, in Kelly Oliver (ed.) The portable Kristeva. New York: Columbia University Press.
-Parsa,Mehrdad,1401. In The Praise of Another, Tehran: Shavand.
-Pour Namdarian,Taghi.1380, In The Shadow Of Sun, First Edition,Tehran:Sokhan.
-Roudiez, L.S. (1984). ‘Introduction’, in Julia Kristeva, Revolution in Poetic Language, trans. Margaret Waller, introd. Leon S. Roudiez, NewYork: Columbia University Press, pp. 1–10.
-Sadeghian Kalu, Behnam,1400, The Intertextual Relations Between Rumi and Sanai Considering Shams Tabrizi's Sonnets. Journal of Shahriyar Pazhoohi Studies, vol.8, No.29, Pp420-397.
-Salehi Mazandarani, Mohammadreza,1381, Poetry Narrated by Poets, PhD Thesis Supervised by Nasrollah Emami, Shahid Chamran University, Ahvaz
-Shafiei Kadkani, Mohammadeza,1373, Poetry and Music, Tehran: Agah.
-Yousefi,Gholamhossein,1357,The Music Of Words In Persian Poetry, The Journal Of The Faculty Of Literature and Human Sciences of Ferdowsi University, Mashhad,No.2, Pp260-267.
-Zarrinkoub,Abdolhossein,1346, Poem With No Lies. Poem With No Masks,Tehran:Elmi.