نیازهای روانشناختی اساسی، راهبردهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان: آزمون یک الگوی علّی
محورهای موضوعی : علوم تربیتی
1 - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه ارومیه، ایران(نویسنده مسئول) akbar.heidary1356@gmail.com
کلید واژه: پیشرفت تحصیلی, راهبردهای یادگیری, دانش‌آموزان دوره متوسطه, نیازهای روانشناختی اساسی,
چکیده مقاله :
یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی میزان موفقیت یا شکست نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان است و بالا بردن پیشرفت تحصیلی و کاهش میزان افت تحصیلی آنان از مهم‌ترین اهداف این نظام است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه‌ی نیازهای روانشناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط)، راهبردهای یادگیری (عمیق و سطحی) و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در قالب یک الگوی علّی بود. دویست و هشتاد و پنج نفر از دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان سلماس با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و به پرسشنامه‌های راهبردهای یادگیری و نیازهای روانشناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که الگوی آزمون‌شده از برازش مناسبی برخوردار بوده و 23 درصد از تغییرات پیشرفت تحصیلی، 14 درصد راهبردهای عمیق یادگیری و 13 از واریانس راهبردهای سطحی یادگیری را تبیین نمود. راهبردهای یادگیری عمیق تأثیر مثبت و معنی‌داری بر پیشرفت تحصیلی داشت. اما اثر راهبردهای سطحی یادگیری بر این متغیر منفی و معنی‌دار بود. نیاز به خودمختاری و شایستگی اثر مثبت و معنی‌داری بر راهبردهای عمیق یادگیری داشتند. اما اثر نیاز به ارتباط بر این متغیر معنی‌دار نبود. همچنین اثر نیاز به ارتباط بر راهبردهای سطحی یادگیری مثبت و معنی‌دار بود. یافته‌های پژوهش نشان دادند که هم متغیرهای انگیزشی مانند نیازهای روانشناختی اساسی و هم متغیرهای شناختی مانند راهبردهای یادگیری نقش مهمی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارند.
One of the important criteria for assessing the level of success or failure of educational system is the students’ academic achievement; increasing the academic achievement and reducing the level of their academic failure are among the most important goals of this system. The aim of current research was to investigate the relationship between basic psychological needs (autonomy, competence and relatedness), learning strategies (deep and surface) and students' academic achievement in a form of casual model. 285 high school students in Salmas city were selected using stratified sampling method and answered to learning strategies and basic psychological needs questionnaires. Path analysis was use for data analysis. The findings revealed that tested model had sufficient fit and predicted 23% of changes of academic achievement, 14% deep learning strategies and 13% of variance of surface learning strategies. Deep learning strategies had positive and significant effect on academic achievement. But the effect of surface learning strategies on academic achievement was negative and significant. Need for autonomy and competence had positive and significant effect on Deep learning strategies. But the effect of need for relatedness on this variable wasn't significant. Also, the effect of need for relatedness on surface learning strategies was positive and significant. Research findings showed that both motivational (e.g. basic psychological needs) and cognitive variables (e.g. learning strategies) have important roles in prediction of students' academic achievement.
_||_