رابطه ریسک مالی با کیفیت حسابرسی با تأکید بر نقش ریسک تجاری
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی
وحید منتی
1
*
,
حمیده اثنی عشری
2
,
محمد رجب نیا چناری
3
1 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
2 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
3 - گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
کلید واژه: کیفیت حسابرسی, زیان گریزی, ریسک تجاری, ریسک گریزی, اقتصاد آزمایشگاهی,
چکیده مقاله :
در این پژوهش از بازار های مالی طراحی شده در اقتصاد آزمایشگاهی جهت بررسی اثر ریسک تجاری و ریسک مالی بر انتخاب حسابرس، استفاده شده است. دلیل انتخاب این دو عامل این است که هم ریسک تجاری و هم مالی، ممکن است هر واحد تجاری را درگیر نمایند و یک مسئله فراگیر هستند و همچنین دلیل بررسی اثر آن ها بر روی مدیران واحد های تجاری این است که آنان نقش بسیار مهمی در انتخاب حسابرس مستقل دارند و این در حالی است که اطلاعات کمی در رابطه با ترجیحات حسابرسی مدیران در دسترس است. روش پژوهشی مورد استفاده، روش آزمایشگاهی است و نمونه ای متشکل از 150 نفر از دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه های سراسری سطح شهر تهران در سال 1400 شمسی جهت آزمون فرضیه ها، مورد بررسی قرار گرفته اند. پیش بینی می شود که ریسک تجاری، ریسک مالی و شرایط تعاملی آن ها سبب کاهش کیفیت حسابرسی مورد تقاضای مدیریت و افزایش گزارشگری متقلبانه گردد. نتایج به جز یک مورد با پیش بینی پژوهش مطابقت دارد؛ افزایش ریسک تجاری و وجود ریسک مالی، هر کدام به تنهایی، موجب کاهش کیفیت حسابرسی مورد تقاضا می شود؛ اما شرایط تعاملی آن ها اثر معنا داری بر کیفیت حسابرسی ندارد و همچنین هر دو عامل موجب افزایش گزارشگری متقلبانه می گردند. در نهایت نیز اثر کیفیت حسابرسی بر سرمایه گذاران بررسی گردید و نشان داده شد که کاهش کیفیت حسابرسی در واحد تجاری می تواند سرمایه گذاران را با ضرر و زیان، همراه کند.
This study uses experimental economic markets to investigate the impact of business risk and the financial risk on auditor selection. This study studies these factors because they are ubiquitous to companies, and focuses on their influence on managers because managers continue to play a significant role in the auditor hiring process and we know relatively little about their auditor preferences. The research method used is the experimental method and a sample of 150 students and graduates of national universities in Tehran in 2021 has been studied to test the hypotheses. This study predicts business risk, the financial risk, and their interaction will each decrease manager demand for high audit quality due to a desire to achieve greater misreporting. Experimental results are consistent with predictions except for one case; specifically, increased business risk and the financial risk, each alone, significantly reduce managers’ likelihood of hiring the best available auditor in the market, but their interactive conditions do not have a significant effect on audit quality. Two contextual factors indicate that this reduction in audit quality demand leads to increases in misreporting. Finally, the impact of audit quality on investors was investigated and it showed that lower audit quality in a company can harm investors.
فهرست منابع
آذین فر، کاوه، عباس قدرتی زوارم و محمد نوروزی، (1398)، "تأثیر ابعاد ریسک بر قیمت‌گذاری حسابرسی"، پژوهش های حسابداری مالی حسابرسی، دوره 11، شماره 44، صص 155-174.
احمدپور، احمد و حسین عموزاده مهدیرجی، (1386)، "بررسی تأثیر گذاری ریسک تجاری و ریسک مالی بر پرتفو سرمایه گذاری شرکت سهامی بیمه آسیا در بورس اوراق بهادار"، فصلنامه صنعت بیمه،دوره 22، شماره 1، صص 107-127.
ايمان زاده، پيمان، (1388)، "بررسي دلایل تغيير حسابرسان در شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پايان نامه دوره کارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکز، دوره 1، شماره 4، صص 185-198.
ابراهيمي كردلر، علي و موسی قلندری، (1395)، "تأثير تخصص حسابرس بر كيفيت سود و همزماني قيمت سهام"، فصلنامه بررسي هاي حسابداري و حسابرسي، دوره 23، شماره 2، صص 137-154.
بهار مقدم، مهدی و حسین جوکار، (1397) ، "اثر تعدیل کنندگی کیفیت حسابرسی بر تمایلات سرمایه گذاران در قیمت گذاری سهام"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، دوره 15، شماره 57، صص 123-146.
پرتوی، ناصر و الهام آبشیرینی، (1392)، "بررسی رابطه‌ی بین مدیریت واقعی سود و مدیریت حسابداری سود از دیدگاه هموارسازی سود"، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، دوره 5، شماره 17، صص 144-160.
تهرانی، رضا و مهدی خوشنود، (1384)، "شناسایی گروه¬های تأثیر گذار بر تصمیم خرید و فروش سهام سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار"، مجله فرهنگ مدیریت، دوره 1، شماره 10، صص 219-230.
تقوی، مهدی، (1386)، "مدیریت مالی"، چاپ هشتم، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
حساس یگانه، یحی، (1395)، "تأثیر سازو کارهای حاکمیت شرکتی بر کیفیت حسابرسی و مدیریت سود واقعی"، پژوهش های تجربی حسابداری، دوره 5، شماره 20، صص 23-45.
حسینی فرد، سید محمد، ابوالقاسم توحیدی نیا و الیاس نادران، (1401)، "مقایسه اثر دینداری بر تولید کالای عمومی و حفظ منبع طبیعی: یک مطالعه آزمایشگاهی"، فصلنامه سیاست های مالی و اقتصادی، دوره 10، شماره 39، صص 7-41.
داوري، علی و آرش رضازاده، (1395)، "مدل سازي معادلات ساختاري با نرم افزارPLS"، چاپ دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی.
رهنما رودپشتی، فریدون و فرناز موسوی ثابت، (1387)، "بررسی میزان ارتباط تداوم فعالیت با قیمت سهام"، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار(مطالعات مالی)، دوره 1، شماره 1، صص 79-105.
دلبری راغب، محسن و علی اسماعیل زاده، (1402)، "مدل کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان"، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 15، شماره 57، صص 69-98.
رضازاده، جواد و کمال زارعی مروج، (1386)، "عوامل مؤثر بر تغيير حسابرسان در شرکت هاي ايراني"، مطالعات تجربي حسابداري مالي، دوره 5، شماره 20، صص 13-106.
ریاحی نژاد، محدثه و افسانه توانگر، (1400)، "تأثیر فرهنگ سازمانی بر رابطه مدیریت سود و خوانایی گزارش های مالی"، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 52، صص 87-114.
پارسایی، منا، امید فرجی و سمیرا موفق، (1401)، "تأثیر ریسک و زیان بر تقاضا برای کیفیت حسابرسی مدیر"، نشریه حسابداری و منافع اجتماعی دانشگاه الزهرا، دوره 11، شماره 4، صص 21-40.
کرمی، غلامرضا، (1390)، "بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری به منظور هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، دوره 9، شماره 31، صص61-76.
مهرانی، ساسان و محسن مطمئن، (1397)، "تبیین انتخاب قراردادهای انگیزشی ترکیبی: قراردادهای بازپس گیری"، فصلنامـه علمي پژوهشـي حسابداري مديريت، دوره 11، شماره 37، صص 29-40.
مجتهدزاده، ویدا و پروین آقایی، (1383)، "عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی مستقل از دیدگاه حسابرسان مستقل و استفاده کنندگان"، بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره 11، شماره 38، صص 53-76.
محمد خشوئی، حمزه، سید عباس هاشمی و روح اله رجبی، (1396)، "فرضيه اطلاعات: شواهدي از تأثير سبك حسابرس بر تقاضا براي كيفيت خدمات حسابرسي"، دانش حسابرسی، دوره 17، شماره 67، صص 25-44.
نظرپور، محمدتقی، ناصر الهی و سید مهدی میرحسینی، (1395)، "کاربرد اقتصاد آزمایشگاهی در تخصیص منابع بانکی(مورد مطالعه قراردادهای بانکی)"، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره 16، شماره 63، صص 117-146.
همت فر، محمود، داریوش جاوید و صادق همه خانی، (1392)، "بررسی ارتباط بین تقاضای خدمات حسابرسی از سوی شرکت ها و تغییر حسابرسان"، فصلنامه پژوهش حسابداری، دوره 3، شماره 9، صص 90-105.
Almer, E.D., D.R. Philbrick, and K.H. Rupley, (2014), “What drives auditor selection ?”, Current Issues in Auditing, Vol.8, No.1, pp. 26-42.
Alhababsah, S., and S. Yekini, (2021), “Audit Committee and Audit Quality: An Empirical Analysis Considering Industry Expertise, Legal Expertise and Gender Diversity”, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, No. 42, PP. 1-17.
Beatty, Randolph P, (1989), “Auditor Reputation and the Pricing of Initial Public Offerings” , The Accounting Review, Vol.64, No.4, pp. 693-709.
Blankley, A. I., D. N. Hurtt, and J. MacGregor, (2012), “Abnormal Audit Fees and Restatements Auditing” A Journal of Practice & Theory, Vol.31, No.1, pp. 79-96.
Barton, J, (2005), “Who cares about auditor reputation?”, Contemporary Accounting Research, Vol.22, No.3, pp. 549-86.
Blanco, B., and Dhole, S, (2017), “Financial Statement Comparability, Readability and Accounting Fraud”, AFAANZ Conference, Working Paper, https://www.afaanz.org/openconf/2017/mo dules/request.php? module =oc_program& action=summary.php&id=4.
Choi, J.H, J. B. Kim, and Y. Zang, (2010), “Do Abnormally High Audit Fees Impair Audit Quality?”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, Vol.29, No.2, pp.115-140.
Christian, LB, (1993), “Experimental Methodology. Translation of Delavari”, A. Tehran. Roshd Publishers.
Chaney, P. Jeter, D. Shivakumar, L, (2001), “Self Selection of Auditors and Audit Pricing in Private Firms”, The Accounting Review, No.79, pp. 51-72.
Carey, P, Simnett, R & Tanewski, G, (2000), “Voluntary Demand for Internal and External Auditing by Family Businesses”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol.19, No.1, pp. 37-51.
Chathoth, K. P. and M. D. Olsen, (2007), “The Effect of Environment Risk, Corporate Strategy, and Capital Structure on Firm Performance”, Journal of Hospitality Management, Vol. 26, pp. 502- 516.
DeAngelo, L, (1981), “Auditor size and auditor quality”, Journal of Accounting & Economic (December), pp.183-199.
DeFond, M.L, T.J. Wong, and S. Li, (2000), “The impact of improved auditor independence on audit market concentration in China”, Journal of Accounting and Economics, No.28, pp. 269-305.
DeFond, M.L, and J. Zhang, (2014), “A review of archival auditing research”, Journal of Accounting and Economics, No.58, pp. 275-326.
Dodgson, M.K., C.P. Agoglia, G.B. Bennett, J. Cohen, (2019), “Managing the auditor-client relationship through partner rotations: The experiences of audit partners”, The Accounting Review, Vol.95, No.2, pp. 89-111.
Doff, R, (2008),” Defining and measuring business risk in an economic-capital framework”, Journal of Risk Finance, Vol.9, No.4, pp. 317-33.
Engel, E., R.M. Hayes, and X. Wang, (2010), “Audit committee compensation and the demand for monitoring of the financial reporting process”, Journal of Accounting and Economics, No.49, pp. 136- 54.
Francis, Jere R., Matthew L. Pinnuck, and Olena Watanabe, (2014), “Auditor Style and Financial Statement Comparability”, The Accounting Review, Vol.89, No.2, pp. 605-633.
Fischhoff, B, (1994), “Acceptable risk: A conceptual proposal. Risk”, Health, Safety & Environment, No.1, pp. 1-28.
Gruener, S, (2020), “Sample size calculation in economic experiments”, Jahrbücher für Nationalökonomie und Statistik, Vol.240, No.6, pp. 791 -823.
Hurley, P.J and B.W. Mayhew, (2019), “Market reactions to a high-quality auditor and managerial preference for audit quality”, Auditing: A Journal of Practice & Theory (in press), Vol.38 No.4, pp. 131–149.
Hoitash. R, A. Markelvich and C. Barragato, (2007), “Audit fees and audit quality”, Managerial Auditing Journal, Vol.22, No.8, pp. 761-786.
Hurley, P. J. Mayhew.B.w, Obermire,K.M.,and Tegler, A.C, (2021), “The Impact of Risk and the Potential for Loss on Managers’ Demand for Audit Quality”, Contemporary Accounting Research, Vol.8, No.4, pp. 2795- 2823.
Hurley, P. J. B .W. Mayhew and K.M. Obermire, (2019), “Realigning auditors’ accountability: Experimental evidence”, The Accounting Review, Vol.94, No.3, pp. 233-25.
Holt, C.A., and S.K. Laury, (2002), “Risk aversion and incentive effects”, American Economic Review, Vol.92, No.5, pp. 16.44-55.
Houmes, R. E.; MacArthur, J. B.; and H. Stranahan, (2012), “The Operating Leverage Impact on Systematic Risk within a Context of Choice: An Analysis of the US Trucking Industry”, Managerial Finance, Vol.38, No.12, pp. 1184-1202.
Ittonen, K, (2012), “Market reactions to qualified audit reports: research approaches”, Accounting Research Journal, No.25, pp. 8-24.
Jiang, H, (2015), “Accounting restatements and audit quality in China”, Advances in Accounting, Vol.1, No.31, pp. 125–135.
Jensen, M.C., and W.H. Meckling, (1976), “Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure”, Journal of Financial Economics, No.3, pp. 305-360.
Kothari, S. P., Ramanna, K., and D. Skinner, (2010), “Implications for GAAP from an analysis of positive research in accounting”, Journal of Accounting and Economics, Vol.50, No.2–3, pp. 246–286.
Kowaleski, Z.T., B.W. Mayhew, and A.C. Tegeler, (2018), “The impact of consulting services on audit quality: An experimental approach”, Journal of Accounting Research, Vol.56, No.2, pp. 673-711.
Kőszegi, B., and M. Rabin, (2006), “A model of reference-dependent preferences”, Quarterly Journal of Economics, Vol.121, No.4, pp. 33-65.
Kőszegi, B., and M. Rabin, (2007), “Reference-dependent risk attitudes”, American Economic Review, Vol.97, No.4, pp. 1047-73.
Kane, G. Velury, U, (2004), “The role of institutional ownership in the market for auditing services: an empirical investigation”, Journal of Business Research, Vol.57, No.9, pp. 976-983.
Kirkosa, E. Spathisb, C. Manolopoulos, Y, (2008), “Support vector machines, Decision Trees and Neural Networks for auditor selection”, Journal of Computational Methods in Sciences and Engineering, No.8, pp. 213-224.
Kahneman, D. Tversky, A, (1979), “Prospect theory: an analysis of decision and risk”, Journal of Econometrica, Vol.47, No.2, pp. 263-291.
Libby, R., R. Bloomfield, and M.W. Nelson, (2002), “Experimental research in financial accounting. Accounting”, Organizations and Society, No.27, pp. 775-810.
Lennox, C, (2005), “Management ownership and audit firm size”, Contemporary Accounting Research, Vol.22, No.1, pp. 205-27.
Li, C., Sun, L., & Ettredge, M, (2010), “Financial executive qualifications, financial xecutive turnover, and adverse SOX 404 opinions”, Journal of Accounting and Economics, Vol.50, No.1, pp. 93-110.
Langberg, N, Rothenberg, N, (2023), “Audit Quality and Investment Efficiency with Endogenous Analyst Information” , The Accounting Review, Vol.16, No.4, pp.1-26.
Mayhew, B.W., and J.E. Pike, (2004), “Does investor selection of auditors enhance auditor independence?”, The Accounting Review, Vol.79, No.3, pp. 797-822.
Mansa.Julius, (2020), https://www.investopedia.com/terms/b/businessrisk.asp.
Niskanen, M, Karjalainen, J & Jyrki Niskanen, (2011), “Demand For Audit Quality In Private Firms: Evidence On Ownership Effects”, International Journal of Auditing, No.15, pp. 43–65.
OECD, (2021), OECD Corporate Governance Factbook, pp: 152. https://www.oecd.org/corporate/corporategovernance-factbook.htm.
Polinkevych, O., Khovrak, I., Trynchuk, V., Klapkiv, Y., Volynets, I, (2021), “Business Risk Management in Times of Crises and Pandemics” Montenegrin Journal of Economics, Vol.17, No.3, PP. 99-110.
Roland F. Speklé; Sally K. Widener, (2018), “Challenging Issues in Survey Research: Discussion and Suggestions”, Journal of Management Accounting Research, Vol.30, No.2, pp. 3–21.
Rizal Razali, A. Mohd Tahir, I, (2011), “Review of the Literature on Enterprise Risk Management”, Business Management Dynamics, Vol.1, No.5, pp. 8-16.
Stone, E. R., Yates, J. F., & Parker, A. M, (1994), “Risk communication: Absolute versus relative expressions of low-probability risks”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol.60, No.3, pp. 387–408.
Shosha, H, (1990), “Explore psychological sociology”, Translation of Katbi, M. Nei Publishers.
Smith, V, (1976), “Experimental Economics: Induced Value Theory”, American Economic Review, No.66, pp. 274-279.
Seay, R. A., & Williams, T, (2012), “The Role of Managerial Ability in Auditor Changes: Does Efficiency Matter ?”, Working Paper, University of Mississippi, pp. 29-51.
Thaler, R.H, (1999), “Mental Accounting Matters”. Journal of Behavioral Decision Making, No.12, pp. 183-206.
Tversky, A., and Kahneman, D, (1992), “Advances in prospect theory: cumulative representations of uncertainty”, Journal of Risk and Uncertainty, Vol.5, No.4, pp. 297-323.
Titman, S., and B. Trueman, (1986), “Information quality and the valuation of new issues”, Journal of Accounting and Economics, No.8, pp. 72-159.
Velury, U. Reish, J. OReilly, D, (2003), “Institutional Ownership and the Selection of Industry Specialist Auditors”, Review of Qualitative Finance and Accounting, pp. 25-48.
Wang, Q., T.J. Wong, and L. Xia, (2008), “State ownership, the institutional environment, and auditor choice: Evidence from China”, Journal of Accounting and Economics, No.46, pp. 34-112.
Wallace, W. A, (1987), “The Economic Role of the Audit in Free and Regulated Markets: A Review”, Research in Accounting Regulation, No.1, pp. 7–34.
Willenborg, M, (1999), “Empirical Analysis of the Economic Demand for Auditing in the Initial Public Offerings Market”, Journal of Accounting Research, Vol.37, No.1, pp. 225-238.
Xie, F. (2016). “Competition, independent auditor and audit quality” , Doctoral Dissertation of Philosophy in Business Administration, University of Hawaii.