ارزیابی ، علل و پیامدهای عمده بحران اقتصادی در ایران
محورهای موضوعی : اقتصاد مالی
محسن رضایی
1
(دانشیار اقتصاد، دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران.)
کلید واژه: Liquidity, واژه‌های کلیدی: رکود تورمی, نقدینگی, سیاستهای پولی, مالی دولت و بازرگانی, بحران اقتصادی و ارزش پول ملی. طبقه بندی JEL : E41, E52, E63, F13 Keywords: Stagfla, Monetary Policies, Trade Policies, Fiscal Policies, Economic Crisis, Value of National Currency,
چکیده مقاله :
طی دوره شش ساله اقتصادی (از سال 91 تا سال ٩٦) طولانی ترین رکود همراه با بیشترین رشد نقدینگی به وجود آمد و بیشترین سفته بازی و رانت خواری در بازارها شکل گرفت. ارزش پول ملی به شدت کاهش یافت. حجم نقدینگی به دلیل سیاست های اقتصادی دولت ها، کمتر بازارهای واقعی را به تحرک وا داشت. طی چند سال اخیر افزایش نقدینگی دربازارهای پولی و در اثر ضریب فزاینده شدت یافت. به دلیل اینکه ارزش پول ملی با خود پول سنجیده می شد و راه ورود به بخشهای واقعی اقتصاد را نداشت، ارزش واقعی آن مخفی بود، معهذا نقدینگی انباشت شده به محض آنکه با افزایش نااطمینانی ها و انتظارات ناشی از تحریم های آمریکا، ازبازارهای پولی وارد بازار ارز و سکه شد، ارزش واقعی آن آشکار شد و سپس بخشی از سیل نقدینگی وارد بازار کالاها وخدمات شد. سیاستهای اقتصادی دولت در جهت تشدید رکود عمل کرده است و عدم هماهنگی بین سیاست های پولی، بازرگانی (ارزی) و مالی دولت (بودجه ای) عامل اصلی رکود اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی و بی ثباتی اقتصاد کلان بوده است. During the six-year period, 1391-1396 [2012/13-2017/18], the Iranian economy experienced the longest recession with the highest growth in liquidity. The largest speculation and bribery was formed in the markets. As a result, the value of the national currency dropped significantly. The volume of liquidity did not activate the real markets due to the governments’ fiscal policies. During the past few years, the growth rate of liquidity volume in money markets increased as a result of the multiplier effect. The real value of the national currency was hidden since it was evaluated against the money itself and did not enter the real economic sections. However, as soon as the accumulated liquidity flowed from money markets to gold and foreign-exchange markets as a result of increased uncertainties and expectations of US sanctions, it revealed its real value. Subsequently, a part of the liquidity entered the goods and services markets. The fiscal policies of the government have intensified the recession. In addition, the inconsistency among the monetary, trade, and fiscal (budget) policies has been the main reason for the economic recession, loss of national currency value, and macroeconomic instability.
1) باستانی فر، ا. (1393). آزمون ناسازگاری زمانی در اقتصاد ایران. پژوهشهای اقتصادی، 49(4)، 799-727.
2) باستانی فر، ا.، میرزایی، ر. (1393). تحلیل ریشه های رکود تورمی در اقتصاد ایران و ارائهی راهکارهای برون رفت، فصلنامه پژوهش های پولی و بانکی، 21(7)، 361-380.
3) بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک اطلاعات سریهای زمانی و نماگرهای اقتصادی، سالهای مختلف.
4) روند برخی از متغیرهای کلان اقتصادی طی دورهی 1376 الی چهار و نیم ماههی اول 1397، کمیته اقتصاد و تلفیق دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، 24 مرداد ماه 1397.
5) شاکری، ع. (1392). تحلیل وضعیت اقتصادی کشور ایران، ارزیابی وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی (گزارش علمی ش. 13479). دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
6) مرکز آمار ایران، آمارها و دادهها، سالهای مختلف.
7) Balino, T. J. T, & Zamalloa, L. M. (1997). Instruments of monetary management: Issues and country experiences. International Monetary Fund (Book).
8) Barasky, R. & Killian, B. (2001). Do we really know that oil caused the great stagnation? A monetary alternative (Working Paper No.8389). National Bureau of Economic Research.
9) Behdad, S. (1988). Foreign exchange gap, structural constraints, and the political economy of exchange rate determination in Iran. International Journal of Middle East Studies, (20)1, 1-21.
10) Blanchard, O., Perotti, R. (2002). An Empirical Characterization of the Dynamic Effects of Changes in Government Spending and Taxes on Output, Quarterly Journal of Economics, 117(4), 1329-1368.
11) Bruno, M., & Sachs, J. (1985). Economics of worldwide stagnation. Harvard University press.
12) Calvo, G. A., & Vegh, C.A. (1997). Inflation Stabilization and BOP crisis in developing countries. Handbook of Macroeconomics, (1), 1531- 1614.
13) Christiano, L., Eichenbaum, M., Rebelo, S.)2011(. When is the Government spending multiplier large? Journal of Political Economy 119 (1), 78–121.
14) Corden, W. M. (1993). Exchange rate policy in developing countries. The Economic Journal. (103) 416. 198-207.
15) Coudert, V., Cecile, C. (2009). Currency misalignments and exchange rate regimes in emerging and developing countries. Review of International Economics, (17)1, 121-136.
16) Crockett, A. D. (1981). Stabilization policies in developing countries: some policy considerations. Economic Review, (28), 54-79.
17) De Castro, F. and P. Hernández de Cos. (2006). The Economic Effects Of Exogenous Fiscal Policy Shocks In Spain A SAVR Approach. European Central Bank, Frankfurt am Main, Germany.
18) Dosi, G, et al. (2014). Fiscal and monetary policies in complex evolving economies. Journal of Economic Dynamics and Control.
19) Durham, M. B. (1976). Elements of stagflation theory. Zeitschrift Fur Nationalokonomie, (36), 1-8.
20) Dzakula, M. & Karalic, A. (2013). The fiscal policy and the public debt-cause of the budget balance. International Journal of Finance and Accounting, 2(2), 67-74.
21) Hunt, B. (2005). Oil price shocks: can they account for the stagnation in the 1970s? (Working Paper No. 05/215). International monetary fund.
22) Jaimovich, N. & Rebelo S. (2017). Nonlinear effects of taxation on growth. Journal of political economy, (125)1.
23) Killian, L. (2009). Oil price shocks, monetary policy and stagnation (Discussion Paper No. 7324), Centre for Economic Policy Research.
24) Laeven, L., Valencia, F. (2008). Systemic banking crisis: A new database. Working Paper WP/08/224, International Monetary Fund.
25) Krueger, A. (1997). Trade policy and economic development: How we learn. NBER working paper.
26) Lautenschlager, W. (1986). The effects of an overvalued exchange rate on the Iranian economy, 1979-1984. International Journal of Middle East Studies, (18)1, 31-52.
27) Pazos, F. (1972). Chronic inflation in Latin America. (Paper publishes, New York).
28) Roger, B. (1981). The proper medicine for stagflation. Technology in society, 13, 45-62
یادداشت‌ها