کاربرد الگوریتم هوش مصنوعی در پیش‌بینی هموارسازی سود
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی
فرشید فریدونی
1
(- دانشجوی دکترا، گروه حسابداری، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، امارات متحده عربی)
رویا دارابی
2
(- دانشیار گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و حسابداری واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی اصغر انواررستمی
3
(استاد گروه حسابداری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
کلید واژه: هموارسازی سود, بورس اوراق بهادار تهران, الگوریتم ماشین بردار ارتباطی خطی و غیرخطی,
چکیده مقاله :
پدیده هموارسازی سود مقوله‌ای مشترک در مرز دانش حسابداری و امور مالی است. یکی از انگیزه‌های شرکت‌ها برای هموار کردن سود حداقل نمودن تأثیر مالیات در طول زمان می‌باشد. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات 9 سال مالی در بورس اوراق بهادار تهران و با استفاده از اطلاعات مالی 2070 سال- شرکت به پیش‌بینی هموارسازی سود با الگوریتم ماشین بردار ارتباطی پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که از بین متغیرهای پژوهش، متغیرهای حاشیه سود ناخالص، سود هر سهم، بازده فروش، بازده سهام، محافظه‌کاری شرطی، نسبت وجه نقد عملیاتی به دارایی‌ها، نسبت قیمت سهام به سود و کیفیت سود بر هموارسازی سود جاری تأثیر معناداری دارد و همچنین الگوریتم ماشین بردار ارتباطی در حالت خطی و غیرخطی توانایی پیش‌بینی میزان هموارسازی سود شرکتهای پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران را با قدرت بالا دارد. از دیگر یافته‌های پژوهش این است که برای پیش‌بینی هموارسازی سود الگوریتم غیرخطی ماشین بردار ارتباطی توانایی بالاتری نسبت به الگوریتم خطی ماشین بردار ارتباطی دارد.
1) آشتاب، علی، حمید حقیقت و غلامرضا کردستانی، (1396)، "مقایسه دقت مدلهای پیش‌بینی بحران مالی و تأثیر آن بر ابزارهای مدیریت سود بررسی‌های حسابداری و حسابرسی"، دوره 24، شماره 2، صص 172-147.
2) آرسته، قاسم و فرزانه نصیرزاده، (1395)، "مقایسه دقت الگوریتم‌های تخمینگر بردار پشتیبان، تخمینگر حداقل درجه و شبکه عصبی فازی در کشف مدیریت سود"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 22، صص 95-115.
3) اسمعیلی، سعید، سعید جبارزاده کنگرلوئی و مرتضی متوسل، (1393)، "بررسی رابطه هموارسازی سود با اجتناب مالیاتی و محتوای اطلاعاتی سود شرکتهای پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار تهران"، پژوهشنامه مالیات، سال 22، شماره 24، صص 113-133.
4) اعتمادی، حسین، منصور مؤمنی و حسن فرج زاده دهکردی، (1391)، "مدیریت سود، چگونه کیفیت سود شرکت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟"، پژوهش‌های حسابداری مالی سال چهارم، شماره 2، شماره پیاپی (12)، صص 101-122.
5) انصاری، عبدالمهدی، مصطفی دری سده و مسعود نرگسی، (1392)، "بررسی تأثیر دست‌کاری فعالیت‌های واقعی بر مدیریت سود تعهدی در شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، یازدهمین همایش ملی حسابداری ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
6) انصاری، عبد المهدی، مصطفی دری سده و علی شیرزاد، (1392)، "بررسی تأثیر محافظه‌کاری بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی، مدیریت واقعی سود و سطح کلی مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، حسابداری مدیریت، دوره 6، شماره 19، صص 61-78.
7) انصاری، عبدالمهدی و حسین خواجوی، (1390)، "بررسی ارتباط هموارسازی سود با قیمت بازار سهام و نسبت‌های مالی"، پژوهش‌های حسابداری مالی دوره 3، شماره 2، صص 33-50.
8) بحری ثالث، جمال، (1396)، "بررسی ارتباط بین خوش‌بینی مدیریت و هموارسازی سود در بانکهای پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس اوراق بهادار تهران"، دانش سرمایه‌گذاری، سال 6، شماره 22، صص 179-196.
9) بهرامی، احمد و محسن دستگیر، (1393)، "شناسایی مدیریت سود از طریق تغییر در گردش دارایی‌ها و حاشیه سود"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، سال سوم، شماره 11، صص 59-76.
10) پری پور، احمد، (1380)، "امنیت شغلی مدیران و هموارسازی سود در شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مشهد.
11) پورتراجی، قربانعلی، اسمعیل سعیدیان، مسعود جعفری و تقی تراجی، (1394)، "تأثیر مدیریت واقعی سود بر عملکرد مالی آتی شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، چهارمین همایش ملی علوم مدیریت نوین.
12) پورحیدری، امید و عباس افلاطونی، (1385)، "بررسی انگیزه‌های هموارسازی سود در شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 13، شماره 2، صص 55-70.
13) حجازی، رضوان، روح اله قیطاسی و محمدباقر کریمی، (1390)، "هموارسازی سود و عدم اطمینان اطلاعاتی بررسی‌های حسابداری و حسابرسی"، دوره 18، شماره 63، صص 63-80.
14) ، زهره و امیر سیری، (1388)، "بررسی ارتباط بین هموارسازی آگاهانه سود و ورشکستگی شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران"، حسابداری مدیریت، دوره 2، شماره 2(پیاپی 2)، صص 65-81.
15) حجازی، رضوان، شاپور محمدی، زهرا اصلانی و مجید آقاجانی، (1391)، "پیش‌بینی مدیریت سود با استفاده از شبکه عصبی و درخت تصمیم در شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 19، شماره 2، صص 31-46.
16) حقیقت، حمید و احسان رایگان، (1387)، "نقش هموارسازی سود بر محتوای اطلاعاتی سودها در خصوص پیش‌بینی سوهای آتی"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 15، شماره 54، صص 33-46.
17) حیدرپور، فرزانه و محمدعلی عرب مختاری، (1393)، "تأثیر هموارسازی سود بر درآمد تعیین شده توسط جامعه حسابداران رسمی و سازمان حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 3، شماره 10، صص 47-54.
18) خدامی پور، احمد و شکوفه روستایی، (1393)، "بررسی ارتباط بین هموارسازی درآمد با اجتناب از مالیات و محتوای اطلاعاتی آن"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 3، شماره 10، صص 35-46.
19) چالاکی، پری و مرتضی یوسفی، (1391)، "پیش‌بینی مدیریت سود با استفاده داز درخت تصمیم‌گیری"، مطالعات حسابداری و حسابرسی، سال 1، شماره 1، صص 110-123.
20) دارایی، مریم و بابک جمشیدی نوید، (۱۳۹۵)، "تأثیر نقدینگی بر مدیریت سود و سرمایه در گردش"، دومین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، رشت، شهرداری رشت -دانشگاه فنی و حرفه‌ای میرزا کوچک صومعه‌سرا.
21) دارابی، مریم، صابر خطیری و علی ترک زهرانی، (1394)، "بررسی تأثیر هزینه نمایندگی و خوش‌بینی مدیران بر هموارسازی سود در شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران"، چهارمین کنفرانس ملی مدیریت و حسابداری، تهران، موسسه اطلاع‌رسانی نارکیش.
22) دارایی، محسن و مهناز جنتی، (1395)، "بررسی اثرات هموارسازی سود بر ارزش‌افزوده اقتصادی شرکتهای صنایع شیمیایی و دارویی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، دانش حسابرسی، سال 16، شماره 63، صص 167-191.
23) دموری، داریوش و زهره عارفمنش، (1390)، "بررسی رابطه بین هموارسازی سود، کیفیت سود و ارزش شرکت در شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله پژوهش‌های حسابداری مالی، سال سوم، شماره اول، شماره پیاپی (7)، صص 39-45.
24) رییس زاده ، سید محمد رضا و جواد رمضانی، (1397)، "عدم اطمینان محیطی، مدیریت سود و بازده سهام (نقش تعدیل کننده توانایی مدیران)"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت دوره 7، شماره 26، صص 121-132.
25) زارع بهنمیری ، محمدجواد، علی فاطری و مصطفی ملکیان کله بستی، (1394)، "بررسی رابطه مدیریت سود واقعی و تعهدی و هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق و بهادار تهران"، راهبرد مدیریت مالی مقاله 7، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 8، صص 141-154
26) ستایش، محمدحسین سعیدی، مجتبی و محمدحسین قدیریان آرانی، (1392)، "رابطه بین عناصر سرمایه فکری و مدیریت سود"، پژوهش‌های حسابداری مالی وحسابرسی دوره 5، شماره 18، صص 73-106
27) ستایش، محمدحسین، رضا تقی زاده و محمد جوکار، (1396)، "بررسی تأثیر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت واقعی سود بر ریسک سقوط قیمت سهام"، دانش حسابداری مالی، دوره 4، شماره 1، صص 23-43.
28) صفایی، محمد، بابک محمودی درویشانی و ابراهیم عباسی، (1396)، "بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی بر مدیریت سود و مدیریت مالیات درشرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 6، شماره 23، صص 131-144.
29) سیف اللهی، ناصر، (1397)، "شناسایی مکانیزیم اثرگذاری مدیریت هموارسازی سود بر هزینه بدهی مالی در شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 42، صص 181- 199.
30) شیبانی تذرجی، عباس و احمد خدامیپور، (1397)، "بررسی نقش تعدیلی مدیریت سود واقعی بر ارتباط بین تمرکز مشتری و اجتناب مالیاتی–شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران"، مجله دانش حسابداری، دوره نهم، شماره 2، صص 103-129.
31) عباس زاده ، محمدرضا، رضا حصارزاده، مهدی جباری نوقابی و سولماز عارفی اصل، (1394)، "فراتحلیل حاکمیت شرکتی و مدیریت سود"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 22، شماره 1، صص 59-84.
32) فغانی ماکرانی، خسرو، حسن صالح نژاد و وحید امین، (1395)، "پیش‌بینی مدیریت سود مبتنی بر مدل جونز تعدیل شده با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم ژنتیک"، مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 28، صص 117-136.
33) کردستانی، غلامرضا، جواد معصومی و وحید بقایی، (1392)، "پیش‌بینی سطح مدیریت سود با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی"، پیشرفت‌های حسابداری شیراز، دوره 5، شماره 1، صص 169-190.
34) گرد، عزیز، سیدحسام وقفی، جواد حبیب زاده بایگی و سارا خواجه زاده، (1394)، "مقایسه دقت پیش‌بینی مدیریت سود با استفاده از الگوریتم‌های کلونی مورچگان و غذایابی باکتری"، پژوهش‌های تجربی حسابداری، سال 4، شماره 15، صص 181-203.
35) مشایخی، بیتا و امیرحسین حسین پور، (1395)، "بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود تعهدی در شرکتهای مشکوک به تقلب بورس اوراق بهادار تهران"، مطالعات تجربی حسابداری مقاله 2، دوره 13، شماره 49، صص 29-52
36) کرمی، غلامرضا، ساسان مهرانی، علیرضا ساسانی و قربان اسکندری، (1392)، "رابطه بین هزینه حقوق صاحبان سهام باکیفیت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (بر اساس رویکرد مقایسه‌ای شرکتهای باکیفیت سود بالا و کیفیت سود پایین)"، دانش حسابرسی، دوره 13، شماره 50.
37) موسوی شیری، محمود، فاطمه پیشوایی و حسن خلعتبری، (1395)، "ارزیابی مدیریت سود در سطوح مختلف محافظه‌کاری و سرمایه‌گذاران نهادی با استفاده از قانون بنفورد"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 23، شماره 2، صص 213-234.
38) ملأ نظری، مهناز و ساناز کریمی، (1386)، "بررسی ارتباط بین هموارسازی سود با اندازه شرکت و نوع صنعت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی حسابداری و حسابرسی، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 1725 (47)، صص 83-100.
39) نصیری، سلاله، بهمن بنی مهد و حمید احمدزاده، (1395)، "بیش اعتمادی مدیر و بیش نمایی سود"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، سال نهم / شماره سی/ ص 55-67
40) نوروش، ایرج و علی ابراهیمی کردلر، (1384)، "بررسی و تبیین رابطه ترکیب سهامداران با تقارن اطلاعات و سودمندی معیارهای حسابداری عملکرد"، فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 42.
41) نوری بروجردی، پیمان، داوود سوری و محمدعلی اشرف گنجویی، (1392)، "مدیریت سود، ریسک سهام و نوسانات درآمد در بانکهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مطالعات کمّی در مدیریت، سال چهارم، شماره سوم –صص 183-165.
42) هاشمی ، سیدعباس و علی نجاتی، (1394)، "تأثیر مدیریت سود بر چسبندگی هزینه‌ها"، بررسی‌های حسابداری، دوره 2، شماره 8، صص 108-93.
43) ولی زاده لاریجانی، اعظم، علی رحمانی و شقایق ساده، (1397)، "رابطه بین افشای گزارش کنترل‌های داخلی، هزینه‌های نمایندگی و مدیریت سود"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 7 شماره 25، صص 29-40.
44) یحیی زاده فر، محمود و حسن زارعی، (1391)، "بررسی تأثیر مدیریت سود بر نقد شوندگی سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه حسابداری مالی. ۱۳۹۱، ۴ (۱۵)، صص ۱-۱۶
45) Agyei-Mensah, B. K, (2016), “Internal Control Information Disclosure and Corporate Governance: Evidence from an Emerging Market”, Corporate Governance, 16(1), PP. 79-95
46) Ayers,B. C. Jiang, J. & Yeung, P. E, (2006), “Discretionary Accruals and Earnings Management: An Analysis of Pseudo Earnings Targets”, The Accounting Review, 81 (3), PP. 617-652.
47) Benjamin T.Albersmann, Daniela Hohenfels, (2017), “Audit Committees and Earning Management- Evidence from the German Two-Tier Board System”, schmalenbach Business Review, Vol. 18, Issue2, PP. 147-178.
48) Beidleman Carl R, (1973), "Income Smooting: The Role of Management", The Accounting Review.
49) Beidleman Carl R, (1973), "Income Smooting: The Role of Management", The Accounting Review.
50) Bamea,J.Ronen and S.Sadan, (1976), "Earning Management Using Asses Sales", The Accounting Review, Jan.
51) Barton, J. and Simko, P. J, (2002), “The Balance Sheet as an Earningsmanagement Constraint”, The Accounting Review, PP. 1-27.
52) Dechow, P. M. and Dichev, I. D, (2002), "The Quality of Accruals and Earnings: The Role of Accrual Estimation Errors". The Accounting Review, 77, PP. 35-59.
53) Fu-Hsiang Chen, Der-Jang Chi, Yi-Cheng Wang, (2015), “Detecting Biotechnology Industry's Earnings Management Using Bayesian Network, Principal Component Analysis, Back Propagation Neural Network, and Decision Tree”, Economic Modelling, Vol. 46, Issue null, PP. 1-10.
54) Graham, I, C. Harvey, and S. Rajgopal, (2005), “Financial Reporting Policies: Evidence from the Field”, Journal of Accounting and Economics 40 (2), PP. 3–73
55) Hutton, A.P. Marcus, A.J. and Tehranian, H, (2009), “Opaque Financial Reports, R2, and Crash Risk”, Journal of Financial Economics, 94, PP. 67-86.
56) Huang, Xuerong, (Sharon) & Sun, Li, (2017), "Managerial Ability and Real Earnings Management," Advances in Accounting, Elsevier, Vol. 39(C), PP. 91-104.
57) Healy, P.M., Wahlen, J.M, (1999), “A Review of the Earnings Management Literature and Its Implication for Standard Setting”, Journal of Accounting Horizons, 4, PP. 365-373.
58) Hepworth, Samuel r. (1953), ”Smoothing periodicincome”, Accounting Review28:1, PP. 32-39.
59) Kin, Lo, (2008), “Earnings Management and Earnings Quality”, Journal of Accounting and Economics, 45, PP. 350-357.
60) Lia, Leon, Chii-Shyan Kuob, (2017), “CEO Equity Compensation and Earnings Management: The Role of Growth Opportunities”, Finance Research Letters Vol. 20, PP. 289–295.
61) Mayberry, M.A., McGuire, S.T., Omer, T. C, (2012), “Smoothing Taxable Income, Tax Avoidance, and the Informationcontent of Taxable Income”, Mays Business School Texas A&MUniversity.
62) McNichols, M, (2000), “Research Design Issues in Earnings Management Studies”, Journal of Accounting and Public, Policy19 (4-5), PP. 313-345.
63) Mishra, M., & Malhotra, A. K, (2016), „Audit Committee Characteristics and Earnings Management: Evidence from India”, International Journal of Accounting and Financial Reporting, 6(2), PP. 247-273
64) M. Robnik-Šikonja, and Kononenko, Igor, (1997), " An Adaptation of Relief for Attribute Estimation in Regression, Presented at the Machine Learning: Proceedings of the Fourteenth International Conference (ICML’97)”.
65) M. E. Tipping, (2000), "The Relevance Vector Machine, presented at the Advances in Neural Information Processing Systems 12.
66) Najari, M.Hazrati, A., Rezaie, P., Habibzadeh Baygi, J. (2014), “Forecasting of Earnings Management by Support Vector Machine: Case Study in Tehran Exchange Stock”, Middle-East Journal of Scientific Research 19 (7), PP. 1007-1017.
67) Shuji Rosey,, Krista B. Lewellynb, (2017), „Ownership Structure and Earnings Management in Emerging Markets—An Institutionalized Agency Perspective”, International Business Review.
68) Wijesinghe,M.R.P., Kavinda D.C.C (2017), “The Impact of Leverage on Real Earnings Management: Evidences from Listed Manufacturing Companies in Colombo Stock Exchange”, https://kjm.sljol.info/articles/10.4038/kjm.v6i1.7527/
69) Ying, Y. (2016), “Internal Control Information Disclosure Quality, Agency Cost and Earnings Management—Based on the Empirical Data from 2011 to 2013”, Modern Economy, 7(01), PP. 64
یادداشت‌ها