ارزیابی اثر نوسان‌های قیمت نفت و شکاف تولید بر تراز تجاری اقتصاد ایران
محورهای موضوعی : اقتصاد مالیمهدی یزدانی 1 , طاهره نور افروز 2
1 - استادیار اقتصاد بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.ایران
2 - کارشناس ارشد اقتصاد، گروه اقتصاد دانشگاه اشرفی اصفهانی.ایران
کلید واژه: قیمت نفت, F31, نرخ ارز, : تراز تجاری, شکاف تولید, روش ARDL. طبقه بندی JEL : C32, F32,
چکیده مقاله :
نوسان ها و تغییر قیمت نفت بر متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای جهان تأثیر گذاشته و اقتصاد کشورها را با چالشی جدی روبرو کرده است.این عامل موجب شده تا آن‌ها برای در امان ماندن از تأثیرهای منفی ناشی از این شوک‌ها، تدابیر مختلفی بیندیشند. همچنین بی ثباتی بازار نفت، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری بلندمدت بر اساس درآمدهای نفتی در کشورهای صادرکننده نفت را ناممکن خواهد ساخت. هدف این مطالعه بررسی اثر نوسان های قیمت نفت بر تراز تجاری اقتصاد ایران طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۷ با استفاده از تکنیک خود رگرسیونی با وقفه‌های گسترده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ضرایب مربوط به قیمت نفت و شکاف تولید در سطح ۹۵ درصد معنادار هستند و رابطه‌ی آن‌ها با تراز تجاری، منفی است. با این حال ضریب مربوط به اثر نرخ ارز بر تراز تجاری، مثبت و از لحاظ آماری در سطح ۹۹ درصد معنادار است. بر این اساس، با مشخص شدن رابطه‌ی بین قیمت نفت و تراز تجاری، سیاست‌گذاران می‌توانند استراتژی‌های مناسبی در مواجهه با نوسان‌های قیمت نفت اتخاذ کنند و در توسعه اقتصادی، تدوین برنامه اجتماعی، تنظیم بودجه‌های سالانه‌ی کشور و طراحی سیاستهای مناسب برای حفظ تعادل و ثبات اقتصادی، از آن بهره ببرند.
Abstract The macroeconomic variables have been affected by the volatilities and changes in oil price in the world countries and they have faced with serious challenges and lead to consider various tactics to avoid the negative effects of these shocks. However the instability of the oil market will make long-run planning impossible for policy making which is based on oil revenues in the oil exporting countries. Hence the purpose of this study is to evaluate the effect of volatility of oil price on the trade balance in Iranian economy during 1357-1390 with ARDL method. The results of this study indicate that the coefficients of oil prices and the output gap are significant in the 95% level and their relationships are negative with the trade balance. Moreover, the coefficient of exchange rate on the trade balance is positive and is statistically significant in 99% level. According the estimated relationship between oil price and the trade balance, policymakers can adopt suitable strategies in the face of volatiles in oil price and utilize it in economic development, codify social programs, set the annual budgets of the country and design appropriate policies to maintain economic stability.
فهرست منابع
1) بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حساب‌های ملی ایران، سال‌های مختلف.
2) بهبودی، داوود و همکاران، ۱۳۸۸، اثرات بیثباتی قیمت نفت بر تولید ناخالص داخلی در ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال ششم، شماره ۲۰.
3) تشکینی،احمد، ۱۳۸۵، اقتصادسنجی کاربردی به کمک مایکروفیت، چاپ اول، تهران، موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران.
4) خوشاخلاق، رحمان و موسوی محسنی، رضا، ۱۳۸۵، شوکهای نفتی و پدیده بیماری هلندی در اقتصاد ایران: یک الگوی محاسبه پذیر تعادل عمومی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره ۷۷
5) صمدی، سعید و همکاران، ۱۳۸۸، تحلیل تأثیر شوکهای قیمتی نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال هفدهم، شماره ۵۲.
6) نعمت اللهی، فاطمه و مجد زاده طباطبایی، شراره، ۱۳۸۸، تأثیر نوسانات قیمت نفت اوپک بر تراز تجاری ایران، فصلنامه نمونه‌سازی اقتصادی، سال سوم، شماره ۴.
7) نوفرستی، محمد، ۱۳۷۸، ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی، چاپ اول، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
8) 1-Akpan, E.O, 2009, Oil resource management and food insecurity in Nigeria, Paper Presentation at the European Report on Development (ERD) Conference in Accra, Ghana.
9) 2-Anam Hassan, Syeda and Zaman, Khalid, 2012, Effect of oil prices on trade balance: New insights into the cointegration relationship from Pakistan, Economic Modelling 29.
10) Belkar , R et al, 2007, Current Account Deficits: The Australian Debate.
11) Bernanke, B et al, 1997, Systematic monetary policy and the effects of oil price shocks.
12) 5-Bruno, M. & J. Sachs, 1982, Input Price Shocks and the Slowdown in Economic Growth: the Case of U.K. Manufacturing, Review of Economic Studies (49).
13) 6-Gallo, A. et al, 2010, What is behind the increase in oil prices? Analyzing oil consumption and supply relationship with oil price, Journal of Energy 30 (10).
14) 7-Harri, A. et al, 2008, The relationship between oil, exchange rates and commodity prices, Journal of Agriculture and Applied Economics 41 (2).
15) 8-Kooros, S.K et al, 2006, The impact of oil prices on employment, International Research Journal of Finance and Economics 6 (5).
16) Le, T., 2011, Oil prices shocks and trade Imbalance, International Finance Discussion, Papers Number 897.
17) 9-Malik, A., 2008a, Crude oil price, monetary policy and output: case of Pakistan, The Pakistan Development Review 47 (4).
18) 10-Nikbakht, L., 2010, Oil prices and exchange rates: the case of OPEC, Business Intelligence Journal 3 (2).
19) 11-Sanchez, M. 2011, Welfare effects of rising oil prices in oil-importing developing Economies, The Developing Economies 49 (3).